• Αρχική
  • ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ
  • Ουσιαστικά

Τα ουσιαστικά

Αρσενικά (maskuru)

α) σε ου - λου , λλι π.χ.

Ενικός αριθμός
όμου = άνθρωπος
όμλου = ο άνθρωπος
αόμλουι = του ανθρώπου
Πληθυντικός αριθμός
ουάμιννι = άνθρωποι
ουάμιννλλι = οι άνθρωποι
αουάμιννιλορ = των ανθρώπων
πόμου = δέντρο
πόμλου = το δέντρο
απόμουλουι = του δέντρο
πόννι = δέντρα
πόννιλλι = τα δέντρα
απόννιλορ = των δέντρων
μπουρέκου = νεφρός, μανιτάρι
μπουρέκλου = το μανιτάρι
αμπουρέκλουι = του νεφρού
μπουρέτσι = μανιτάρια
μπουρέτσλλι = οι νεφροί
αμπουρέτσλορ = των νεφρών
πέρου = τρίχα
πέρλου = η τρίχα
απέρλουι = της τρίχας
πέρρι = τρίχες
πέρλλι = οι τρίχες
απέρλορ = των τριχών

β) σε ου - ουλου, λλι π.χ.

Ενικός αριθμός
όχτου = λόφος
όχτουλου = ο λόφος
αόχτουλουι = του υψώματος
Πληθυντικός αριθμός
όχτουρρι = λόφοι, υψώματα
όχτουρλλι = οι λόφοι
αόχτουρλορ = των λόφων
πέσκου = ψάρι
πέσκουλου = το ψάρι
απέσκουλουι = του ψαριού
πέσστσι = ψάρια
πέσστσλλι = τα ψάρια
απέσστσιλορ = των ψαριών

γ) σε -ι -ιλι , λλι π.χ.

Ενικός αριθμός
φράτι = αδελφός
φράτιλι = ο αδελφός
αφράτιλουι = του αδελφού
ό! φράτε = ω! αδελφέ
Πληθυντικός αριθμός
φράτσι = αδελφoί
φράτσλλι = οι αδελφοί
αφράτσλορ = των αδελφών
ό! φράτσι = ω! αδελφοί
τζιόνι = παλικάρι
τζιόνλι = το παλικάρι
ατζιόνλουι = του παλικαριού
ό! τζιόνε = ω! παλικάρι
τζιόννι = παλικάρια
τζιόννλλι = τα παλικάρια
ατζιόνλορ = των παλικαριών
ο! τζιόννι = ω! παλικάρια

δ) Ορισμένα αρσενικά (ή και θηλυκά) ουσιαστικά στην κλητική (όταν προσφωνούνται) έχουν την κατάληξη –ε. π.χ.

φράτι - ο! φράτε, (o! frate) = ω! αδελφέ
Πέτρι - ο! Πέτρε (o! Petre) = ω! Πέτρε
λάλι - ο! λάλε (o! lale) = ω! θείε
ουάι - ο! ουάιε (o! uaie) = ω! προβατίνα
βούλπι - ο! βούλπε (o! vulpe) = ω! αλεπού
Ντουμιτζαέλου - ο! Ντουμιτζάλε (o! Dumitzale) = ω! Θεέ
χίλλιου - ο! χίλλιε (o! hille) = ω! υιέ
τάτου - ο! τάτε (o! tate) = ω! πατέρα
κουμνάτου - ο! κουμνάτε (o! kumnate) = ω! κουνιάδε
κουσουρίνου - ο! κουσουρίνε (o! kusurine) = ω! ξάδελφε
λούπου - ο! λούπε (o! lupe) = ω! λύκε
νιπότου - ο! νιποάτε (o! nipuate) = ω! ανηψιέ, ω! εγγονέ
ντόμνου - ο! ντοάμνε (o! ntoamne) = ω! κύριε

Φράσεις:

αχ! φράτε, φράτε τσί αντράσσι = αχ! αδελφέ, αδελφέ τι έκανες
ω! λέι Πέτρε βα ζίννι; = ω! καλέ Πέτρε θα έρθεις;
ω! λάλε, νού λλι αφλάι = ω! θείε, δεν τους βρήκα
τίνι λαέι μπαρμπάτε, ζμπουρά! = εσύ καλέ άνδρα, μίλα
ο! Ντουμιτζάλε, νού βέτζι! = ω! Θεέ, δε βλέπεις!
τίνι λαέι τζιόνε μι τουκίσσι = εσύ καλέ παλικάρι μ’ έλιωσες
ντοάμνε, σ’ τσ’ σπούνου τσί κάφτου = κύριε, να σου πω τι ζητώ
ουάιε, σταέι γκίνι = ω! προβατίνα, κάτσε καλά

Θηλυκά (θeamina)

α) σε ι - εα , -λι π.χ.

βρεάρι = αγάπη, συμπάθεια
βρεάρεα = η αγάπη
αβρεάριλλιι = της αγάπης
βρέρρι = αγάπες, συμπάθειες
βρέρλι = οι αγάπες, συμπάθειες
αβρέρλορ = των συμπαθειών
πάντι = πεδιάδα
πάντεα = η πεδιάδα
απάντιλλιι = της πεδιάδας
παέτζι = πεδιάδες
παέτζλι = οι πεδιάδες
απαέτζλορ = των πεδιάδων
ούσσι = πόρτα
ούσσια = η πόρτα
αούσσιλλιι = της πόρτας
ούσσι = πόρτες
ούσσιλι = οι πόρτες
αούσσιλορ = των θυρών
πρίτσσι = άγριο ζώο, αγρίμι
πρίτσσια= το αγρίμι
απρίτσσιλλιι = του αγριμιού
πρίτσσι = άγρια ζώα, αγρίμια
πρίτσσιλι = το αγρίμια
απρίτσσιλορ = των αγριμιών

β) σε α - α , -λι π.χ.

βάκα = αγελάδα
βάκα = η αγελάδα
αβάκαλλιι = της αγελάδας
βαέτσι = αγελάδες
βαέτσλι = οι αγελάδες
αβαέτσλορ = των αγελάδων
μπισίκα = φουσκάλα
μπισίκα = η φουσκάλα
αμπισίκαλλιι = της φουσκάλας
μπισίτσι = φουσκάλες
μπισίτσιλι = οι φουσκάλες
αμπισίτσιλορ = των φουσκάλων
μούσκα = μύγα
μούσκα = η μύγα
αμούσκαλλιι = της μύγας
μούστι = μύγες
μούστιλι = οι μύγες
αμούστιλορ = των μυγών
μπιλιτζίκα = βραχιόλι
μπλιτζίκα = το βραχιόλι
αμπιλιτζίκαλλιι = του βραχιολιού
μπιλιτζίκι = βραχιόλια
μπιλιτζίκιλι = τα βραχιόλια
αμπιλιτζίκιλορ = των βραχιολιών

γ) σε ου - α , -ρλι π.χ.

σόρου = αδελφή
σόρα = η αδελφή
ασόραλλιι = της αδελφής
σουραέρρι = αδελφές
σουραέρλι = οι αδελφές
ασουραέρλορ = των αδελφών
νόρου = νύφη (συζ.αδελφού, γιου)
νόρα = η νύφη
ανόραλλιι = της νύφης
νουραέρρι = νύφες (όχι στο γάμο)
νουραέρλι = οι νύφες
ανουραέρλορ = των νυφών

Παρόμοια ουσιαστικά:

πάρτι, πάρτεα = μερίδιο, το μερίδιο
βούλπι, βούλπεα = αλεπού, η αλεπού
παντούρι, παντούρεα = δάσος, το δάσος
βάτρα - βάτρα = εστία, η εστία
μάνα - μάνα = χέρι - το χέρι
ιάπα - ιάπα = φοράδα, η φοράδα
μπουνέλα, μπουνέλα = πιρούνι, το πιρούνι
κουάντα , κουάντα = ουρά, η ουρά
κουμνάτα, κουμνάτα = κουνιάδα, η κουνιάδα
φεάτα-φεάτα = το κορίτσι
λίνγκουρ-λίνγκουρα = το κουτάλι
πένουρα - πένουρα = καρφί, το καρφί
παέρτσιλι = τα μερίδια
βούλπιλι = οι αλεπούδες
παντούριλι = τα δάση
βαέτσριλι = οι εστίες
μάννλι = τα χέρια
ιάπιλι = οι φοράδες
μπουνέλιλι= τα πιρούνια
κουάντιλι = οι ουρές
κουμνάτιλι =οι κουνιάδες
φεάτιλι = τα κορίτσια
λίνγκουρλι = τα κουτάλια
πένουρλι = τα καρφιά

Ουδέτερα

α) σε -τι π.χ.

Ενικός αριθμός
μούνττι = βουνό (θηλ.)
μούνττιλι = το βουνό
αμούνττιλλιι = του βουνού
Πληθυντικός αριθμός
μούντσι = βουνά (αρσ.)
μούντσιλλι = τα βουνά
αμούντσιλορ = των βουνών

β) σε -ου -λου (αρσ.) -λι (θηλ.) π.χ.

βάσου = σκεύος (αρσ.)
βάσλου = το σκεύος
αβάσλουι = του σκεύους
βάσι = σκεύη (θηλ.)
βάσιλι = τα σκεύη
αβάσιλορ = των σκευών

γ) σε -ου -ουλου (αρσ.) -λι (θηλ.) π.χ.

σέμνου = σημάδι
σέμνουλου = το σημάδι
ασέμνουλουι = του σημαδιού
σέμνουρρι ή σεάμνι = σημάδια
σεάμνιλι = τα σημάδια
ασέμνουρλορ = των σημαδιών

Παρόμοια ουσιαστικά:

γκίρνου-γκίρνουλου = το σιτάρι
νττουλέμνου-νττουλέμνουλου = το λάδι
κάμμπου-κάμμπουλου = ο κάμπος
πλίνγκου-πλίνγκουλου = το κλάμα
γκάρντου-γκάρντουλου = η περίφραξη
καπρέστου - καπρέστουλου
ζινούκλιου-ζινούκλλιουλου = το γόνατο
μανούκλλιου-μανούκλλιουλου = το δεμάτι
τσιόκου-τσιόκλου = το σφυρί
ίσβουρου-ίσβουρλου = η πηγή
κάντουρου -κάντουρλου
ντόρου-ντόρλου = ο πόνος
γκίρνουρλι = τα σιτάρια
νττουλέμνουρλι = τα λάδια
κάμμπουρλι = οι κάμποι
πλίνγκουρλι = τα κλάματα
γκάρντουρλι = οι φράχτες
καπρεάστιλι = τα χαλινάρια
ζινούκλλιλι = τα γόνατα
μανούκλλιλι = τα δεμάτια
τσιόκουρλι = τα σφυριά
ίσβουρλι = οι πηγές
κάντουρλι = τα κάδρα (θηλ.)
ντουρέρλι = οι πόνοι