Άρθρα

Τα άρθρα

Συναντάται μόνο το αρσενικό και το θηλυκό άρθρο. Το άρθρο προστίθεται στο τέλος της λέξης. Τα γένη δεν συμπίπτουν στις δυο γλώσσες (ελληνική και βλάχικη).

Οριστικό άρθρο

Αρσενικά: σε -λου -λλι (maskuri: -lu -lli)

λούπου-λου = ο λύκος,
κάλου-λου = το άλογο,

λούκκι-λλι = οι λύκοι
κάλι-λλι = τα άλογα

Θηλυκά: σε -α -λι (θeamini: -a -li)

μάτσ-α = η γάτα,
μπουνέλ-α = το πιρούνι,
κουμνάτ-α = η κουνιάδα,
σόρ-α = η αδελφή,
βάκ-α = η αγελάδα,

μάτσ-ιλι = οι γάτες
μπουνέλ-ιλι = τα πιρούνια
κουμνάτ-ιλι = οι κουνιάδες
σουραέρ -λι = οι αδελφές
βαέτσ-λι = οι αγελάδες

Ουδέτερα: Καταχωρούνται ως αρσενικά στον ενικό αριθμό και ως θηλυκά στον πληθυντικό

βάσου- βάσλου = το σκεύος
νέλου-νέλουλου = το δαχτυλίδι,
τζέρου - τζέρλου = το ματόκλαδο,

βάσιλι = τα σκεύη
νεάλιλι = τα δαχτυλίδια
τζέρλι = τα ματόκλαδα

Αόριστο άρθρο

ούνου = ένας (για τα αρσενικά), ούνα = μία (για τα θηλυκά) π.χ.

ούνου λούπου ατζιουνάτου = ένας λύκος πεινασμένος,
ούνου φτσσιόρου σ’ αγκουντί = ένα παιδί χτυπήθηκε,
ούνα μουάσσι τζιτσεά = μια γριά έλεγε,
ούνα μάτσα ινττραέ τού κάσα = μια γάτα μπήκε στο σπίτι

Εμπρόθετο άρθρο

λα = προς το, δηλώνει κατεύθυνση (la = pros to)
μι ντούκου λα μούνττι = πηγαίνω στο βουνό

του = εις το, δηλώνει τον τόπο όπου βρίσκομαι (tu = is to)
έσκου τού μούνττι = είμαι στο βουνό

Το άρθρο στα κύρια ονόματα προσώπων

Ονομαστική Πτώση

Θηλυκά (θeamini): Όλα έχουν το άρθρο (-α) στο τέλος, όπως και τα άλλα ουσιαστικά π.χ.

Πίχα, Πίχα = η Πολυξένη,
Ρίνκα, Ρίνκα = η Κατερίνα,
Λένκα, Λένκα = η Ελένη,

Πίχα γίνι = η Πολυξένη έρχεται
ιά ου, Ρίνκα = νάτη, η Κατερίνα
Λένκα βίνι = η Ελένη ήρθε

Αρσενικά (maskuri): Δεν παίρνουν άρθρο στην ονομαστική πλην σπανίων περιπτώσεων π.χ.

Τζιώγκα = ο Γεώργιος,
Κόλι ή Κόλα = ο Νικόλαος,
Μήτρα = ο Δημήτριος,
Πέτρι = ο Πέτρος

Τζιώγκα βίνι = ο Γεώργιος ήρθε
λάλι Κόλα = ο θείος Νικόλας
Μήτρα βόι = το Δημήτρη θέλω
λάλι Πέτρι = ο θείος Πέτρος

Γενική πτώση

Σε όλα τα Ονόματα Προσώπων στη Γενική Πτώση, το άρθρο μπαίνει στην αρχή ολόκληρο. π.χ.

Θηλυκά: αλί- (ali)

Πίχα = η Πολυξένη
Τάνα = η Σουλτάνα
Σαββέτα = η Σαββέτα

αλί Πίχα = της Πολυξένης
αλί Τάνι = της Σουλτάνας
αλί Σαββέτα = της Σαββέτας

Αρσενικά: άλ- (al)

Χρήστα = ο Χρήστος
Γκόγκα = ο Γιώργος
Πέτρι = ο Πέτρος
Χάλτσιουλου = ο Μιχάλης
Νίκουλου = ο Νίκος

άλ Χρήστα = του Χρήστου
άλ Γκόγκα = του Γιώργου
άλ Πέτρι = του Πέτρου
άλ Χάλτσιου = του Μιχάλη
άλ Νίκου = του Νίκου

Φράσεις:
κάσα ιάστι αλί Πίχα = το σπίτι είναι της Πολυξένης,
λλι ντεάντιρι σσι αλ Χάλτσιου = έδωσαν και στο (του) Μιχάλη,
άντου φουστάνεα αλί Ρίνκα = φέρε το φόρεμα της Κατερίνας,