Πώς παρουσιάζεται το λεξικό

Οι λέξεις (λήμματα) που βρίσκονται στο λεξικό, όπως σε κάθε λεξικό, ταξινομούνται με αλφαβητική σειρά και έχουν τη δομή των άλλων λεξικών. Έτσι, μετά την παρουσίαση της λέξης, που γίνεται με όρθια μαύρα γράμματα, δηλώνεται ο γραμματικός της τύπος (ουσιαστικό, επίθετο, ρήμα κ.λπ.) και μέσα στις αγκύλες που ακολουθούν, δίνεται μια στοιχειώδης ετυμολογία της, έχοντας πάντα υπόψη μου το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη) Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (α΄ έκδοση, Θεσσαλονίκη 1998) και το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Γ. Μπαμπινιώτη, Κέντρο Λεξικολογίας (α΄ έκδοση, Αθήνα 1998). Τιμής ένεκεν, αναφέρω και το Ετυμολογικό Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του αείμνηστου καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Ν. Π. Ανδριώτη (φωτοτυπική επανέκδοση της 3ης έκδοσης, Θεσσαλονίκη 1988) στα οποία μπορεί να ανατρέξει όποιος ενδιαφέρεται για περισσότερες ετυμολογικές πληροφορίες. Επίσης, έχω λάβει σοβαρά υπόψη μου και τις διάφορες ετυμολογικές θέσεις του αείμνηστου Ηλ. Πετρόπουλου. Όπου δεν αναφέρεται η ετυμολογία ή η λέξη είναι άγνωστης ετυμολογίας ή δεν τη γνωρίζω, τότε μέσα σε αγκύλες υπάρχει ένα ερωτηματικό. Ακολουθεί, όταν χρειάζεται, η κατάταξη της λέξης στον κοινωνικό χώρο που συναντάται, δηλαδή, αν είναι αργκό (στη γλώσσα της αργκό), αν είναι λέξη που χρησιμοποιούν οι μηχανόβιοι (στη γλώσσα των μηχανόβιων) κ.λπ., και όπου δεν αναφέρεται κάτι παρόμοιο, εξυπακούεται πως ανήκει στην καθημερινή λαϊκή γλώσσα. Συνεχίζεται με την ερμηνεία, η οποία δίνεται όσο το δυνατόν πιο αναλυτικά ενώ, μέσα σε εισαγωγικά, παρουσιάζεται μια πρόταση, για να αντιληφθεί ο αναγνώστης πώς εκφέρεται μέσα της η λέξη. Εδώ πρέπει να επισημάνω ότι στην ερμηνεία των λημμάτων κρατώ τον γραπτό λόγο, στα παραδείγματα, όμως, κρατώ τον προφορικό λόγο με τις εκθλίψεις και τους ιδιωματισμούς του. Ο στόχος μας στην ερμηνεία της λέξης είναι κατευθείαν η μεταφορική της σημασία και παρουσιάζεται με τον εξής τρόπο, π.χ.: χέρι, το, ουσ. [<μσν. χέριν <ελνστ. χέριον, υποκορ. του αρχ. ουσ. χείρ, από την ελνστ. αιτιατ. χέρα(ν)], το χέρι· αυτό σημαίνει πως η κυριολεκτική ερμηνεία της λέξης χέρι μπορεί να αναζητηθεί στα υπάρχοντα έγκριτα λεξικά που δεν πρέπει να λείπουν από κανένα σπίτι, από καμιά βιβλιοθήκη. Ακολουθούν οι μεταφορικές σημασίες της λέξης, στην προκειμένη περίπτωση, δύο τον αριθμό, και κατόπιν, με αλφαβητική πάλι σειρά, ακολουθούν 385 φράσεις (εκφράσεις) που περιέχουν τη λέξη χέρι, με την ερμηνεία τους και την εκφορά τους μέσα σε μια πρόταση, για να γίνει περισσότερο κατανοητή στον αναγνώστη. Όσο μου ήταν μπορετό, απέφυγα τις συντομογραφίες των διάφορων γλωσσικών όρων.