Οι φράσεις (εκφράσεις)

Οι φράσεις (εκφράσεις) καταλαμβάνουν ένα μεγάλο μέρος του λεξικού. Παρουσιάζονται με πλάγια γράμματα και καταγράφονται όσο πιο διεξοδικά γίνεται, γιατί μπορεί να ακούγονται έτσι: κάνουν πουλάκια τα μάτια μου, αλλά και έτσι: τα μάτια μου κάνουν πουλάκια. Τότε η φράση δίνεται με τον εξής τρόπο: κάνουν πουλάκια τα μάτια μου ή τα μάτια μου κάνουν πουλάκια και ακολουθεί η ερμηνεία. Είναι φορές, όμως, που στο ίδιο λήμμα τρεις, τέσσερις ή και περισσότερες φράσεις έχουν την ίδια σημασία. Στην περίπτωση αυτή, επειδή η κάθε φράση έχει τη δική της βαρύτητα μέσα στην ελληνική γλώσσα, δεν τις ομαδοποιώ συνδέοντάς τες μεταξύ τους με το διαζευκτικό ή, αλλά βάζω την κάθε μια ξεχωριστά σε αλφαβητική σειρά με βάση την πρώτη λέξη της εκφοράς τους, για να μπορούν να βρίσκονται εύκολα από τον αναγνώστη. Έπειτα, επιλέγω τη φράση εκείνη που έχει τη συνηθέστερη χρήση, όπου και δίνεται η ερμηνεία. Στη συνέχεια, αν από τις άλλες φράσεις είναι κάποια που έχει την ίδια συχνή χρήση με αυτή στην οποία έδωσα την ερμηνεία, την παραπέμπω σε αυτή με το βλ. φρ. (βλέπε φράση)· τέλος, αν κάποια από αυτές τις φράσεις δεν έχει την ίδια συχνή χρήση, τότε αυτή παραπέμπεται στην ερμηνευμένη φράση με την ένδειξη βλ. συνηθέστ. (βλέπε συνηθέστερα). Π.χ., έχουμε τις παρακάτω φράσεις που απαντάμε στο λήμμα μάτι: μου άστραψε στο μάτι και μου γυάλισε στο μάτι και μου μπήκε στο μάτι και μου χτύπησε στο μάτι. Στο λεξικό μας δίνονται ως εξής: μου άστραψε στο μάτι, βλ. συνηθέστ. μου μπήκε στο μάτι· μου γυάλισε στο μάτι, βλ. φρ. μου μπήκε στο μάτι· μου μπήκε στο μάτι, (εδώ μπαίνει η ερμηνεία)· μου χτύπησε στο μάτι, βλ. φρ. μου μπήκε στο μάτι. Αυτό σημαίνει πως η φράση μου άστραψε στο μάτι ακούγεται αισθητά πιο λίγο από τη φράση μου μπήκε στο μάτι, που ακούγεται πιο συχνά από όλες ή σχεδόν το ίδιο με τις φράσεις μου γυάλισε στο μάτι και μου χτύπησε στο μάτι. Αυτό δεν καταγράφεται αυθαίρετα, αλλά ύστερα από έρευνα ανάμεσα σε πολύ κόσμο. Τέλος, έκρινα πως θα μπορούσε ίσως να προσφέρει κάποια βοήθεια στον αναγνώστη, αν ανάφερα (κατά προσέγγιση, γιατί μέχρι την τελευταία στιγμή υπήρχαν προσθαφαιρέσεις και διορθώσεις) τον αριθμό των φράσεων στο τέλος κάθε λήμματος, όταν αυτές είναι πάνω από δέκα.