κύμα, το, ουσ. [<αρχ. κῦμα], το κύμα. 1. μεγάλης έντασης  εκδήλωση φυσικού ή μηχανικού φαινομένου, κοινωνικής ή οικονομικής κατάστασης, ψυχικής ή συναισθηματικής αντίδρασης, μεγάλο πλήθος: «έρχεται νέο κύμα κακοκαιρίας || από το ηχητικό κύμα έσπασαν τα τζάμια των γύρω οικοδομών || νέο απεργιακό κύμα σαρώνει τη χώρα || αναμένεται νέο κύμα ανατιμήσεων σε όλα τα είδη διατροφής || ένιωσε ένα κύμα δακρύων στα μάτια του || ένα κύμα θυμού φούσκωσε τα στήθια του». (Τραγούδι: πολιτσμάνοι κι αστυνόμοι, κύμα ανθρώποι που περνούσαν, με κοιτάζανε στα μάτια κι άλλοι μου χαμογελούσαν). 2. συγχρονισμένη ομαδική εκδήλωση που παρατηρείται, ιδίως στα ποδοσφαιρικά γήπεδα, κατά την οποία οι θεατές στις εξέδρες σηκώνονται από τις θέσεις τους, χωρίς κάποια ενδιάμεση διακοπή, δίνοντας με τον τρόπο αυτό την εντύπωση κυματισμού: «όταν βλέπεις στα γήπεδα το κύμα στις εξέδρες, νιώθεις μια ευφορία»·
- (δεν) είμαστε στο ίδιο μήκος κύματος ή (δεν) έχουμε το ίδιο μήκος κύματος, βλ. λ. μήκος·
- είναι χύμα στο κύμα, είναι εντελώς αποδιοργανωμένος ή βρίσκεται σε τέλεια ευδαιμονική κατάσταση: «δεν μπορεί να κάνει αυτή τη στιγμή σοβαρή κουβέντα, γιατί είναι χύμα στο κύμα || διαβάζει το γράμμα που του ’στειλε η γκόμενά του κι είναι χύμα στο κύμα». Από την εικόνα του ατόμου που βρίσκεται ξαπλωμένος στην άκρη της αμμουδιάς και δέχεται το ελαφρό χάδι των κυμάτων·
- κατά κύματα ή κύματα κύματα, αλλεπάλληλα και κατά ομάδες: «οι επιθέσεις γινόταν κατά κύματα || ο εχθρός ερχόταν κύματα κύματα»·
- νέο κύμα, καλλιτεχνική τάση στο χώρο του ελληνικού τραγουδιού, που παρατηρήθηκε στη δεκαετία του 1960, και που επιχείρησε την ποιοτική αναβάθμισή του: «η Καίτη Χωματά, η Πόπη Αστεριάδου, ο Γιώργος Ζωγράφος και η Αρλέτα είναι από τους τραγουδιστές που εκπροσώπησαν επάξια το νέο κύμα»·    
- παλεύω με τα κύματα, αντιμετωπίζω σοβαρές δυσκολίες: «από μικρό παιδί παλεύω με τα κύματα, όμως παρ’ όλ’ αυτά τα παιδιά μου κατάφερα και τα σπούδασα»·
- πέρασα απ’ τα σαράντα κύματα, καταταλαιπωρήθηκα, καταβασανίστηκα, συνάντησα πολλά εμπόδια: «πέρασα απ’ τα σαράντα κύματα μέχρι να μορφώσω τα παιδιά του». (Λαϊκό τραγούδι: σε σένανε με πάνε όλα τα βήματα κι ας είναι να περάσω σαράντα κύματα).