καπνός¹, ο, πλ. καπνοί, οι, ουσ. [<αρχ. καπνός], ο καπνός. Ο καπνός του τσιγάρου όταν εκτοξεύεται με δύναμη από τον καπνιστή στο πρόσωπο κάποιου θεωρείται προσβλητική ή επιθετική ενέργεια. Όταν όμως ο καπνός αυτός εκτοξευτεί από τον καπνιστή, ανεξαρτήτου φύλου, στο πρόσωπο κάποιου με απαλό τρόπο τότε σημαίνει πως τον ξεχώρισε από την παρέα και δηλώνει ερωτικό ενδιαφέρον. (Ακολουθούν 15 φρ.)·  
- γίνομαι καπνός, φεύγω με ταχύτητα από κάπου, ιδίως από φόβο ή δειλία, εξαφανίζομαι: «μόλις είδε τους μπάτσους να ’ρχονται, έγινε καπνός». (Τραγούδι: θα γίνω καπνός, θα γίνω αέρας, θα φύγω στο πέρασμα μιας μέρας)·
- δε βγαίνει καπνός εκεί που δεν υπάρχει φωτιά, βλ. φρ. χωρίς φωτιά καπνός δε βγαίνει·
- δε βγαίνει καπνός χωρίς φωτιά, βλ. φρ. χωρίς φωτιά καπνός δε βγαίνει·
- δεν υπάρχει καπνός εκεί που δεν υπάρχει φωτιά, βλ. φρ. χωρίς φωτιά καπνός δε βγαίνει·
- δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά, βλ. φρ. χωρίς φωτιά καπνός δε βγαίνει·
- κάθε ξύλο έχει τον καπνό του, κάθε άνθρωπος είναι και ένας ξεχωριστός χαρακτήρας, μια ξεχωριστή προσωπικότητα: «δεν μπορεί όλοι οι άνθρωποι να έχουν τον ίδιο χαρακτήρα, γιατί κάθε ξύλο έχει τον καπνό του»·
- με πήγε καπνός κι αντάρα, φοβήθηκα υπερβολικά, τρομοκρατήθηκα: «μόλις ξέφυγε τ’ αυτοκίνητο απ’ το δρόμο, με πήγε καπνός κι αντάρα»·
- μου ανέβηκαν οι καπνοί στο κεφάλι, θύμωσα πάρα πολύ, εξοργίστηκα, θόλωσα: «όταν είδα να κοροϊδεύει γέρο άνθρωπο, μου ανέβηκαν οι καπνοί στο κεφάλι και τον έσπασα στο ξύλο»·
- όπου βγαίνει καπνός, υπάρχει και φωτιά, βλ. φρ. χωρίς φωτιά καπνός δε βγαίνει·
- όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει και φωτιά, βλ. φρ. χωρίς φωτιά καπνός δε βγαίνει·
- πάω κατά καπνού, καταστρέφομαι ολοκληρωτικά, εκμηδενίζομαι, εξαφανίζομαι: «απ’ τη μέρα που πέθανε ο πατέρας, όλη η οικογένεια πήγε κατά καπνού»·
- πνίγω στον καπνό, (για κλειστούς χώρους) τον γεμίζω εντελώς με καπνό: «κάπνιζαν δέκα άτομα συνέχεια μέσ’ στο μικρό δωματιάκι και το ’πνιξαν στον καπνό»·
- ... που πήγε καπνός, λέγεται για κάτι που έγινε με μεγάλη ένταση ή σε υπερβολικό βαθμό: «έφαγα τόσο πολύ, που πήγε καπνός || ήπιαμε τόσο πολύ, που πήγε καπνός || κοιμήθηκα τόσο πολύ, που πήγε καπνός». Πολλές φορές, η φρ. κλείνει με το κι αντάρα·
- προπέτασμα καπνού, βλ. λ. προπέτασμα·
- χωρίς φωτιά καπνός δε βγαίνει, δε βγαίνει κάποια φήμη, ιδίως κακή, σε βάρος κάποιου, αν δεν υπάρχει και κάποια αλήθεια: «για ν’ αναφέρεται συνεχώς τ’ όνομά του, κάπου θα πρέπει να ’ναι κι αυτός μπλεγμένος σ’ αυτή τη βρομοδουλειά, γιατί χωρίς φωτιά καπνός δε βγαίνει».