πεζοδρόμιο, το, ουσ. [<μσν. πεζοδρόμιον <πεζός + δρόμος + κατάλ. -ιο], το πεζοδρόμιο. 1. λαϊκό περιβάλλον όπου μεγαλώνοντας το άτομο αντιμετωπίζει διάφορες δυσκολίες, που είναι πολύτιμες εμπειρίες για τη ζωή του: «το πεζοδρόμιο είναι το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο, γιατί εκεί μαθαίνει κανείς τι πάει να πει ζωή». Πρβλ.: γράμματα μ’ έμαθε η ζωή, γνώση η κοινωνία και κάθισα και διάβασα στου δρόμου τα θρανία (Λαϊκό τραγούδι). 2. λέγεται υποτιμητικά για οτιδήποτε ανήκει, αναφέρεται ή ταιριάζει στον απλό λαό, στον όχλο: «εγώ δεν κάνω πολιτική πεζοδρομίου || να πάψουν, επιτέλους, αυτές οι εκδηλώσεις του πεζοδρομίου». (Ακολουθούν 11 φρ.)·
- άνθρωπος του πεζοδρομίου, βλ. λ. άνθρωπος·
- βγαίνω στο πεζοδρόμιο, (για γυναίκες) βλ. φρ. κάνω πεζοδρόμιο·
- γυναίκα του πεζοδρομίου, βλ. λ. γυναίκα·
- είναι του πεζοδρομίου, (και για τα δυο φύλα) ανήκει ή προέρχεται από τον υπόκοσμο: «μην κάνεις παρέα μαζί του, γιατί είναι του πεζοδρομίου και σε κουβεντιάζει όλη η γειτονιά»·
- κάνω πεζοδρόμιο, (για γυναίκες) αναζητώ πελάτη στο δρόμο για να του προσφέρω έρωτα επί χρήμασι, εκπορνεύομαι, είμαι πόρνη του δρόμου: «όποια κάνει πεζοδρόμιο είναι επικίνδυνη, γιατί μπορεί να σου κολλήσει διάφορα αφροδίσια». Συνών. κάνω καλντερίμι·
- κι απ’ το πεζοδρόμιο, ειρωνική έκφραση που απευθύνουμε σε άτομο που απειλεί πως θα αποχωρήσει από την παρέα μας, πράγμα που μας αφήνει αδιάφορους ή και μας χαροποιεί. Συνών. και να μας γράφεις / κι αέρα στα πανιά σου·
- μεγάλωσε στο πεζοδρόμιο, μεγάλωσε μέσα στις αντιξοότητες της ζωής, πράγμα που τον βοήθησε να γίνει έξυπνος και πολύπειρος: «όποιος μεγάλωσε στο πεζοδρόμιο, διδάχτηκε πάρα πολλά στη ζωή του». Πολλές φορές, μετά το ρ. της φρ. ακολουθεί το πάνω·
- πέθανε στο πεζοδρόμιο, πέθανε πάμφτωχος και ολομόναχος στη ζωή του: «κάποτε ήταν μεγάλος και τρανός, αλλά στο τέλος της ζωής του πέθανε στο πεζοδρόμιο». Πολλές φορές, μετά το ρ. της φρ. ακολουθεί το πάνω·
- περνάει και τρίζουν τα πεζοδρόμια, (για γυναίκες) είναι εντυπωσιακά όμορφη: «είναι τόσο όμορφη η αδερφή του, που περνάει και τρίζουν τα πεζοδρόμια || στα νιάτα της περνούσε κι έτριζαν τα πεζοδρόμια»·
- στο καλό κι απ’ το πεζοδρόμιο! έκφραση ενδιαφέροντος σε άτομο που αποχωρεί, που φεύγει από κάπου (σπίτι, παρέα) να προσέχει μέχρι να φτάσει στον προορισμό του. Από το ότι το πεζοδρόμιο προσφέρει ασφάλεια στον πεζό από τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν· βλ. και φρ. κι απ’ το πεζοδρόμιο·
- τη βγάζω στο πεζοδρόμιο, (για γυναίκες) την οδηγώ στην πορνεία: «στην αρχή έκανε τον ερωτευμένο μαζί της κι ύστερα την έβγαλε στο πεζοδρόμιο».