μπαμπάκι
κ. βαμβάκι κ. βαμπάκι, το, ουσ. [<μσν. μπαμπάκι
<βαμβάκιον, υποκορ. του ουσ. βάμβαξ], το βαμβάκι. 1. (στη γλώσσα της
αργκό) το χρήμα, τα χρήματα: «χωρίς μπαμπάκι δε σε υπολογίζει κανένας». 2.
στον πλ. τα μπαμπάκια, χωράφια φυτεμένα με μπαμπάκια ή γενικά η ετήσια
παραγωγή βαμβακιού ενός τόπου, μιας χώρας: «τον είδα που τραβούσε κατά τα
μπαμπάκια || πώς πήγαν φέτος τα μπαμπάκια;». 3α. ως επιφών. μπαμπάκια!
ειρωνική απάντηση ή ξέσπασμα θυμού σε κάποιον που από έκπληξη ή άρνηση
αντιδράει σε κάποια πρότασή μας με το μπα(!). β. ξέσπασμα θυμού
ηλικιωμένου πατέρα, που νεανίζει, προς το παιδί του όταν τον προσφωνεί μπαμπά
μπροστά σε γυναίκες·
- άμα
έχεις το μπαμπάκι, όπου θες κάνεις κονάκι, όταν έχεις χρήματα, πηγαίνεις
όπου θέλεις, όταν είσαι πλούσιος, ανοίγουν όλες οι πόρτες για σένα: «μα και
βέβαια τον θέλουν όλοι στην παρέα τους, γιατί, άμα έχεις το μπαμπάκι, όπου θες
κάνεις κονάκι»·
- απάτη
το μπαμπάκι, βλ. λ. απάτη·
- με
τα μπαμπάκια ή στα μπαμπάκια, ειρωνική απάντηση σε κάποιον που μας
ρωτάει πότε θα του επιστρέψουμε κάτι, ιδίως τα λεφτά που του χρωστάμε, ή πότε
θα πραγματοποιήσουμε κάποια υπόσχεση που του δώσαμε και υπονοούμε ένα πολύ
μακρινό χρονικό διάστημα ή και καθόλου. Συνών. με τ’ αγελαδοκούρεμα ή στ’
αγελαδοκούρεμα / με τ’ αλώνια ή στ’ αλώνια / με τα καπνά ή στα
καπνά / με τα κουκούλια ή στα κουκούλια / τον Αύγουστο που ’ναι παχιές
οι μύγες·
- μπαμπάκι
ο δρόμος σου! α. ευχή που δίνουμε σε κάποιον που ξεκινάει για ταξίδι
ή που ξεκινάει μια δουλειά, με την έννοια, να μη συναντήσει κανένα εμπόδιο στην
πορεία του, να του έρθουν όλα εύκολα, όλα ευνοϊκά: «αύριο φεύγω ταξίδι για
δουλειές. -Μπαμπάκι ο δρόμος σου! || τον άλλον μήνα ξεκινώ μια καινούρια
δουλειά. -Μπαμπάκι ο δρόμος σου!». Πρβλ.: με την ευχή μου, κόρη μου, και με
της Παναγίας. Κουκούλια να είν’ οι στράτες σου, μπαμπάκια οι δημοσιές σου (Δημοτικό).
β. ειρωνική έκφραση σε άτομο που μας απειλεί πως θα αποχωρήσει από το
χώρο στον οποίο βρισκόμαστε ή από κάποια κοινή προσπάθεια όταν μας είναι
αδιάφορη η αποχώρησή του: «αν δεν εισακουστεί η πρότασή μου, εγώ θ’ αποχωρήσω.
-Μπαμπάκι ο δρόμος σου!». Από το ότι όταν βαδίζει κανείς σε ένα δρόμο που είναι
στρωμένος με βαμβάκι, δε συναντά το παραμικρό εμπόδιο. Συνών. ώρα σου καλή
κι ο δρόμος σου γυαλί(!)·
- μπαμπάκια
έχεις στ’ αφτιά σου; ειρωνική παρατήρηση ή παρατήρηση εκνευρισμένου ατόμου
σε κάποιον, που δεν ακούει κάτι που του το επαναλαμβάνει επίμονα: «αμάν, ρε
παιδάκι μου, μπαμπάκια έχεις στ’ αφτιά σου και δεν ακούς τόση ώρα που σε
φωνάζω;»·
- σε
σφάζει με το μπαμπάκι, α. σε τιμωρεί ή σε κατηγορεί με ευγενικό
τρόπο ή με τρόπο που δε γίνεται αμέσως αντιληπτός: «υπομένεις τα πάντα απ’
αυτόν τον άνθρωπο ή κάθεσαι και τον ακούς χωρίς να λες λέξη, γιατί σε σφάζει με
το μπαμπάκι». β. σε ξεγελάει με το θέαμα που σου προσφέρει και σου
αποσπά υπέρογκο ποσό: «πληρώσαμε ένα κάρο λεφτά, αλλά σε σφάζει με το μπαμπάκι
ο άνθρωπος, γιατί παρουσίαζε τρία μπαλέτα στη σειρά».