ματιά, η, ουσ. [<μάτι + κατάλ. -ιά], η ματιά. (Ακολουθούν 12 φρ.)·
- η ματιά που σκοτώνει, βλ. συνηθέστ. το βλέμμα που σκοτώνει, λ. βλέμμα·
- λοξή ματιά, βλ. φρ. λοξό βλέμμα, λ. βλέμμα·
- με μια δεύτερη ματιά, με μια δεύτερη πιο προσεκτική, πιο εμπεριστατωμένη εξέταση, θεώρηση: «στην αρχή μου φάνηκε πως ήταν εύκολη δουλειά, αλλά με μια δεύτερη ματιά εντόπισα όλες τις δυσκολίες της»·
- πλάγια ματιά, βλ. φρ. πλάγιο βλέμμα·
- ρίχνω μια ματιά, κοιτάζω κάπως βιαστικά: «η μητέρα έριξε μια ματιά στο φαγητό για να δει αν έγινε»·
- ρίχνω τη ματιά μου, βλέπω, κοιτάζω, ιδίως κάπως αυστηρά: «μόλις έριξα τη ματιά μου στην αίθουσα, σταμάτησαν αμέσως οι ψίθυροι». (Λαϊκό τραγούδι: όπου πατώ το πόδι μου και ρίξω τη ματιά μου, μεγάλος ντόρος γίνεται γύρω από τ’ όνομά μου)·
- την έκοψα με την πρώτη ματιά, μόλις την είδα, την κατάκτησα ερωτικά: «έλεγαν πως ήταν δύσκολη, αλλά την έκοψα με την πρώτη ματιά»·
- της κάνω ματιά, βλ. συνηθέστ. της κλείνω (το) μάτι, λ. μάτι·
- τον έκοψα με την πρώτη ματιά, μόλις τον είδα, κατάλαβα αμέσως το χαρακτήρα του, το ποιόν του: «τον έκοψα με την πρώτη ματιά πως είναι απατεώνας»·
- του κάνω ματιά, βλ. συνηθέστ. του κλείνω (το) μάτι, λ. μάτι·
- φαρμακερή ματιά, βλ. φρ. φαρμακερό βλέμμα, λ. βλέμμα·
- χάρισέ μου μια ματιά, κοίταξέ με: «χάρισέ μου μια ματιά, σκληρόκαρδη!». Λέγεται περισσότερο ως πείραγμα σε γυναίκα που μας ενδιαφέρει ερωτικά και αυτή μας αγνοεί.