κριθάρι, το, ουσ. [<μτγν. κριθάριον, υποκορ. του αρχ. ουσ. κριθή], το κριθάρι·
- δείχνει σιτάρι και πουλάει κριθάρι, λέγεται για εκείνους τους εμπόρους, που, ενώ τα εμπορεύματα που πουλάνε φαίνονται πως είναι καλής ποιότητας, στην πραγματικότητα δεν είναι: «δεν αγοράζω ξανά απ’ αυτόν τον έμπορα, γιατί δείχνει σιτάρι και πουλάει κριθάρι». Από το ότι το κριθάρι χρησιμοποιείται και ως διατροφή των ζώων·
- δεν τρώω κριθάρι ή δεν τρώμε κριθάρι, δεν είμαι αφελής, ευκολόπιστος, δεν είμαι ανόητος, κουτός, βλάκας: «θέλησε να με ξεγελάσει, αλλά δεν ήξερε ότι δεν τρώω κριθάρι». Ο πλ. και όταν το άτομο μιλάει μόνο για τον εαυτό του. Για συνών. βλ. φρ. δεν τρώω κουτόχορτο ή δεν τρώμε κουτόχορτο, λ. κουτόχορτο·
- έσπειρε σιτάρι κι εφύτρωσε κριθάρι, είναι φορές που ενεργούμε όπως πρέπει, αλλά τα αποτελέσματα δεν είναι αυτά που περιμένουμε: «ποτέ του δεν μπόρεσε να καταλάβει, γιατί δεν προχώρησε η δουλειά. Έσπειρε στάρι κι εφύτρωσε κριθάρι, δεν είναι για να τρελαίνεσαι;»·
- το καλό το άλογο, βγάζει το κριθάρι του, βλ. λ. άλογο·
- τρώει κριθάρι, είναι αφελής, ευκολόπιστος, είναι ανόητος, κουτός, βλάκας: «αφού τρώει κριθάρι, μια ζωή θα τον ξεγελούν». Από το ότι το κριθάρι, εκτός των άλλων, αποτελεί και βασική τροφή πολλών οικιακών ζώων. Για συνών. βλ. φρ. τρώει κουτόχορτο, λ. κουτόχορτο.