κέρδος, το, ουσ. [<αρχ. κέρδος], το κέρδος· κάθε υλικό ή ηθικό όφελος, κάθε θετική εμπειρία: «είναι κέρδος να κάνεις κουβέντα μ’ αυτόν τον άνθρωπο, γιατί μαθαίνεις ένα σωρό πράγματα || το κέρδος απ’ τη δυσκολία που αντιμετώπισα ήταν να καταλάβω ποιος μ’ αγαπά πραγματικά και ποιος όχι»·
- αφήνω κέρδος, (για επιχειρήσεις) αποφέρω κέρδος: «έχει ένα σουβλατζίδικο στο κέντρο της αγοράς που του αφήνει κέρδος δυο χιλιάδες ευρώ το μήνα || θα το κλείσει το μαγαζί του, γιατί δεν αφήνει καθόλου κέρδος»·
- βγάζω κέρδος, κερδίζω: «εγώ τι κέρδος θα βγάλω απ’ αυτή τη δουλειά;»·
- δίνω κέρδος, (για επιχειρήσεις), βλ. φρ. αφήνω κέρδος·
- η ελευθερία με ζημιά είναι πολυτιμότερη από τη δουλεία με κέρδος, βλ. λ. ελευθερία·
- καθαρό κέρδος, το χρηματικό ποσό που μένει στα χέρια κάποιου από κάποια εμπορική του δραστηριότητα αφαιρουμένων των εξόδων: «το καθαρό κέρδος που έβγαλα απ’ την επιχείρησή μου τον προηγούμενο χρόνο, ήταν το τάδε ποσό»·
- καλά κέρδη! ευχή σε εμπορευόμενο, σε επιχειρηματία, ιδίως όταν ξεκινάει μια δουλειά, μια επιχείρηση·
- κρέας μπαίνει, κρέας βγαίνει, το ζουμί κέρδος μένει, βλ. λ. κρέας·
- χωρίς κέρδος κέρατα! λέγεται στην περίπτωση που, ενώ αγωνίζεται κάποιος καλοπροαίρετα να βοηθήσει κάποιον ή κάποιους ή να φέρει για λογαριασμό κάποιου μια δύσκολη υπόθεση σε αίσιο τέλος, όχι μόνο δεν αναγνωρίζεται η προσπάθειά του, αλλά κινδυνεύει να βγει και ζημιωμένος: «προσπάθησα να τους τα συμβιβάσω κι αυτοί τα ’βαλαν μαζί μου. Χωρίς κέρδος κέρατα, δηλαδή, κατάλαβες!»·
- χωρίς κέρδος κέρατα, χωρίς πομπές κουδούνια! λέγεται στην περίπτωση που, ενώ αγωνίζεται κάποιος καλοπροαίρετα να βοηθήσει κάποιον ή κάποιους ή να φέρει για λογαριασμό κάποιου μια δύσκολη υπόθεση σε αίσιο τέλος, όχι μόνο δεν αναγνωρίζεται η προσπάθειά του, όχι μόνο κινδυνεύει να βγει ζημιωμένος αλλά επιπλέον τον κατηγορούν ή και τον βρίζουν και από πάνω: «εγώ έδειξα όλη την καλή διάθεση να τους τα συμβιβάσω κι αυτοί, όχι μόνο τα ’βαλαν μαζί μου αλλά μ’ έβρισαν και χυδαιότατα. Κατάλαβες, δηλαδή, φίλε μου, τι έπαθα; Χωρίς κέρδος κέρατα, χωρίς πομπές κουδούνια!».