δέσιμο,
το, ουσ.
[<αρχ. δέσις], το δέσιμο. 1. η δέσμευση που με υποχρεώνει απέναντι σε
κάποιον ή γενικά σε μια κατάσταση ώστε να ενεργήσω σύμφωνα με τις επιθυμίες
άλλων: «τον έχω κάνει τέτοιο δέσιμο, που δεν τον παίρνει ο ύπνος, αν δε με
ξοφλήσει όλο το ποσό την ημερομηνία που μου υποσχέθηκε». 2. η στενή
φιλία, η στενή σχέση: «έχουν μεγάλο δέσιμο από μικρά παιδιά». 3. τα
μάγια, ιδίως η μαγική πράξη, που έχει στόχο της να στερήσει νεόνυμφο άντρα από
την ικανότητά του να τεκνοποιήσει: «του ’κανε τέτοιο δέσιμο η παλιόγρια, που
κόντεψε να τον τρελάνει»· βλ. και λ. αμπόδεμα. 4. το μέστωμα: «το δέσιμο
του κορμιού προϋποθέτει γυμναστική και εξάσκηση». 5. (για καρπούς) η
ωρίμανση: «σ’ ένα μήνα θα ’χουμε το δέσιμο των ροδάκινων». 6. (για υγρά
διαλύματα) το πήξιμο: «μετά το δέσιμο του σιροπιού κατέβασε το γλυκό απ’ τη
φωτιά και το άφησε να κρυώσει». 7. (στη ναυτική γλώσσα) η όρμιση, ο
παροπλισμός: «το δέσιμο του καραβιού θα γίνει στη δεύτερη προβλήτα». 8.
(γενικά) το απάγκιασμα, το μέρος ή η κατάσταση όπου κατασταλάζει κάποιος, η
οικογενειακή ζωή ή η μόνιμη κατοικία: «κάποια στιγμή αποφάσισε να πάρει στα
σοβαρά τη ζωή του και να κόψει τις τρέλες· σ’ αυτό τον βοήθησε πολύ η επιστροφή
και το δέσιμό του με την πόλη που γεννήθηκε»·
- είναι
για δέσιμο! βλ. φρ. είναι τρελός για δέσιμο!·
- είναι μουρλός για δέσιμο! βλ.
φρ. είναι τρελός για δέσιμο!·
-
είναι τρελός για δέσιμο! α.
είναι πολύ
τρελός, πρέπει να το βάλουν στο τρελοκομείο: «πρέπει κάποια στιγμή να τον περιορίσουν,
γιατί είναι τρελός για δέσιμο!». Από την εικόνα του ζουρλομανδύα που φοράνε
στους τροφίμους των τρελοκομείων για να συγκρατούν τα χέρια τους δεμένα. ¨(Λαϊκό
τραγούδι: εσύ το τσιφτετέλι σου και τ’ ωχαδερφιλίκι κι εγώ τρελός για
δέσιμο και μάτια σα φωτιά).β. είναι πολύ τολμηρός, πολύ
ριψοκίνδυνος: «τη στιγμή που το σπίτι του είχε τυλιχτεί στις φλόγες, αυτός
όρμησε μέσα για να σώσει το σκυλάκι του. -Είναι τρελός για δέσιμο!». Πολλές
φορές, της φρ. προτάσσεται το ε·
- κάνω
δέσιμο, συνδέομαι ερωτικά ή δημιουργώ στενή φιλική σχέση με κάποιον: «από
την πρώτη μέρα που γνωρίστηκαν, έκαναν τέτοιο δέσιμο, που δεν μπορεί κανείς να
τους χωρίσει».