στροφή, η, ουσ. [<αρχ. στροφή], η στροφή. 1. καμπή δρόμου: «πρόσεχε πώς θα πάρεις τη στροφή, γιατί είναι επικίνδυνη». (Λαϊκό τραγούδι: αν μαρσάρω την Τετάρτη, μην τρομάξεις στις στροφές, είμαι χρόνια σοφεράκι, μη φοβάσαι τις ζημιές). 2. απομονωτήριο στις ναυτικές φυλακές Β. Π. ΑΡΗΣ (= Ψυττάλεια) που ονομάστηκε έτσι, γιατί, για να μπεις μέσα σε αυτό κατέβαινες μια σκάλα που έφερε μια στροφή: «ο χρόνος στη στροφή ήταν απέραστος». 3. στον πλ. οι στροφές, (για κινητήρες) οι περιστροφικές κινήσεις γύρω από τον άξονα σε ένα λεπτό: «ο κινητήρας τ’ αυτοκινήτου μου πιάνει 2.500 στροφές στο λεπτό». (Ακολουθούν 32 φρ.)· 
- ανεβάζω τις στροφές (της) (ενν. της μηχανής της μοτοσικλέτας ή της μηχανής του αυτοκινήτου), βλ. συνηθέστ. της δίνω τις στροφές της·
- ανοιχτή στροφή, αυτή που έχει μεγάλη γωνία: «στην πρώτη ανοιχτή στροφή μετά το χωριό υπάρχει ένα μικρό εκκλησάκι»·
- βγαίνω απ’ τις στροφές μου, αποδιοργανώνομαι, δεν ξέρω πώς να ενεργήσω, τα χάνω: «όταν βρίσκομαι σε περιβάλλον με κόσμο που δε γνωρίζω, βγαίνω απ’ τις στροφές μου»·
- δεν παίρνει στροφές (ενν. το μυαλό του), βλ. φρ. δεν παίρνει στροφές το μυαλό του·
- δεν παίρνει στροφές το μυαλό του ή το μυαλό του δεν παίρνει στροφές, δεν μπορεί να σκεφτεί γρήγορα και αποτελεσματικά, είναι μικρόνους: «με την παραμικρή δυσκολία πελαγώνει, γιατί δεν παίρνει στροφές το μυαλό του || πρέπει να του πεις κάτι πολλές φορές για να το καταλάβει, γιατί δεν παίρνει στροφές το μυαλό του»·
- δίνω μια στροφή, βλ. συνηθέστ. ρίχνω μια στροφή·
- δίνω τις στροφές μου, βλ. συνηθέστ. ρίχνω τις στροφές μου·
- κάνω μια στροφή, βλ. συνηθέστ. ρίχνω μια στροφή·
- κάνω τις στροφές μου, βλ. συνηθέστ. ρίχνω τις στροφές μου·
- κάνω στροφή, αλλάζω συμπεριφορά ή τακτική, διαμορφώνω άλλη άποψη: «μόλις είδε τα σκούρα, έκανε στροφή και μας έλεγε άλλα πράγματα»· βλ. και φρ. παίρνω στροφή·
- κάνω στροφή 180 μοιρών (360 μοιρών), αλλάζω εντελώς συμπεριφορά ή τακτική, διαμορφώνω εντελώς άλλη άποψη: «απ’ τη στιγμή που κατάλαβε πως με το άγριο δε γινόταν τίποτα, έκανε στροφή 180 μοιρών και προσπάθησε να μας πάρει με το καλό»·
- κλειστή στροφή, αυτή που έχει μικρή γωνία και για το λόγο αυτό είναι επικίνδυνη για τον οδηγό: «έξω απ’ το τάδε χωριό υπάρχει μια κλειστή στροφή και πρέπει κανείς να προσέχει πολύ»·
- παίρνει στροφές στον αέρα, α. (για μηχανές) δε λειτουργεί κανονικά, λειτουργεί ελαττωματικά, δεν παράγει ενέργεια, κίνηση: «έχει σοβαρό πρόβλημα η μηχανή του αυτοκινήτου μου, γιατί παίρνει στροφές στον αέρα». β. (για πρόσωπα) είναι πανέξυπνος, είναι ευφυέστατος: «δεν μπορείς να τον ξεγελάσεις εύκολα αυτόν τον άνθρωπο, γιατί παίρνει στροφές στον αέρα»·
- παίρνει στροφές το μυαλό μου, μπορώ να σκεφτώ γρήγορα και αποτελεσματικά: «εμένα δεν μπορείς να με ξεγελάσεις εύκολα, γιατί παίρνει στροφές το μυαλό μου»·
- παίρνω ανάποδες στροφές, ξαφνικά αρχίζω να συμπεριφέρομαι άπρεπα, δύστροπα, ιδιότροπα, παράξενα, πεισματικά: «κάθε φορά που παίρνει ανάποδες στροφές, μας κάνει άνω κάτω»·
- παίρνω ανοιχτά τη στροφή ή παίρνω τη στροφή ανοιχτά, στρίβω το αυτοκίνητό μου διαγράφοντας μεγάλη καμπύλη: «αν δεν έπαιρνα ανοιχτά τη στροφή, θα έπεφτα πάνω στο φορτηγό που ερχόταν αντίθετα»·
- παίρνω κλειστά τη στροφή ή παίρνω τη στροφή κλειστά, στρίβω το αυτοκίνητό μου διαγράφοντας μικρή καμπύλη: «όταν παίρνει κανείς κλειστά τη στροφή, κερδίζει χρόνο»·
- παίρνω μια στροφή, βλ. φρ. ρίχνω μια στροφή·
- παίρνω τις στροφές μου, βλ. φρ. ρίχνω τις στροφές μου·
- παίρνω στροφές, μπορώ να σκεφτώ γρήγορα και αποτελεσματικά: «ο σκοπός είναι να μπορείς να παίρνεις στροφές, όταν έρχονται στριμόκωλα τα πράγματα»·
- παίρνω στροφή, στρίβω, ιδίως το αυτοκίνητό μου: «στο πρώτο φανάρι που θα συναντήσεις, θα πάρεις στροφή αριστερά και θα βγεις εκεί που θέλεις»·
- ρίχνω μια στροφή, κάνω μια χορευτική στροφή, ιδίως σε ζεϊμπέκικο χορό: «κάποια στιγμή ήρθε στο κέφι, κι όπως σηκώθηκε απ’ το τραπέζι, έριξε κι αυτός μια στροφή»·
- ρίχνω τις στροφές ή ρίχνω τις στροφές της (ενν. της μηχανής της μοτοσικλέτας, του αυτοκινήτου), ελαττώνω ταχύτητα: «κάθε φορά που έχει πολλή κίνηση στην εθνική οδό, ρίχνω τις στροφές και πιάνω το δεξιό μέρος του δρόμου»·
- ρίχνω τις στροφές μου, χορεύω, ιδίως ζεϊμπέκικο χορό: «όταν ρίχνει τις στροφές του, θέλει να ’ναι μονάχος του στην πίστα». (Λαϊκό τραγούδι: ρίξε τις στροφές σου πάνω στο πατάρι όπως σου πονάει κι όπως σου γουστάρει)·
- στροφή της κοινής γνώμης, μεταστροφή της κοινής γνώμης: «μετά την κατάθεση του νέου φορολογικού νόμου, παρατηρήθηκε στροφή της κοινής γνώμης υπέρ της κυβέρνησης»·
- της δίνω τις στροφές της (ενν. της μηχανή της μοτοσικλέτας, του αυτοκινήτου), αναπτύσσω ταχύτητα: «όταν έχω ελεύθερο δρόμο, της δίνω τις στροφές της»·
- τον περιμένω στη στροφή, βλ. φρ. τον περιμένω στη γωνία, λ. γωνία·
- τον πέρασα στη στροφή, βλ. συνηθέστ. τον έφαγα στη στροφή·
- τον έφαγα στη στροφή, τον ξεπέρασα την τελευταία στιγμή: «λίγο πριν κλείσει ο διαγωνισμός, πλειοδότησα και τον έφαγα στη στροφή»·
- φέρνω μια στροφή, βλ. συνηθέστ. ρίχνω μια στροφή·
- φέρνω τις στροφές μου, βλ. συνηθέστ. ρίχνω τις στροφές μου·
- χάνει στροφές, έχει διανοητικά προβλήματα: «μην τον συνερίζεσαι τον άνθρωπο, γιατί χάνει στροφές». Από την εικόνα της μηχανής που δουλεύει προβληματικά.