Παιδιόφραστος διήγησις των ζώων των τετραπόδων

         [11]

Τῷ ἑξάκις χιλιοστῷ ὀκτακοσιοστῷ τε

καὶ πρὸς τοὺς ἑβδομήκοντα καὶ ἄλλῳ τρίτῳ ἔτει,

μηνὸς τοῦ Σεπτεβρίου τε τῆς πεντεκαιδεκάτης,

ὁμοῦ πάντα συνήχθησαν τὰ τετράποδα ζῶα,

            15

τὰ καθαρὰ καὶ εὔχρηστα ὁμοῦ εἰς ἕνα τόπον,

αἱμόβορα καὶ βδελυκτὰ εἰς ἄλλην πεδιάδα.

Ἐκάθισεν ὁ βασιλεὺς πάντων τῶν τετραπόδων

λέων ὁ ἀγριόφθαλμος καὶ γαγκλαδουραδάτος,

εἶχε δὲ καὶ συγκάθεδρον ἐλέφαντα τὸν μέγαν,

            20

τὸν μήτε ἁρμούς, μὴ γόνατα μηδὲ ’στραγγάλους ἔχων.

Πλησίον εἶχεν μετ’ αὐτὸν δύο πρωτοσυμβούλους,

πάρδον καὶ λεοντόπαρδον, τοὺς ἀποφουμιστάδας.

Ἦσαν δὲ ἐκεῖ καὶ ἕτερα ὠμόβορα θηρία,

λύκος ὁ νυκτοβαδιστὴς καὶ ὁ αἱματοπότης,

            25

κύων ὁ ὑποτακτικὸς καὶ ποθητὸς ἀνθρώποις,

ὁ πάντα τρώγων βρώματα καὶ πάντα κατεσθίων,

ἀλλὰ καὶ ἡ ἀλώπεκα ἡ φουντοουραδάτη

καὶ ἡ ὀρνιθοπνίκτρια, ἡ παμπονηροτάτη.

Συναθροισθέντων δὲ ὁμοῦ καὶ προκαθεζομένων

            30

τοῦ λέοντος καὶ τῶν λοιπῶν, βουλὴν τοιαύτην δίδουν

καὶ πρέσβεις ἀποστέλλουσιν εἰς ἅπαντα τὰ ζῶα,

τὰ καθαρὰ καὶ εὔχρηστα καὶ τετράποδα πάντα.

Πρῶτον τὸν κάτη πέμπουσιν, διότι νυκτοβλέπει,

καὶ μετ’ αὐτὸν τὸν ποντικὸν μεγαλομουστακάτον,

            35

μακρύουρον, μακρόμυτον εἰς συντροφιὰν τοῦ κάτου,

εἴχασιν δὲ καὶ μετ’ αὐτῶν ὁποὺ νὰ τοὺς δουλεύη

τὴν μαϊμούν, τὸ μίμηστρον, τὸ παίγνιον τοῦ κόσμου.

Ἀπήγασιν καὶ ἔσωσαν κατὰ τὸ ὁρισμένον

εἰς τ’ ἄλλα τὰ τετράποδα τὰ καθαρὰ τὰ ζῶα.

            40

Ταῦτα ὡς εἶδον τὸ φρικτὸν καὶ τοὺς ἐξαίφνης πρέσβεις,

ἐδόθη λόγος καὶ ὁρισμὸς καὶ ἐδιαλαλήθη,

νὰ συναχθοῦν, νὰ μαδευθοῦν πάντα εἰς ἕναν τόπον,

εἰς πεδιάδαν ὁμαλήν, μικρά τε καὶ μεγάλα.

Ἔβαλαν οὖν διαλαλητὴν λαγὸν τὸν μεγαλόπτην,

            45

ὡς γοργοπόδαρον, ταχύν, ἵνα συνάξη πάντας

καὶ νὰ ἴδωσιν τοὺς ἄρχοντας τοὺς ἀποκρισιάρους,

νὰ τοὺς φιλοφρονήσουσιν, νὰ τοὺς ἀποδεχθοῦσιν

καὶ τὰ χαρτία νὰ ἰδοῦν καὶ λόγους νὰ ἀκούσουν.

         [419]

Τὸ πρόβατον δ’ ὡς ἤκουσεν τοῦ μοχθηροῦ τὰς ὕβρεις,

            420

ἐξέβη τότε καὶ αὐτὸ καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον

καὶ ἥμερα καὶ ταπεινὰ ἐφθέγξατο τοιαῦτα:

«Πολλὰ ἐμεγαλαύχησας, φλυαροκόπε χοῖρε.

Φησὶν ὁ ἐπιχώριος λόγος καὶ παροιμία:

Ἑβραῖος ὄζει καὶ βρομεῖ καὶ ὅλη του ἡ θήκη·

            425

οὕτως καὶ σύ, κακόδοντε, κοπροαναθρεμμένε,

ὅσα κὰν φᾶς καὶ ὅσα πιῆς καὶ ὅσα σπαταλήσης,

ἐὰν μὴ φάγης κόπρια, οὐδὲν σὲ νοστιμίζουν».

Τότε ὁ χοῖρος ἔφησεν γελῶν καὶ χολιάζων:

«Ἦλθεν ἄλλη φιλόσοφος μείζων τῆς ἀλωπούτσας

            430

καὶ ἔχανε τὸ στόμαν της καὶ ἔχεσαν οἱ πάντες.

Ποῦ ἔμαθες τὰ γράμματα, προβάτα μυξαρέα;

Ὁ λύκος σοῦ τὰ ἔμαθεν, ὁ φίλος σου ὁ γέρων,

ὁ κύων ὁ παγκάκιστος, ὁ ἀδελφοποιτός σου,

ἡ αἶγα μὲ τὰ γένια, ὁ τράγος μὲ τὴν κοῦτλαν;»

            435

Τότε εὐθὺς τὸ πρόβατον ταῦτα ἀπιλογήθη:

«Ὦ μιαρὲ σκατόχοιρε, βορβοροκυλισμένε,

ποὺ τρώγεις πάντα τὰ κακὰ καὶ ἄχρηστα τοῦ κόσμου

σκωλήκια καὶ κόπρια, κρέατα ψοφισμένα,

ὀφίδια καὶ ἑρπετὰ καὶ σαπημένα εἴδη,

            440

ἀκόμη καὶ τὸ ὀλέθριον καὶ τὸ κακὸν τὸ κάμνεις,

κανένα ζῶον ἢ πτηνὸν ἢ ὄφις ἢ θηρίον

οὐκ εἰσηκούστηκε ποτὲ τὸ κρέας του νὰ φάγη·

καὶ σὺ ἂν εὕρης μοχθηρὸν καὶ ἔνι ψοφισμένον,

πολλάκις δὲ καὶ ἂν βρομῆ καὶ ἔνι σαπημένον,

            445

ἐκεῖ στέκεις καὶ τρώγεις το ὡς καθαρὸν ἀλεύριν·

καὶ πάντοτε ἡ μύτη σου ὀσμεῖται τὴν κοπρέαν

καὶ ἀνασκάπτει τὰ πηλὰ διόλου καὶ τὴν βούρκαν.

Καὶ σὺ ποιεῖς τὴν ψῆφον σου καὶ τὴν ὑπόληψίν σου

μὲ ζῶα καθαρώτατα, ἀμίαντα παντάπαν».

            450

Ὁ χοῖρος δὲ ὡς ἤκουσεν τὰς ὕβρεις τοῦ προβάτου

καταισχυνθεὶς καὶ ἐντραπεὶς ἀπέφυγε μακρόθεν.

Τὸ πρόβατον δ’ ἀπόμεινεν στέκοντα εἰς τὸ μέσον.

           [776]

Ὡς ἤκουσεν ἡ κάμηλος φθεγγόμενον τὸν ἵππον

καὶ κατ’ αὐτῆς ἀπέτεινεν ὕβρεις καὶ λοιδορίας,

εἰσῆλθεν καὶ ἐστάθηκεν καὶ αὕτη εἰς τὸ μέσον.

Ὁ ὄνος δὲ καταισχυνθεὶς ἐστάθηκε μακρόθεν.

              780

Τότε φησὶν ἡ κάμηλος τοιαῦτα πρὸς τὸν ἵππον:

«Τί σὲ ’φελεῖ ἡ ἔπαρσις καὶ ἡ ἀλαζονεία

καὶ τὰ πολλὰ καυχήματα τὰ ἔχεις, ἀλογάκιν;

Ἄκουσον καὶ νὰ σὲ εἰπῶ πολλὰ κακὰ τὰ ἔχεις.

Ὅταν γηράσης καὶ ἐσύ, βάνουν σε εἰς τὸν μύλον,

             785

τυφλώνουν σε, κακότυχον, δέρνουν σε μὲ τὴν βέργα,

γυρίζεις καὶ σκοτίζεσαι ἡμέραν τε καὶ νύκταν,

ἐκδέρνουνται οἱ κουτάλες σου, ὅλος ὁ σπόνδυλός σου,

καὶ ἀπὸ τὸν κόπον τὸν πολὺν καὶ ἀπὸ τὴν σκοτίαν

οὔτε νὰ φάης ἠμπορεῖς οὔτε νερὸν νὰ πίνης,

             790

καὶ ὅταν ἐξαπορηθῆς καὶ ἀποδυνατίσης,

ἐκβάνουν καὶ ὑπάουν σε ἔξω εἰς τὴν λιβάδαν,

ἐκεῖ ψοφᾶς, κακότυχον, τρώγουν σε οἱ κοράκοι,

ἐκδέρουν τὸ δερμάτιν σου καὶ πολεμοῦν το τζάγγας,

καὶ τὴν οὐράν σου κόπτουσιν καὶ κάμνουσιν τριχίας».

             795

Τότε πάλιν τὸ ἄλογον εὐθὺς ἀπιλογεῖται:

«Μωρὴ καμήλα μυσερὴ καὶ καταβρομισμένη,

κυμπόραχε, πλατύποδε καὶ κοντοουραδάτη,

νὰ γύρευες, ταλαίπωρε, τὸ πῶς σὲ θέτουν κάτω,

καὶ βάνουν καὶ φορτώνουν σε γομάρια μεγάλα,

             800

ἀπάνω δὲ καθέζεται αὐτὸς ὁ καμηλάρης,

καὶ εἶσαι ἀργοκίνητος, ἀργὴ ὥσπερ χελώνη.

Φύγε ἀπὸ τὴν μέσην μας, παρασημιά τῶν ζώων,

καθὼς καὶ ὁ γαΐδαρος, ὁ λυκοφαγωμένος,

οποὺ γὰρ εὕρη καὶ αὐτὸν τὸν γάδαρον ὁ λύκος,

             805

ἀσμένως ἀποδέχεται καὶ χαίρεται μεγάλως,

“ἰδοὺ εὑρήκαμεν”, φησίν, “τὸ ἐψημένον κρέας”».

Ἐντράπηκεν ἡ κάμηλος, φεύγει ἀπὸ τὸ μέσoν.

Tὸ δ’ ἄλογον ἀπόμεινεν μόνον καὶ μοναχόν του.

        930

      933a

Ὠς ἤκουσεν ἡ μαϊμοὺ ἐλέφαντος τοὺς λόγους,

ὅλοι γὰρ ἐσυντύχασιν καὶ ἅπαντες ἀπεῖπον,

οὐδένας δὲν ἀπόμεινε εἰ μὴ αὐτὴ καὶ μόνη,

ἐκρύπτετο δὲ ὡς πονηρή, μέσον τοῦ συνεδρίου.

Πολλὰ γὰρ ἔνι πονηρή, πλέον τῆς ἀλωπούτζας.

Ἐπήδησεν δὲ καὶ αὐτὴ καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον

        935

καὶ ταῦτα ἐπεμφθέγξατο καὶ τῷ ἐλέφᾳ λέγει:

«Ἦλθες καὶ ἐσύ, μακρόμυτε, μετὰ τῆς προμυτίδος,

νὰ καυχισθῆς καὶ νὰ εἰπῆς, παρασημιὰ τῶν ζώων;

Ἔξω ἀπὸ τῆς φύσεως τῆς ἡμετέρας εἶσαι·

τοῦ καβούρου τάξιν ἐχεις μεγαλοχαχαλάτου·

        940

ἔχεις ἀλλοῦ τὸ στόμαν σου καὶ ἀλλοῦ τὴν προμυτίδα,

ἀλλοῦ συνάγεις βρώματα καὶ ἀλλαχοῦ τὰ τρώγεις.

Ὀξύποδε, παράσημε καὶ κάθαρμα τῶν ζώων,

δίχα γονάτων γέγονας καὶ δίχα ἁρμονίας,

καὶ στέκεις μονοστέλεχος νύκταν τε καὶ ἡμέρα,

        945

καὶ οὐ πίπτεις νὰ ἀναπαυθῆς ὥσπερ τὰ ἄλλα ζῶα,

οὔτε ἀνάπαυσιν μικρὰν ὡς πάντας τοὺς ἀνθρώπους,

ἀλλ’ ὅτε θέλης νὰ ὑπνοῖς ἐστέκεσαι ὁλόρθος

καὶ ἀκουμπίζεις εἰς δενδρὸν ἢ εἰς μεγάλην πέτραν,

καὶ μετὰ φόβου στέκεσαι καὶ τρόμου καὶ κοιμᾶσαι,

        950

καὶ ἂν νυστάξης πάμπολλα ἢ κοιμηθῆς βαρέα,

ἀιλὶ σὲ σέν, κακότυχε, πῶς θέλεις ἐξηστρέψει,

νὰ ἐγερθῆς, κακότυχε, νὰ πέσης ἄνω κάτω,

οἱ πόδες σου νὰ στέκουνται ἀπάνου ὥσπερ ξύλα,

ποσῶς δὲ νὰ μὴ δύνασαι νὰ ἐγερθῆς ὁλόρθος.

        955

      959a

Καὶ ἔρχονται οἱ ἄνθρωποι ὁποὺ σὲ κυνηγοῦσιν,

εὑρίσκουν σε, σκοτώνουν σε καὶ παίρνουν τὰ ὀστᾶ σου

ὡς ἄνανδρον, ὡς ἀσθενῆν, μὴ ἔχοντα τί δρᾶσαι.

Καὶ σὺ ληρεῖς μὲ τὰ πολλὰ τὰ ψεματα τὰ λέγεις,

πὼς εἶσαι ζῶον μέγιστον, πάνυ ἀνδρειωμένον·

ὅμως ἀκμὴν νὰ σὲ εἰπῶ καὶ ἄλλον ἕνα λόγον:

        960

      961a

      961b

Πολλάκις δὲ οἱ ἄνθρωποι ποιοῦν καὶ ἄλλας πράξεις

καὶ τέχνας ἄλλας, ἄτυχε, πῶς νὰ σὲ καταλύσουν,

καὶ πράξεις καὶ καμώματα, τὰ θέλεις ἐγρικήσει,

ἐσὺ καὶ ὅλοι ἅπαντες ποὺ στέκουσιν μεδ’ ἔμας, 

καὶ οὔτε ὕπνον θεωρεῖς ἡμέραν τε καὶ νύκταν·

ἀξινογλύφουν τὰ δενδρὰ ἢ πριονοκοποῦν τα

καὶ ἀποκόπτουν τα λοιπὸν εἰς ἄκρον νὰ κοποῦσιν,

        965

        967

        969

ὑπάγεις ἐκεῖ νὰ κοιμηθῆς, ἐκεῖ νὰ ἀκουμπίσης,

τὸ δένδρον κροῦ καὶ ρίπτει σε, κάτω εἰς γῆν σὲ θέτει,

σκοτώνουν σε, ὡς εἴπαμεν, καὶ παίρνουν τὰ ὀστᾶ σου».

Τότε ὁ μέγας ἔλεφας εἰς ἄκρον ἐθυμώθη,

        970

μετὰ σφοδρᾶς τῆς ἀπειλῆς τὴν μαϊμοὺν ἐλάλει:

«Φεῦγε, ἀπὸ τὴν μέσην μας, πομπὴ μαγαρισμένη,

μυσεροκακομούστακον, ψειροκονιδοφάγον,

ἐσθίεις ψύλλους, ψείρας τε καὶ πάντοτε δακώνεις,

καὶ ἄλλα τὰ μικρότατα τῶν ἀκαθάρτων ζώων.

        975

Φεῦγε λοιπὸν ἀπέμπροσθεν, μὴ μαγαρίσης πάντας».

Δρομαία δὲ ἡ μαϊμοὺ φεύγει ἀπὸ τὸ μέσον,

ἀπὸ τὸν φόβον τὸν πολὺν τὸν εἶχε τοῦ ἐλέφα,

καὶ μέσον ἀπεκρύβηκεν πάντων τῶν τετραπόδων.

          [979]

Ὁ βασιλεὺς δ’ ἀπόμεινεν λέων μεμονωμένος

            980

καὶ πρὸς τὸ πλῆθος ἔφησεν, τοιούτους λόγους εἶπεν:

«Ἀρκοῦνται τὰ λεγόμενα τὰ εἴπασιν οἱ πάντες

καὶ ὕβρεις καὶ ὀνειδισμοί, ἐπαῖνοι τε καὶ ψόγοι,

αἱ καυχησίαι αἱ πολλαὶ καὶ αἱ ἀντιλογίαι.

Ὁρίζω δὲ ἀπὸ τοῦ νῦν, λέγω καὶ ἀποφήνω,

            985

ἡ καθαρὰ καὶ ἄδολος ἀγάπη καὶ φιλία,

ὁποὺ ἐσυνεστήσαμεν μεθ’ ὅρκου καὶ ἀγάπης,

ὁρίζω δὲ ἀπὸ τοῦ νῦν νὰ ἒναι καταλυμένη,

νὰ στέκη μάχη δυνατή, καθάπερ καὶ τὸ πρῶτον,

καὶ πάντα τὰ τετράποδα τὰ ὠμοβόρα ζῶα,

            990

νὰ τρώγουν καὶ τὰ καθαρά ὥσπερ ἦτον καὶ πάντα,

ὁποῖον καὶ καταπονεῖ καὶ ἔναι εἰθισμένον».

Τότε νὰ εἶδες ὀδυρμοὺς καὶ δάκρυα μεγάλα

καὶ ὄχλησιν καὶ ταραχὴν τὴν ἔποικαν τὰ ζῶα,

νὰ εἶδες καὶ πηδήματα καὶ δρόμια ἐκεῖσε,

            995

ὁποῦ ἐκατεπόνεσεν, ἐδίωκε ἓν τὸ ἄλλον,

ἔφθαναν, ἐδακῶναν τα καὶ ἐτινάσσασίν τα,

οἱ μὲν ἀπὸ τὸν σφόνδυλον, οἱ δὲ ἀπὸ τὴν ράχιν

καὶ ἀπὸ τὰ ἡμίκωλα, ἄλλα ἐκ τὴν κοιλίαν,

ἕτεροι δὲ ὡς ἔφθασαν καὶ ὅποθεν ἐφθάναν.

          1000

Καὶ ἤκουσες καὶ τοὺς κλαθμοὺς καὶ τὴν μεγάλην θλῖψιν,

καὶ τοῦ πολέμου ταραχὴν καὶ τὴν πολλὴν τὴν βίαν,

τὴν εἶχαν τὰ τετράποδα νὰ τρώγη ἓν τὸ ἄλλον.

Ἀμὴ νὰ διηγήσωμαι τὸν πόλεμον ἐκεῖνον

καὶ κατὰ μέρος νὰ εἰπῶ ὁποῖον ἔσχε τέλος

          1005

ἡ βία καὶ ἡ ταραχὴ ἡ τότε γεγονυῖα.

Πρῶτον εὐθὺς ὁ βασιλεὺς ἐπήδησεν ὁ λέων

καὶ τὴν βουβάλαν ἔδωσεν καὶ πῆρε την καὶ ’κάτσεν.

Ἰδὼν ὁ βοῦς ἐκάκισεν ἀπάνω εἰς τὸν λέων,

καὶ σφόδρα ἐμουγκάλισεν, ἐβόησεν μεγάλως:

          1010

«Βλέπετε τὸν πανάπιστον, τὸν ὁρκοκαταλύτην,

ἀλλὰ καὶ τὸν ἐπίορκον καὶ ἀρχηγὸν τῆς μάχης.

Οὗτος οὐκ ἔνι βασιλεύς, οὐδὲ αὐθέντης ἔνι,

ἐπεὶ τὴν μάχην συνιστᾶ καὶ καταλεῖ ἀγάπην.

Καὶ ἂν ἦτον οὗτος βασιλεὺς, καθὼς καὶ τσαμπουνίζει,

          1015

νὰ ὅρισεν νὰ ἐστέκετον πάντοτε ἡ ἀγάπη.

Ἐπεὶ οὖν ἔνι μαχοποιὸς καὶ ὀρκοκαταλύτης,

οἱ πάντες ἂς τὸν δώσωμεν μικροί τε καὶ μεγάλοι,

καὶ ἂς τὸν ἀποκτείνωμεν ὡς ὁρκοπαραβάτην».

Καὶ ἀπεφύσησεν ὁ βοῦς πρῶτον καὶ ἐκατέβη

          1020

καὶ σείει τὸ κεφάλιν του καὶ κρούει τον κερατέα,

καὶ ὅλον του τὸ κέρατον εὐθὺς ἐκάτσε μέσα

εἰς τὴν κοιλίαν λέοντος καὶ ἐξεντήρισέν τον.

Ἰδὼν ὁ πάρδος λέοντος τὸν θάνατον αὐτίκα,

μεγάλως ἐλυπήθηκεν καὶ πρὸς τὸν βοῦν ἐλάλει:

          1025

«Πόθεν νὰ ζῆ ὁ βασιλεύς, πόθεν οἱ ἄρχοντές του,

ἐὰν οὐ φάγη ἀπὸ σὲν καὶ ἀπὸ τοὺς ἑτέρους;»

Καὶ ἥπλωσεν τὸν πόδαν του ἀπάνου εἰς τὸ βόδι.

Καὶ τὸ ἰδεῖν ὁ βούβαλος ἐσέβη εἰς τὴν μέσην,

κλότσον τὸν κλότσον ἔκρουεν τὸν πάρδον μὲ τοὺς πόδας,

          1030

ἀλλὰ καὶ μὲ τὰ κέρατα καὶ ’σόσπαστον τὸν κάμνει.

Καὶ μὲ τὴν βίαν τὴν πολλὴν καὶ τὴν ἀνάγκην ἐκείνην,

μικρὰν φωνὴν ἐλάλησεν ὁ πάρδος ἀπὸ χάμω:

«Ποῦ εἶστε, συντρόφοι καὶ ἀδελφοί, ὠμόβορα θηρία,

καὶ στέκεστε καὶ βλέπετε καὶ οὐδὲν μὲ βοηθεῖτε;»

          1035

Εὐθὺς δὲ λεοντόπαρδος, εὐθὺς δὲ καὶ ἡ ἄρκος,

ὁ λύκος, ἡ ἀλώπηξ τε, ὁ σκύλος καὶ ὁ κάτης,

ὅλα ἐκεῖ ἐδράμασιν εἰς βοηθείαν πάρδου·

τὰ ἕτερα ὠμόβορα καὶ τετράποδα ζῶα

εἰς μίαν ὥραν καὶ φωνὴν ἐσυνηχθῆσαν πάντα

          1040

εἰς μάχην καὶ εἰς πόλεμον τῶν καθαρῶν τῶν ζώων.

          [1077]

Καὶ ἐπληρώθη τὸ ρηθὲν διὰ τοῦ ὑμνογράφου:

«Ὁ βασιλεὺς οὐ σώζεται ἐν πολλῇ τῇ δυνάμει

καὶ γίγας οὐ σωθήσεται ἐν πλήθει τῆς ἰσχύος».

            1080

            1085

Ἔκτοτε οὖν καὶ μέχρι νῦν ἡ γεναμένη μάχη

εἰς πάντα τὰ τετράποδα μικρά τε καὶ μεγάλα,

ἔμεινεν καὶ διάμεινεν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.

Δοξάζω σου τὸ ἔλεος, Χριστέ μου παντοκράτορ

ἀλλὰ καὶ σέν, πανύμνητε, ἐλπὶς ἀπελπισμένων.

Ἀμὴν