Ο Βίος του Αισώπου

Συγγραφέας: Ανώνυμος

Βιογραφικό μυθιστόρημα που αποτελείται από διαδοχικά επεισόδια, συνυφασμένα με μια σειρά από μύθους οι οποίοι περιέχουν ένα ηθικό δίδαγμα. Αποτελεί έργο ανοιχτής προφορικής παράδοσης, μια χιουμοριστική λαϊκή διήγηση που κυκλοφορούσε ανώνυμη σε διάφορες δημώδεις παραλλαγές (μία από τις οποίες τυπώθηκε πρώτη φορά το 1644) για την τέρψη, αλλά και την ηθική διδασκαλία των απλών ανθρώπων του λαού.

Μανόλης Παπαθωμόπουλος (επιμ.), Πέντε δημώδεις μεταφράσεις του Βίου του Αισώπου, Παπαδήμας, Αθήνα 1999.

Σύνταξη ενότητας

Εισαγωγή

Κατεβάστε το κείμενο της εισαγωγής

Βίος του Αισώπου: ο κεντρικός ήρωας-ιστορικότητα του Αισώπου

Ένα βασικό ερώτημα που τίθεται στον μελετητή του Βίου του Αισώπου είναι αν ο Αίσωπος, ο αρχαίος έλληνας μυθοποιός και ιδρυτής του λογοτεχνικού είδους της παραβολής ή αλληγορίας, υπήρξε πραγματικό πρόσωπο που έζησε σε μια ορισμένη εποχή ή είναι γέννημα του θρύλου. Διαπιστώνεται, πάντως, από πολλές μαρτυρίες (Ηρόδοτος, Αριστοτέλης, κ.ά.) ότι τον 5ο αιώνα π.Χ. η μορφή του Αίσωπου, ιστορική ή μυθική, ήταν πασίγνωστη στον ελληνικό κόσμο, ιδιαίτερα στο πνευματικό του κέντρο, την Αθήνα (Παπαθωμόπουλος 2009, 16-18).

Ο Αίσωπος ήταν αρχαίος μυθοποιός, ο κορυφαίος της λεγόμενης διδακτικής μυθολογίας, του οποίου η ύπαρξη παραμένει στον χώρο του θρύλου. Οι αρχαίες πηγές τού αποδίδουν τους πασίγνωστους διδακτικούς μύθους για τα ζώα, που γνώρισαν πολύ μεγάλη απήχηση στον αρχαίο κόσμο, εξακολουθώντας να είναι δημοφιλείς και σήμερα. Λιγοστές, όσο και αντιφατικές, είναι οι πληροφορίες για τη ζωή, ακόμα και για την ίδια την ύπαρξή του. Οι περισσότερες μαρτυρίες συνηγορούν πως έζησε περί τον 7ο-6ο αιώνα π.Χ. – γεννήθηκε πιθανότατα από οικογένεια δούλων το 625 π.Χ. στο Αμόριο της Φρυγίας. Σύμφωνα με άλλους μελετητές, γεννήθηκε στη Σάμο ή στη Θράκη ή στις Σάρδεις ή στην Αίγυπτο. Ο θρύλος αναφέρει πως τον αγόρασε ως δούλο ο σάμιος φιλόσοφος Ξάνθος. Μεταγενέστερες μαρτυρίες τον φέρουν στις Σάρδεις, στην αυλή του βασιλιά Κροίσου, του οποίου ήταν ευνοούμενος και σύμβουλος. Στα ιστορικά στοιχεία που σώζονται για την ύπαρξη του Αισώπου, προστέθηκαν μεταγενέστερα και άλλα που σκοπό είχαν να προσδώσουν ιδιαίτερη γραφικότητα στο πρόσωπό του και να τονίσουν τις αρετές του (Παπαθωμόπουλος 2009, 20).

Ακόμη πιο επισφαλή είναι τα πολυάριθμα περιστατικά που διασώζονται από τη ζωή του: η διαβόητη δυσμορφία του, η δυνατότητα να καταπλήσσει με τις αφηγήσεις του και την ευφυΐα του και, ακόμα περισσότερο, ο παράδοξος θάνατός του· λέγεται πως τον σκότωσαν οι κάτοικοι των Δελφών (Ηρόδοτος), κατηγορώντας τον για ιεροσυλία (Αριστοφάνης), ενώ, σε μεταγενέστερες εκδοχές αυτής της ιστορίας, επισημαίνεται πως η κατηγορία της ιεροσυλίας ήταν πρόσχημα και πως ο Αίσωπος ρίχτηκε στον γκρεμό από το πλήθος που δεν μπορούσε να ανεχτεί την ελευθεροστομία του. Όλα αυτά ανήκουν στην πλούσια ανεκδοτολογική παράδοση γύρω από τον βίο του, γνωστή ως «Μυθιστόρημα του Αισώπου». Υπάρχει, επίσης, μεγάλη φιλολογική συζήτηση για το εάν και κατά πόσο ο Αίσωπος ήταν πράγματι ο «ευρετής» (ο επινοητής) των μύθων ή υπήρξε απλώς ο εμβληματικός αφηγητής τους (Σιστάκου 2007, 40).

Φυσιογνωμία και χαρακτήρας του Αισώπου

Όσον αφορά το περιεχόμενο του έργου, τρία χαρακτηριστικά του Αίσωπου έχουν ιδιαίτερη σημασία: η κοινωνική του θέση (ο ήρωας είναι δούλος), η τερατώδης ασχήμια του και, προπάντων, η ιδιαίτερη ευφυΐα του. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο Αίσωπος ήταν ταπεινής καταγωγής και πραγματικό τέρας ασχήμιας που προκαλούσε φρίκη σε όσους τον έβλεπαν για πρώτη φορά: μαυριδερός, καμπούρης, τραυλός, κοντόλαιμος, στραβοπόδης, με μύτη πλακουτσωτή και κεφάλι τριγωνικό. Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό, που ο άγνωστος συγγραφέας του Βίου θεωρεί μάλιστα ότι ξεπερνά όλα τα άλλα στοιχεία της δυσμορφίας του, είναι η αφωνία του Αίσωπου, δηλαδή η αδυναμία του να επικοινωνήσει προφορικά με τους άλλους ανθρώπους. Στον Βίο του Αισώπου, όμως, η υπερβολική δυσμορφία του συμβαδίζει με την εξαιρετική ευφυΐα του. Η αντινομία αυτή ανάμεσα στην εξωτερική ασχήμια και την εσωτερική ομορφιά του Αισώπου είναι θεμελιακή στη λαϊκή φαντασία και πάνω σ’ αυτήν θα χτιστεί η αφήγηση του Βίου, ιδίως στο πρώτο του τμήμα (Παπαθωμόπουλος 2009, 22-25).

Σύμφωνα με τον Μ. Παπαθωμόπουλο (2009, 16), ο ήρωας είναι:

ένας πνευματώδης άνθρωπος του λαού και μάλιστα ένας δούλος, που είναι συγχρόνως ένα τέρας ασχήμιας, ένα πραγματικό σκιάχτρο, ένα πρόσωπο της κατώτατης υποστάθμης (της τάξης των δούλων), ένας αντι-ήρωας, ή μάλλον ένας πνευματικός ήρωας, που με την έμφυτη εξυπνάδα του και την τετράγωνη λογική του υπερέχει από όλους τους κοινωνικά ισχυρούς, τους φιλοσόφους, τους βασιλιάδες και τους ιερείς και που από δούλος κατορθώνει να γίνει σύμβουλος πόλεων και βασιλέων, παραστέκεται στον αδύνατο, απελευθερώνει χώρες, λύνει γρίφους και αινίγματα, ερμηνεύει τέρατα και σημεία και κηρύσσει τις πραγματικές ανθρώπινες αξίες.

Δύσμορφος, σκλάβος, αμόρφωτος, αλλά ευφυής, ο Αίσωπος καταφέρνει να γίνει πολύτιμος σύμβουλος του αφέντη του και, χάρη στην επινοητικότητα και τη θυμοσοφία του, κερδίζει έπειτα από πολλές δοκιμασίες την ελευθερία του και την παγκόσμια αναγνώριση. Ο Αίσωπος είναι αντικομφορμιστής, χωρατατζής, μισογύνης, αντισχολαστικός, θυμόσοφος, εκφραστής του λαϊκού γέλιου (Αθήνη 2010, 115-116).

Βίος του Αισώπου: το έργο-λογοτεχνικό είδος

Ένα βασικό πρόβλημα που θέτει ο Βίος του Αισώπου, είναι το λογοτεχνικό είδος στο οποίο ανήκει. Το έργο ειδολογικά δεν μπορεί να ενταχθεί ούτε στη βιογραφία ούτε στο μυθιστόρημα, παρά τις ομοιότητες που έχει και με τα δύο αυτά δημοφιλή είδη. Από τη βιογραφία διαφοροποιείται, αφού ο ήρωας εμφανίζεται ως μορφή μυθοποιημένη που ελάχιστη σχέση διατηρεί με τον ιστορικό Αίσωπο. Από το μυθιστόρημα αποκλίνει, επίσης, στον βαθμό που η διήγηση αρθρώνεται σε σειρά επεισοδίων με χαλαρή παρατακτική σύνδεση, χωρίς σαφή χρονολογική και αιτιακή αλληλουχία. Ο Βίος του Αισώπου είναι μια διήγηση διαδοχικών επεισοδίων τα οποία, φαινομενικά, συνδέονται χαλαρά μεταξύ τους και συνυφαίνονται με μια σειρά από μύθους που περιέχουν ηθικά διδάγματα. Είναι ένα έργο ανοιχτής προφορικής παράδοσης, μια σκόπιμα, αλλά φαινομενικά, αφελής και χιουμοριστική λαϊκή διήγηση που κυκλοφορούσε ανώνυμη σε διάφορες παραλλαγές για την τέρψη αλλά και την ηθική διδασκαλία των απλών ανθρώπων του λαού μάλλον, παρά των μορφωμένων (Παπαθωμόπουλος 2009, 13-14). Στο κείμενο συμπλέκονται διαφορετικά λογοτεχνικά είδη και «απλές μορφές», καθώς και διαφορετικές εκφραστικές παραδόσεις (παροιμία, αίνιγμα, φάρσα, διδάγματα, συμβουλές κ.ά.). Επίσης, είναι εκτεταμένη η παρουσία του διαλόγου, που προσδίδει στο κείμενο θεατρικότητα σε βάρος της αφηγηματικότητας. Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να πούμε πως το έργο αποτελεί βιογραφικό μυθιστόρημα με επεισοδιακή πλοκή (Αθήνη 2010, 117).

Αρχικός πυρήνας του έργου

Ένα πρωτογενές και αποφασιστικό στοιχείο του έργου είναι η αντίθεση Αίσωπου-Ξάνθου: από το ένα μέρος η έμφυτη νοημοσύνη, ο κοινός νους του ανθρώπου του λαού, που είναι από τη φύση του σοφός, και από το άλλο μέρος η «νεκρή παιδεία» που έχει από τα βιβλία ο φιλόσοφος· από το ένα μέρος ο δούλος, που βρίσκεται στο τελευταίο σκαλοπάτι της κοινωνικής κλίμακας, και από το άλλο ο κύριος, ο δεσπότης, ο προνομιούχος του γένους ή του χρήματος. Το αρχικό κείμενο του Βίου του Αισώπου πρέπει να γράφτηκε στην Αίγυπτο τον 1ο αιώνα μ.Χ., στη μορφή ωστόσο στην οποία σώζεται σήμερα φέρει ίχνη μεταγενεστέρων επεξεργασιών. Σε προφορική μορφή ίσως κυκλοφορούσε ήδη τον 6ο αιώνα π.Χ., την εποχή δηλαδή που, σύμφωνα με τις υπάρχουσες μαρτυρίες, έδρασε και έγινε διάσημος ως αφηγητής πλαστών ιστοριών με πρωταγωνιστές ζώα ο ιστορικός Αίσωπος (Παπαθωμόπουλος 2009, 29-30).

Περιεχόμενο του έργου

Η παραδοσιακή διαίρεση του Βίου σε τρία μέρη, που αντιστοιχούν στους τρεις τόπους της δραστηριότητας του Αίσωπου, είναι βεβαίως χρήσιμη, γιατί δίνει μια σαφή εικόνα του περιεχομένου του έργου, όμως δημιουργεί την ψευδαίσθηση της τεχνητής συγκόλλησης τριών χωριστών ενοτήτων.

Στην πρώτη αφηγηματική ενότητα (κεφ. 1-100) κυριαρχούν τα επεισόδια με θέμα τη ζωή του Αίσωπου ως δούλου τού πρώτου του κυρίου, την ανάκτηση της φωνής του, την πώλησή του στον Ξάνθο και τις περιπέτειές του κοντά στον νέο του κύριο, στον οποίο σκαρώνει διάφορες φάρσες προσπαθώντας να τον "εκπαιδεύσει", συγχρόνως, όμως, του συμπαρίσταται σε όλες τις δυσκολίες της ζωής του. Η ενότητα τελειώνει με την απελευθέρωση του Αίσωπου και τη μετάβασή του στην αυλή τον Κροίσου.

Στη δεύτερη ενότητα (κεφ. 101-123), που περιλαμβάνει την επίσκεψη του πρωταγωνιστή στον βασιλιά Νεκταναβώ, η αφήγηση ακολουθεί πιστά ένα άλλο έργο, την ψυχωφελή ιστορία του σοφού Αχικάρ (ανατολική διήγηση γνωστή από πολλές διασκευές, που χρονολογείται γύρω στο 425 π.Χ.). Η ιστορία του Αχικάρ, που ήταν γνωστή στους Έλληνες της κλασικής εποχής, εντάχθηκε σχεδόν αυτούσια στον αρχικό πυρήνα του Βίου του Αισώπου με επουσιώδεις αλλαγές (Παπαθωμόπουλος 2009, 26-27).

Το τρίτο μέρος (κεφ. 124-142), που διηγείται το ταξίδι του ήρωα στην Ελλάδα, διαδραματίζεται κυρίως στους Δελφούς και θυμίζει τα Πάθη του Χριστού. Ο Αίσωπος κατηγορεί τους κατοίκους των Δελφών για φιλαργυρία, ενώ αυτοί τον κατηγορούν για ιεροσυλία και τον θανατώνουν. Αλλά στην αρχαιότητα κυκλοφορούσαν και άλλα επεισόδια για τον Αίσωπο, που δεν περιέχονται στις γνωστές παραλλαγές του Βίου. Συνεπώς, στον Βίο έχουμε μόνο ένα μέρος από αυτές τις διηγήσεις και αυτό μας κάνει να καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως είναι ένα έργο με ανοιχτή προφορική παράδοση (Παπαθωμόπουλος 2009, 28-29).

Μέσα σε ένα αφηγηματικό πλαίσιο, διανθισμένο με διάφορα φανταστικά στοιχεία, ο Βίος του Αισώπου προβάλλει φιλοσοφικές ιδέες που απηχούν ιδίως την κυνική φιλοσοφία, αλλά και άλλες που θυμίζουν τους Πυθαγόρειους, τους Σοφιστές, τους Στωικούς ή και τον ίδιο τον Πλάτωνα. Ο Αίσωπος έχει κοινά χαρακτηριστικά και με μια άλλη μεγάλη μορφή της φιλοσοφίας, τον πλατωνικό Σωκράτη. Είναι και οι δύο εξαιρετικά άσχημοι και χρησιμοποιούνται ως απόδειξη του παράδοξου ανάμεσα στην εξωτερική ασχήμια και την εσωτερική ηθική ομορφιά, έχουν ταπεινή καταγωγή, σύρθηκαν και οι δύο σε δίκη για ιεροσυλία και προσβολή των θεών και καταδικάστηκαν σε θάνατο. Τέλος, στον Βίο διαπιστώνονται αρκετά κοινά στοιχεία με κείμενα της Καινής Διαθήκης, ιδίως το Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον (Παπαθωμόπουλος 2009, 41-43).

Παραλλαγές του Βίου

Το αρχαίο κείμενο του Βίου του Αισώπου σώζεται σε δύο παραλλαγές, που κατάγονται πιθανότατα από κοινό πρότυπο του 1ου μ.Χ. αιώνα: η εκτενέστερη, λαϊκότροπη παραλλαγή G (ή Perriana, από το όνομα του πρώτου εκδότη και αμερικανού φιλολόγου B. E. Perry), παραδίδεται από ένα μόνο χειρόγραφο του πρώτου μισού του 11ου αιώνα· η βραχύτερη, λογιότερη παραλλαγή W (ή Westermanniana, από το όνομα του πρώτου εκδότη Anton Westermann), σώζεται σε 15 χειρόγραφα του 13ου αιώνα. Από την Westermanniana προέρχεται και ένα άλλο κείμενο βυζαντινής προέλευσης, γραμμένο σε επιτηδευμένη γλώσσα, που αποδόθηκε με αρκετή βεβαιότητα στον λόγιο μοναχό Μάξιμο Πλανούδη (Vita Accursiana). Αποσπάσματα άλλων παραλλαγών του Βίου βρέθηκαν σε πάπυρους που χρονολογούνται από τον 2ο-3ο μέχρι τον 7ο αιώνα μ.Χ. (Παπαθωμόπουλος 2009, 33-36).

Την εικόνα της ιστορίας του κειμένου του Βίου συμπληρώνει μία σειρά από δημώδεις μεταφράσεις. Η πρώτη έκδοση του δημώδους Βίου δημοσιεύτηκε το 1644 από το τυπογραφείο του Ιουλιανού (Giuliani) στη Ρώμη με τίτλο: Βίος του φύσει ευφυεστάτου Αισώπου του Φρυγίου, μεταγλωττισθείς εις κοινήν φράσιν διά την των πάντων κατάληψιν. Ο Μανόλης Παπαθωμόπουλος εκδίδει τις πέντε από τις έξι δημώδεις μεταφράσεις του Βίου, που αποτελούν όχι μόνο ωραία και χυμώδη δείγματα της πρώιμης νεοελληνικής πεζογραφίας αλλά και σημαντικούς σταθμούς στην ιστορία του κειμένου. Η παραλλαγή Γ΄, που ακολουθείται εδώ, σώζεται σε ένα μόνο χειρόγραφο του 17ου αιώνα και είναι η μόνη για την οποία έχουμε ένδειξη γεωγραφικής προέλευσης: πιθανότατα προέρχεται από τη Ρόδο (Eideneier 2011), την Κρήτη ή την Κύπρο (Παπαθωμόπουλος 1999β, 9-11). Στην προμετωπίδα της παραλλαγής Γ΄ παρουσιάζεται το περιεχόμενο του έργου ως εξής: «Η ζωή του Αισώπου του μυθοποιού μεταβαλμένη εις την απλήν γλώσσαν, η οποία δίδει μέγα όφελος εκεινών οπού την αναγνώνουν, πρώτον χαράν, δεύτερον γνώσιν».

Ο Βίος του Αισώπου διαδόθηκε ευρύτατα. Στον βαλκανικό χώρο η Πλανούδεια παραλλαγή πέρασε σε διασκευές βουλγαρικές, σερβικές και τουρκικές. Γενικότερα, παρατηρείται μια διαφορά στην εξάπλωση του Αίσωπου σε Ανατολή και Δύση: η πρώτη γοητεύτηκε περισσότερο από τον Βίο του, η δεύτερη από τους Μύθους του. Ο Βίος διαδόθηκε μέχρι την Άπω Ανατολή και μεταφράστηκε δύο φορές στα λατινικά.

Αποσπάσματα

Πρόλογος (παρ. 1)

Ο Βίος του Αισώπου αρχίζει με μια κωμική συσσωρευτική περιγραφή του κύριου πρωταγωνιστή σε ασύνδετο λόγο, όπου το κυρίαρχο στοιχείο είναι η αποκρουστική ασχήμια του.

ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ Γ΄

          Ἡ ζωὴ τοῦ Αἰσώπου τοῦ μυθοποιοῦ μεταβαλμένη εἰς τὴν ἁπλῆν
        γλώσσαν, ἡ ὁποία δίδει μέγα ὄφελος ἐκεινῶν ὁποὺ τὴν ἀναγνώνουν,
                               πρῶτον χαράν, δεύτερον γνῶσιν.

Τὴν φύσιν τῶν πραγμάτων ὁποὺ εἶναι εἰς τοὺς ἀνθρώπους τὴν

ἐξέταξαν μὲ πολλὴν ἀκρίβειαν καὶ ἄλλοι καὶ τὴν ἐπαράδωσαν ἐκεινῶν ὁποὺ

ἦλθαν κατόπιν ὕστερα ἀπὸ ἐκείνους, πλὴν ὁ Αἴσωπος φαίνεται νὰ μηδὲν εἶναι

μακρία ἀπὸ κάποιαν θεοτικὴν πνεῦσιν καὶ ἔφτασεν τὴν διδασκαλίαν τὴν

τακτικὴν καὶ ἐπέρασεν εἰς τὰ μέτρα πολλὰ τοὺς περισσοτέρους ἀπὸ ἐκείνους,

διότις ἐκεῖνα ὁποὺ ἔλεγεν μηδὲ τὰ ἐσυλλογᾶτον μηδὲ ἀπὸ ἄλλες ἱστορίες ἢ

γνῶμες τὰ ἔπαιρνεν, μόνον ἀπὸ τὴν ἐδικήν του γνῶσιν. Καὶ ὁλωσδιόλου

ἐπέρασεν ἡ ζωή του εἰς τοὺς μύθους καὶ ἔτζι ἔσυρνεν ἐκείνους ὁποὺ τὸν

ἀφκροῶνταν εἰς τὴν γνώμην του τόσον, ὅτι οἱ διδασκάλοι τοῦ καιροῦ ἐκεινοῦ

δὲν ἐδύνουνταν νὰ λαλήσουν ἔμπροσθέν του. Καὶ ἡ συντυχία του ἦτον

ἀπάνω εἰς τὰ πετούμενα πουλία καὶ εἰς ἀλεποῦδες καὶ ἄλλα ζῷα. Καὶ

ἐμυθεύετον τὰ ἔργα τως κατὰ τοὺς καιρούς, τοὺς κινδύνους ὁποὺ ἐκινδύ-

νευαν καὶ τὸ ὄφελος ὁποὺ εἶχαν. Λοιπὸν αὐτὸς ὁ Αἴσωπος τὴν ζωήν του τὴν

ἐπέρναν μὲ πολιτείαν καὶ ὁμοίωμα φιλοσόφου. Τοῦ ὁποίου τὸ γένος ἦτον ἀπὸ

τὴν λεγομένην μεγάλην Φρυγίαν, ἀπὸ τὸ Ἀμόριον, ἡ δὲ τύχη τὸν ἐκατέφερεν

καὶ ἔγινε σκλάβος. Τὸ ὁποῖον μοῦ φαίνεται πολλὰ ὅτι τοῦ Πλάτωνος ὁ λόγος,

ὁποὺ γράφει εἰς τὸν Γοργία, πὼς τὸ εἶπεν καλὰ καὶ ἀληθινὰ ὅτι τοῦτα τὰ δύο

εἶναι ἐνάντια, ἡ φύσις καὶ ὁ νόμος, διότις ἡ φύσις τὸν Αἴσωπον τὸν ἔκαμεν

ἐλεύθερον καὶ ὁ νόμος τῶν ἀνθρώπων ἐπαράδωσεν τὸ κορμίν του νὰ εἶναι

σκλαβωμένον, καὶ δὲν ἐδυνήθην ὁλότελα νὰ ἐλευθερωθῇ ἀπὸ τὴν σκλαβίαν.

Καὶ ἦτον ὄχι μόνον σκλάβος ἀλλά καὶ ἄσχημος τῶν ἀσχημοτέρων ἀνθρώπων

τοῦ καιροῦ ἐκεινοῦ. Τὸ μὲν πρῶτον εἶχε καμπούραν εἰς τὴν ῥάχην, ἦτον

στραβόλαιμος καὶ στραβομύτης, μαῦρος, χειλᾶς. Καὶ κατὰ τὸ ὄνομά του

ἦτον καὶ ἡ θεωρία του. Ἦτον καὶ πρησκόσκελος. Εἶχεν καὶ εἰς τὸ στῆθος

κόμπον μέγαν καὶ ἡ περπατησία του ἦτον σκυπτὴ καὶ καμπουριασμένη, τὸ

δὲ περισσότερον ὅτι ἦτον τζευδὸς καὶ βραχνός, πλὴν εἰς τὴν δουλείαν ὁποὺ

ἤθελαν τὸν ὁρίσει νὰ κάμῃ ἦτον πρόθυμος. Ὅμως εἶναι πρᾶγμα θαυμαστὸν ὁ

τοιοῦτος ἄσχημος καὶ σκλάβος νὰ κάμνῃ θαυμαστὰ πράγματα. Λοιπὸν εἰς τὸ

κορμὶν ἦτον τοιοῦτος, μὰ εἰς τὸν νοῦν ἦτον πολλὰ ἐπιτήδειος καὶ ἕτοιμος εἰς

πᾶσα πρᾶγμα νὰ δώσῃ ἀπόκρισιν.

- Χειρόγραφο του Βίου του Αισώπου, Σινά, Μονή Αγ. Αικατερίνης 2178, φ. 74.
  Πηγή: Μανόλης Παπαθωμόπουλος (επιμ.), Πέντε Δημώδεις Μεταφράσεις του Βίου του Αισώπου, Παπαδήμας, Αθήνα 1999.
- Ένα δεύτερο χειρόγραφο του έργου, Δημόσια Βιβλιοθήκη Χίου «Ο Κοραής», αρ. 162, φ. 1r, έτος 1620.
  Πηγή: Μανόλης Παπαθωμόπουλος (επιμ.), Πέντε Δημώδεις Μεταφράσεις του Βίου του Αισώπου, Παπαδήμας, Αθήνα 1999.
- Το χειρόγραφο του Βίου, το οποίο βρίσκεται στα Μετέωρα, Μονή Βαρλαάμ 197, φ. 102v.
  Πηγή: Μανόλης Παπαθωμόπουλος (επιμ.), Πέντε Δημώδεις Μεταφράσεις του Βίου του Αισώπου, Παπαδήμας, Αθήνα 1999.
- Ένα ακόμη χειρόγραφο που βρίσκεται στα Μετέωρα, στη Μονή Αγ. Τριάδος 84, φ. 31r.
  Πηγή: Μανόλης Παπαθωμόπουλος (επιμ.), Πέντε Δημώδεις Μεταφράσεις του Βίου του Αισώπου, Παπαδήμας, Αθήνα 1999.
- Φανταστικό πορτρέτο του Αισώπου από τον Diego Velázquez, περ. 1638, λάδι σε καμβά, Μουσείο Prado, Μαδρίτη.
  Πηγή: Wikimedia Commons
- Εσωτερικό ερυθρόμορφης αττικής κύλικας με τον Αίσωπο να συνομιλεί με μια αλεπού, περ. 450 π.Χ.
  Πηγή: Το Βήμα
- Ελληνιστικό άγαλμα που παριστάνει τον Αίσωπο, από τη συλλογή της Villa Albani, Μουσείο Pushkin, Μόσχα.
  Πηγή: Wikimedia Commons
- Βίος Αισώπου του Φρυγός, εξώφυλλο έκδοσης από το Τυπογραφείο του Ανέστη Κωνσταντινίδη, Αθήνα 1890.
  Πηγή: eBooks4Greeks. Ελεύθερη Ψηφιακή Βιβλιοθήκη
Δεν βρέθηκαν βίντεο
Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου

Σύνδεσμοι

Λεξικά

Λεξικά Νεοελληνικής: Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
Λεξικό Εμ. Κριαρά: Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
TLG: Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
Liddell-Scott: Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)

Μελέτες

Μεσαιωνικές μελέτες: Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά

Σύνδεσμοι

Σύνδεσμοι για την έρευνα και μελέτη της Μεσαιωνικής Ελληνικής

Το περιστατικό με τα λάχανα (παρ. 34-37)

Ο ανώνυμος αφηγητής διηγείται τις περιπέτειες του Αισώπου κοντά στον πρώτο του κύριο, την ανάκτηση της φωνής του και την πώλησή του στον νέο του κύριο, τον Ξάνθο, γνωστό φιλόσοφο της Σάμου.

34. 25 35.	Περὶ τὸ πῶς ἐπῆρεν ὁ Ξάνθος τὸν Αἴσωπον εἰς ἕναν κῆπον νὰ ἀγοράσουν λάχανα καὶ ὁ Αἴσωπος ἐξήγησεν τὸ ἐρώτημα τοῦ κηπουροῦ καὶ ἐπῆρεν τὰ λάχανα χάρισμα. Ἀπῆτις ἐπέρασαν ὀλίγες ἡμέρες, ἐπῆρε τὸν Αἴσωπον ὁ Ξάνθος καὶ ἐπῆγαν εἰς ἕναν κῆπον νὰ ἀγοράσῃ λάχανα. Ὅμως ὁ κηπουρὸς ἔδεσεν ἕναν δεμάτιν λάχανα καὶ ἔδωκεν τοῦ Αἰσώπου. Ὁ δὲ Ξάνθος, ἀπῆτις ἐπῆρεν τὰ λάχανα, ἠθέλησεν νὰ πλερώσῃ τὸν κηπουρόν. Καὶ ὁ κηπουρὸς εἶπεν πρὸς τὸν Ξάνθον· «Ἄφησε, αὐθέντη, τὴν
30	πληρωμήν, ὅτι ἔχω νὰ σὲ ἐρωτήσω ἕναν λόγον νὰ μοῦ τὸν ἐξηγήσῃς.» Ἀποκρίθην ὁ Ξάνθος· «Τί εἶναι τὸ ἐρώτημάν σου;» Λέγει του ὁ κηπουρός· «Τί εἶναι ἡ ἀφορμή, ὅτι ὅσα φυτεύωμεν ἐμεῖς, κάμνομέν τως μεγάλην κήδευσιν, σκάπτομέν τα, ποτίζομέν τα καὶ βοτανίζομέν τα, καὶ μὲ ὅλα αὐτὰ ἀργοῦν νὰ γένουν, καὶ ἐκεῖνα ὁποὺ ἐβγάλλει ἡ γῆς ἀφ’ ἑαυτή της, γίνουνται ὀγλήγορα,
35 36.	καλὰ καὶ δὲν ἔχουν καμμίαν κήδευσιν;» Ὁ δὲ Ξάνθος, ἐπειδὴ ἦτον φιλοσοφικὴ ἐρώτησις, δὲν εἶπεν ἄλλο τίποτες, μόνον τοῦτο, ὅτι εἶναι ἀπὸ κυβερνήσεως τῆς ἄνω πρόνοιας. Καὶ ὁ Αἴσωπος ἦτον ὁμοῦ καί, ὅταν τὸ ἤκουσεν, ἐγέλασεν. Λέγει του ὁ φιλόσοφος· «Αἴσωπε, γελᾷς ἢ ἀναγελᾷς;» Ἀποκρίθην ὁ Αἴσωπος·
40	«Ἀναγελῶ, πλὴν ὄχι ἐσένα, μόνον ἐκεῖνον ὁποὺ σὲ ἐρώτησεν. Πλὴν ὅσα γίνουνται ὑπὸ τῆς θείας πρόνοιας, στέκει εἰς τοὺς φιλοσόφους νὰ δίδουν τὴν ἀπόκρισιν. Ὅμως ἄφησέ με καὶ ἐγὼ νὰ δώσω τὴν ἀπόκρισιν.»
37.	Τότες γυρίζει ὁ Ξάνθος καὶ λέγει πρὸς τὸν κηπουρόν· «Δὲν πρέπει ἐμένα νὰ περιπατῶ ἀπὸ τοὺς κήπους διδάσκων. Πλὴν ἔχω ἐτοῦτον τὸν σκλάβον καὶ ἠξεύρει πολλά, καὶ ρώτησέ τον νὰ σοῦ δώσῃ τὴν ἀπόκρισιν.» Ἀποκρίθην ὁ κηπουρός· “Ἐτοῦτος ὁ σιγχαμένος ἠξεύρει γράμματα;
5	Ἀλίμονον εἰς ἐμένα, ὅτι ἀπὸ τοιοῦτον σιγχαμερὸν ἄνθρωπον θέλω νὰ γυρέψω νὰ μάθω. Ὅμως τί ἔχω νὰ κάμω; Ἐπειδὴ ὁ φιλόσοφος ἔτζι θέλει, ἂς ὑπάγω νὰ ἰδῶ τί λέγει.” Τότες ἐκόντεψεν εἰς τὸν Αἴσωπον καὶ λέγει του· «Παρακαλῶ σε, διάλυσέ μου τὸ ζήτημα, ἂν ἐγνωρίζῃς.» Λοιπὸν ἀποκρίθην ὁ Αἴσωπος· «Ἡ γυναίκα ἀπῆτις δευτεροπανδρευθῇ καὶ νὰ ἔχῃ παιδία ἀπὸ τὸν
10	πρῶτον της τὸν ἄνδραν καὶ νὰ εὑρῇ καὶ τοῦ ἀνδρός της παιδία νὰ ἔχῃ ἀπὸ τὴν πρώτην του γυναῖκα, τῶν παιδιῶν ὁποὺ ἔφερεν αὐτὴ εἶναι μητέρα, καὶ ἐκεινῶν τῶν παιδιῶν ὁποὺ ηὗρεν καὶ εἶχεν ὁ ἄνδρας της λογᾶται μητρυία. Λοιπὸν ἀναμεσόν τως εἶναι πολλὴ διαφορά, διότις τὰ ἐδικά της τὰ θρέφει μὲ μεγάλην ἐπιμέλειαν καὶ ἀγάπην, καὶ ἐκεῖνα ὁποὺ εἶναι μὲ ξένους κόπους καὶ
15	πόνους καμωμένα, τὰ μισᾷ καὶ ἀπὸ τὴν ζηλείαν της ἀποκόβγει ἀπὸ τὰ ξένα παιδία τὴν τροφὴν καὶ τὴν δίδει τῶν ἐδικῶν της παιδίων καὶ τὰ ἀγαπᾷ ὡς ἐδικά της φυσικὰ καὶ μισᾷ τοῦ ἀνδρός της ὡσὰν ξένα. Τὸν ὅμοιον τρόπον κάμνει καὶ ἡ γῆς· ἐκεινῶν ὁποὺ ἐβγάλλει ἀφ’ ἑαυτοῦ της λογᾶται μητέρα καὶ ἐκεινῶν ὁποὺ φυτεύεις ἐσὺ λογᾶται μητρυία. Διὰ τοῦτο τὰ ἐδικά της τὰ
20	θρέφει ὡς γνήσια καὶ τὰ ζεσταίνει, καὶ τὰ ἐδικά σου ὡσὰν μπαστάρδικα τὼς δίδει τὴν τροφήν.» Καὶ ἔτζι ἀναπαύτην ὁ κηπουρὸς εἰς τὰ λόγια τοῦ Αἰσώπου καὶ λέγει του· «Ἐπληροφόρησές με εἰς τὴν δυσγνωμίαν ὁποὺ εἶχα. Λοιπὸν διάβαινε, καὶ ἂς εἶναι τὰ λάχανα αὐτὰ ἀνταμοιβή σου, καὶ ὄχι μόνον αὐτά, πλὴν καὶ ὅποτε χρειαστῇς, ἔρχου καὶ ἔπαιρνε χάρισμα.» (c. 38 deest)

Δεν βρέθηκαν εικόνες
Δεν βρέθηκαν βίντεο
Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου

Σύνδεσμοι

Λεξικά

Λεξικά Νεοελληνικής: Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
Λεξικό Εμ. Κριαρά: Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
TLG: Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
Liddell-Scott: Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)

Μελέτες

Μεσαιωνικές μελέτες: Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά

Σύνδεσμοι

Σύνδεσμοι για την έρευνα και μελέτη της Μεσαιωνικής Ελληνικής

Το δείπνο του Ξάνθου (παρ. 51-55)

Ο αφηγητής διηγείται διάφορα περιστατικά και περιπέτειες του Αισώπου κοντά στον Ξάνθο, στον οποίο ο ήρωας σκαρώνει διάφορες φάρσες προσπαθώντας να τον "εκπαιδεύσει", όμως συγχρόνως του συμπαρίσταται σε όλες τις δυσκολίες της ζωής του.

51.	Μετὰ ἡμέρες ἦλθαν τινὲς διδασκάλοι εἰς τοῦ Ξάνθου τὸ σπίτιν, καὶ θέλοντας νὰ τοὺς φιλεύσῃ, λέγει τοῦ Αἰσώπου· «Ἄμε ἀγόρασέ μου τὸ εὐμορφύτερον φαγὶν ὁποὺ νὰ εὕρῃς.» Ὁ δὲ Αἴσωπος ἐπῆγεν νὰ ψουνήσῃ καὶ μέσα του ἔλεγεν· «Ἐγὼ νὰ κάμω τὸν αὐθέντην μου νὰ πορεύεται φρόνιμα.»
5 52.	Λοιπὸν ἀγόρασεν ὅλον γλῶσσες χοίρινες καὶ ἑτοίμασέν τες καὶ ὅταν ἔβαλαν τραπέζιν καὶ ἐκάθισαν νὰ φᾶν, ἔφερεν αὐτὸς τὲς γλῶσσες τὲς χοίρινες ὀπτές. Καὶ ἀπῆς ἔφαγαν τὲς ὀπτές, ἐγύρεψαν καὶ ἄλλον φαγίν. Καὶ πάλιν ἔφερέν τως γλῶσσες, καὶ οἱ διδασκάλοι ἐθαύμασαν καὶ εἶπαν πρὸς τὸν Ξάνθον· «Ἕως πότε θέλεις νὰ μᾶς ταγίζῃς γλῶσσες;» Τότες
10 53.	ὁ Ξάνθος ἔκραξεν τὸν Αἴσωπον μὲ μεγάλον θυμὸν καὶ λέγει του· «Δὲν ἔχεις, Αἴσωπε, ἄλλον φαγὶν νὰ μᾶς φέρῃς;» Ἀποκρίθην ὁ Αἴσωπος· «Ναί, εἶναι.» Λέγει του ὁ αὐθέντης του· «Δὲν σοῦ ἐπαράγγειλα, τρισκατάρατε, νὰ μοῦ ἀγοράσῃς τὸ καλεώτερον φαγίν;» Λέγει ὁ Αἴσωπος· «Πολλὰ σὲ εὐχαριστῶ, ὁποὺ μὲ μέμφεις παρόντων ἀνδρῶν φιλοσόφων. Εἶναι ἄλλον
15	τίποτες καλεώτερον εἰς τὸν κόσμον καὶ τιμιώτερον ἀπὸ τὲς γλῶσσες; Ὅλη ἡ σοφία καὶ ἡ παίδευσις ἀπ’ αὐτὴν γίνεται· μετ’ αὐτὴν δίδεις, παίρνεις, ἐπαινᾷ σε, ἀγάπην σοῦ δείχνει· ἀπ’ αὐτὴν γίνουνται τὰ τραγούδια καὶ οἱ γάμοι, κτίζουνται κάστρη, πραγματεύονται οἱ ἄνθρωποι. Κοντολογιά ὅλη ἡ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων μετ’ αὐτὴν στέκεται· ἀπὸ τὴν γλῶσσαν καλεώτερον καὶ
20 54.	ἀκριβώτερον πρᾶγμα δὲν εἶναι.» Ὅμως ὅταν ἤκουσαν οἱ διδασκάλοι τοὺς λόγους τοῦ Αἰσώπου, ἐπαίνεσάν τον ὅλοι καὶ τὸν διδάσκαλον ἐκατηγορῆσαν. Λέγει ὁ Ξάνθος· «Θέλω κάμειν τὸν δεῖπνον καὶ ἔμπροσθέν σας νὰ τοῦ συντύχω.» Καὶ πάλιν ἔκραξεν τὸν Αἴσωπον καὶ λέγει του· «Ἄμε νὰ ψωνήσῃς τὸ χειρότερον ψοῦνος καὶ τὸ ἀτυχώτερον.» Καὶ ὁ Αἴσωπος ἐπῆγεν
25 55.	πάλιν καὶ ἀγόρασεν γλῶσσες καὶ ἔφερέν τες ἔμποσθέν τως. Καὶ αὐτοί, ὅταν εἶδαν τὲς γλῶσσες, ἐγέλασαν καὶ εἶπαν ἀναμεσόν τως· «Πάλιν χοίρινες γλῶσσες τρώγουμεν.» Ὁ δὲ Ξάνθος ἐπικράνθην, ὅταν τὲς εἶδεν, καὶ λέγει· «Τί εἶναι ἐτοῦτο, Αἴσωπε; Δὲν σοῦ εἶπα νὰ ψουνήσῃς τὸ χειρότερον φαγίν;» Καὶ ὁ Αἴσωπος·
30	«Καὶ τί ἄλλον εἶναι χειρότερον ἀπὸ τὲς γλῶσσες; Ἡ γλῶσσα χαλᾷ κάστρη, ἀπολλεῖ ἀνθρώπους, λαλεῖ ψεύματα, βλασφημεῖ, ὀμώνει· ἀπ’ αὐτὴν χάνουνται βασιλεῖες, ἡ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων κινδυνεύει, διότις εἶναι γεμάτη ἁμαρτήματα.» Αὐτὰ ἔλεγεν ὁ Αἴσωπος, καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς διδασκάλους λέγει πρὸς τὸν Ξάνθον· «Ἂν ἐσὺ θέλῃς συνορίζεσαι τὰ καμώματα αὐτονοῦ,
35	ποτὲ δὲν θέλεις κακιώσει, διότις κατὰ ποῦ εἶναι ἡ πρόσοψή του εἶναι καὶ ἡ ψυχή του καὶ ἡ καρδία του.» Λέγει ὁ Αἴσωπος πρὸς αὐτόν· «Ἐσὺ θαρρεῖς, ὦ ἄνθρωπε, ὅτι ὁ αὐθέντης μου ἀκούει πᾶσα ἐπίβουλον ἄνθρωπον καὶ παρακινᾷς αὐθέντην νὰ ἐχθρευτῇ τὸν σκλάβον του.»

Δεν βρέθηκαν εικόνες
Δεν βρέθηκαν βίντεο
Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου

Σύνδεσμοι

Λεξικά

Λεξικά Νεοελληνικής: Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
Λεξικό Εμ. Κριαρά: Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
TLG: Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
Liddell-Scott: Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)

Μελέτες

Μεσαιωνικές μελέτες: Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά

Σύνδεσμοι

Σύνδεσμοι για την έρευνα και μελέτη της Μεσαιωνικής Ελληνικής

Συμβουλές στον Αίνο (παρ. 109-110)

Ο Αίσωπος ερμηνεύει το δυσοίωνο σημάδι με τον αετό και κερδίζει την ελευθερία του. Πείθει τον Κροίσο να συμφιλιωθεί με τους Σαμίους. Πηγαίνει στη Βαβυλώνα στο παλάτι του βασιλιά Λύκηρου. Υιοθετεί τον Αίνο, αυτός όμως τον συκοφαντεί στον βασιλιά, ο οποίος διατάζει την εκτέλεσή του. Αργότερα, ο βασιλιάς μετανιώνει για την απόφασή του αυτή, καθώς χρειάζεται τη βοήθειά του στη επίλυση ενός αινίγματος. Ο Αίσωπος λύνει το αίνιγμα και προσπαθεί με νουθεσίες να κάνει τον Αίνο να συναισθανθεί την αγνωμοσύνη του.

109.	Κάποιες ἑρμηνεῖες τοῦ Αἰσώπου ὁποὺ ἑρμήνευγεν τὸν Αἶνον. «Παιδίν μου, ἀπάνω σ’ ὅλα τίμα τὸν θεόν. Τίμα τὸν βασιλέα. Εἰς
5	τοὺς ἐχθρούς σου γίνου φοβερός, διὰ νὰ μηδὲν σὲ καταφρονοῦν, καὶ εἰς τοὺς φίλους σου ἥμερος καὶ μεταδοτικός, διὰ νὰ σὲ ἀγαποῦν περισσότερα. Ἀκόμη παρακάλειεν τοὺς ἐχθρούς σου νὰ ἀδυναμοῦν καὶ νὰ πτωχεύουν, διὰ νὰ μηδὲν ἔχουν δύναμιν νὰ σὲ βλάψουν. Τοὺς δὲ φίλους σου εὔχου νὰ ἔχουν καλόν. Πάντα καλοσυντύχαινε τῆς γυναίκας σου, διὰ νὰ μηδὲν ἀγαπήσῃ ἄλλον, διότι
10	τὸ γένος τῶν γυναικῶν εἶναι ἀλαφρὸν καί, ὅταν τὸ κολακεύῃς, λογαριάζει ὀλιγώτερα κακά. Μὴ ἔχῃς τὴν ἀκοήν σου ἕτοιμην εἰς τὰ εὔκαιρα λόγια. Κράτειε τὴν γλῶσσαν σου. Ἐκείνους ὁποὺ ἔχουν καλὸν μὴ τοὺς ζηλεύῃς, διότις περισσότερον βλάπτεις τοῦ λέγου σου. Ἂς εἶσαι εἰς τοὺς δούλους σου ἐπιμελητικός, νὰ φροντίζῃς διὰ λέγου τως, ὄχι μόνον νὰ σὲ φοβοῦνται ὡσὰν
15 110.	αὐθέντην, μὰ νὰ σὲ τιμοῦν καὶ νὰ σὲ ἐντρέπουνται ὡσὰν εὐεργέτην τως, ὁποὺ τὼς κάμνεις καλόν. Μὴ ἐντρέπεσαι νὰ μαθαίνῃς πάντα τὸ καλεώτερον. Τῆς γυναικός σου μηδὲν πιστεύεσαι ποτέ σου μυστικὰ πράγματα, διότις πάντα πολεμᾷ νὰ σὲ ἀφεντέψῃ. Πάντα καθημερούσιον φύλαγε, διὰ νὰ ἔχῃς καὶ διὰ τὴν αὔριον, διότις
20	κάλλια ἀποθανόντας νὰ ἀφήσῃς νὰ τὰ εὕρουν οἱ ἐχθροί σου παρὰ ζῶντας νὰ παρακαλῇς τοὺς φίλους σου καὶ νὰ τοὺς ἐντρέπεσαι. Ἂς εἶσαι καλοχαιρέτητος εἰς ἐκεινοὺς ὁποὺ σὲ συναπαντοῦν. Ὅταν κάμῃς καλόν, μηδὲ μετανοιώνῃς. Ἕναν ἄνθρωπον ὁποὺ νὰ εἶναι καταβαλλωτὴς ἔβγαλέ τον ἀπὸ τὸ σπίτι σου, διότις ὅ,τι κάμῃς καὶ ὅ,τι εἰπῇς πάγει καὶ τὰ λέγει ἀλλοῦ.
25	Κάμνε ἐκεῖνα ὁποὺ δὲν σὲ βλάπτουν καὶ μηδὲν πικραῖνε εἰς ἐκεῖνα ὁποὺ σοῦ ἐπανεβαίνουν. Μὴ συμβούλευε κακὰ πράγματα μηδὲ νὰ μιμᾶσαι κακοὺς τρόπους τῶν ἄτυχων ἀνθρώπων.» Μετ’ αὐτὰ τὰ λόγια ἑρμήνευσεν ὁ Αἴσωπος τὸν Αἶνον. Καὶ αὐτός, ἔστοντας καὶ νὰ ἐλεγχθῇ, μέσα του ἐσφάγην καθὼς μὲ τὴν σαγίτταν μέσα εἰς τὴν καρδίαν. Καὶ δὲν ἐπέρασεν πολὺς καιρὸς
30	καὶ ἀπόθανεν.

Δεν βρέθηκαν εικόνες
Δεν βρέθηκαν βίντεο
Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου

Σύνδεσμοι

Λεξικά

Λεξικά Νεοελληνικής: Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
Λεξικό Εμ. Κριαρά: Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
TLG: Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
Liddell-Scott: Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)

Μελέτες

Μεσαιωνικές μελέτες: Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά

Σύνδεσμοι

Σύνδεσμοι για την έρευνα και μελέτη της Μεσαιωνικής Ελληνικής

Ο Αίσωπος στους Δελφούς (παρ. 124-128)

Ο Αίσωπος λύνει τα προβλήματα του βασιλιά της Αιγύπτου και επιστρέφει στη Βαβυλώνα.

124.
10

       Περὶ τὸ πῶς ἐπῆρεν θέλημα ὁ Αἴσωπος ἀπὸ τὸν βασιλέα Λυκῆρον νὰ
διαβῇ νὰ γυρίσῃ τὸν κόσμον καὶ ἦλθεν καὶ ὣς εἰς τὴν Ἑλλάδα καὶ ἔδειξεν τὴν
    σοφίαν του τῶν Ἑλλήνων. Μετὰ ταῦτα ἐπῆγεν εἰς τοὺς Δελφοὺς καὶ ἐκεῖ
                               τὸν ἐσυκοφάντησαν καὶ ἐσκοτῶσαν τον.

Ἀπῆτις ἐπέρασεν καιρὸς πολύς, ἐβουλήθην ὁ Αἴσωπος νὰ ὑπάγῃ εἰς

τὴν Ἑλλάδαν καὶ ἔταξεν τοῦ βασιλέως μεθ’ ὅρκου ὅτι πάλιν νὰ γυρίσῃ εἰς

τὴν Βαβυλῶνα. Λοιπὸν ἐδιάβην καὶ ἐπῆγεν καὶ ἐγύρισεν ὅλες τὲς χῶρες τῶν

Ἑλλήνων καὶ ἔδειξεν τὴν πολλήν του σοφίαν. Ὅμως ἦλθεν καὶ εἰς τοὺς

Δελφοὺς καὶ ἐκοῦαν του οἱ Δελφιῶτες καὶ ἐθαύμαζαν εἰς τὴν σοφίαν του καὶ

125.

ἔκαμάν του τιμὴν μεγάλην.

Καὶ ὁ Αἴσωπος εἶπεν πρὸς αὐτούς· «Ἄνδρες Δελφιῶτες, νομίζω σας

τοῦ καραβιοῦ ὁπού, ὅταν ἀρμενίζῃ, φαίνεται ἀπὸ μακρυὰ μεγάλον τίποτες.

Καὶ ἀπῆς κοντέψῃ σιμά, φαίνεται πολλὰ πενιχρόν. Ἔτζι καὶ ἐγώ, ὅταν ἤμουν

μακρυὰ ἀπὸ τὴν χώραν σας, σᾶς ἐθαυμάζουμουν ὡσὰν τινὰς ἄξιους. Καὶ

127.

τώρα ὁποὺ ἦλθα πρὸς ἐσᾶς, ηὗρα σας χειρότερους καὶ πιὰ ἀναξιώτερους παρὰ

ὅλους τοὺς ἀνθρώπους· τοιούτης γενεᾶς ἐγελάστηκα.» (c. 26 deest)

Ὅταν λοιπὸν ἤκουσαν οἱ Δελφιῶτες αὐτὰ τὰ λόγια, ἐφοβήθησαν νὰ

μηδὲν ὑπάγῃ ὁ Αἴσωπος εἰς ἄλλες χῶρες καὶ σύρει τὸ ὄνομάν τως. Λοιπὸν

ἐβουλῆσαν νὰ τὸν σκοτώσουν καὶ ἔτζι ἐπῆγαν καὶ ἐπῆραν μίαν χρυσῆν

128.

ἄμουλαν ἀπὸ τὸν βωμὸν τοῦ Ἀπόλλωνος καὶ ἔκρυψάν την μέσα εἰς τὰ

στρώματά του. Ὁ δὲ Αἴσωπος δὲν ἤξευρεν τὴν ἐπιβουλὴν ὁποὺ τοῦ ἔκαμαν.

Ὅμως ἤθελεν νὰ ὑπάγῃ εἰς τὲς Φώκιες.

Καὶ ὅταν ἐκίνησεν τὸν δρόμον, ἔδραμαν οἱ Δελφιῶτες κατόπιν του

καὶ ἐπίασάν τον καὶ ὠνομάζαν τον κλέπτην τῶν ἁγίων πραγμάτων. Καὶ

αὐτὸς ἀρνιέτον, διότις εἴδησιν καμμίαν δὲν εἶχεν. Ἐκεῖνοι ξεύροντας βέβαια

πὼς εἶναι μέσα εἰς τὰ στρώματά του ἡ ἄμουλα, ἔστοντας καὶ νὰ τὴν

ἐβάλουν ἀτοί τως, πάραυθα ἄνοιξαν τὰ στρώματά του καὶ ηὗραν τὴν

ἄμουλαν. Καὶ ἔτζι ἐγύρισαν τὸν Αἴσωπον ἐπίσω εἰς τὴν χώραν, καὶ αὐτὸς

ἐπαρακάλειεν νὰ τὸν ἀφήσουν. Καὶ ἐκεῖνοι ὄχι μόνον ὅτι δὲν τὸν ἀφῆσαν, πλὴν

καὶ ὡς κλέπτην τῶν ἁγίων πραγμάτων ἔβαλάν τον εἰς τὴν φυλακὴν καὶ

ἀποφάσισαν νὰ τὸν θανατώσουν. Ὅμως ὁ Αἴσωπος, ἀπῆς ἐσέβην εἰς τὴν

φυλακὴν καὶ ἐθώρειεν ὅτι καμμία ἐλπίδα δὲν εἶναι διὰ νὰ λυτρωθῇ, ἐκάθετον

μέσα εἰς τὴν φυλακὴν καὶ ἔκλαιεν.

Δεν βρέθηκαν εικόνες
Δεν βρέθηκαν βίντεο
Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου

Σύνδεσμοι

Λεξικά

Λεξικά Νεοελληνικής: Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
Λεξικό Εμ. Κριαρά: Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
TLG: Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
Liddell-Scott: Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)

Μελέτες

Μεσαιωνικές μελέτες: Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά

Σύνδεσμοι

Σύνδεσμοι για την έρευνα και μελέτη της Μεσαιωνικής Ελληνικής

Ο θάνατος του Αισώπου (παρ. 140-142)

Ο Αίσωπος βρίσκεται στη φυλακή και διηγείται κάποιους μύθους, προσπαθώντας να αποφύγει την επικείμενη εκτέλεσή του.

140.	Καὶ οἱ Δελφιῶτες τὰ λόγια του εἰς τόπον δὲν τὰ ἔβαλαν, μόνον
20	ἐσύρναν τον νὰ τὸν θανατώσουν. Καὶ πάλιν ἀποκρίθην καὶ εἶπεν τως· «Ἄνδρες ἐνήμεροι καὶ φονιάδες, ἀκούσετέ με· ἕνας γεωργὸς ἐγήρασεν εἰς τὸ χωράφιν καὶ ποτέ του δὲν ἐπῆγεν εἰς τὸ κάστρον νὰ ἰδῇ. Λοιπὸν ἐπαρακά- λεσεν τοὺς ἐδικούς του νὰ τὸν στείλουν εἰς τὴν χώραν διὰ νὰ ἰδῇ, καὶ τοῦ ἔζευξαν ἁμάξιν μὲ δύο γαϊδούρια. Καὶ παγαινάμενος ἔτυχεν καὶ τὸν ηὗρεν
25	κακὸς καιρὸς καὶ ἀνέμων ταραχὴν ’στόσον, ὅτι τὰ γαϊδούρια ἐπαραστράτησαν καὶ ἐπῆγαν τὸν γέρονταν εἰς ἕναν γρεμνόν. Καὶ θωρῶντας πὼς ἔχει νὰ καταγρεμιστῇ, εἶπεν· Ὦ Ζεῦ θεέ μου, τί ἄδικον ἔκαμα καὶ μέλλω νὰ χαθῶ, καὶ ὄχι ἀπὸ μουλάρια καλὰ οὐδὲ ἀπὸ ἄλογα εὔμορφα ἀλλὰ ἀπὸ κάκιστα καὶ πενιχρὰ γαϊδούρια.’ Ἔτζι καὶ ἐγὼ ὅμοια ἔπαθα, ὅτι δὲν χάνομαι ἀπὸ τίποτες
30 141.	τίμιους ἀνθρώπους ἢ σοφοὺς ἢ ἄξιους, μόνον ἀπὸ ἄγριους καὶ κακούς.» Καὶ ἄρχισεν καὶ ἔλεγέν τως καὶ ἄλλον μῦθον· «Εἷς ἄνθρωπος ἐπεθύμησεν τὴν ἰδίαν του θυγατέραν. Λοιπὸν ἔστειλεν τὴν γυναῖκαν του εἰς τὸ χωράφιν καὶ ἄρχισεν νὰ δυναστεύη τὴν κοπέλλαν. Καὶ ἐκεί<νη> τοῦ εἶπεν· “Ὦ πατέρα, κακὰ κάμνεις καὶ ἄπρεπα, διότις πιὰ εὐχαριστημένη
35	ἤθελα εἶσται νὰ μὲ δυναστέψουν ἄλλοι ξένοι καὶ ὄχι ἐσύ, ὁποὺ εἶσαι πατέρας μου.” Αὐτὸ λέγω ἐσᾶς, ὦ παράνομοι Δελφιῶτες· ἤθελα καλλίτερα, ἐπειδὴ ἡ τύχη μου μὲ ἐκατέφερεν εἰς τόσον νὰ γρεμιστῶ, νὰ ἤθελά το πάθειν ἀπὸ τίποτες ἄξιους καὶ παιδευμένους ἀνθρώπους καὶ ἤθελεν φαίνεσθαι καὶ πιὰ δίκαιον παρὰ ἀπὸ ἐσᾶς τοὺς ἄγροικους.
142. 40	Καταροῦμαι λοιπὸν τὴν πατρίδαν σας, διότις ἀποθαίνω ἄδικα. Ἀλίμονον εἰς ἐμένα.» Ὅμως οἱ Δελφιῶτες καθόλου δὲν ἐβάλαν τὰ λόγια του εἰς μέτρος νὰ τὸν λυπηθοῦν, μόνον ἐρρίξαν τον εἰς τὸν γρεμνὸν καὶ ἀπόθανεν. Καὶ δὲν ἐπέρασεν πολὺς καιρὸς καὶ ἔπεσεν μεγάλη πεῖνα εἰς τοὺς Δελφιῶτες, καὶ ἐπῆγαν καὶ εἰς τὸ μαντεῖον καὶ ἦβγεν τως ὁ χρησμὸς ὅτι διὰ τοῦ Αἰσώπου
1	τὸν θάνατον ἔγινεν ἡ πεῖνα, οἱ ὁποῖοι ἐγνώρισαν ὅτι ἄδικα ἐσκότωσαν τὸν Αἴσωπον. Καὶ ἔστεσαν κολόννα εἰς τὸ ὄνομάν του. Οἱ δὲ πρῶτοι τῆς Ἑλλάδος καὶ ὅλοι οἱ σοφοί, ὅταν ἔμαθαν τὸ πρᾶγμα ὁποὺ ἔκαμαν εἰς τὸν Αἴσωπον, ἦλθαν εἰς τοὺς Δελφοὺς καί, σὰν τοὺς ἐξέταξαν, τοὺς ἐτιμώρησαν.
5	Καὶ ἔγιναν τιμωρητάδες διὰ τὸν θάνατον τοῦ Αἰσώπου.

Δεν βρέθηκαν εικόνες
Δεν βρέθηκαν βίντεο
Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου

Σύνδεσμοι

Λεξικά

Λεξικά Νεοελληνικής: Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
Λεξικό Εμ. Κριαρά: Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
TLG: Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
Liddell-Scott: Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)

Μελέτες

Μεσαιωνικές μελέτες: Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά

Σύνδεσμοι

Σύνδεσμοι για την έρευνα και μελέτη της Μεσαιωνικής Ελληνικής

Βιβλιογραφία

Adrados 1987: Francisco Rodriguez Adrados, Historia de la fábula greco-latina: Inventario y documentación de la fábula grecolatina, τόμος 3, Editorial de la Univesidad Complutense, Μαδρίτη 1987.
Αθήνη 2010: Στέση Αθήνη, Όψεις της νεοελληνικής αφηγηματικής πεζογραφίας 1700-1830. Ο διάλογος με τις ελληνικές και ξένες παραδόσεις στη θεωρία και την πράξη, πρόλογος Π. Μ. Κιτρομηλίδης, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών/ΕΙΕ, Αθήνα 2010.
Avery 1941: Mirtilla Avery, «Miniatures of the Fables of Bidpai and of the Life of Aesop in the Pierpont Morgan Library», The Art Bulletin 23 (1941), σ. 103-116.
Baker 1969: Howard Baker, «A portrait of Aesop», Sewanee Review 77 (1969), σ. 557-590.
Birch 1955: Cordelia Margaret Birch, Traditions of the life of Aesop, διδακτορική διατριβή, Washington University, Washington 1955.
Βυζάντιος 1819: Αντώνιος Βυζάντιος (επιμ.), Αισώπου του Φρυγός βίος και μύθοι. Μετά της χρηστοηθείας Αντωνίου του Βυζαντίου και άλλων τινών ωφελίμων, Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων, Βενετία 1819.
Conybeare κ.ά. 1913: F. C. Conybeare & J. R. Harris & A. S. Lewis (επιμ.), The Story of Ahiqar from the Aramaic, Syriac, Arabic, Armenian, Ethiopic, Old Turkish, Greek and Slavonic versions, Cambridge University Press, Cambridge ²1913.
Eideneier 2011: Hans Eideneier (επιμ.), Asop - Der Fruhneugriechische Roman: Einführung, Ubersetzung, Kommentar. Kritische Ausgabe, Reichert Verlag, Wiesbaden 2011.
Κωνσταντάκος 2008: Ιωάννης Μ. Κωνσταντάκος, Αχίκαρος. Η διήγηση του Αχικάρ στην Αρχαία Ελλάδα, Στιγμή, Αθήνα 2008.
Παπαδημητρίου 1969: Ιωάννης Θεοφάνης Α. Παπαδημητρίου, «Κριτικά, γλωσσικά και ερμηνευτικά εις την περί Αισώπου Μυθιστορίαν. Συμβολή Α΄», Πλάτων 21 (1969), σ. 251-269.
Παπαδημητρίου 1973: Ιωάννης Θεοφάνης Α. Παπαδημητρίου, «Κριτικά, γλωσσικά και ερμηνευτικά εις την περί Αισώπου Μυθιστορίαν. Συμβολή Β΄», Αθηνά 73/74 (1973), σ. 231-244.
Παπαδημητρίου 1991/92: Ιωάννης Θεοφάνης Α. Παπαδημητρίου, «Η Μυθιστορία του Αισώπου. Προβλήματα μεθόδου, κριτικής και ερμηνείας», Αρχαιογνωσία 7 (1991-1992), σ. 145-192.
Παπαθωμόπουλος 1989: Μανόλης Παπαθωμόπουλος, Aesopus revisitatus, Recherches sur le texte des vies Esopiques, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα 1989.
Παπαθωμόπουλος 1990: Μανόλης Παπαθωμόπουλος (επιμ.), Ο Βίος του Αισώπου. Η Παραλλαγή G, κριτική έκδοση με εισαγωγή και μετάφραση, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα 1990.
Παπαθωμόπουλος 1999α: Μανόλης Παπαθωμόπουλος (επιμ.), Ο Βίος του Αισώπου. Η Παραλλαγή W, Παπαδήμας, Αθήνα 1999.
Παπαθωμόπουλος 1999β: Μανόλης Παπαθωμόπουλος (επιμ.), Πέντε Δημώδεις Μεταφράσεις του Βίου του Αισώπου, Παπαδήμας, Αθήνα 1999.
Παπαθωμόπουλος 2009: Μανόλης Παπαθωμόπουλος (επιμ.), Βίβλος Ξάνθου φιλοσόφου και Αισώπου δούλου αυτού περί της αναστροφής Αισώπου, κριτική έκδοση με εισαγωγή και μετάφραση, Αλήθεια, Αθήνα 2009.
Παράσογλου 1993: Γιώργος Μ. Παράσογλου (επιμ.), Ανδρόνικος Νούκιος, Γεώργιος Αιτωλός, Αισώπου μύθοι. Οι πρώτες νεοελληνικές μεταφράσεις [Νέα Ελληνική Βιβλιοθήκη, ΣΠ 58], Εστία, Αθήνα 1993.
Perry 1933: Ben Edwin Perry, «The Text Tradition of the Greek Life of Aesop», TAPhA 64 (1933), σ. 198-244.
Perry 1999: Ben Edwin Perry, Η Περριανή παραλλαγή της Μυθιστορίας του Αισώπου, μτφρ. Ευγενία Δ. Μακρυγιάννη, Διεθνές Κέντρο Ανθρωπιστικών Ερευνών, Αθήνα 1999.
Ρηγοπούλου 2012: Αναστασία Ρηγοπούλου, Λαϊκότροπες μυθιστορικές αφηγήσεις. Βίος Ομήρου – Αγών Ομήρου και Ησιόδου – Βίος Αισώπου. Συγκριτική θεώρηση, διδακτορική διατριβή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 2012.
Σιστάκου 2007: Εβίνα Σιστάκου, «Αίσωπος», Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας. Πρόσωπα, έργα, ρεύματα, όροι, Πατάκης, Αθήνα 2007, σ. 40-41.
Στεφανής 1975: Ι. Στεφανής, «Παρατηρήσεις στο προοίμιο της βιογραφίας του Αισώπου», Ελληνικά, τ. 28, τχ. 2 (1975), σ. 293-301.

Δικτυογραφία

«Μικρά Ασία: Αίσωπος», στην «Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού», Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού.

«Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας: Ανώνυμος, Βίος Αισώπου (Παραλλαγή G)», στις «Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα & τη γλωσσική εκπαίδευση», Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.

«Αισώπου βίος & μύθοι», Χείλων: Ιστολόγιο Κλασσικών και Φυσικών Επιστημών.

* Τελευταία πρόσβαση στη δικτυογραφία: Δεκέμβριος 2017.

Ετικετες Αναζητησης

Ο Βίος του Αισώπου

Αποσπάσματα

Ετικετες Αναζητησης

Λογοτεχνικό Είδος

Λογοτεχνικό Γένος

Εποχές - Περίοδοι

Θέματα

Τύπος Λόγου

Φύση Προσώπων

Κατάλογος Έργων