Η Θυσία του Αβραάμ

130

ΑΒΡΑΑΜ

Ἐκεῖνον ὁποὺ μοῦ ζητᾶς καὶ πεθυμᾶς νὰ μάθεις,

    μάθεις το θὲς καὶ δεῖς το θές, καημένη, σὰν τὸ πάθεις·

μὰ πρὶ γενεῖ, ἀποκοτιὰ νὰ σοῦ τὸ πῶ δὲν ἔχω,

    γιατὶ τὴ γνώμη σου γρικῶ, τσὶ πράξες σου κατέχω,

καὶ θὲς νὰ κάμεις ταραχή, σὰ σοῦ τὸ μολογήσω,

    κι ὅντα βαλθῶ νὰ σοῦ τὸ πῶ, πάντα γυρίζω ὀπίσω.

135

Τάξε μου καὶ νὰ μὴ σφαγεῖς καὶ κακοθανατίσεις

    καὶ μηδὲ νὰ σκανταλιστεῖς, εἰς ὅ,τι κι ἂ γρικήσεις·

νὰ κάμεις πέτρα τὴν καρδιά, νὰ μὴ σοῦ δώσει πόνο,

    καὶ τότε νὰ σοῦ δηγηθῶ ἐκεῖνο ποὺ σοῦ χώνω.

ΣΑΡΡΑ

Μολόγησέ μου το κι ἐμέ, ἂν ἀγαπᾶς τὴ Σάρρα,

140

(Μ: 213v)

Μ: 213v

    πέ μου το καὶ μηδὲ δειλιᾶς κι ἂς πάψει αὐτὴ ἡ τρομάρα·

καὶ νὰ μὲ δεῖς πολλὰ κλιτή, πολλὰ σιγανεμένη,

    ἂ μοῦ ’πες πὼς ὁ Ἰσαὰκ σήμερον ἀποθαίνει.

ΑΒΡΑΑΜ

Καημένη, κι ἐπροφήτεψες ὡς ἦρθες ἐκ τὸ στρῶμα

    κι ηὕρηκες τό ’χω στὴν καρδιά, πρὶ νὰ τὸ πεῖ τὸ στόμα.

(Μ: 213r)

145

Β: 9

ΣΑΡΡΑ

Δέ με, Ἀβραάμ, γονατιστὴ ποὺ σοῦ ζητῶ τὴ χάρη

    νὰ μοῦ τὸ πεῖς, καὶ τὴν καρδιὰ νὰ κάμω σὰ λιθάρι,

ν’ ἀφουκραστῶ μ’ ἀπομονὴ κι εἰς ὅ,τι μοῦ μιλήσεις

    ποτὲ νὰ μὴν ἀντισταθῶ, μὰ νὰ γενεῖ τ’ ὁρίσεις.

Ὅσο πλιὰ λὲς κι εἶναι βαρὺ ἐτοῦτο τὸ μαντάτο,

150

    ἐτόσο πλιὰ τὰ λογικὰ μοῦ βάνεις ἄνω κάτω,

κι ἐτόσο πλιὰ αὐτὴ ἡ καρδιὰ μὲ ξεκινᾶ καὶ θέλει

    νὰ μάθω τί ’ναι τὸ βαρὺ κακὸν ὁποὺ μᾶς μέλλει.

Μὴ στέκεις, σὲ παρακαλῶ, μὲ χείλη σωπασμένα,

    μά, νὰ χαρεῖς τὸν Ἰσαάκ, μολόγα το κι ἐμένα.

(Μ: 213v)

155

ΑΒΡΑΑΜ

Κάτεχε πὼς Ἀφέντης μας καὶ Πλάστης καὶ Θεός μας

    θυσίαν ἐπεθύμησε νὰ κάμω τὸν ὑγιό μας.

Τὸν Ἰσαὰκ μοῦ ’ζήτηξε, κι ὅρισε δίχως ἄλλο

    νὰ τόνε σφάξω κι εἰς πυρρὴ φωτιὰ νὰ τόνε βάλω·

καὶ θέλει μὲ τὴ χέρα μου ὅλα νὰ τὰ τελειώσω

160

    κι ἀπάνω σὲ ψηλὸ βουνὶ εὐκαριστιὰ νὰ δώσω.

Λοιπὸ τὴν πρίκα, ὡς φρόνιμη, διῶξε ἀποὺ τὴν καρδιά σου,

    διῶξε καὶ πάσα σαρκικὴ λύπη ἀπὸ κοντά σου.

Τοῦτη εἶναι ὀρδινιὰ Θεοῦ, ὁποὺ τὰ πάντα ὁρίζει,

    τσὶ δούλους του τσὶ μπιστικοὺς τέτοιας λογῆς γνωρίζει.

165

Παρηγοροῦ, σὰ γνωστική, τίποτα μὴ βαραίνεις,

    μόνο φκαρίστα τὸν Θεὸ εἰς ὅ,τι κι ἂν παθαίνεις.

Αὐτὸς ὁρίζει ἐσὲ κι ἐμὲ καὶ θέλει τὸν ὑγιό μας·

    τὸ θέλημά του νὰ γενεῖ, ἀμ’ ὄχι τὸ δικό μας.

Τὸ τέκνο μας δὲν εἶναι ἐμᾶς, μόν’ εἶναι πλιὰ δικό του·

170

Μ: 214r

Β: 10

    τώρα τὸ θέλει· ποιὸς μπορεῖ νὰ βγεῖ ἐκ τὸν ὁρισμό του;

ΣΑΡΡΑ

Ὄφου μαντᾶτο, ὄφου φωνή, ὄφου καρδιᾶς λακτάρα,

    ὄφου φωτιὰ ποὺ μ’ ἔκαψε, ὄφου κορμιοῦ τρομάρα!

Ὄφου μαχαίρια καὶ σπαθιά, ποὺ ’μπῆκαν στὴν καρδιά μου

    κι ἐκάμαν ἑκατὸ πληγὲς μέσα τὰ σωθικά μου!

175

Μὲ ποιὰν ἀπομονὴ νὰ ζῶ, νὰ μὴν ἐβγεῖ ἡ ψυχή μου,

    ἀξάφνου μ’ ἔτοιο θάνατο νὰ χάσω τὸ παιδί μου;

Κι ἂς ἤθελα γενεῖ κουφή, τυφλὴ στὰ γερατειά μου,

    νὰ μὴ θωροῦ τὰ μάτια μου, νὰ μὴ γρικοῦ τ’ αὐτιά μου·

μὰ νὰ γρικῶ καὶ νὰ θωρῶ, ὑγιέ μου, πὼς σὲ χάνω,

180

    χίλιες πληγὲς εἰς τὴν καρδιὰ τούτη τὴν ὥρα βάνω.

Πῶς νὰ τὸ πλεροφορεθῶ, νὰ μὴν παραλογίσω,

    καὶ τὸ μαντάτο τὸ πρικὺ τίνος νὰ τὸ γρικήσω;

Ὦ μεγαλότατε Κριτή, καὶ πάψε τὸ θυμό σου,

    στὴ σημερνὴν ἀπόφαση ἄλλαξε τὸ σκοπό σου.

185

Τσῆ δικιοσύνης τὸ σπαθὶ βάλε το στὸ φηκάρι

    καὶ πιάσ’ τσ’ ἐλεημοσύνης σου, ποὺ ἔχει μεγάλη χάρη·

καὶ μετὰ κεῖνο κρίνε τα σήμερο τὰ κακά μας

    κι ἄφησ’ τὸ τέκνο μας νὰ ζεῖ τώρα στὰ γερατειά μας.

Ἤ δῶσ’ μου ἐμένα θάνατο, πρὶ ν’ ἀποθάνει ἐκεῖνο,

190

    καὶ μὴν τ’ ὁρίσει ἡ χάρη σου δίχως του ν’ ἀπομείνω.

Ἐχάθηκέ μου ἡ δύναμη, ἐκόπη ἡ καρδιά μου,

    ἡ ψή μου συμμαζώνεται κι ἦρθαν τὰ ὕστερά μου.

Βοηθᾶτε μου, καὶ δὲ μπορῶ, γρικῶ κι ἐβγαίνει ἡ ψή μου,

    ἐτέλειωσαν τὰ ἔτη μου, ἐδιάβη ἡ ζωή μου.

Β: 16

*

ΑΒΡΑΑΜ

Πόνος παιδιοῦ, πόνος γυνῆς μὲ πολεμοῦν ὁμάδι,

    τσῆ Σάρρας θλίψη, δάκρυα μὲ βάνουν εἰς τὸν Ἅδη.

Ἂς πάγω μέσα νὰ τὴ βρῶ, νὰ τὴν παρηγορήσω,

    νὰ σιγανέψει τσὶ φωνὲς, κι ὥρά ’ναι νὰ κινήσω.

325

*

ΣΑΡΡΑ

Δὲν ἔχω πλιό μου νάκαρα, ἡ δύναμή μου ἐχάθη·

    ἐτοῦτα φέρνουν οἱ καημοί, τῶ σωθικῶ τὰ πάθη.

Δὲν ἔχω πόδια νὰ σταθῶ, ζαλίζομαι νὰ πέσω,

    δὲν ἔχω νοῦ νὰ δέομαι καὶ νὰ παρακαλέσω.

330

ΑΒΡΑΑΜ

Ἠγαπημένη μου γυνή, μὴν κάνεις σὰν κοπέλι·

    τοῦτο ποὺ θὲ νὰ πάθομε Ἀφέντης μας τὸ θέλει.

Σίμωσε, κάτσε μετὰ μέ, μὴν κλαίγεις, μὴ θρηνᾶσαι,

    μὲ κλάηματα καὶ μὲ δαρμούς, καημένη, δὲ φελᾶσαι.

Τὸ τέκνον ὁποὺ ἐκάμαμε δὲν εἶν’ δική μας χάρη·

    ὁ Πλάστης μᾶς τὸ ’χάρισε, τώρα θὲ νὰ τὸ πάρει.

335

Τί θέλεις, ὦ βαριόμοιρη, νὰ κλαίγεις, νὰ θρηνᾶσαι,

    καὶ τυραννᾶς με, τὸ φτωχό, κι ἐσὺ μηδὲ φελᾶσαι;

Δὲν εἶν’ καιρὸς γιὰ κλάηματα, Σάρρα μου, θυγατέρα,

    εἶναι καιρὸς παρηγοριᾶς, ἀπομονῆς ἡμέρα.

ΣΑΡΡΑ

Ἴντα μυστήριο φρικτό, ἴντα καημὸς καὶ πάθος,

340

    ὅντα μοῦ ποῦσι, τέκνο μου, τὸ πὼς ἐγίνης ἄθος!

Ὄφου, μὲ ποιὰν ἀποκοτιὰ νὰ δυναστεῖς νὰ σφάξεις

    τέτοιο κορμὶ ἀκριμάτιστο καὶ νὰ μηδὲν τρομάξεις;

Θέλεις το νὰ σκοτεινιαστοῦ τὰ μάτια σου, τὸ φῶς σου,

    καὶ νὰ νεκρώσει τὸ παιδί, νὰ ξεψυχήσει ὀμπρός σου;

Β: 17

345

Μὲ ποιᾶς καρδιᾶς ἀπομονὴ ν’ ἀκούσεις τὴ φωνή του,

    ὅντα ταράξει ὡσὰν ἀρνὶ ὀμπρός σου τὸ κορμί του;

Ὄφου, παιδὶ τσ’ ἀπακοῆς, ποῦ μέλλεις νὰ στρατέψεις,

    ’ς ποιὸν τόπο σ’ ἐκαλέσασι νὰ πᾶς νὰ ταξιδέψεις;

Κι ὣς πότε νὰ σὲ καρτερεῖ ὁ κύρης κι ἡ μητέρα,

350

    ποιὰν ἑβδομάδα, ποιὸν καιρό, ποιὸ μήνα, ποιὰν ἡμέρα;

Ὄφου, τὰ φύλλα τσῆ καρδιᾶς καὶ πῶς νὰ μὴν τρομάσσου,

    ὅνταν εἰς ἀλλουνοῦ παιδὶ ἀκούσω τ’ ὄνομά σου;

Τέκνο μου, πῶς νὰ δυναστῶ τὴν ἀποχώρισή σου,

    πῶς νὰ γρικήσω ἀλλοῦ φωνή κι ὄχι τὴν ἐδική σου;

355

Τέκνο μου, καὶ γιατὶ ’θελες νὰ λείψεις ἀπὸ μένα;

    Ἐγίνης τόσα φρόνιμο παρὰ παιδί κιανένα!

Τάσσω μου, ὑγιέ μου, τὸν καιρὸ ποὺ θέλω ἀκόμη ζήσει,

    νὰ μὴν ἀφήσω κοπελιοῦ γλώσσα νὰ μοῦ μιλήσει,

καὶ νὰ θωροῦ τὰ μάτια μου πάντα στσῆ γῆς τὸν πάτο

360

Μ: 217v

    καὶ νὰ θυμοῦμαι πάντοτε τὸ σημερνὸ μαντᾶτο.

ΑΒΡΑΑΜ

Σάρρα, μὴ δίδεις πλιὰ καημὸ καὶ πάθος τσῆ καρδιάς μου

    καὶ κάμεις με ἀνυπόληφτο δοῦλο στὰ γερατειά μου.

Μὴ μοῦ δειλιᾶς τὴν ὄρεξη, νὰ μὴ γιαγείρω ὀπίσω,

    πιάσω μαχαίρι καὶ σφαγῶ καὶ κακοθανατίσω.

365

Τὸ λογισμὸ συνήφερε, τὰ σφάλματά σου φτιάσε,

    καὶ δὲν ἀρέσου τοῦ Θεοῦ ἐτοῦτα τὰ δηγᾶσαι.

Καὶ τίνος ἀντιστένεσαι, κλαίγεις καὶ δὲν ἀρνεύγεις

    καὶ τοῦ Θεοῦ τοὺς ὁρισμοὺς κάθεσαι καὶ γυρεύγεις;

Τὸ τέκνο μας, ἡ σάρκα μας, ἐμεῖς καὶ τὰ καλά μας,

370

Β: 18

    ὅλα ’ν’ τοῦ πλάστη πελελή, δὲν εἶναι ἐμᾶς δικά μας.

Ποῦρι νὰ πέψει ἡ χάρη του, σὰν πάει στὸ πρόσωπό του

    τούτη ἡ θυσία ποὺ μελετῶ, νὰ πάψει τὸ θυμό του.

Δὲ θέλω πλιὸ νὰ καρτερῶ, δὲ θέλω ν’ ἀνιμένω,

    πά νὰ ξυπνήσω τὸ παιδί, νὰ σηκωθεῖ, νὰ πηαίνω.

375

*

ΣΑΡΡΑ

Ἐννιὰ μῆνες σ’ ἐβάσταξα, τέκνο μου, κανακάρη,

    ’ς τοῦτο τὸ κακορίζικο καὶ σκοτεινὸ κουφάρι.

Τρεῖς χρόνους, γιέ μου, σοῦ ’διδα τὸ γάλα τῶ βυζώ μου,

    κι ἐσύ ’σουνε τὰ μάτια μου κι ἐσύ ’σουνε τὸ φῶς μου.

Ἐθώρου κι ἐμεγάλωνες ὡσὰ δεντροῦ κλωνάρι

380

    κι ἐπλήθαινες στὲς ἀρετὲς, στὴ γνώση καὶ στὴ χάρη.

Καὶ τώρα, πέ μου, ποιὰ χαρὰ βούλεσαι νὰ μοῦ δώσεις;

    Ὡσὰ βροντή, σὰν ἀστραπὴ θὲ νὰ χαθεῖς, νὰ λιώσεις.

Κι ἐγὼ πῶς εἶναι μπορετὸ δίχως σου πλιὸ νὰ ζήσω;

    Ποιὸ θάρρος ἔχω, ποιὰ δροσά, στὰ γέρα μου τὰ ὀπίσω;

385

Πόση χαρὰ τ’ ἀντρόγυνον ἐπήραμεν ἀντάμι,

    ὅντα μᾶς εἶπεν ὁ Θεὸς τὸ πὼς σὲ θέλω κάμει!

Καημένο σπίτι τοῦ Ἀβραάμ, πόσες χαρὲς ἐξώθης,

    παιδάκι μου, ὅντα σ’ ἔκαμα στὴ γῆ κι ἐφανερώθης!

Πῶς ἐγυρίσαν οἱ χαρὲς σὲ θλῖψη ’ς μιὰν ἡμέρα,

390

    πῶς ἐσκορπίσα σὰν καπνὸς, σὰ νέφη στὸν ἀέρα!

ΑΒΡΑΑΜ

Μὴν τὰ λογιάζομεν αὐτά, μέλλει του ν’ ἀποθάνει,

    οὐδ’ ὄφελος μηδὲ καλὸ τὸ κλάημα σου τοῦ κάνει.

Μόνο βαραίνεις τὸ Θεὸ καὶ χάρη δὲ μᾶς ἔχει

    εἰς τὴ θυσία τὴν κάνομε, γιατὶ ὅλα τὰ κατέχει.

395

Β: 19

Ζύγωξε τσ’ ἀναστεναγμούς, ζύγωξε καὶ τὴν πρίκα,

    καὶ τὸ Θεὸ φκαρίστησε εἰς ὅ,τι μᾶς εὑρῆκα.

ΣΑΡΡΑ

Ἄγομε, νοικοκύρη μου, ἐπειδὴ ὁ Θεὸς τὸ θέλει·

    ἄμε καὶ νά ’ναι ἡ στράτα σας γάλα, δροσὲς καὶ μέλι·

ἄμε ποὺ νὰ σ’ ἀφουκραστεῖ ὁ Θεός, νὰ σ’ ἀπακούσει,

400

    γλυκιὰ φωνὴ εἰς τὸ βουνὶ σήμερο νὰ σοῦ ποῦσι·

κι ἂς τάξω, δὲν τὸ ’γέννησα, μηδ’ εἰδέ ’δα το ποτέ μου,

    μὰ ἕνα κερὶν ἀφτούμενον ἐκράτου κι ἤσβησέ μου.

635

*

ΑΒΡΑΑΜ

Δοῦλοι καλοὶ καὶ μπιστικοί, τὸ πράμα τὸ ζητᾶτε,

    νὰ σᾶς τὸ πῶ, γιατὶ θωρῶ μὲ πόθο καὶ ρωτᾶτε.

Ἀπόψε τὸ μεσάνυκτο ἀπὸ φωνὴν ἀγγέλου

    ἤκουσα πὼς τὸ τέκνο μου εἰς τσ’ ὀρανοὺς τὸ θέλου.

Τὸ τέλος του ἔχει νὰ γενεῖ μ’ ἔτοιο βαρὺ κανόνα

640

Μ: 223v

   ὁποὺ δὲν ἐγρικήθηκεν ἀκόμη στὸν αἰώνα.

Ὅρισε κι εἶπεν ὁ Θεός ἡ χέρα μου νὰ πιάσει,

    νὰ σφάξει, κάψει τὸ παιδί καὶ νὰ τὸ θυσιάσει.

Κι οὐδ’ εἶναι πλιὸ μετανιωμός, γιατὶ τοῦ Ποιητῆ μου

    θυσίαν ἄξα σήμερο τοῦ κάμω τὸ παιδί μου.

645

Ἐμάθετέ τα τὰ κουρφὰ καὶ πλιὸ μὴ μὲ ρωτᾶτε,

    γιατὶ μὲ σκανταλίζετε, κι ὄχι νὰ μὲ φελᾶτε.

ΣΙΜΠΑΝ

Ἀπεὶς δὲν εἶ μετανιωμός, δὲν εἶναι δικιοσύνη!

    Πράμα μᾶς λές ὁποὺ ποτὲ στὸν κόσμο δὲν ἐγίνη,

νὰ σφάξει ὁ κύρης τὸ παιδί, τὸ πλιὰ ἀκριβὸ ποὺ νά ’χει

650

Β: 30

    καὶ νὰ τοῦ δώσει θάνατο δίχως κακιὰ καὶ μάχη.

Μεγάλον εἶναι καὶ βαρύ, κι ὅσοι τὸ θέλου ἀκούσει

    μεγάλη καταδίκαση γιὰ σένα θὲ νὰ ποῦσι.

ΑΒΡΑΑΜ

Δὲν εἶναι ἐπὰ μετανιωμός κι Ἀφέντης μου τὸ θέλει,

    ’ς τόπον ἀρνιοῦ, ’ς τόπο ριφιοῦ νὰ σφάξω τὸ κοπέλι.

655

ΣΟΦΕΡ

Ἀφέντη, λόγιασε καλά, ἴντά ’ν’ αὐτά τὰ κάνεις

    καὶ τὸ παιδάκι ἄδικα μὴ θὲς νὰ τ’ ἀποθάνεις.

Δὲς κι ἂν ἐπαραγρίκησες, συνήφερε τὸ νοῦ σου,

    κι ἐτοῦτον εἶναι φάντασμα, πείραξη τ’ ὄνειρού σου.

Ὄνειρο ἦτον, Ἀβραάμ, ὄχι φωνὴ ἀγγέλου,

660

    καὶ τὰ ’νειροφαντάσματα νὰ σὲ πειράξου θέλου.

Πῶς εἶναι τοῦτο μπορετό, ὁ Πλάστης νὰ θελήσει

    τέτοιο μυστήριο νὰ γενεῖ, ποὺ κάνει δίκια κρίση;

Ἡ ζυγαρὰ ἡ ἄσφαλτος, ὁποὺ τὰ δίκια κρίνει,

    πῶς εἶναι μπορετὸν ἐδὰ νὰ σφάλει καὶ νὰ κλίνει;

665

Παιδιὰ κι ἐγγόνια σοῦ ’ταξεν ὁ Κύριος νὰ σοῦ δώσει,

    κι ἐδὰ πῶς εἶναι μπορετὸ τὸ τάσσιμο νὰ λιώσει;

Ἡ Σάρρα, πού ’τον ἄκαρπη καὶ γρὰ κατὰ τὴ φύση

    μηδ’ ἦτο γιὰ νὰ γαστρωθεῖ καὶ τέκνο νὰ ποιήσει,

ὁ Κύριος τὴν εὐλόγησε, καὶ μετὰ σένα ὁμάδι

670

    τὸν Ἰσαὰκ ἐσπείρετε κι ἐκάμετε ὁμάδι.

Κι ἡ φύσις πούρι ἐτρόμαξε νὰ δεῖ τοῦτο τὸ θάμα,

    κι ἐδά ’πε νὰ τὸ κάψετε; Δὲν εἶναι τέτοιο πράμα.

Θυμᾶσαι πὼς σοῦ ἤταξεν ὁ Θεὸς τὴν ὥρα ἐκείνη

    τὸ σπέρμα του, τοῦ Ἰσαὰκ, σὰν τ’ ἄστρα νὰ πληθύνει

675

Β: 31

καὶ ὅλοι νὰ τὸν προσκυνοῦ, μεγάλο νὰ τὸν ἔχου,

    τὰ νέφαλα γιὰ λόγου του πάντα δροσὲς νὰ βρέχου;

Κι ἐδὰ λογιάζεις ὁ Θεὸς τόνε ζητᾶ θυσία,

    στὰ γέρα σας κι ἀνημποριές, ὁποὺ σᾶς κάνει χρεία;

Ἄσ’ το αὐτὸ τὸ μελετᾶς, ἔβγαλ’ το ἀποὺ τὸ νοῦ σου,

680

    μὴ θὲς νὰ καταδικαστεῖς, ὁπού ’σαι τοῦ καιροῦ σου.

Πάψε τσ’ αὐτοὺς τσὶ λογισμούς, διῶξε τσ’ ἀπὸ σιμά σου,

    μὴ βγάλεις τέτοιον ὄνομα ἐδὰ στὰ γερατειά σου·

μὴν τὸ φονέψεις τὸ παιδὶ μὲ δίχως νὰ σοῦ φταίσει,

    κύρη ἄπονο κι ἀλύπητο μὴν κάμεις νὰ σὲ λέσι.

685

Ξένοι, δικοὶ τὸ ρέγονται τὸ τέκνο, ὅσοι τὸ δοῦσι,

    γιατὶ περίσσα γνωστικὸ παρὰ ἄλλο τὸ κρατοῦσι,

ὄμορφο, ἀξαζόμενο, ἀπ’ ἀρετὲς γεμᾶτο,

    ἀφέντης ἔχει νὰ γενεῖ εἰσὲ πολὺ φουσάτο.

Κι ἐσὺ πῶς εἶναι μπορετὸ νὰ τὸ ματοκυλήσεις

690

    καὶ τὴν κερά μας εἰς πολλὴ κακομοιριὰ ν’ ἀφήσεις,

καὶ πάντα μετὰ λόγου σου βαρὰ καρδία νά ’χει;

    Ἀφέντη, μὴν τὸ βουληθεῖς νὰ μπεῖς εἰς τέτοια μάχη.

Μὴν ἔμπεις ’ς τέτοιο πόλεμο μὲ τὴν κερὰ τὴ Σάρρα,

    μὴν κάμεις, ὅντα σοῦ γρικᾶ, νὰ τσῆ κολλᾶ τρομάρα,

695

ἄπονο κύρη μὴ σὲ πεῖ κι ἀγρίκητο στὸν πόνο·

    τὴ στράτα τὴν περιπατεῖς ἄλλαξε καὶ τὸ δρόμο.

ΑΒΡΑΑΜ

Σοφέρ, εἰς τοῦτα τὰ μιλεῖς τὴν ψή σου κριματίζεις

    καὶ τὰ δηγᾶσαι δὲ γρικᾶς, τὰ λέγεις δὲ γνωρίζεις.

Σφάνεις νὰ λὲς πὼς ἤτονε ὀνειροφαντασμάτου

700

Β: 32

    τ’ Ἀφέντη μου οἱ παραγγελιὲς καὶ τὰ θελήματά του.

Καὶ τίς μπορεῖ ν’ ἀντισταθεῖ εἰς ὅ,τι μᾶς ὁρίσει;

    καὶ τὰ κουρφά του ποιὸς μπορεῖ ποτὲ νὰ τὰ γρικήσει;

Στὸ ὑψηλότατο θρονὶ ὅ,τι ἀποφασίσει,

    ἄθρωπος δὲν τήνε γρικᾶ τὴ φοβερή του κρίση.

705

Ἀπὸ κακὸ βγάνει καλό, χαρὰ ἀποὺ τὴ θλίψη,

    κι ἀπ’ ὅ,τι ὁρίσει κι ὅ,τι πεῖ ἄθρωπος μὴν τοῦ λείψει.

Τὸ τέκνον ὁποὺ ’ζήτηξε, πράμα δικό του θέλει·

    σκλάβος του ἐγώ, ἡ μάνα του, σκλάβος καὶ τὸ κοπέλι.

Κιανένα πόνο δὲ γρικῶ, μά ’χω χαρὰ μεγάλη

710

    πὼς μ’ ἐσπλαχνίστη ὁ Θεὸς στὰ γερατειά μου πάλι.

Πλιὰ ἄξον ἐδιάλεξεν ἐμὲ παρὰ κιανέναν ἄλλο

    εἰς τὸ κανίσκι τὸ ζητᾶ, καὶ θέλεις νὰ τοῦ σφάλω;

Ἡ σάρκα ἂν εἶναι καὶ πονεῖ, ἀπομονὴν ἂς ἔχει·

    γρικᾶ το ὁ λογαριασμός, ὁποὺ καλλιὰ κατέχει.

715

Ἄπονο κύρη ἂς μὲ ποῦν οἱ γλῶσσες τῶν ἀθρώπω

    κι ἂς κάμω τό ’πεν ὁ Θεὸς μὲ μπιστεμένο τρόπο.

Τσῆ μάνας ἂν κακοφανεῖ, ἂ λυπηθεῖ, ἂν κλάψει,

    πάλι μὲ μέρες καὶ καιρὸ ἡ θλῖψη θέλει πάψει.

Κλάηματα, πόνους δὲ θωρῶ, δὲ βάνω τα στὸ νοῦ μου,

720

    γιατὶ ἔχω πάντα πεθυμιὰ ν’ ἀρέσω τοῦ Θεοῦ μου.

Τσὶ δούλους του τσὶ μπιστικοὺς ἔτσι ἀναγυρεύει

    ὁ εὑρισκόμενος παντοῦ, ὁποὺ ὅλους περισσεύει.

Ποιὸς νοῦς, ποιὰ γνώση δύνεται ποτὲ νὰ λογαριάσει

    τὰ τοῦ Θεοῦ μυστήρια κι ἔτσι ψηλὰ νὰ φτάσει;

725

Καὶ πεθυμήσει τό ’θελα μόνος καὶ μοναχός μου

    τὸ ζήτημα ποὺ μοῦ ’καμεν ὁ Βασιλεὺς τοῦ κόσμου.

Κι ἐσύ, Σοφέρ, τώρα μοῦ λὲς ὀπίσω νὰ γυρίσω

    καὶ τὴ θυσία τὴ μελετῶ ἀκάμωτη ν’ ἀφήσω;

Βάλε ἄλλο νοῦ καὶ λογισμὸ, κι ἐγὼ δὲν ἔχω πόνο,

730

Β: 33

    μὰ τ’ ὅρισεν Ἀφέντης μου γλήγορα ξετελειώνω.

Τσῆ σάρκας τὰ πλανέματα ὀπίσω μου τ’ ἀφήνω,

    πάντα λογιάζω στὸν Κριτή, πάντά ’μαι μετὰ κεῖνο.

Καὶ κάθου ἐδῶ μὲ τὸ Σιμπὰν, κι ἐγὼ μὲ τὸ κοπέλι

    πᾶμεν ἀπάνω στὸ βουνί, καθὼς ὁ Θεὸς τὸ θέλει·

735

κι ἐκεῖ τὸ σφάζω νὰ καγεῖ, εὐκαριστιὰ νὰ δώσω,

    καλόκαρδος κι ὁλόχαρος τὸ χρέος μου νὰ πλερώσω.

Πὰ νὰ ξυπνήσω τὸ παιδί, θωρῶ το καὶ σαλεύγει

    καὶ πασπατεύγει νὰ μὲ βρεῖ, καμμυῶντας μὲ γυρεύγει.

870

Ἀόρατε, λυπήσου με, ἄναρχε, πόνεσέ με,

    καὶ πολυέλεε Θεέ, τώρα ἐλευθέρωσέ με·

σπλαχνίσου τοὺς γονέους μου ἐδὰ στὰ γερατειά τως,

    δῶσ’ μου ζωὴ νὰ τὼς βοηθῶ εἰς τὴν ἀνημποριά τως.

Μ’ ἄν ἔν’ καὶ σὰν ἁμαρτωλοὶ δὲ μᾶσε πρέπει χάρη,

    πέψε τσῆ φύσης θάνατο πάραυτας νὰ μὲ πάρει,

875

Μ: 226r

νὰ μοῦ σφαλίσει ὁ κύρης μου τὰ μάτια καὶ τὸ στόμα,

    νὰ κάμει λάκκο τοῦ κορμιοῦ, νὰ τὸ σκεπάσει χῶμα·

νὰ μὴ γρικήσω τὸ σπαθὶ νὰ κόψει τὸ λαιμό μου,

    μηδὲ τρομάρα φοβερὴ κι ἄγρια στὸ θάνατό μου.

Δὲν εἶναι πλιὸ μετάθεση, δὲν εἶναι ἐλεημοσύνη;

880

    Ἀπείτις ἔτσι τ’ ὅρισεν ὁ Κύριος ὁποὺ κρίνει,

μιὰ χάρη μόνο σοῦ ζητῶ στὸν ἀποχωρισμό μου:

    νὰ μὴ θελήσεις ἄπονα νὰ κόψεις τὸ λαιμό μου·

μὰ σφάξε με κανακιστά, σιργουλιστὰ κι ἀγάλια,

    γιὰ νὰ θωρεῖς τὰ δάκρυα, ν’ ἀκοῦς τὰ παρακάλια·

885

νὰ σὲ θωρῶ, νὰ μὲ θωρεῖς, νὰ δῶ ἀνὲ λακταρίζεις

    καὶ τὸ φτωχὸ τὸν Ἰσαὰκ γιὰ τέκνο ἂ γνωρίζεις.

Καὶ ὡσὰν ταράξω, νὰ μὲ δεῖς σὰν πρόβατον ὀμπρός σου,

    ἁπάλυνε τὴν ὄρεξη καὶ πάψε τὸ θυμό σου.

Καὶ μὴ θελήσεις ἄπονα κι ἄλλο κακὸ νὰ πάθω:

890

    μηδὲ μὲ βάλεις στὴ φωτιά, μηδὲ μὲ κάμεις ἄθο·

ὡσὰ μὲ σφάξεις, μὴν καγῶ, μὴν κάμεις τέτοια κρίση,

    νὰ μὴν τὸ μάθει ἡ μάνα μου καὶ κακοθανατίσει.

Τὸ σφάμα καὶ τὸ σκότωμα πούρι βαστάξει θέλει,

    μὰ τῆς φωτιᾶς ἡ μάχαιρα νεκρώνει της τὰ μέλη.

895

Μάνα μου, καὶ νὰ ’πρόβαινες, νὰ μ’ ἔβλεπες δεμένο

    καὶ νὰ σοῦ σύρω τὴ φωνὴ καὶ νὰ σοῦ πῶ «ἀποθαίνω!»·

συμπάθιο νὰ σοῦ ’ζήτουνα, νὰ σὲ γλυκοφιλήσω

    καὶ νὰ σὲ σφικταγκαλιαστῶ, νὰ σ’ ἀποχαιρετήσω.

Μάνα μου, πλιὸ δὲν ἔρχεσαι στὸ στρῶμα νὰ μὲ ντύσεις,

900

Β: 40

    νὰ μὲ ξυπνήσεις σπλαχνικὰ καὶ νὰ μὲ κανακίσεις.

Μισεύγω σου καὶ χάνεις με σὰ χιόνι ὅντα λύσει

    κι ὡσὰν ὅντα κρατεῖς κερὶ κι ἄνεμος σοῦ τὸ σβήσει.

Ἐκεῖνος ὁποὺ τ’ ὅρισε νά ’ναι παρηγοριά σου

    καὶ πέτρα τῆς ἀπομονῆς νὰ κάμει τὴν καρδιά σου.

905

Μ: 226v

Κύρη μου, ἀνὲ κιαμιὰ φορὰ σοῦ ’φταιξα ὡσὰν κοπέλι,

    συμπάθησε τοῦ Ἰσαάκ, καὶ νὰ μισέψει θέλει·

καὶ φίλησέ με σπλαχνικὰ καὶ δῶσ’ μου τὴν εὐκή σου

    καὶ τάξε πὼς κιαμιὰ φορὰ ἤμου κι ἐγὼ παιδί σου.

Πῶς νὰ τὸ κάμει ἡ χέρα σου νὰ κόψει τὸ λαιμό μου

910

    καὶ πῶς νὰ τόνε δυναστεῖς τὸν ἀποχωρισμό μου;

Τὴ χάρη ὁποὺ σοῦ ’ζήτηξα σήμερο κάμε μού τη,

    ἐπάκουσε τοῦ Ἰσαὰκ σκιὰς τὴ βολὰν ἐτούτη:

ἀνάδια μου, νὰ σὲ θωρῶ, ἔβγαλε τὸ μαχαίρι

    καὶ σίμωσέ μου το κοντά, νὰ σὲ φιλῶ στὸ χέρι.

915

Κύρη, μὴ σφίγγεις τὸ σκοινί, ἄσ’ το ἀχαμνὸ δαμάκι

    καὶ μὴ μὲ βιάζεις κι ἄσι με ν’ ἀκροσταθῶ λιγάκι.

Ἐκείνη ἡ χέρα, ὁποὺ πολλὰ μέ ’χε κανακεμένο,

    τὰ μοῦ τὰ κάνει σήμερο δὲ μέ ’χει μαθημένο.

Γιὰ νὰ θυμᾶσαι ὅ,τι σοῦ ’πῶ, γλυκὺ φιλὶ σοῦ δίδω:

920

    σήμερο τὴ μητέρα μου ἐσὲ τὴν παραδίδω.

Μίλειε τση, παρηγόρα τη, ἂς εἶστε πάντα ὁμάδι,

    καὶ πέ τση πὼς ὁλόχαρος πάγω νὰ βρῶ τὸν Ἅδη.

Ὅ,τι ἐδικό μου εὑρίσκεται στὰ μέσα τοῦ σπιτιοῦ μας

    δῶσε τα τοῦ Ἐλισεέκ, τοῦ γειτονόπουλού μας,

925

Β: 41

τὰ ροῦχα μου καὶ τὰ χαρτιά, ἄγραφα καὶ γραμμένα,

    καὶ τὸ σεπέτι τὸ μικρό μ’ ὅ,τι ἔχει πράμα ἐμένα,

γιατὶ εἶναι συνομήλικος καὶ συνανάθροφός μου,

    φίλο καλὸ καὶ σπλαχνικὸ τὸν ηὗρα στὸ σκολειό μου·

καὶ κάμε νὰ τὸ δυναστεῖς, κάμε νὰ τὸ βαστάξεις,

930

    εἰς τὸ ποδάρι τοῦ παιδιοῦ τὸν Ἐλισεὲκ νὰ τάξεις.

Ἄλλο δὲν ἔχω νὰ σοῦ πῶ καὶ νὰ σοῦ παραγγείλω,

    μόνο πὼς ἀποχαιρετῶ πᾶσα ἐδικὸ καὶ φίλο.

Κύρη μου, ὁποὺ μ’ ἔσπειρες, καὶ πῶς δὲ μὲ λυπᾶσαι;

    Ὦ Πλάστη μου, βοήθα μου! Μάνα μου, καὶ ποῦ νά ’σαι;

Μ: 227r

*

Ο ΑΓΓΕΛΟΣ

Ὦ Ἀβραάμ, τὴ μάχαιρα γιάγειρε στὸ φηκάρι·

    τσ’ ἀγγέλους ἐπερίσσεψεν ἡ ἐδική σου χάρη.

Χαρὰ σ’ ἐσένα, Ἀβραάμ, κι εἰς τ’ ἄσφαλτό σου ζάλο

    μὲ τὴν ἐμπιστοσύνη σου, ποὺ δὲν εὑρέθη εἰς ἄλλο.

945

Ἀβραάμ, μεγάλη ἡ πίστη σου, μεγάλη ἡ ὄρεξή σου,

    σήμερο ἐστεφανώθηκες ἐσὺ καὶ τὸ παιδί σου·

μεγάλη νίκην ἔκαμες στὸν πόλεμο ὁποὺ ’μπῆκες,

    νὰ σὲ πλανέσου τὰ φθαρτὰ τοῦ κόσμου δὲν ἀφῆκες.

Λύσε του τὰ δεματικά, λύτρωσε τὸ κοπέλι,

950

    καὶ τὴ θυσία ποὺ μελετᾶς Ἀφέντης πλιὸ δὲ θέλει.

Δοῦλε πιστέ, δοῦλε καλέ, ἄντρα χαριτωμένε,

    εἰς τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πύργε ξετελειωμένε,

ἐγνώρισεν ὁ Κύριος κι εἶδε τὴν ὄρεξή σου·

    εὐλογημένος νά ’σαι ἐσύ, τὸ τέκνο κι ἡ γυνή σου.

Β: 42

955

Ὅσά ’ναι τ’ ἄστρα τ’ οὐρανοῦ, φύλλα στὰ δέντρη ἀντάμι,

    τόση σπορὰ τὸ τέκνο σου, παιδόγγονα νὰ κάμει.

Ἐθώρειεν την ὁ Ποιητὴς τὴν πίστη σου τὴν τόση,

    μά ’θελε καὶ τῶν ἀλλωνῶ νὰ τήνε φανερώσει,

γιατὶ χωστὸ γὴ ἀπόκρυφο τὸν Κύριο δὲν κομπώνει·

960

    κατέχει καθανὸς καρδιὰ κι εἰς πάσα τόπο σώνει.

Κι ἐτοῦτον ὁποὺ σ’ ὅρισε τὴν περασμένη σκόλη

    ἦτο γιὰ νὰ μαρτυρηθεῖς, νὰ σὲ γνωρίσουν ὅλοι,

νὰ παίρνου ξόμπλιν ἀπὸ σέ, τὸν Πλάστη νὰ δοξάζου,

    νὰ βάνουν πόθο κι ὄρεξη στσὶ πράξες νὰ σοῦ μοιάζου.

965

*

ΑΒΡΑΑΜ

Ὦ Βασιλεῦ τῶν οὐρανῶν, ὁποὺ τὰ πάντα ὁρίζεις

    καὶ τῶν ἀθρώπω τσ’ ὄρεξες καὶ τσὶ καρδιὲς γνωρίζεις,

μεγάλο σπλάχνος σήμερον ἤδειξες εἰς ἐμένα·

    ὅ,τι ἤσφαλα τσῆ χάρης σου ἂς εἶν’ συμπαθημένα.

Ἂν εἶν’ κι ἐπαραδείλιασα στὸ σφάμα τοῦ παιδιοῦ μου,

970

Μ: 227v

    τσῆ σάρκας εἶν’ τὸ φταίσιμο, ὄχι τοῦ λογισμοῦ μου.

Κι ἂν ἐλυπήθη κι ἤκλαψεν ἡ μάνα ἡ καημένη,

    σὰν ἄθρωπος ἐπόνεσε, κι ἂς εἶν’ συμπαθημένη.

Καὶ τὸ σκοινὶ, ὁπού ’δεσα, γλήγορα νὰ τὸ λύσω

    καὶ τὸ παιδὶ, ποὺ ’σκότωνα, νὰ τὸ γλυκοφιλήσω!

975

Τέκνο μου, ἐδὰ ποὺ σ’ ἔλυσα, ἄμε νὰ φκαριστήσεις

    σ’ ἐκεῖνον ποὺ σ’ εὐκήθηκε ν’ ἀθεῖς καὶ νὰ καρπίσεις.

Φίλειε τὴ γῆ γονατιστός, τὸν Πλάστη παρακάλει,

    που ὅρισε κι ἐμετάθεκε τέτοια δουλειὰ μεγάλη.

Κι ἐγὼ θωρῶ μέσ’ στὰ κλαδιὰ καὶ στέκει ἕνα κριάρι·

980

Β: 43

    ἀντὶς γιὰ σένα τό ’πεψεν ἡ ἐδική του χάρη·

ὁ Πλάστης μᾶς τὸ ’χάρισε σὲ τούτη μας τὴ χρεία,

    μὴν κατεβοῦμε ἐκ τὸ βουνὶ μὲ δίχως τὴ θυσία.

Κι ἐδὰ κινῶ χαιράμενος καὶ πάγω νὰ τὸ πιάσω,

    ’ς τόπον ἐσένα γλήγορα νὰ τοῦ τὸ θυσιάσω.