Θησαυρός
Συγγραφέας: Στουδίτης Δαμασκηνός
Ο Θησαυρός αποτελεί μία συλλογή κηρυγμάτων, και είναι το πρώτο έργο του Θεσσαλονικέα Δαμασκηνού Στουδίτη, που το συνέγραψε κατά το πρώτο μισό του 16ου αιώνα. Είναι γραμμένο στη δημοτική γλώσσα που μιλούσαν την εποχή αυτή στην Κωνσταντινούπολη και τη Θεσσαλονίκη, με εξαίρεση τον πρόλογό του, ο οποίος είναι συνταγμένος στην αρχαία αττική διάλεκτο.
Δαμασκηνός Στουδίτης, Θησαυρός Δαμασκηνού, υποδιακόνου και Στουδίτου του Θεσσαλονικέως, μετά της προσθήκης εν τω τέλει και ετέρων επτά λόγων ψυχοφελεστάτων και της εξηγήσεως του Πάτερ Ημών, παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων, Βενετία 1751.
Εισαγωγή
Το έργο που επιγράφεται Βιβλίον ονομαζόμενον Θησαυρός, όπερ συνεγράψατο ο εν Μοναχοίς Δαμασκηνός ο υποδιάκονος και Στουδίτης ο Θεσσαλονικεύς, περισσότερο γνωστό απλώς ως Θησαυρός, είναι ένα από τα ευρύτερα διαδεδομένα έργα του Δαμασκηνού Στουδίτη. Πρόκειται για μια συλλογή διδαχών που βασίζονται σε ευαγγελικά αποσπάσματα και βίους αγίων. Ειδικότερα, είναι κηρύγματα που αφορούν σε διάφορες θρησκευτικές εορτές και τα οποία συγκέντρωσε σε έναν τόμο που εξέδωσε στη Βενετία. Ως εκ τούτου το περιεχόμενο του έργου είναι θεολογικό, αλλά δεν λείπουν και οι ιστορικές, φιλοσοφικές, ακόμη και μυθολογικές αναφορές.
Για τον Θησαυρό είναι γνωστό ότι αποτελεί το πρώτο έργο του Δαμασκηνού Στουδίτη, ωστόσο ο χρόνος της πρώτης έκδοσής του παραμένει άγνωστος. Ως terminus ante quem ορίζεται το έτος 1558, οπότε ήταν ήδη ιερομόναχος, εφόσον είναι επιβεβαιωμένο ότι, όταν έγραψε το βιβλίο, ήταν υποδιάκονος. Ο Σάθας (1868, 152-153) αναφέρει ότι «ετυπώθη εν Βενετία 1528, 1603, 1618, 1628, και πολλάκις μέχρι του 1844». Ωστόσο, ο Legrand (1885-1906, τ. Β΄, 12-13) θεωρεί ότι παλαιότερες εκδόσεις είναι αυτές των ετών 1568 και 1570. Πάντως, το έργο δεν έχει εκδοθεί στη σύγχρονη εποχή και έτσι είναι διαθέσιμο μόνο σε παλιές βενετικές εκδόσεις, μία από τις οποίες αποτέλεσε και την πηγή των ανθολογούμενων αποσπασμάτων εδώ· πρόκειται για την έκδοση του 1751, η οποία εκτυπώθηκε στο ιστορικό τυπογραφείο του Νικόλαου Γλυκύ και είναι προσβάσιμη και διαδικτυακά στο ηλεκτρονικό περιβάλλον «Ανέμη» του Πανεπιστημίου Κρήτης (βλ. και Βιβλιογραφία).
Αποτελείται από 36 λόγους που είναι αφιερωμένοι σε δεσποτικές και θεομητορικές εορτές, σε εορτές αγίων, αλλά και σε Κυριακές του Τριωδίου και του Πεντηκοσταρίου. Οι έντεκα πρώτοι λόγοι του Θησαυρού αναφέρονται στα κύρια γεγονότα της ζωής του Χριστού. Η αρχή γίνεται με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και έπονται τα δεσποτικά γεγονότα, όχι με χρονολογική σειρά, αλλά ακολουθώντας τον εορτολογικό κύκλο του έτους. Έτσι, αναφέρεται στη Γέννηση του Χριστού, στα Θεοφάνεια, την Υπαπαντή, την Έγερση του Λαζάρου, την Κυριακή των Βαΐων, την Ταφή, το άγιο Πάσχα, την Ανάληψη του Σωτήρα, την Πεντηκοστή και, τέλος, στη Μεταμόρφωση.
Ακολουθούν εννέα λόγοι, από τους οποίους οι δύο πρώτοι αναφέρονται σε θεομητορικές εορτές: στην Κοίμηση και στα Εισόδια της Θεοτόκου. Δύο λόγοι έχουν περιεχόμενο προτρεπτικό: «Διδασκαλία προτρεπτική περί νηστείας», η οποία συντάχθηκε με αφορμή την Κυριακή της Αποτυρώσεως, και «Περί του μη σφοδρώς θρηνείν τους τελευτώντας». Ο συγκεκριμένος λόγος βρίσκεται στο μέσον περίπου της συλλογής (15ος λόγος) και είναι ένας επικήδειος που εκφωνήθηκε στην κηδεία κάποιου άρχοντα, πιθανόν από τις οικογένειες είτε των Παλαιολόγων είτε των Καντακουζηνών ή των Ράλληδων. Από τους υπόλοιπους πέντε λόγους, οι τέσσερις αναφέρονται σε βίους αγίων – του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτου, του Αγίου Ευσταθίου και του Αγίου Νικολάου αντίστοιχα. Επίσης, υπάρχει ένας λόγος αφιερωμένος στα θαύματα των Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ.
Οι επόμενοι δεκατέσσερις λόγοι αναφέρονται στις Κυριακές του Τριωδίου και του Πεντηκοσταρίου, ξεκινώντας από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου και φθάνουν έως την Κυριακή των Αγίων Πάντων. Από αυτόν τον κύκλο των λόγων απουσιάζουν οι Κυριακές των Βαΐων, του Πάσχα και της Πεντηκοστής, αφού συμπεριλήφθηκαν στον πρώτο κύκλο των Δεσποτικών εορτών. Οι τελευταίοι δύο λόγοι αφορούν σε μαρτύρια αγίων, του αγίου Μεγαλομάρτυρα Δημητρίου και του αγίου Μεγαλομάρτυρα Θεοδώρου του Τήρωνος. Με τους λόγους αυτούς γίνεται και προσπάθεια να τονωθεί το μαρτυρικό φρόνημα των χριστιανών οι οποίοι ζούσαν υπό τον τουρκικό ζυγό.
Το βιβλίο κυκλοφόρησε με την προσθήκη άλλων επτά ψυχωφελών λόγων που, όμως, δεν αποτελούν έργο του ίδιου συγγραφέα. Πρόκειται για τους λόγους «Περί Αγάπης», «Περί Πειρασμού», «Περί Φιλαργυρίας», «Περί Ελεημοσύνης», «Περί Φθόνου», «Περί Μετανοίας» και «Περί Εξομολογήσεως», που αποδίδονται στον κερκυραίο ιερομόναχο και συγγραφέα Ιωαννίκιο Καρτάνο, γνωστό για το πολύ αγαπητό στα λαϊκά στρώματα βιβλίο του Παλαιά τε και Νέα Διαθήκη (έκδ. 1536). Στο τέλος προστέθηκε και μια σύντομη εξήγηση του «Πάτερ ημών», άγνωστης πατρότητας.
Όσον αφορά στους λόγους, έχει παρατηρηθεί ότι ο καθένας τους έχει εν γένει μια συγκεκριμένη δομή. Αρχικά, τίθεται το προοίμιο και ακολουθεί η υπόθεση της εορτής, ή η διήγηση του βίου ή των θαυμάτων κάποιου αγίου ή η παράφραση κάποιας περικοπής. Σχετικά με το υπό πραγμάτευση θέμα, ο Δαμασκηνός Στουδίτης θέτει κάποια ζητήματα που στη συνέχεια επιλύει. Ακολουθεί αποστροφή στους χριστιανούς αποδέκτες των λόγων του, τους οποίους συμβουλεύει ανάλογα με το περιεχόμενο του λόγου, προτρέποντάς τους να εορτάζουν με πνευματικό τρόπο την κάθε εορτή, σύμφωνα με το νόημά της και όχι δίνοντάς της κοσμικό χαρακτήρα ή καταφεύγοντας σε υλικές διασκεδάσεις. Ορισμένες φορές και κάποια προοίμιά του έχουν συμβουλευτικό χαρακτήρα.
Ας αναφερθούν, όμως, λίγα λόγια αναφορικά με τον συγγραφέα του έργου. Όπως προαναφέρθηκε, είναι ο Δαμασκηνός Στουδίτης, κληρικός και λόγιος του 16ου αιώνα, ο οποίος συνέγραψε, κατά κύριο λόγο, έργα θεολογικού περιεχομένου. Εικάζεται ότι γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις αρχές του 16ου αιώνα, όπου έλαβε τα πρώτα γράμματα, και στη συνέχεια σπούδασε στην Πατριαρχική Σχολή στην Κωνσταντινούπολη. Υπήρξε μάλιστα μαθητής του ρήτορα Θεοφάνη Ελεαβούλκου. Στο ίδιο διάστημα έγινε μοναχός, χειροτονήθηκε υποδιάκονος και μετονομάστηκε από Δημήτριος, όπως ήταν μάλλον το κοσμικό του όνομα, σε Δαμασκηνό. Την ίδια περίοδο συνέγραψε και το έργο του Θησαυρός. Στους μαθητές του συγκαταλέγονται ο πατριάρχης Μητροφάνης Γ΄ και ο μετέπειτα οικουμενικός πατριάρχης Ιερεμίας Β΄ ο Τρανός. Πριν από το 1560 χειροτονήθηκε ιερομόναχος και γύρω στο 1560 επίσκοπος Λιτής και Ρεντίνης. Τα έτη 1573-1574 ανέλαβε την επιτροπεία του οικουμενικού θρόνου και το 1574 ορίστηκε μητροπολίτης Ναυπάκτου και Άρτης, παραμένοντας στη θέση αυτή μέχρι τον θάνατό του το 1577, για τον οποίο ο σύγχρονός του Γαβριήλ Καλλονάς αναφέρει ότι συνέβη στην Άρτα ή τη Ναύπακτο. Η Εκκλησία τον ανακήρυξε άγιο τιμώντας τη μνήμη του στις 27 Νοεμβρίου.
Στη συγγραφή του έργου του έχει επηρεαστεί από κείμενα των πατέρων της Εκκλησίας, όπως είναι ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο Μέγας Βασίλειος. Ασφαλώς γνώριζε σε βάθος τα κείμενα της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, τα οποία ερμηνεύει με ορθόδοξο τρόπο. Ιδιαίτερα συχνή είναι η αναφορά του στους Ψαλμούς του Προφητάνακτα Δαβίδ. Μέσα από το συγκεκριμένο έργο φαίνεται ότι υπήρξε εκφραστής του πνεύματος της ορθόδοξης παράδοσης. Ιδιαίτερη σημασία έχει ότι πίστευε πως είναι σημαντικό να έχει κανείς σαφή γνώση και των θέσεων των αιρετικών, ώστε να είναι εδραιωμένη η πίστη του. Εντάσσεται στην ησυχαστική παράδοση, όπως αυτή εκφράστηκε από τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά.
Ο λόγος του είναι θεολογικός και ποιμαντικός. Αν και ήταν καλός γνώστης της αρχαίας ελληνικής αλλά και της ομηρικής γλώσσας, προτίμησε να γράψει το έργο του στην απλή γλώσσα που μιλούσε τότε ο λαός, ώστε να γίνει εύκολα αντιληπτό. Έτσι, ο Δαμασκηνός αρχίζει στον Θησαυρό με έναν πρόλογο «Τοις εντευξομένοις», γραμμένο σε αρχαία αττική διάλεκτο, αποδεικνύοντας την ικανότητά του στη χρήση της αρχαίας ελληνικής, και συνεχίζει τις πολυάριθμες ομιλίες του σε δημώδη ελληνική. Η κύρια γλώσσα, λοιπόν, στην οποία είναι γραμμένο το σύγγραμμα, είναι η δημοτική του 16ου αιώνα που μιλούσαν στην Κωνσταντινούπολη και τη Θεσσαλονίκη και χαρακτηρίζεται από απλότητα. Το ύφος του έργου, επίσης, είναι απλό, κάτι που συντέλεσε στην ευρεία απήχησή του. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να επανεκδοθεί αρκετές φορές και να μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες, όπως είναι τα τουρκικά, τα βουλγαρικά, τα ρωσικά και τα σλαβονικά. Ιδιαίτερα η μετάφραση του έργου του στα βουλγαρικά (τα λεγόμενα Δαμασκηνάρια) υπήρξε καθοριστική για την ενίσχυση του ορθόδοξου βουλγαρικού λαού κατά την Τουρκοκρατία.
Στην εργογραφία του, εκτός από τον Θησαυρό, συγκαταλέγονται τα ακόλουθα έργα: Παραίνεσις προς τους θέλοντας σωθήναι μοναχούς Βενετία 1565;), Λόγος πεζή τη φράση εις τον Δεκάλογον του Μωυσέως Βενετία 1630), Μερική διάγνωσις εκ των παλαιών φιλοσόφων περί φύσεως και ιδιωμάτων τινών ζώων (Φυσιολόγιον), που αποτέλεσε το βασικότερο εγχειρίδιο φυσιολογίας στην ελληνική γλώσσα καθ’ όλη τη διάρκεια του 17ου αιώνα, Στίχοι ηρωελεγείοι εις την Κοίμησιν της Θεοτόκου, Προγνωστικά σημεία περί βροχής, ανέμου εκ των αστέρων και εκ της σελήνης διαφόρων ποιητών και διδασκάλων, Κωμωδιάλογος Δαμασκηνού Ρεντίνης κατά αρχιερέων, Κατάλογος χρονολογικός των πατριαρχών Κωνσταντινούπολης μέχρις Ιερεμίου, Χρονογράφος, Ομηρόκεντρα. Επίσης ασχολήθηκε με την υμνογραφία συντάσσοντας ακολουθία στον Άγιο Νεοάρτυρα Νικόλαο από το χωριό Ψάρι της Κορινθίας, που μαρτύρησε το έτος 1544 στην Κωνσταντινούπολη.
Συνοψίζοντας, ο Δαμασκηνός Στουδίτης έγραψε πολλά έργα με μεγάλη απήχηση, αλλά ο Θησαυρός αποτελεί το δημοφιλέστερο πόνημά του. Το έργο αυτό θεωρείται σημαντικός μάρτυρας της ησυχαστικής παράδοσης, όπως συνεχίστηκε στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας. Ο συγγραφέας και το έργο του κινούνται μέσα στην πατερική διδασκαλία, την αυθεντική ορθόδοξη παράδοση και την παράδοση του ησυχασμού. Με το βιβλίο του αυτό θεμελίωσε την εκκλησιαστική λαϊκή φιλολογία των χρόνων της δουλείας, αποτελώντας πρότυπο και για άλλες παρόμοιες συγγραφές.
Αποσπάσματα
Η σημασία της προαίρεσης του ανθρώπου
Το απόσπασμα είναι αντλημένο από τον πρώτο λόγο του έργου, που είναι αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό. Ο Στουδίτης, αφού περιέγραψε την υπόθεση της εορτής, έθεσε ως πρώτο ζήτημα προς επίλυση τη σημασία της συναίνεσης της Θεοτόκου για την ενσάρκωση του Θεού.
| Προαίρεσιν θέλει ὁ Θεὸς τοῦ καλοῦ. κανένα δὲν βιάζει νὰ κάμῃ τὸ καλόν. ὅτι δὲν κράζει ὁ Θεὸς τὸν καθ’ ἕνα ἄνθρωπον εἰς βάσανα, καὶ εἰς τιμωρίαις, καὶ εἰς κό- λασιν, ἀλλὰ εἰς ἀνάπαυσιν, καὶ χαρὰν καὶ βασιλείαν οὐράνιον. διατοῦτο δὲν ἀναγ- κάζει ὁ Θεὸς τὴν προαίρεσιν τῶν ἀνθρώπων. ἐπειδὴ γοῦν τὸ θέλημα τοῦ ἀνθρώπου |
|
| μόνον θέλει ὁ Θεὸς, διατοῦτο ἔστειλε καὶ τὸν Γαβριὴλ, νὰ πάρῃ τὸ θέλημα τῆς παρ- ένου Μαρίας. διότι στανέως, ὁ Θεὸς δὲν ἤθελε νὰ γεννηθῇ ἀπὸ τὴν ἁγίαν Θεοτό- κον. ἤξευρεν ὁ Θεὸς τὸν σκοπὸν τῆς παρθένου. ἀλλὰ διὰ ἐδικόν μας παράδειγ- μα, νὰ ἀκούωμεν καὶ νὰ καταλαμβάνωμεν, ὅτι ἡ προαίρεσις τῶν ἀνθρώπων κατορ- θώνει τὸ καλόν. τὸ θέλημα τοῦ καθ’ ἑνὸς, τελειώνει τὰς ἀρετάς. ποῖος ἄνθρωπος |
|
| εὐεργετᾷ τινὰν στανέως; ποῖος βιαστικὰ χαρίζει δωρεάν; τοιουτοτρόπως καὶ ὁ Θεὸς, χωρὶς προαίρεσιν, κανέναν δὲν σώνει, διατοῦτο ἔκαμε καὶ τὸν Ἀδὰμ αὐτεξούσιον, αὐτοπροαίρετον, αὐτοθέλητον, αὐτοβούλητον, αὐτόγνωμον, νὰ ἔχῃ τὸ θέλημά του, νὰ ἔχῃ τὴν ἐξουσίαν του, νὰ ὁρίζῃ τὸ θέλημά του, καὶ εἴτι βουληθῇ, κᾂν καλὸν ἀγαπήσῃ, κᾂν κακὸν ἐπιθυμήσῃ, εἰς αὐτὸν νὰ εἶναι ὁ Θεὸς ἀναίτιος. διότι εἰς |
|
| τὸ καλὸν ὁ Θεὸς εἶναι ἀφορμή. εἰς δὲ τὸ κακὸν, ἡ προαίρεσις τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἡ προσβολὴ τοῦ δαίμονος, εἶναι αἰτία. διὰ τοῦτο καὶ ὁ Χριστὸς ὁρίζει εἰς τὸ θεῖον καὶ ἱερὸν εὐαγγέλιον, Εἴτις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν. κανένα δὲν βιάζω, κανένα δὲν ἀναγκάζω εἰς τὸ καλόν. κανένα δὲν τραβίζω εἰς τὸ ἀγαθόν. ἀλλὰ εἴτις ζητᾷ τὸ καλὸν, εὑρίσκει το. ὁποῦ θέλει, κάμνει καὶ τὴν ἀρετήν. εἴτις θέλει λοι- |
|
| πὸν, ἂς ἔλθῃ καταπόδι μου, ὁ Χριστὸς ὁρίζει. διατοῦτο γοῦν ὁ Γαβριὴλ εὐαγγελί- ζει, καὶ ἡ παρθένος δέχεται τὸ μήνυμα. ὁ στρατιώτης ὑπηρετεῖ, καὶ ἡ βασίλισσα ὑπηρετεῖται. ὁ δοῦλος λειτουργεῖ, καὶ ἡ κυρία λειτουργεῖται. ὁ ἀσώματος παραστέ- κεται τὴν γήινον, ὁ ἄφθαρτος, τὴν φθαρτήν. ὁ ἀόρατος, τὴν ὁρατήν. ὁ ἄυλος τὴν ὑλικήν. Ἄγγελος, τὸν ἄνθρωπον. ὁ Γαβριὴλ λέγω, τὴν Μαρίαν τὴν παρθέ- |
|
| νον. διατοῦτο στέλλεται ὁ ἀρχιστράτηγος νὰ ὑπηρετήσῃ μυστήριον. καὶ τοιοῦτο μυστή- ριον, ὅτι καὶ αὐτοὶ οἱ ἄγγελοι τὸ θαυμάζουν καὶ ἀποροῦν. μυστήριον κεκρυμμένον ἀπὸ τῶν αἰώνων, καὶ σήμερον φανερούμενον. μυστήριον θαυμαστόν. τὸ ὁποῖον οἱ προφῆται προεκήρυττον, καὶ οἱ Ἀπόστολοι ἐβεβαίωσαν, οἱ μάρτυρες ὀμολόγη- σαν, ἡ γραφαῖς ἐμαρτύρησαν, οἱ Διδάσκαλοι ἐστερέωσαν, καὶ ἡ Ἐκκλησία τοῦ |
|
| Χριστοῦ τὸ ἐδέχθη. μυστήριον ἔνδοξον, τὸ ὁποῖον ἄγγελοι δοξάζουσιν. ἄνθρωποι ὑμνοῦσι. γένη καὶ ἔθνη ὑποτεταγμένα εἰς τὸν Θεὸν τὸ προσκυνοῦσιν. εἰς τοιοῦτον μυστήριον, ἀπεστάλη ὁ Γαβριὴλ ἀπὸ τοὺς Οὐρανοὺς εἰς τὴν γῆν, ἀπὸ τοῦ Θεοῦ εἰς τὴν παρθένον. ἀπὸ τοῦ βασιλέως πρὸς τὴν βασίλισσαν, ἀπὸ τὰ ὕψη, εἰς τὴν Ναζαρέτ. ἀπὸ τὸ τάγμα, εἰς τὸ σπῆτι τοῦ Ἰωσήφ. ἀπὸ τὸν ὕμνον, εἰς τὸν εὐαγ- |
|
| γελισμόν. ἀπὸ τὸν φόβον εἰς δειλίαν. ἀπὸ τὴν ὑπηρεσίαν τοῦ Θεοῦ, εἰς ὑπη- ρεσίαν τῆς παρθένου. μάλιστα δὲ εἰς ἐκεῖνο, ὁποῦ τὸν ἒστειλαν. |
|
- Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου.
Πηγή: users.sch.gr - Ο Ευαγγελισμός τη Θεοτόκου, έργο του Andrej Rublëv, 1408, Πινακοθήκη Tretyakov, Μόσχα.
Πηγή: Wikimedia Commons - Αρχάγγελος Γαβριήλ, βυζαντινή εικόνα ανώνυμου καλλιτέχνη, 1387-1395, τέμπερα σε ξύλο, Πινακοθήκη Tretyakov, Μόσχα.
Πηγή: Wikimedia Commons
- Δεν βρέθηκαν βίντεο
- Απολυτίκιο του Ευαγγελισμού, ψάλλει ο Αρχιμανδρίτης Νικόδημος Καβαρνός.
Πηγή: YouTube«Την ωραιότητα της Παρθενίας Σου», ψάλλει ο πατήρ Αθανάσιος Σκαρκαλάς.
Πηγή: YouTube
Σύνδεσμοι
Λεξικά
- Λεξικά Νεοελληνικής
- Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
- Λεξικό Εμ. Κριαρά
- Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
- TLG
- Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
- Liddell-Scott
- Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)
Μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά
Σύνδεσμοι
Το Άγιο Πνεύμα εν είδει περιστεράς
Το απόσπασμα είναι από τον τρίτο λόγο του Θησαυρού, που είναι αφιερωμένος στα Θεοφάνεια. Ο συγγραφέας, αφού περιέγραψε την εορτή, έθεσε ως τέταρτο ζήτημα προς επίλυση γιατί το Άγιο Πνεύμα εμφανίστηκε στη Βάπτιση εν είδει περιστεράς. Ακολουθεί η επίλυση του ζητήματος.
| [...] πλὴν ἂς διαλύσω καὶ τὸ τέ- ταρτον ζήτημα. Εἶναι δὲ, διατί ἐκατέβη τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον εἰς εἶδος περιστερᾶς; καὶ λέγομεν εἰς αὐτὸ ἱστορίαν μίαν τῆς παλαιᾶς Διαθήκης, ὁποῦ ὅλοι σας τὴν ἠξεύρετε, πλὴν |
|
| ὅσον μόνον διὰ ἐνθύμησιν, τόσον νὰ εἰποῦμεν. εἰς τοῦ Νῶε τὸν καιρὸν ἦταν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἄτυχοι καὶ ἁμαρτωλοὶ, καὶ οὐδὲ ποσῶς Θεὸν δὲν ὠνόμαζαν οἱ πε- πλανεμένοι ἐκεῖνοι. μόνον ὀκτὼ ψυχαῖς ὁποῦ ἦταν τοῦ Θεοῦ εἰς τὸν Κόσμον ὅλον, ὁ Νῶε, καὶ ἡ γυναῖκά του, καὶ τὰ τρία του παιδία. ὁ Σὴμ, ὁ Χὰμ, καὶ ὁ Ἰάφεθ, καὶ αἱ τρεῖς γυναῖκες τῶν παιδίων του. λοιπὸν ὁ Θεὸς ἐβαρέθη ταῖς ἁμαρτίαις |
|
| τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων, καὶ ἠθέλησε νὰ τοὺς καταποντίσῃ, καὶ εἶπε πρὸς τὸν Νῶε. κάμε μίαν κιβωτὸν, ἤγουν ἄρκλαν μεγάλην, καὶ σέβα μέσα ἐσὺ, καὶ ἡ γυναῖκά σου, καὶ ᾑ γυναῖκες τῶν παιδίων σου, καὶ τὰ παιδία σου. ὅτι θέλω νὰ χαλάσω τὸν Κόσμον ὅλον. ἔκαμε γοῦν ὁ Νῶε μίαν ἄρκλαν μεγάλην, καὶ ἐσέβασε μέσα τὴν γυναῖκα του καὶ τὴν συνοδίαν του ὅλην, καὶ ἐπῆρε καὶ ἀπὸ |
|
| πᾶσα γενεᾶς ζῶα δύο ἀνδρόγυνα ἀπὸ τὰ ἀκάθαρτα, ἀπὸ δὲ τὰ καθαρὰ, ἐπῆρεν ἑπτὰ ζευγάρια. καὶ ὅταν ἐσέβη μέσα, ἔκλεισε τὴν θύραν. καὶ πα- ρευθὺς ὁ Θεὸς ἔβρεξε τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ τεσσαράκοντα νύκτας. τόσον ὁποῦ ἐπνίγηκαν τὰ ζῶα ὅλα καὶ τὰ θηρία, καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ ἄνθρωποι. ἡ δὲ ἄρκλα ἐκείνη ἔπλεεν ἀπάνω εἰς τὸ νερόν. τόσον ὁποῦ ἐκατήντησεν εἰς ἕνα βουνὸν, ὁποῦ |
|
| ὀνομάζετο Ἀραράτ. ἀφότις γοῦν ἔπαυσεν ἡ βροχὴ ἡ περισσὴ, ἔστειλεν ὁ Νῶε ἕνα κόρακα διὰ νὰ ἰδῇ, ἂν ἔπαυσεν ὁ κατακλυσμὸς, ἡ ὄχι; καὶ ὁ κόραξ ὡσὰν ὑπῆγε, καὶ ηὗρε τὰ ψόφια ἀπὸ τὰ ζῶα καὶ τοὺς ἀνθρώπους, δὲν ἐγύρι- σε, νὰ δείξῃ τίποτε σημάδι, πῶς ἔπαυσεν ὁ κατακλυσμός. ἔστειλεν ἄλ- λον ἕνα κόρακα, καὶ μηδὲ ἐκεῖνος ἐγύρισεν. ἐκαρτέρησε γοῦν ἑπτὰ ἡμέρας, |
|
| καὶ στέλλει μίαν περιστεράν. καὶ ἡ περιστερὰ ὡς καθαρὴ, ὁποῦ εἶναι, δὲν ἤθε- λε νὰ καθήσῃ εἰς τὴν λάσπην, ἀμὴ ἐπῆρεν ἕνα κλονάρι ἀπὸ ἐλαίαν, καὶ ὑπῆγε πάλιν ὀπίσω εἰς τὴν κιβωτόν. τότε ἐγνώρισεν ὁ Νῶε, ὅτι ἐκατέπαυ- σεν ὁ κατακλυσμός. ὡσὰν γοῦν ἐκείνη ἡ περιστερὰ ἔδειξεν, ὅτι ἔπαυσεν ὁ κατακλυσμὸς, ἔτζι καὶ τὸ ἅγιον Πνεῦμα ὁποῦ ἐφάνη εἰς εἶδος περιστερᾶς |
|
| ἀπάνω τῆς κεφαλῆς τοῦ Κυρίου, ἔδειξεν, ὅτι ἔπαυσεν ὁ μέγας καὶ πολὺς κα- τακλυσμὸς τῶν ἁμαρτιῶν τῶν ἀνθρώπων. καὶ ὅτι ἐπειδὴ ὁ Χριστὸς ὁποῦ ἐχρί- σθηκεν ἀπὸ τοῦ Πατρὸς μὲ τὸ λάδι τῆς ἀγαλλιάσεως, καθὼς τὸ λέγει καὶ ὁ Δαβὶδ, αὐτὸς βαπτίζεται, μέλλουσιν οἱ μὲν δαίμονες οἱ ἐχθροὶ τοῦ Θεοῦ, νὰ ἀφανισθοῦν ἀπὸ τὸν κατακλυσμὸν, ἤγουν τοὺς λόγους τοῦ Κυρίου. οἱ δὲ δίκαιοι |
|
| νὰ φυλαχθοῦν, καὶ νὰ ἐλευθερωθοῦν ἀπὸ ταῖς ἁμαρτίαις των ταῖς πολλαῖς, ὡσὰν ὁ Νῶε ἐγλύτωσε μὲ ὅλον του τὸ σπῆτι ἀπὸ τὸν κατακλυσμὸν μὲ τὴν κι- βωτὸν ἐκείνην. Διὰ ταὐτὸ γοῦν, εὐλογημένοι χριστιανοὶ, ἐφάνη τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον εἰς εἶ- δος περιστερᾶς. καὶ ἄλλο πάλιν, ὅτι ἡ περιστερὰ εἶναι ἀκέραια, ἤγουν ἄκα- |
|
| κη, ἀπὸ τὰ πετόμενα, καθὼς τὸ ὁρίζει καὶ τὸ ἅγιον εὐαγγέλιον, ὅτι Γί- νεσθε φρόνιμοι ὡς οἱ ὄφεις, καὶ ἀκέραιοι ὡς αἱ περιστεραί. ἤγουν, τὸ ὀφίδι ἔχει συνήθειαν, ὅταν τὸ κτυποῦσι, τὸ μὲν κορμὶ ὅλον τὸ ἀφίνει εἰς θάνα- τον, μόνον τὸ κεφάλι του ὁποῦ κρύβει. ἔτζι καὶ ἡμεῖς οἱ χριστιανοὶ νὰ εἴμεσθεν φρόνιμοι, τὰ πλούτη μας ὅλα, καὶ τὸ κορμί μας νὰ δίδωμεν εἰς θάνατον διὰ |
|
| τὴν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ, μόνον τὴν πίστιν μας νὰ φυλάγωμεν ἀπὸ ὅλα περισ- σότερον, καὶ νὰ εἴμεσθεν ὡς τὴν περιστερὰν κατὰ πάντα ἄκακοι, νὰ μὴν κρατοῦ- μεν κάκιταν καὶ ἔχθραν μὲ τινὰ χριστιανόν. μηδὲ νὰ πονηρευώμεσθεν πᾶσα ἑνοῦ λόγον, καὶ νὰ τὸν ῥίχνωμεν εἰς κακὸν λογισμόν. ἐπειδὴ γοῦν ἡ περιστερὰ εἶναι ἀπὸ ὅλα τὰ πετεινὰ καθαρώτερη καὶ ἄκακη, διὰ τοῦτο ἐφάνη τὸ ἅγιον Πνεῦ- |
|
| μα εἰς εἶδος περιστερᾶς. Ἠκούσετε, εὐλογημένοι χριστιανοὶ, τὸ τέταρτον ζήτη- μα; λοιπὸν ἂς εἰποῦμεν καὶ τὸ πέμπτον. καὶ ἐνθυμᾶσθε ποῖον εἶναι; ἢ ἀπὸ τὴν πυκνότητα τοῦ λόγου τὸ ἀστοχήσετε; θαῤῥῶ ὀλίγοι τὸ ἐνθυμᾶσθε. πλὴν, νὰ σᾶς τὸ ἐνθυμήσω. |
|
- H βάπτιση του Κυρίου, λεπτομέρεια μικρογραφίας από χειρόγραφο του Μηνολογίου του Βασιλείου Β΄ (10ος-11ος αι.).
Πηγή: Wikimedia Commons - Giotto di Bondone, Η βάπτιση του Κυρίου, νωπογραφία στην εκκλησία Strovegni, στην Πάδοβα της Ιταλίας.
Πηγή: Wikimedia Commons - Η κλήση του Νώε και η κατασκευή της Κιβωτού.
Πηγή: users.sch.gr.
- Δεν βρέθηκαν βίντεο
- Απολυτίκιο Θεοφανείων.
Πηγή: YouTube
Σύνδεσμοι
Λεξικά
- Λεξικά Νεοελληνικής
- Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
- Λεξικό Εμ. Κριαρά
- Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
- TLG
- Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
- Liddell-Scott
- Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)
Μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά
Σύνδεσμοι
Μέριμνα για σωτηρία της ψυχής
Το απόσπασμα προέρχεται από τον δέκατο πέμπτο λόγο του Θησαυρού, τον οποίο εκφώνησε ο Στουδίτης με αφορμή την κηδεία κάποιου άρχοντα. Ο λόγος επιγράφεται «Περί του μη σφοδρώς θρηνείν τους τελευτώντας».
| Καὶ λοιπὸν, εὐλογημένοι χριστιανοὶ, μὴν στεκόμεσθεν μόνον ἕως αὐτοῦ, ἀλλὰ ἂς ἰδοῦμεν καὶ παρέκει. ἂς συλλογισθοῦμεν πῶς ἀναστένεται ὁ νεκρός. αὐτὸς ὁποῦ κείτεται τῶρα, πάλιν μέλλει νὰ ἀναστηθῇ. αὐτὸς ὁποῦ σιωπᾷ, πάλιν μέλ- λει νὰ συντύχῃ. καὶ πότε; ὅταν ἔλθῃ ἡ φοβερὰ ἡμέρα τῆς κρίσεως. ὅταν κα- |
|
| θίσῃ ὁ κριτὴς νὰ κρίνῃ τὸν Κόσμον. ὅταν παρασταθοῦσι χιλιάδες καὶ μύριαι μυριάδες. ὅταν ὁ Οὐρανὸς τυλίγεται ὡς χαρτίον. ὅταν τὰ μνήματα ἀνοίγον- ται. ὅταν ᾑ βρύσαις ξηραίνουνται. οἱ ἄβυσσοι σαλεύονται, ἡ γῆ τρομάσσει, τὰ ὄρη σείονται. ποταποὶ μᾶς πρέπει τότε νὰ εἴμεσθεν; διὰ τὰ ἔργα μας, διὰ τὰς πράξεις μας, διὰ τοὺς ἀργοὺς λογισμοὺς, διὰ τὰ ἄσχημα νεύματα, διὰ ὅσα |
|
| κάμνομεν νυκτὸς καὶ ἡμέρας; διὰ ὅσα κάμνομεν θεληματικῶς καὶ μὴ θέλοντας; ἀλήμονον, ἀδελφοί μου, ποταπὸς εἶναι ὁ τόπος ἐκεῖνος, ὅπου ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων, ὁποῦ καλεῖται τάρταρος; τὸν ὁποῖον τόπον καὶ αὐτὸς ὁ διάβολος φρίσσει βλέπωντάς τον. ἀλήμονον, ποταπὴ εἶναι ἡ γέεννα τοῦ πυρὸς τοῦ ἀσβέστου, ὁποῦ καίει καὶ ποτὲ δὲν φωτίζει; ἀλήμονον, ποταπὰ εἶναι ἐκεῖνα τὰ |
|
| σκωλίκια τῆς κολάσεως, ὁποῦ ποτὲ δὲν ἀποπαύουσι τρώγοντας τοὺς ἁμαρτω- λούς; ἀλήμονον, ποταποὶ εἶναι ἐκεῖνοι οἱ δαίμονες, ὁποῦ τὸν θέλουσι τυραν- νῇ; τότε θέλομεν κράζῃ, καὶ κανεὶς δὲ μᾶς θέλει ἀκούῃ. κλαίῃ θέλομεν, καὶ κανεὶς δὲν μᾶς λυπᾶται. ἀλήμονον εἰς τοὺς ἁμαρτωλούς. ὅταν οἱ δίκαιοι στέκον- ται ἐκ δεξιῶν τοῦ Θεοῦ, καὶ ἐκεῖνοι λυποῦνται. ὅταν οἱ ἁμαρτωλοὶ κλαίουσι, καὶ οἱ |
|
| δίκαιοι χαίρονται. ὅταν οἱ δίκαιοι χορεύουσι, καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ δέρνουνται. ὅταν οἱ δίκαιοι εἶναι εἰς κατάψυχον, καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ εἰς τὸν φοβερὸν χειμῶνα. ἀλήμονον εἰς τοὺς ἁμαρτωλούς. ὅτι ἂν οἱ δίκαιοι δοξάζουνται, καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ καταδικάζουνται. ἀλήμονον εἰς τοὺς ἁμαρτωλοὺς, ὅταν οἱ δίκαιοι θέλουσιν ἔχῃ πᾶσα ἀγαθὸν, καὶ ἐκεῖνοι θέλουσι βλέπῃ, νὰ λυποῦνται. ὅταν οἱ δίκαιοι |
|
| τιμοῦνται, ἐκεῖνοι ὀνειδίζονται. ὅταν οἱ δίκαιοι χαίρουνται, ἐκεῖνοι λυποῦνται. ὅταν ψάλλουσιν οἱ δίκαιοι, ἐκεῖνοι κλαίουσιν. οἱ δίκαιοι θέλουν εἶσται εἰς τὸν κόλπον τοῦ Ἀβραὰμ, καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον. οἱ δίκαιοι χαίρουνται εἰς τοὺς Οὐρανοὺς, καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ βασανίζονται εἰς τὴν κόλασιν. οἱ δίκαιοι γνωρίζουσι ἕνας τὸν ἄλλον, καὶ οἱ κολασμένοι οὐδένα βλέπουσιν. οἱ |
|
| δίκαιοι λαμπρύνουνται, καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ σκοτίζονται. οἱ δίκαιοι ἀσπρίζου- σι, καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ μαυρίζουσιν. οἱ δίκαιοι εἶναι χορτασμένοι, καὶ οἱ ἁμαρτω- λοί πεινασμένοι. οἱ δίκαιοι εἶναι εἰς Παράδεισον, καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ εἰς κόλασιν οἱ δίκαιοι εἶναι εἰς περιβόλια εὔμορφα, καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ εἰς λάκκους σκοτεινούς. οἱ δίκαιοι μὲ τοὺς ἀγγέλους, καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ μὲ τοὺς διαβόλους. οἱ δίκαιοι εἰς χα- |
|
| ραῖς, καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ εἰς λύπαις. οἱ δίκαιοι στεφανώνουται, καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ ὀνειδίζουνται. οἱ δίκαιοι ἀπάνω, καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ κάτω. οἱ δίκαιοι εἰς τὸν Οὐρανὸν, οἱ ἁμαρτωλοὶ εἰς τὴν ἄβυσσον. Διὰ ταῦτα πρέπει, εὐλογημένοι χριστιανοὶ, νὰ θρηνοῦμεν. διὰ ταῦτα πρέπει νὰ κλαίωμεν. αὐτὰ πρέπει νὰ ἐνθυμούμεσθεν, νὰ μὴν μὰς λείπῃ ποτὲ τὸ δά- |
|
| κρυον. ἄκου, ὁποῦ ζῇς πενῆντα ἢ ἑκατὸν χρόνους καὶ πλουτένεις, καὶ τεκνοποιεῖς, καὶ προικίζεις υἱοὺς καὶ θυγατέρας, καὶ βασιλεύεις, καὶ ἐξουσιάζεις, ἔπειτα τὸ τέλος τί; θάνατος. καὶ μετά θάνατον; κρίσις, ὁποῦ δὲν ἔχει τέλος, καὶ με- τάνοιαν. διὰ τοῦτο ἐπαινοῦμεν τὰ μικρὰ παιδία, ὅτι ἀπέθαναν ἀναμάρτητα. διατοῦτο λέγομεν καὶ ἡμεῖς πολλαῖς φοραῖς, πῶς δὲν ἀπεθάναμεν μικροὶ, ὅ- |
|
| ταν ἤμεσθαν παιδία; καὶ λοιπὸν ἀδελφοί μου, αὐτὸ ὁποῦ ἐπαινοῦμεν, καὶ ἀγα- ποῦμεν νὰ τὸ ἐπαθέναμεν ἡμεῖς, ὅταν τὸ βλέπομεν εἰς τὰ μικρὰ παιδία, ἂς μὴν τὸ κλαίωμεν. ἀλλὰ λέγουσι τινὲς, υἱὸν εἶχα μονογενῆ, φρόνιμον, τί- μιον, ὡραῖον, νὰ μὲ γεροθροφήσῃ, νὰ μὲ κιτάξῃ εἰς τὴν ἀσθένειάν μου, καὶ τῶρα ἀπέθανε, καὶ νὰ μὴν κλαίω; πόσα νὰ εἰπῶ, καὶ νὰ μὴν κλαύσῃ ὁ |
|
| ἄνθρωπος; εὐλογημένοι χριστιανοί. δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ μὴν θρηνήσῃ τι- νάς. ἠξεύρω το καὶ ἐγὼ, ὅτι μιᾶς φύσεως εἴμεσθεν. γνωρίζω το καὶ ἐγὼ, ὅτι κλαίω. ἀλλὰ δὲν λέγω νὰ μὴν δακρύσῃς οὐδεποσῶς. δάκρυσον, κλαῦσον, εὐχαρίστησε καὶ τὸν Θεόν. ὅτι καὶ ὁ Κύριος δείχνωντας τὸ φιλάνθρωπον, ἔκλαυσεν ὡς ἄνθρωπος, καὶ ἐδάκρυσε. τόσον μόνον κλαῦσε, ὅσον σὲ σύρνει τὸ φυσι- |
|
| κόν. μὴν σύρῃς τὰ μαλιά σου, μὴ δὲ λυπηθῇς ἄχρι θανάτου. μὴν περιπατῇς ὡς ἔξω τοῦ νοός σου ἀπὸ τὴν λύπην σου. πολλάκις δὲ τινὲς ὡς ἄγνωστοι καὶ μωροὶ, μηδὲ εἰς τὴν ἐκκλησίαν ὁποῦ ἐθάπτη ὁ ἐδικός τους ὑπάγουσι. τί ἄλλο ἀπρε- πώτερον; τί ἄλλο ἐθνικώτερον; τί ἄλλο ἔξω τῆς χριστιανικῆς τάξεως; μὲ τὸν Θεὸν κρατεῖς ἔχθραν, μὲ τὸν βασιλέα ἔχεις μάχην, ἀμὴ μὲ τίναν νὰ ἔχῃς |
|
| ἀγάπην; ὁ Θεὸς τὸν ἐπῆρε, καὶ ἐσὺ γογγίζεις; ὥς τε δὲν ἠξεύρει ὁ Θεὸς τί κάμνει; δὲν γνωρίζει ὁ μόνος καρδιογνώστης, τί ποιεῖ; ὅταν ἰδῆς θάνατον τοῦ υἱοῦ σου, εἰπὲ ὡς ὁ Ἰὼβ, ὁ Κύριος ἔδωκεν, ὁ Κύριος ἀφείλετο. ὅτι καὶ ἐκεῖνος δώδεκα υἱοὺς εἶχε, καὶ ἀπέθαναν εἰς μίαν ἡμέραν, ἀλλὰ δὲν ἐβλασφήμησε, μηδὲ εἶπεν ἄπρεπον λόγον ἀπὸ τὸ στόμα του, ὡσὰν τινὲς ἄγνωσταις καὶ μωραῖς |
|
| γυναῖκες, ὁποῦ λέγουσι, ὄχι Θεέ μου, καὶ διατί ἔκαμες ἔτζι; Ἐὰν εἶχες γυναῖκα καὶ ἐκοιμήθη, δόξασε τὸν Θεὸν, ὁποῦ σὲ ἀντάμωσε μετ’ αὐτὴν, καὶ πάλιν σὲ ἐχώρησεν ἀπ’ αὐτὴν, ἢ ὅτι ἦτον ἄτυχη καὶ σὲ ἐξέννοιασεν ὁ Θεὸς ἀπ’ αὐτήν. ἢ ὅτι ἦτον καλὴ, καὶ ἀγάπησέν την ὁ Θεὸς καλλίτερα. ὁμοίως καὶ ἡ γυνὴ οὕτως νὰ εὐχαριστῇ τὸν Θεὸν διὰ τὸν θάνατον τοῦ ἀνδρό της. μὴν βλασ- |
|
| φημήσῃ, μὴν γογγίζῃ, μὴν εἰπῇ ἄσχημον λόγον ἀπὸ τὸ στόμα της. ἐὰν θέ- λεις νὰ κάμῃς καλὸν διὰ τὸν ἀποθαμένον, κάμε ἐλεημοσύνην διὰ ταυτόν. δὸς τοὺς πτωχοὺς ὀρφανοὺς, τοὺς ξένους, τοὺς φυλακωμένους, τοὺς ἱερεῖς, νὰ εὐχηθοῦν διὰ ταυτὸν εἰς τὴν ἐκκλησίαν, νὰ μνημονεύεται. ἐὰν θέλεις νὰ κάμῃς καλὸν τὸν ἀποθαμένον, κάμε τὰ τρίμερά του, τὰ ἔννατά του, τὰ σαράντα, τὰ χρόνια του. |
|
| τὴν ἀκολουθίαν του ὅλην κάμε λειτουργίας ὅσας δυνηθῇς, καὶ μὴν κιτάξῃς νὰ τὸν θάψῃς εἰς τόπον ὄμορφον καὶ καλόν. ὅπου τὸν βάλῃς, δὲν βλάβεται. ἐὰν τὸν θάψῃς εἰς τὸ μέσον τῆς ἐκκλησίας, τίποτε δὲν ὠφελεῖται ἀπ’ αὐτό. ἐὰν τὸν κηδεύσῃς ἔξω, τίποτε δὲν βλάβεται ἡ ψυχή του. μόνον ἂς εἶναι καλὴ, καὶ ἀξία τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν. ἄναψε κερὶ εἰς τὸν τάφον του. ἐὰν δύνεσαι, |
|
| καὶ κανδύλην κρέμασαι, νὰ καίῃ εἰς τὰς ἑορτὰς, καὶ ταῖς Κυριακαῖς. εἰς αὐτὰ μόνον ἐξόδιασε. τὰ δὲ πολλὰ καὶ μεγάλα φαντάσματα, βλάβη εἶναι εἰς τὴν ψυχὴν τοῦ ἀποθαμένου. ποῖα; νὰ μὴν τὸν θάψῃς μὲ ἀσίμια, μὲ στολίδια, μὲ ἄλλαις ἄπρεπαις φαντασίαις. ἐκεῖνα ὅλα δός τα εἰς ἐκκλησίας. δός τα εἰς ταῖς ὀρφαναῖς, εἰς ταῖς πτωχαῖς νὰ συγχωροῦν. δός τα τὸν ἱερέα νὰ τὸν μνη- |
|
| μονεύῃ, εἰ ὅπου θέλεις δός τα, μόνον εἰς τὸν τάφον μὴν τὰ βάλῃς, ὅτι τίποτες δὲν ὀφελᾶται ἀπ’ ἐκεῖνα ὁ ἀποθαμένος. τὸ λοιπὸν, ἄρχοντες εὐλογημένοι, ὅσοι ἠκούσατε, ποῖα εἶναι τῆς χριστιανικῆς τάξεως τὰ ἔργα, κάμνετέ τα κιό- λας, ἵνα καὶ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ἀναπαύσῃ τὴν ψυχὴν τοῦ νῦν κοι- μηθέντος, εἰς τοὺς κόλπους τοῦ Ἀβραὰμ, καὶ εἰς τὴν Βασιλείαν του. αὐτῷ ἡ |
|
| δόξα εἰς αἰῶνας, Ἀμήν. |
|
- Μιχαήλ Άγγελος (Michelangelo), Η Ημέρα της Κρίσης, 1536-1541, νωπογραφία στην Capella Sistina, παρεκκλήσι του Αποστολικού Παλατιού, στην πολη του Βατικανού.
Πηγή: Wikimedia Commons - Η Δευτέρα Παρουσία.
Πηγή: Διακόνημα - Η Δευτέρα Παρουσία και η Τελική Κρίση.
Πηγή: Κατήχησις - Η Δευτέρα Παρουσία και η Μέλλουσα Κρίση.
Πηγή: Διακόνημα
- Δεν βρέθηκαν βίντεο
- Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου
Σύνδεσμοι
Λεξικά
- Λεξικά Νεοελληνικής
- Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
- Λεξικό Εμ. Κριαρά
- Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
- TLG
- Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
- Liddell-Scott
- Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)
Μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά
Σύνδεσμοι
Ερμηνεία της Κυριακής Προσευχής
Η εξήγηση του «Πάτερ ημών» έχει προστεθεί ως τελευταίο κεφάλαιο στο βιβλίο του Θησαυρού και είναι μάλλον άγνωστου συγγραφέα.
| ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ
Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς Οὐρανοῖς. πῶς νὰ ὁμολογῇ τινὰς τὸν Χριστὸν, νὰ τὸν κράξῃ Πατέρα, καλὸν εἶναι. διότι αὐτὸς εἶπεν διὰ τοῦ προφήτου Δα- βίδ. ἐγὼ εἶπα θεοὶ ἐστὲ, καὶ Υἱοὶ ὑψίστου πάντες. ἀλλ’ ὅστις θέλει νὰ παρα- |
|
| καλῇ τὸν Θεὸν ὡς πατέρα, τυχαίνει νὰ κάνῃ καὶ ὅλα ἐκεῖνα, ὁποῦ θέλει ὁ Πατήρ. διότι ἐὰν ὁ Υἱὸς δὲν κάνει τὸ θέλημα τοῦ Πατρὸς, ὁ Πατὴρ δὲν τὸν ἀγαπᾷ. Ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου. πῶς νὰ ἁγιασθῇ τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ; ὅτι δὲν εἶναι ἅγιον, καὶ ὑπεράγιον, καὶ δίκαιον; ναί. ἀμὴ πῶς ἁγιάζεται τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ; πῶς; ὅταν ἡμεῖς κάνωμεν τὰ ἀρεστὰ τοῦ Θεοῦ, καὶ τὰ θελήματα αὐτοῦ, ἁγιάζεται τὸ |
|
| ὄνομα αὐτοῦ ἀφ’ ἡμῶν. ὁπόταν ἡμεῖς κάνωμεν καλὰ, δοξάζεται τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ. Ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου. ἡ ψυχὴ παρακαλεῖ τὸν Θεὸν, νὰ στείλῃ τὴν Βασιλείαν του, ἤγουν τὴν βοήθειάν του νὰ τὴν βοηθήσῃ ἀπὸ τοὺς διαβόλους, ὁποῦ τὴν ἔχουν περιπλεμμένην. ὥσπερ μία χώρα ὁποῦ εἶναι ἀποκλεισμένη ἀπὸ τοὺς ἐχθροὺς, παρακαλεῖ τὸν βασιλέα, νὰ ἔλθῃ νὰ κόψῃ τοὺς ἐχθροὺς, καὶ νὰ γλύσῃ τὴν χώ- |
|
| ραν, ἔτζι καὶ ἡ ψυχὴ παρακαλεῖ τὸν βασιλέα τῶν Οὐρανῶν, νὰ στείλῃ τὴν βοήθειαν αὑτοῦ, νὰ διώξῃ τοὺς κακοὺς λογισμοὺς τοῦ διαβόλου, ὁποῦ τὴν ἔχουν πε- ριπλεμμένην. Γενηθήτω τὸ θέλημά σου ὡς ἐν Οὐρανῷ, καὶ ἐπὶ τῆς γῆς. ἤγουν, καθὼς εἰς τοὺς Οὐρανοὺς εἶναι οἱ Ἄγγελοι εἰρηνεμένοι καὶ ἀτάραχοι, καὶ μόνον εἶ- ναι εἰς δόξαν καὶ ὕμνον τοῦ Θεοῦ, παρακαλεῖ καὶ ἡ ψυχὴ, νὰ γένῃ τὸ θέλημα τοῦ |
|
| Θεοῦ καὶ εἰς τὴν γῆν αὐτὴν, ὥσπερ εἶναι καὶ εἰς τοὺς Οὐρανοὺς οἱ Ἄγγελοι ἥσυ- χοι, ἀτάραχοι, καὶ δίχως ὀργὴν καὶ κακίαν. Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον. Ἄρτος ἡμῖν ἐπιούσιος λέγεται εἰς τρία. ὁ πρῶτος λέγεται, ἡ ἁγία Δωρεὰ τῶν θείων ἀχράντων καὶ φρικτῶν Μυστηρίων, νὰ μᾶς τὸν δώσῃ καθ’ ἑκάστην, νὰ τὸν μεταλαμβάνωμεν ὅλαις ταῖς ἡμέραις τῆς ζωῆς ἡμῶν. καὶ |
|
| ὁ δεύτερος λέγεται, ὅτι νὰ μᾶς στείλῃ τὸν ἄρτον τοῦτον, ὅνπερ ἔχομεν χρείαν καθ’ ἑκάστην ἡμέραν, ὁποῦ ζοῦμεν ὅλοι μας. καὶ τρίτος λέγεται, νὰ μᾶς στεί- λῃ τὸν ἄρτον τὸν ἐπουράνιον, ἤγουν τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ, νὰ μᾶς θρέψῃ ψυχῇ τε και σώματι. διότι ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ εἶναι ἐκείνη, ὁποῦ θρέφει καὶ ζωογονεῖ τὸν ἄνθρωπον, καὶ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ὡς καθὼς λέγει. Οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται |
|
| ἄνθρωπος, ἀλλ’ ἐν παντὶ ῥήματι ἐκπορευομένῳ διὰ στόματος Θεοῦ. Καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν. Ἐδὼ γυρεύομεν καὶ εὐχὴν καὶ κατάραν. εὐχὴν μὲν, διότι λέγομεν, Ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, καὶ καλὰ γυρεύομεν, ὅτι νὰ μᾶς ἀφήσῃ τὰς ἁμαρτίας μας. ἀμὴ λέγομεν, νὰ μᾶς ταῖς ἀφήσῃ ἔτζι, ὥσπερ συγχωροῦμεν καὶ ἡμεῖς τοὺς |
|
| ἐχθρούς μας. καὶ ἡμεῖς οἱ ἄθλιοι, ποῖον ἐχθρὸν συγχωροῦμεν, ὡς πρέπει; λοιπὸν, αὐτοῦ ὁποῦ γυρεύομεν κατάραν, καὶ ὄχι εὐλογίαν. διατοῦτο ἂς βάλωμεν εἰς τὸν νοῦν μας αὐτὸν τὸν λόγον, ὁποῦ γυρεύομεν ἀπὸ τὸν Θεόν. καὶ ὥσπερ γυ- ρεύομεν νὰ μᾶς συγχωρέσῃ αὐτὸς ἀπὸ ταῖς ἁμαρτίαις μας, ἔτζι καὶ ἡμεῖς ἂς συγχωρήσωμεν τοὺς ἐχθρούς μας, διὰ νὰ εἶναι ἡ προσευχή μας εὐπρόσδεκτος πρὸς |
|
| τὸν Θεὸν, καὶ νὰ ἀφήσῃ καὶ τὰς ἡμῶν ἁμαρτίας. Καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμὸν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. γυρεύομεν ἀπὸ τὸν Θεὸν, ὅτι νὰ μηδὲν μᾶς δώσῃ εἰς τὰς χεῖρας τοῦ διαβόλου, νὰ μᾶς πειράζῃ. καὶ ὄχι ὅτι πῶς παρακαλοῦμεν, νὰ μὴ δὲν λάβωμεν τέλειον πειρασμὸν, ἀλλὰ νὰ μὴν μᾶς ἀ- φήσῃ τελείως, καὶ μᾶς πειράζῃ ἕως τέλος. διότι μὲ πολλὰ κακὰ καὶ μὲ πολλαῖς |
|
| θλίψαις θέλομεν νὰ ὑπᾶμεν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. καὶ εἴτις ἐκεῖνος δὲν παθαίνει εἰς τοῦτον τὸν Κόσμον καμίαν θλίψιν καὶ ἀνάγκην, ἂς ἠξεύρῃ, ὅτι δὲν ἔχει μετοχὴν μὲ τὸν Θεόν. καθὼς λέγει. τίς ἐστὶ πατὴρ, ὃς οὐ παιδεύει Υἱόν; εἰ δὲ χωρὶς ἐστὲ παιδείας, ἄρα νόθοι ἐστὲ, καὶ οὐχ Υἱοί. ὁ καλὸς πατὴρ, ὁποῦ ἀ- γαπᾷ τὸν Υἱόν του, τὸν παιδεύει, διὰ νὰ σωφρονησθῇ. καὶ καλὰ καὶ τὸν παιδεύει, |
|
| ἀγαπᾷ τον. ἀμὴ ἐκεῖνον τὸν Υἱὸν, ὁποῦ δὲν παιδεύει, δὲν τὸν ἀγαπᾷ, ἀλλ’ ἔχει τον ὥσπερ μπαστάρδον. καὶ εἴτι καὶ ἂν κάνῃ, δὲν τοῦ λέγει τίποτε. διατί; διότι δὲν τὸν ἀγαπᾷ. ἀλλ’ ὁ Πατὴρ, ὁποῦ ἀγαπᾷ τὸν Υἱόν του καλὰ, καὶ θέλει, ὅτι νὰ γένῃ καλὸς ἄνθρωπος, διὰ νὰ κληρονομήσῃ τὸν βίον του, τὸν ἀναισχυντᾷ καθεκάστην. καὶ ὁπόταν τὸν ἰδῇ καὶ ἐπιστρέφει ἀπὸ τὰ κακὰ, ὁποῦ κάνει, καὶ εἰς τὸν |
|
| παιδεμὸν ὁποῦ τοῦ κάνει, δὲν ἀντιλογᾶται, τότες τὸν παίρνει εἰς τὸ σπῆτί του. καὶ βάνει τον, καὶ καθίζει καὶ σιμά του, καὶ τρώγει, ἀπὸ εἴτι τρώγει ὁ πατέρας του. καὶ εἰς τὴν θανήν του, τὸν κάνει κληρονόμον. τὸν αὐτὸν τρόπον κάνει καὶ ὁ Πατὴρ ἡ- μῶν ὁ Οὐράνιος εἰς ἡμᾶς. ὁπόταν μας παιδεύει, καὶ ἡμεῖς δὲν βλασφημοῦμεν εἰς τὰ κακὰ, ἅπερ μᾶς ἔρχονται, ἀλλὰ μᾶλλον εὐχαριστοῦμεν τὸν Θεὸν ὁλοψύ- |
|
| χως, τότες μᾶς δίδει τὸν ἄρτον τὸν Οὐράνιον. καὶ ὅταν ἀποθάνομεν, μᾶς κάνει κληρονόμους τῆς βασιλείας αὐτοῦ. λοιπὸν παρακαλοῦμεν, ὅτι νὰ μᾶς παιδεύσῃ ὅσον αὐτὸς θέλει. ἀμὴ νὰ μή μας ἀφήσῃ παντελῶς εἰς τὰς χεῖρας τοῦ διαβόλου. διότι αὐτὸς εἶναι δυνατὸς, νὰ μὰς λυτρώσῃ ἀπὸ τὰς χεῖρας αὐτοῦ. Ὅτι σοῦ ἐστὶν ἡ βασιλεία, καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα τοῦ Πατρὸς, καὶ τοῦ Υἱοῦ, καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, |
|
| νῦν, καὶ ᾀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. καὶ ὁμοίως ὁ ἱερεὺς εὔχεται πρὸς τὸν Θεὸν τὴν εὐχὴν, καὶ λέγει. ὅτι ἐσένα πρέπει, νὰ ζητοῦσιν ὅλοι, καὶ νὰ σὲ γυ- ρεύουν, διότι ἐσὺ εἶσαι ὁ βασιλεὺς ὁ δυνατὸς, περισσότερον ἀπὸ ὅλους τοὺς δυ- νατοὺς βασιλεῖς, ἔστωντας καὶ νὰ εἶσαι δύναμις, καὶ δόξα. ἔστωντας καὶ νὰ δοξάζῃς ἐκείνους, ὁποῦ ἀκολουθοῦσι τὰ θελήματά σου, ἀπὸ τὰ ὁποῖα εἶναι, ὡς φαίνεται |
|
| εἰς ἐτούτην τὴν προσευχὴν, τὸ νὰ ἀφήνῃ τινὰς τὰ πταίσματα τοῦ ἀδελφοῦ του τοῦ χριστιανοῦ. καὶ τότε εἰς τὸ τέλος, λέγει ἡ προσευχὴ, Ἀμήν. θέλωντας νὰ φανερώ- σῃ πῶς βεβαία καὶ ἀληθινὴ τιμὴ καὶ δόξα δὲν εἶναι ἄλλη, παρὰ ἡ θεωρία τοῦ προσώπου τοῦ ἐδικοῦ σου, ἤγουν, ἡ θεωρία ἐσένα τῆς ἁγίας Τριάδος, λέγω τοῦ Πατρὸς, καὶ Υἱοῦ, καὶ ἁγίου Πνεύματος. αὐτὴ λοιπὸν ἡ Προσευχὴ διδάσκεται εἰς |
|
| ἡμᾶς, καθὼς ἐδιδάχθη καὶ ἀπὸ τὸν Χριστὸν εἰς τοὺς ἁγίους Ἀποστόλους, διὰ νὰ γενοῦμεν ἅγιοι καὶ μαθηταὶ τοῦ Χριστοῦ, ὡσὰν καὶ ἐκείνους, ὁποῦ ἐπεριπατοῦσαν ὀπίσω τοῦ Χριστοῦ. καὶ ὅταν γενοῦμεν ἅγιοι, νὰ εἴμεσθεν καὶ ἐπιτήδειοι, νὰ λαμ- βάνωμεν τὸν ἄρτον τὸν Οὐράνιον, λέγω ἐκεῖνον, ὁποῦ στέκεται ὁ ἱερεὺς εἰς τὰς θύρας τοῦ ἁγίου Βήματος, καὶ λέγει. τὰ ἅγια τοῖς ἁγίοις. μὴν ἔχοντες κατά τινος |
|
| ἔχθραν, μηδὲ τινὰς νὰ μὴν εἶναι εἰς τὴν ἁμαρτίαν. μηδὲ τινὰς νὰ ἔχῃ κακὸν λογισμὸν πρὸς τινὰ, καὶ πάλιν λέγει. Ὀρθοὶ μεταλαβόντες τῶν θείων ἁγίων ἀχράντων. ἤγουν, ἂς ἔχωμεν ὀρθόδοξον πίστιν, καὶ ἂς πιστεύωμεν ὀρθὰ καὶ καλὰ τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν. καὶ ὅτι αὐτὸ ἐκεῖνο εἶναι τὸ Σῶμα, καὶ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, καὶ ὄχι ἄλλο, ἢ εἰς τύπον αὐτοῦ, ἀλλὰ καθολικὰ αὐτὰ, ὥσπερ εἶπεν. |
|
| τοῦτο ἐστὶ τὸ Σῶμά μου τὸ ὑπὲρ ὑμῶν κλώμενον, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. καὶ ὁμοίως τοῦτο ἐστὶ τὸ Αἷμά μου, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. δὲν εἶπε τοῦτο εἶναι εἰς τύπον τοῦ σώματός μου, ἢ τοῦ αἵματός μου, ἀλλὰ τοῦτο ἔστιν, ἤγουν, τοῦτο εἶναι. διατοῦτο καὶ ὁ Ἱερεὺς λέγει, ὀρθὰ καὶ πιστὰ πιστεύετε, καὶ ἔτζι τὸ λαμ- βάνετε οἱ καλοὶ, καὶ οἱ δίκαιοι, ὥσπερ αὐτὸ ἐκεῖνο τὸ Σῶμα καὶ Αἷμα τοῦ Κυρίου | |
| ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. καὶ δίδει δοξολογίαν τῷ Θεῷ καὶ Πατρὶ, τῷ ἀξιώσαντι ἡμᾶς μεταλαβεῖν τῶν ἀχράντων αὐτοῦ Μυστηρίων. ἔπειτα λέγει. Εὐλογία Κυ- ρίου ἔσται ἐφ’ ὑμᾶς, τῇ αὐτοῦ χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ, πάντοτε νῦν καὶ ᾀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων. ἤγουν, νὰ εἶναι πάντοτε ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, καὶ ἡ εὐλο- γία μὲ τὸν λαόν. καὶ ὁ λαὸς βεβαιώνει τὸν λόγον τοῦ Ἱερέως, καὶ λέγει. Ἀμὴν, |
|
| νὰ γένῃ ἔτζι, ὥσπερ λέγεις ἐσὺ, Δέσποτα. ΔΟ΄ΞΑ ΤΩι ΘΕΩι. ΑΜΗΝ. |
|
- Δεν βρέθηκαν εικόνες
- Δεν βρέθηκαν βίντεο
- Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου
Σύνδεσμοι
Λεξικά
- Λεξικά Νεοελληνικής
- Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
- Λεξικό Εμ. Κριαρά
- Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
- TLG
- Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
- Liddell-Scott
- Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)
Μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά
Σύνδεσμοι
Βιβλιογραφία
- Legrand 1885
- Émile Legrand, Bibliographie hellénique: ou description raisonnée des ouvrages publiés en Gréc par des Grecs aux XVe et XVIe siècles, τ. 2, Ernest Leroux Éditeur, Παρίσι 1885, σ. 12-15.
- Λίτσας 2001
- Ευθύμιος Κ. Λίτσας, «Προβλήματα της ζωής και του έργου του Δαμασκηνού Στουδίτη», MOCXOBIA 1 (2001), σ. 247-258.
- Μητσάκης 2007
- Καριοφίλης (Κάρολος) Μητσάκης, «Δαμασκηνός ο Στουδίτης (Θεσσαλονίκη ή Θεσσαλία; 1510-1520;-Άρτα, 1577;)», Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας. Πρόσωπα, έργα, ρεύματα, όροι, Πατάκης, Αθήνα 2007, σ. 452.
- Σάθας 1868
- Κωνσταντίνος Ν. Σάθας, Βιογραφίαι των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων, από της καταλύσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι της ελληνικής εθνεγερσίας, Εκ της τυπογραφίας των τέκνων Ανδρέου Κορομηλά, Αθήνα 1868, σ. 152-153.
- Στουδίτης 1751
- Δαμασκηνός Στουδίτης, Θησαυρός Δαμασκηνού, υποδιακόνου και Στουδίτου του θεσσαλονικέως, μετά της προσθήκης εν τω τέλει και ετέρων επτά λόγων ψυχοφελεστάτων και της εξηγήσεως του Πάτερ Ημών, παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων, Βενετία 1751.
- Φιλητάς 1847
- Χριστόφορος Φιλητάς, Περί Ιωαννικίου Καρτάνου, Δαμασκηνού του Στουδίτου και Παχωμίου Ρουζάνου: Επιστολιμαία διάλεξις, Εκ της Τυπογραφίας της Κυβερνήσεως, Κέρκυρα 1847.
Δικτυογραφία
«Άγιος Δαμασκηνός: Ο άγιος Δαμασκηνός ο Στουδίτης επίσκοπος Λητής και Ρεντίνης», Ιερά Μητρόπολις Λαγκαδά Λητής και Ρεντίνης.
«Ο Άγιος Δαμασκηνός ο Στουδίτης Επίσκοπος Λητής και Ρεντίνης (1558-1574)», στο «Άγιοι: Ιεράρχες», Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου.
«Τα έργα του οσίου Δαμασκηνού Στουδίτη», στο «Θρησκεία/Μορφές», Πεμπτουσία: Πολιτισμός-Επιστήμες-Θρησκεία.
* Τελευταία πρόσβαση στη δικτυογραφία: Δεκέμβριος 2017.
Ετικετες Αναζητησης
Λογοτεχνικό Είδος
Αφήγηση ηθικοδιδακτικήΛογοτεχνικό Γένος
Κείμενα πεζού λόγουΕποχές - Περίοδοι
Θρησκευτικός Ουμανισμός ή Εκκλησιαστικός Δημοτικισμός (16ος-17ος αι.) Δημώδης γραμματεία μετά την Άλωση (16ος-18ος αι.)
Κατάλογος Έργων
- Αισώπου Μύθοι
- Ανακάλημα της Κωνσταντινόπολης
- Άνθη ευλαβείας
- Άνθος των χαρίτων
- Απόκοπος
- Αφήγησις Λιβίστρου και Ροδάμνης
- Αφήγησις παράξενος του ταπεινού Σαχλίκη
- Βαρλαάμ και Ιωάσαφ
- Βασιλεύς ο Ροδολίνος
- Βίοι αγίων
- Διγενής Ακρίτης
- Διήγησις Βελισαρίου
- Διήγησις εξαίρετος Βελθάνδρου του Ρωμαίου
- Διήγησις εξαίρετος ερωτική και ξένη του Ιμπερίου θαυμαστού και κόρης Μαργαρώνης
- Διήγησις εξαίρετος ερωτική και ξένη Φλωρίου του πανευτυχούς και κόρης Πλάτζια Φλώρης
- Διήγησις Ιεροθέου Αββατίου
- Διήγησις και οπτασία ωφέλιμος ορθοδόξου τινός Δημητρίου
- Διήγησις του Αχιλλέως
- Διήγησις του Πωρικολόγου
- Διήγησις του Ρεμπελιού των Ποπολάρων
- Εξήγησις της γλυκείας χώρας Κύπρου, η ποία λέγεται Κρόνικα, τουτέστιν Χρονικόν
- Ερωτικόν ενύπνιον
- Ερωτόκριτος
- Ερωτοπαίγνια
- Ερωφίλη
- Η Βοσκοπούλα
- Η Θυσία του Αβραάμ
- Η Καινή Διαθήκη
- Η Κοσμογέννησις
- Η Φυλλάδα του Μεγαλέξαντρου
- Θησαυρός
- Θρήνος εις τα Πάθη και την Σταύρωσιν του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού
- Θρήνος της Θεοτόκου
- Θρήνος της Κρήτης
- Θρήνος της Κωνσταντινούπολης
- Ιατροσόφια
- Ιστορία και όνειρο
- Ιστορία του Ταγιαπιέρα
- Κατζούρμπος
- Κλίνη Σολομώντος
- Λαϊκές αφηγήσεις
- Λεηλασία της Παροικιάς της Πάρου
- Λόγοι διδακτικοί του πατρός προς τον υιόν
- Λόγος παρηγορητικός περί Δυστυχίας και Ευτυχίας
- Μεγάλον θανατικόν από πανόκλα
- Ο Βίος του Αισώπου
- Ο Έπαινος των γυναικών
- Ο Κρητικός Πόλεμος
- Ο Οψαρολόγος
- Ο Χρονογράφος
- Παιδιόφραστος διήγησις των ζώων των τετραπόδων
- Παλαιά τε και Νέα Διαθήκη
- Πανουργίαι υψηλόταται του Μπερτόλδου
- Πανώρια
- Πένθος θανάτου, ζωής μάταιον και προς Θεόν επιστροφή
- Περί ηρώων, στρατηγών, φιλοσόφων, αγίων και άλλων ονομαστών ανθρώπων, οπού εβγήκασιν από το νησί της Κύπρου
- Περί της ξενιτείας
- Πόλεμος της Τρωάδος
- Πτωχοπρόδρομος
- Ριμάδα κόρης και νιου
- Ρίμες αγάπης (Κυπριακά ερωτικά)
- Σιντίπας
- Σπανέας
- Σπανός
- Στάθης
- Στεφανίτης και Ιχνηλάτης
- Στίχοι γραμματικού Μιχαήλ του Γλυκά ούς έγραψε καθ΄ ον κατεσχέθη καιρόν εκ προσαγγελίας χαιρεκάκου τινός
- Συναξάριον του τιμημένου γαδάρου
- Το κατά Καλλίμαχον και Χρυσορρόην ερωτικόν διήγημα
- Το Χρονικόν του Μορέως
- Φορτουνάτος
- Φυσιολόγος
- Χρονικό του Γαλαξειδιού
- Χρονικό του μοναστηριού του Αγίου Θεοδώρου Κυθήρων
- Χρονικό των Σερρών
- Χρονικόν