Ιστορία και όνειρο

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΟΝΕΙΡΟ

τοῦ εὐγενεστάτου ἄρχοντος κυρίου Μαρίνου Φαλιέρου

Ὅπου θωρεῖς Φ μιλεῖ ὁ Φαλιέρος καὶ ὅπου θωρεῖς Μ μιλεῖ ἡ Μοίρα
καὶ ὅπου θωρεῖς Α μιλεῖ ἡ Ἀθούσα καὶ ὅπου θωρεῖς Π μιλεῖ ἡ Ποθούλα.

5

Φ.
Τῶν φαμελίτων, ἀδελφοί, τῆς Ἐρωτοκρατίας

καθὼς ἐδόθη μὲ πικριὲς τέτοιας γλυκιᾶς αἰτίας

νὰ πέφτουν ἀπὸ πόθου τους ἄθλιοι καὶ πονεμένοι,

διαπὰς μὲ παραπόνεσιν ἔστοντας βυθισμένοι,

ἴτις ἐγίνη πρὸς ἐμὲν κι ἔπεσα βυθισμένος,

10

ἄθλιος εἰς τὴν κλίνη μου καὶ παραπονεμένος·

κι οἱ μέριμνες τοῦ πόθου μου τόσα ποὺ μ’ ἐσκοτίσαν,

γιὰ νά ’ν’ πολλὲς καὶ δυνατές, εἰσμιὸν μ’ ἀποκοιμίσαν.

Κι ἐφάνη μου στὸν ὕπνο μου κι ἦλθε τὸ Ριζικό μου

καὶ ἀπὸ τὸν φόβον νὰ τὸ πῶ τίποτις δὲν ἐτρόμου,

15

δὲν ἀποκότου νὰ τὸ πῶ τὰ ρέγουμουν ποθώντα,

ὁ νοῦς μου στὰ φερνάμενα ποτάποια νά ’ν’ φοβώντα,

μ’ ἀπόμεινα μὲ λογισμὸν δύσκολος κι ἐκειτάμη

καὶ μετὰ πόθου καὶ χαρᾶς ἄρχισα κι ἐτρεμάμη.

Καὶ ἀπάνω ὅνταν ἐβούλουμου νὰ τοῦ ζητήσω ἐκεῖνο

20

τὸ δὲν ἠμπόρου νὰ βαστῶ οὐδὲ νὰ τ’ ἀπομείνω,

διαπὰς ἀπεὶ μ’ ἐβύθισε εἰς λογισμὸν μεγάλο

ὁπ’ ὧρες τοῦτο μ’ ἔφερνε, ὧρες ἐκεῖνον τ’ ἄλλο,

τὸ Ριζικό μου τὴν χαρὰ τὴν εἴχενε φερμένη,

γνωρίζοντα τὴν κόπιδα τὴν ἔχει ὁπ’ ἀνεμένει

25

καὶ ἀπεὶ μὀσίμωσε κοντὰ κι εἶδεν κι εἰς τὰ λαλήση

δὲν ἔν’ τινὰς διὰ μέσου μας διὰ νὰ μᾶς σκανδαλίση,

μὲ πρόσωπον πασίχαρο ἤρχισε ν’ ἀναφέρνη,

οὐδὲν τοῦ φαίνοντα καιρὸς πλέο νὰ παραδέρνη.

Κι εἶπε μου:

30

Μ.
                     Πούρι ὁ σταλαγμὸς τοῦ πόθου βάρει βάρει

νὰ τρύπησε τὸ μάρμαρο, νά ’λυσε τὸ λιθάρι;

Τ’ ἄγριο θεριὸν ἐσύμπεσε νὰ σὲ ψυχοπονᾶται

καὶ μετὰ τό ’χεν ὄργητα ἄρχισε ν’ ἀγαπᾶται.

Πέσε, σκεπάσου, τέκνο μου. Τί ἔχεις καὶ ἀνακατώθης;

Γιὰ τὴν χαρὰν τὴν ἔλαβες βλέπω τὸ κρυὸ δὲ γνώθεις.

35

Φ.
Ὦ Μοίρα μου γλυκότατη, κάθισ’ ἐδῶ κοντά μου,

χίλια καλῶς ἀπέσωσεν τὸ παρηγόρημά μου.

Ἀλίμονον, ἀπέθαινα ἂν ἤθελεν ἀργήσει

ἄλλο δαμὶ ὁ πόθος σου νὰ μὲ παρηγορήση.

Μ.
Γιαταῦτος ἐπροθύμεψα, γιὰ νὰ ’χω γνωρισμένο

40

τὸν πόθον πόσα δύνεται πρὸς τὸν ἐμπιστεμένο.

Δόξα σοι ὁ Θιὸς καὶ βλέπω σε ὅλη ἀναγαλλιασμένη·

χίλια καλῶς ἀπέσωσεν ἡ ἀναζητημένη!

Μ.
Κι ἐγὼ καλῶς τὸν ηὕρηκα τὸν πολυπαθημένο.

Φ.
Λὲς τὴν ἀλήθεια καὶ καλὰ τό ’χεις ἐγνωρισμένο,

45

μά ’θελα νὰ τὸ γνώριζε ἴτις καλὰ κι ἐκείνη

ὁποὺ κατὰ τὴν ὄρεξιν τὴν ἐδικήν της κρίνει.

Μ.
Χαίρου καὶ χαίρομαι κι ἐγώ, καὶ ἂ λάχη ὁ Θιὸς νὰ πέψη

στράτα γοργὸ τὰ κόπια μας τὰ τόσα ν’ ἀντιμέψη.

Φ.
Καὶ πότε νά ’ρθε τὸ καλὸ ἐτοῦτο τὸ βοτάνι,

50

ἡ χρεία τῆς ἀγάπης μου, ὁ χρόνος νὰ μὲ γιάνη;

Μ.
Πίστεψε καὶ ἀγαπῶ πολλὰ νά ’χης τὴν ὄρεξή σου,

γιατὶ ἔχω ἀκριβότατη φιλότριαν τὴ ζωή σου.

Φ.
Ἐσὺ γρικᾶς τὰ πάθη μου κι ἡ κρίση ἐσὲν ἐδόθη,

ὅτι ὁποὺ κρίνει μέλλεται τὰ κρίνει νὰ τὰ γνώθη.

55

Καὶ ἂν ἔναι ἀλήθεια καὶ ἀγαπᾶς νὰ γλυκαθῆ ἡ πικριά μου,

τώρα τὸ θέλω στοχαστῆ μὲ δοκιμὴ στὴν χρειά μου.

Μ.
Πίστεψε, τὴν ἀγάπη σου θέλω καὶ τὴ ζωή σου·

ἀμ’ ἤθελα νὰ σκέπαζες καμπόσο τὸ κορμί σου!

Φ.
Ὀιμέ, ψυχή μου, τί ἔν’ τὸ λές; Τί ἔν’ τὸ γλυκὺ μαντάτο;

60

Τὴν προθυμιὰν τῆς νιότης μου μοῦ λὲς νὰ βάλω κάτω;

Ἐγὼ γρικῶ τὰ μέλη μου καὶ πάσχου νὰ πλαντάξου

κι ἐσὺ μοῦ λές: Εἰς τὴν ἰστιὰν ἔμπα γοργό, φυλάξου!

Μ.
Βλέπου, σοῦ λέγω.

Φ.
                                  Βλέπομαι καὶ ἄσι μ’ ἐδά, κυρά μου,

ἄσι μ’ ἐδὰ καὶ χαίρομαι σότά ’ρθεν ἡ χαρά μου.

65

Μ.
Κλέψει σὲ θέλει τὸ κακό, πράμα τὸ δὲ σ’ ἀρέσει,

καὶ ἀπείτις κρυάν’ ἡ θέρμη σου, στανιό σου θέλεις πέσει.

Φ.
Ἀπείτις τὸ κακὸ θεριὸ τ’ ὡριὸ πουλὶν ἐφάνη,

ὁπὄχει πόθο μέσα του πῶς ἠμπορεῖ νὰ κρυάνη;

Μὰ πέ μου πούρι: Ἐμέρωσε τ’ ἄγριο θεριὸν ἐκεῖνο;

70

Μ.
Ἔχω καμπόσα νὰ σοῦ πῶ καὶ νὰ σοῦ ξεδιαλύνω

Φ.
Ὀιμὲ καὶ πέ μου τίποτες· τὸ θέλω ἐγὼ δὲ γνώθεις;

Μ.
Δὲν ἔν’ καιρός, μὰ γνώθω το. Τί ἔχεις καὶ ἀνακατώθης;

Πρῶτας ἐντύσου κι ὕστερα θέλομε συντυχαίνει.

Φ.
Καὶ αὐτεῖνο ὁποὺ σοῦ φαίνεται τὸ λοιπονὶς ἂς γένη.

75

Μ.
Μὰ πιάσ’ τὰ ροῦχα σου γοργό.

Φ.
                                                   ῎Εδε ποὺ μὲ λυπᾶσαι!

Μ.
Πονεῖ μου, πίστεψε, πολλά, ὡσὰν τὸ χιόνι νά ’σαι.

Φ.
Τ’ ἄκρη μου μνοιάζει νά ’ναι κρυά, μ’ ἅφτουν τὰ σωθικά μου·

ἅπλωσ’ ἐδῶ καὶ θὲς ἰδεῖ πῶς λακταρεῖ ἡ καρδιά μου.

Μ.
Ὁ φόβος τῆς ἀγάπης σου καὶ τῆς ἐπεθυμνιᾶς σου

80

κάμνουν ζεστὰ τὰ μέλη σου καὶ τρέμεται ἡ καρδιά σου.

Φ.
Ποτάποιο νά ’ν’ τὸ ἔλα σου δειλιώντα ἐκαταλυούμου.

Μ.
Πιστεύγω το· κι ἐγὼ γι’ αὐτὸν τὸν τρόπον ἐφοβούμου.

Φ.
Ὅλος τρομάσσω, σὰν θωρεῖς.

Μ.
                                                  Βλέπω σε καὶ λυποῦμαι,

μ’ ἂ θέλει ὁ Θιός, παρηγοριὰ θαρρῶ γοργὸ νὰ δοῦμε.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΟΝΕΙΡΟ

στ. 173-296

175

Φ.
Καὶ μετ’ αὐτὴν ὥσπερ τυφλὸ σύρνοντα ἀπὸ τὴ χέρα

ἐπαίρνει με καὶ βγάνει με στὸ νυκτικὸν ἀέρα

καὶ ὁ νοῦς μου ἐδιαλογίζετο τὸ τέλος νά ’ν’ ποτάποιο.

180

Μὲ τῶν ἀστέρων τὴν φωτιὰ ἔπαιρνα σὰν θαράπιο

κι ἐδῶ κι ἐκεῖ παγαίνοντας μὲ τὴν πιδεξιοσύνη

μὲ κόπον ἀποσώσαμε καὶ μὲ ἀγαλοσύνη

εἰς θύραν ἀπερίκοπην, παλιὰ καὶ ἀραχνιασμένη,

πολλὰ στριφνιὰ καὶ δυνατὰ ὁπού ’τον σφαλισμένη.

185

Λέγει μου:

Μ.
                    Τί ἔχεις; Βλέπεις την; Γνωρίζεις την ἀκόμη;

Φ.
Κι ἐγὼ γιὰ τότες καὶ δειλιὸς καὶ ἄφρονος ἐγενόμη

κι ἐσώπασα, δὲν ἤξευρα ἀπιλογιὰ νὰ δώσω.

Κι ἐκείνη ὁποὺ τὰ γνώριζε τὰ σωθικά μου ἀπόσω,

Μ.
Τούτη ἔναι ὁποὺ σ’ ἀντίσταινε, μοῦ λέγει, ὁπὀπολέμα,

190

τούτη ἔναι ὁποὺ σοῦ κόπιαζε τὸ λεύτερό σου πνέμα.

Μὰ ’δὰ σοῦ θέλει ἀντιμευτῆ πλιὸ παρὰ ποὺ κοπιάζεις,

ὁπὄβανε ψυχή, κορμὶ γιαταῦτο νὰ πειράζης.

Κι ἡ πόρτα τούτη μὲ κρουφὸ τρόπον ὀγιὰ ν’ ἀνοίγη,

πίστεψε, καὶ γιὰ νά ’ν’ στενή, τὴν ξεύρουσιν ὀλίγοι.

195

Φ.
Καὶ μέσα ’ς τοῦτον ἥπλωσε, μιὰ φινοκάλα πιάνει,

λέγει μου:

Μ.
                     Ἐδῶ καὶ ὁ πόθος σου·

Φ.
                                                         καὶ τὲς ἀράχνες βγάνει

μέσα ἐκ τὴν πόρταν, ἔπασκε ὅλη νὰ τὴν παστρεύγη

κι ἐσκόπουν κι ἐθαυμάζουμου τὸ τίντα νὰ γυρεύγη.

Δεύτερον πιάνει τὸ κλειδί, λέγει μου:

200

Μ.
                                                             Ἐδῶ κι ἡ πίστη

ὁπὄδωσε τὴν δύναμη τοῦ πόθου σου κι ἐκτίστη.

Φ.
Καὶ τρίτον πιάνει μιὰ βαριὰ καὶ κόφτει τοὺς περάτες

τοὺς εἶχα στὴν ἀνάγκη μου καθημερνοὺς πειράκτες.

Λέγει μου:

Μ.
                  Ἐδῶ κι ἡ πίστη σου κι ἡ χάρη τῆς καρδιᾶς σου,

ἐδῶ κι ἡ ταπεινότητα, ἔ κι ἡ καλογνωμιά σου.

205

Βλέπεις πῶς κόφτου σίδερα, ξύλα, καὶ λυοῦν τὴν πέτρα;

Τοῦτο τὸ μέσο μ’ ἔφερε στὰ σημερνὰ τὰ μέτρα.

Κι ἐχάρηκα κι ἐδάκρυσα στὰ καλοσυνεμένα,

τὴν κρίσιν καὶ τὸ δίκιο μου τό ’βλεπα εἰς ἐμένα,

κι ἐδόξαζα τὸν Ἔρωτα πρῶτον ὡς δουλευτής του

210

κι ἐκείνη καὶ τὲς πρόλοιπες φίλαινες εὐχαρίστου

κι εἰσμιὸν μὀκίνησε γλυκιὰ μέριμνα νὰ μοῦ μπαίνη.

Τότες ἀνοίγει καὶ θωρῶ τρυγόνι καὶ προβαίνει.

Καὶ ὁ νοῦς μου νὰ συχαίρεται τὴν τύχη μου σκοπώντα,

διαπὰς χλωρὸν κλαδὶν ἐλιᾶς στὸ στόμαν του βαστώντα.

215

Καὶ ὁ σπλαχνικότατος βοηθὸς πρὸς τὸν τσιγαρισμένο

μὲ πρόσωπον πασίχαρο καὶ καλοσυνεμένο

μοῦ λέγει:

Π.
                    Χαίροις, ἀδελφέ, πῶς εἶσαι; Πῶς δοικᾶσαι;

Ἀκόμη δὲν ἐσώπασες νὰ κλαίγης, νὰ θρηνᾶσαι;

Ἀγάλλου κι ἔχεις τοὺς βοηθοὺς ὀμπρὸς εἰς τὴν κυρά σου:

220

τὸν πόθο σου, τὴν πίστη σου καὶ τὴν ἁπλότητά σου.

Κι ἦτον ἀνάγκη νά ’ν’ κι οἱ τρεῖς ὁμάδι ὀκαὶ νὰ σμίξου,

ὅτι γιὰ νὰ μπορέσουσιν ἔμπασμα νὰ σ’ ἀνοίξου.

Φ.
Ἀκόντα τίντα μὄλεγε τὸ σπλαχνικὸν τρυγόνι

ἐκ τὴν χαρὰν ἐκίνησε τὸ φῶς μου νὰ δακρυώνη

225

καὶ ἀπείτις τὸν χαιρετισμὸν ἔδωκε πληρωμένο,

τοῦτο τῆς ἀπεκρίθηκα μὲ σχῆμα τιμημένο:

«Ὁποὺ πονεῖ δὲν ἔν’ καλὰ καὶ ὁπ’ ἀστενεῖ δὲ γιαίνει

καὶ δίχως κόπιδα καμιὰ δὲν στέκει ὁπ’ ἀνιμένει

καὶ ὁποὺ βοηθᾶ τ’ ἀνήμπορου καὶ τῶν ἀπολπισμένω

230

ἔργον πιτήδειον πολεμᾶ καὶ πολυπαινεμένο.

Καὶ εὐχαριστῶ κι ἐσὲν πολλὰ καὶ τὴ γλυκιά μου Μοίρα

καὶ αὐτὸν τὸν Θιὸν ὁπ’ ἄνοιξεν τὴν τρίζινην τὴν θύρα».

Καὶ μέσα ’ς τούτην τὴ λαλιὰ ἄρχιζε σὰν ἡμέρα

νὰ διαφωτίζη, νά ’ρχεται μ’ ἕναν γλυκὺν ἀέρα,

235

κι ἐγὼ φοβώντας μή ’ν’ αὐγὴ – ἢ καὶ πουρνὸ κρατώντα –

καὶ πέσω εἰσὲ πειρασμὸν γὴ ἀδέξιο μελετώντα

λέγω τῆς Μοίρας μου: «Γοργό, σπούδαξε νὰ στραφοῦμε»,

καὶ αὐτὴ γρικώντας καὶ τὸ πῶς κι ἔγνωθε πῶς φοβοῦμαι

ἀρχίζει νὰ συχνογελᾶ κι ἐμένα πλιὰ τρομάρα

240

μ’ ἀνέβαινε θωρώντα τη, νά ’ρθω εἰς λιγωμάρα.

Λέγει μου:

Μ.
                Ἀκόμη πὄναι αὐγή; Νύκτα ’ν’ πολλὴ καὶ κάθισ’.

Τί ἔχεις καὶ δίχως σκάνδαλο δειλιαστικὸς ἐχάθης;

Αὐτὴ ἡ λάμψη τὴν θωρεῖς δὲν ἔναι τοῦ πλανήτη,

οὐδ’ ἀπολπίσει θὲς ἐσὺ πριχοῦ νὰ βγῆς ’κ τὸ σπίτι,

245

ἀμ’ ἔν’ αὐγὴ τῆς μαρτυριᾶς, τὸ φῶς τῆς γῆς τοῦ ἡλίου

καὶ σύρνεται ἀνατέλλοντα στὴ στράτα τοῦ πουλίου

καὶ ἔχει σῶμα σαρκικό, ἔχει καὶ ἀνθρώπου πνέμα

καὶ αὐτή ’ναι ἥλιος καὶ ἄνθρωπος, οἱ δυό, κατὰ τὸ βλέμμα.

Φ.
Καὶ ἀπάνω ὅντεν ἐκίνησα νὰ πῶ τοῦ Ριζικοῦ μου

250

νὰ συβουλέψη, νὰ μοῦ πῆ εἰς τέτοιαν χρειὰν ὁπού ’μου,

τότε μοῦ λέγει:

Μ.
                          Γύρισε, ἔν τηνε ποὺ προβάνει,

ἔ καὶ ὁ γιατρὸς τοῦ πόθου σου ὁποὺ σὲ θέλει γιάνει.

Κι ἐγὼ τ’ ἀκούσειν ἔτρεμα καὶ ἀγάλλουμου ποθώντα

μοίραν ἀπὸ τὰ πράματα ὁπού ’χα συντηρώντα

255

καὶ ἀπόμεινα μὲ μία χροιὰ καὶ μ’ ἕνα τέτοιον σχῆμα

ὁπού ’τον νὰ μὲ δῆ τινὰς λύπηση κι ἕνα κρίμα.

Καὶ ὡς ἦλθε καὶ ὡς ἐπρόβαλε κι ἐφάνην ἡ κυρά μου,

λέγει μου:

Μ.
                  Ἀνεντρανίσου την.

Φ.
                                                Καὶ μ’ ὅλην τὴν καρδιά μου

ξαμώνω νὰ τὴν στοχαστῶ κι ἐμέναν ἡ φωτιά της,

260

ὥσπερ ἡ λάμψη τοῦ ἡλιοῦ ὅντ’ ἔναι στὰ ψηλά της

θαμπώνει ὅσοι τὸν ἰδοῦ κι εἰσμιὸν τὸ φῶς τους σβήνει,

ἔτσι κι ἐμέναν ἔποικε ἡ λάμψη της ἐκείνη.

Κι ἤσβησε κι ἐσκοτείνιασε ἴτις πολλὰ τὸ φῶς μου

’τι δὲν ἐξεκαθάριζα καθόλου τί ἔναι ὀμπρός μου.

265

Καὶ ὡς ἦτον ἀγαθότατη, ἴδιον καὶ φυσικόν της

τὸν ξένο πόνο νὰ πονῆ ὡσὰν τὸν ἐδικόν της,

ἐγρίκησα τὴ Μοίρα μου μαζὶ μὲ τὸ τρυγόνι

ὀκ’ ἐλυπήθηκε πολλά, κι εἰσμιὸν τὴν ὥρα ἁπλώνει

τὸ Ριζικὸ στὸ χέρι μου καὶ σφίγγει καὶ κρατεῖ με

270

καὶ ὡς φρόνιμη γνωρίζοντα τοὺς πόνους μου πονεῖ με:

Μ.
Τί ἔχεις, παιδί μου, μὲ λαλεῖ, κι ἐχάθης καὶ φοβᾶσαι;

Τώρα τυχαίνει ἀπόκοτος κατὰ τοῦ πόθου νά ’σαι.

Εἰς τόσο λίγο τίποτις τρομάσσεις καὶ ἀποθαίνεις!

Πῶς θὲς γενῆ μὲ τὸ πουλὶ ἐκεῖνο τ’ ἀνιμένεις;

275

Ἄντρεψε τὴν καρδίτσα σου, συνήφερε τὸ νοῦ σου

καὶ στάσου μὲ τὴν συμβουλὴ γιὰ ’δὰ τοῦ Ριζικοῦ σου.

Βλέπω την καὶ κοντεύγεται κι ἔλα γοργὸ νὰ δοῦμε,

ὀκ’ ἐδεπὰ δὲν ἔν’ καιρὸς νὰ στέκωμε ν’ ἀργοῦμε.

Φ.
Ὅντεν ὁ νοῦς μ’ ἐδιάτασσε κι ἑρμήνευέ με ἡ φύση

280

τό ’τι ’τον χρειὰ ν’ ἀποκοτᾶ νὰ πιάση καὶ ν’ ἀφήση,

ἀπάνω ὅνταν ἐμπαίναμε στὴν πόρταν, ἀφικροῦμαι,

ἀκῶ μιὰ σκλόπα κι ἔκραζε καὶ ἀρχίζω νὰ φοβοῦμαι

καὶ ’ς τοῦτον ἐξεσύρθηκα καὶ ὁ πόρος ἐσφαλίστη

κι ἐγὼ τὴν ὥρα ἐκ τὴν πικριὰν ἔπεσα κι ἐζαλίστη

285

κι ἐγρίκου νὰ μαζώνεται πρὸς τὴν καρδιὰ τὸ αἷμα

καὶ ἀγάλια ἀγάλια νὰ ζητᾶ νὰ βγῆ ἀπὸ μὲν τὸ πνέμα.

Κι ἐκείνη ὁποὺ μ’ ἐκήδευγε, θωρώντα με πῶς ἤμου,

μὲ τὸ ψυχρόν της φύσισμα ἐκράτειε τὴν πνοή μου

καὶ μὲ τὸ μαντιλάκιν της ὧρες καὶ μὲ τὴ χέρα

290

μ’ ἐσφόγγιζε κι ἐχάριζε παρηγοριὰ καὶ ἀέρα

καὶ μὄλεγε:

Μ.
                    Μηδὲ δειλιᾶς, μηδὲν κακοκαρδίζης,

μηδὲ γι’ αὐτεῖνο τὸ θαρρεῖς θελήσης ν’ ἀπολπίζης.

Τέτοια συχνιὰ συγέρνουσι πρὸς τοὺς ποθοκρατοῦντας.

Καὶ τίς τὸ ξεύρει κάλλια σου μὲς στοὺς πολυπαθοῦντας;

295

Φέρε, σηκώσου καὶ ἄνοιξε τὰ μάτια σου, παιδί μου,

γιατ’ εἶδα καὶ πολλὲς φορὲς ἦλθεν εἰς ἀκοή μου

ἐκεῖνον ὁποὺ φαίνεται καὶ μάχει καὶ ἀντιτείνει

ν’ ἀλλάξη καὶ πολλὰ γοργὸ νὰ στρέψη εἰς καλοσύνη

καὶ τὸ κακὸ νὰ γίνεται πολλὲς βολὲς βοτάνι

κι ἐκεῖνον τὸν κρατοῦν νεκρὸν ν’ ἀνασταθῆ, νὰ γιάνη.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΟΝΕΙΡΟ

στ. 395-422

395

Φ.
Καὶ οὐκ εἶχε λέγοντα σωστὸν καὶ βλέπω μιὰ λαμπάδα

400

χιονάτη καὶ γλυκότατη ἦλθε μὲ μιὰ γλυκάδα

ἀξείκαστη κι ἐστάθηκε τὴν ἐρωτιὰ γεμάτη

κι ἕναν ἀπίδιν ὄμορφο, βασιλικὸν ἐκράτει

κι ἔδειχνε μὲ τὸ χέριν της κι ἐλάλειε κι ἐσυγέλα,

καὶ ὡς ἔγνωθα καὶ τὸ ’θελα κι ἐκεῖνες πὼς τὸ θέλα,

405

μὲ φόβον καὶ ντροπὴν πολλὴ καὶ ἀποκοτιὰν καὶ ἀγάπη,

καλὰ καὶ μὲ τὰ πάθη αὐτὰ ὅλα νὰ παρατράπη,

καὶ ἀπείτις τῆς ἐσίμωσα κι εἶδα την καὶ θωρεῖ με

κι ἐγνώρισα μὲ τ’ ἄλλον της σημάδι καὶ πονεῖ με,

μὲ γλώσσα καὶ μὲ πρόσωπον γλυκὺ καὶ ἀγαπημένο

410

τὸ ρόδο μου ἐχαιρέτησα τὸ πολυζητημένο,

παινώντα τὴν ἀγάπην της καὶ τὴν καλογνωμιάν της

καὶ εὐχαριστώντα την πολλὰ μετὰ τὴν συντροφιάν της:

«Ὦ πολυζητημένη μου, ὦ φῶς μου καὶ ψυχή μου,

καὶ ποιὰ καρδιὰ νὰ δηγηθῆ τὴν ἀναγάλλιασή μου!

415

Δόξα σοι ὁ Θιὸς κι ἐπίτυχε ὁ δοῦλος τὴν κυράν του

νὰ τὴν θωρῆ καλόγνωμη κατὰ τὴν πεθυμνιάν του.

Δόξα σοι ὁ Θιὸς ὀκαὶ ὁ καιρὸς καὶ ὁ τόπος προξενοῦσι·

ἀλίμονον ὁπ’ ἀγαποῦν νὰ σκύφτου νὰ φιλοῦσι!

Μὰ τοῦτο τὸ μεσότοιχο, λέγω, τὸ σιδερένο

420

εὑρίσκω νά ’ναι ὀγιὰ ἐχθρὸς καὶ νά ’ν’ κατακριμένο.

Ὦ Λουλουδούσα, τί ἔν’ τ’ ἀργεῖς; Κάμε ν’ ἀναγαλλιάσω,

βεργέτα με τὸ χέρι σου δουμάκι νὰ τὸ πιάσω,

χαιρέτησέ με σπλαχνικὰ καὶ μετὰ μὲ θαρρέψου,

ἔπαρ’ κι ἐσὺ καὶ δῶσ’ κι ἐμὲ δρόσος καὶ θαραπέψου.

Μηδὲν ὀκνῆς καὶ κάμε το, ὅτι ὁ καιρὸς τὸ δίδει

νὰ φᾶμε μὲ γλυκότητα τοῦ πόθου μας τ’ ἀπίδι.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΟΝΕΙΡΟ

στ. 455-534

455

Α.
Ἄσι με κι ἔχεις ὣς ἐδὰ πλιὰ παρὰ ποὺ τυχαίνει,

460

ὅτι πολλάκις δείχνει ὁ νοῦς ἕναν καὶ ἀλλέως βγαίνει.

Ὅλοι γιὰ τὴν ξεφάντωσιν τοῦ πόθου λιγωρᾶτε

καὶ σὰν σᾶς τήνε δώσουσιν οὐδὲν τήνε ψηφᾶτε.

Φ.
Ὡς ἄγρια νύμφη μὄδειξες, σῶπα, ἄσι με τὴν ὥρα,

βλέπω σε νὰ διανεύεσαι μὲ θαυμαστὴν ἐγνώρα.

465

Καὶ ἀρέσει μου ν’ ἀποκοτᾶς, νὰ δείχνης καὶ φοβᾶσαι,

μετὰ τὴν ξεκαθάριση πλιὰ θαρρετὴ γιὰ νά ’σαι.

Α.
Νά ’ναι ποτὲ νὰ μ’ ἀγαπᾶς ἴσα κι ἐμπιστεμένα

ἐσὺ ποὺ δείχνεις καὶ ψοφᾶς καὶ λιγωρᾶς γιὰ μένα;

Νά ’ναι ποτὲ νὰ μὲ λαλῆς μ’ ἀλήθεια καὶ μὲ φύση

470

ἢ σὰν αὐτὸν ὁποὺ χαλᾶ τὰ πάσκει, ἀφεὶν τὰ κτίση;

Φ.
Κι ἐγὼ ὁ πτωχὸς ἐστέναξα κι ἐδάκρυσεν τὸ φῶς μου

ἀκόντα τέτοιο ρώτημα παράξενον ὀμπρός μου·

φιλώντα τὰ ματάκια της καὶ τά ’μνοστά της χείλη

ἐπέφτασιν τὰ δάκρυα μου στ’ ὡριόν της τὸ τραχήλι.

475

Γλυκιά, μὲ παραπόνεση, πολλὰ τῆς ἀπεκρίθη:

Τί ἔν’ τὸ παράξενον αὐτὸ στὸ νοῦ σου ὁπὀγεννήθη,

ὦ σπλαχνικό μου σκάνδαλο, γλυκὺ καὶ πειρασμέ μου,

ἴντα δηγᾶσαι, τί ἔν’ τὸ λὲς στὲς ἀναγάλλιασές μου;

Ρωτᾶς με ἂν ἔν’ καὶ σ’ ἀγαπῶ μὲ δίχως δολοσύνη;

480

Ἄλλην οὐκ ἔχω παρὰ σέν. Τίς νὰ τὸ ξεδιαλύνη

καὶ τέτοιον πράγμα μὲ λαλεῖς; Ἄδικον μέγαν ἔχεις

νὰ θὲς νὰ δείχνης ἄγνωρη σ’ ἐκεῖνο τὸ κατέχεις.

Τόσος καιρὸς δὲν σ’ ἔσωσεν οὐδὲ τὰ τόσα πάθη,

ὁ νοῦς σου τὴν ἀγάπη μου ἀκόμη νὰ τὴ μάθη;

485

Δὲ μὲ θωρεῖς, δὲν τ’ ἄκουσες μὲ τὴν ἐμπιστοσύνη

τὸ πὼς τὸν πόθο σου βαστῶ μ’ ὅλην τὴ δικιοσύνη;

Ἀλίμονον, Ἀθούσα μου, σφάζεις με νὰ σ’ ἀκούγω

καὶ ἀπὸ τὴν κάψα βλέπεις με ἐμὲν κι ἐσὲ νὰ λούγω.

Α.
Δὲν ἔν’ κακὸ ὁπὄχει νοῦν τ’ ἀνάντιο νὰ ντηρᾶται·

490

’ς τοῦτον ἂς εἶσαι θαρρετός: ὁπ’ ἀγαπᾶ φοβᾶται.

Ἐμεῖς κρατοῦμε μετὰ σᾶς νά ’χωμε δικιοσύνη

καὶ ὡσὰν θωρῶ δὲν ἔχετε σ’ ἐμᾶς ἐλεημοσύνη

κι ἐσεῖς εἰς ὅ,τι φταίσετε ὅλα εἶν’ συμπαθημένα

καὶ τὰ δικά μας ἔχετε πάντα κατακριμένα.

495

Ὅλα σ’ ἐμᾶς τῶν ἄτυχων συμπέφτουσιν τὰ βάρη

κι ἐκεῖνα τά ’χομε ντροπὴ ἔχετ’ ἐσεῖς καμάρι.

Φ.
Καὶ δὲ μὲ σώνει ὁ μποδισμὸς καὶ ὁ σφάκτης τῶν σιδέρω,

μὰ μὲ τὲς δυσκολιὲς αὐτὲς μὲ κάμνεις ν’ ἀναφέρω

τέτοιον καιρὸν τὸ δίκιο μου ὁπὄχω νὰ γυρεύγω

500

ψυχούλα μου, νὰ σὲ φιλῶ καὶ νὰ σὲ κολακεύγω.

Δὲν ξεύρεις καὶ ὅντε τρῶ τινὰς δὲν πρέπει νὰ δηγᾶται;

Εἰς κάθεν λόγον μιὰ γουλιὰ χάνει καὶ δὲ γρικᾶται.

Πῶς δὲ νοᾶς τὴν προτιμὴν τ’ ἀντρὸς κατὰ τὴν φύση

καὶ κατὰ τὴν συνήθισιν, τὴν σαρκικὴν τὴν κρίση;

505

Μὲ δίκιο πρέπει τὸ λοιπὸν νά ’ν’ τῆς ἀρσενικότης

κυριότατον τὸ θέλημα, παρὰ τῆς γυναικότης.

Ἀμ’ ἕνα πράμα τὰ κινᾶ: ὁπὄχει πλιὰ τὸν πόθο

γοργότερα συγκλίνεται, ὅσο γρικῶ καὶ γνώθω.

Α.
Καλὰ λαλεῖς, ἀμ’ ἔπρεπε κριτὴς σ’ ἀλλότρια φύση

510

ἢ θηλυκὸς γὴ ἀρσενικὸς θέλοντα νὰ τ’ ἀρτύση.

Φ.
Φρόνιμα λές, μὰ μέσα μας ἡ φιλεμένη κρίση

ἂς γίνεται καὶ τῶν ἀλλῶν καθεεὶς ἂς ἀφήση.

Ὦ πωρικό μου ἀχόρταγο καὶ τῆς καρδιᾶς μου τ’ ἄθος,

μηδὲ φοβᾶσαι καὶ ἀπὸ μὲ νά ’ρθης ποτέ σου εἰς λάθος.

515

Στὸν ἄνθρωπον τὸν ἄχρηστον τινὰς μὴ δώση θάρρη,

σ’ αὐτὸ νὰ πῶ, ὀκαὶ τινὰς δὲν ἔχει τί νὰ πάρη.

Ἴτις τὸ δὲν ἠξεύρομε ὡσὰν τὸ δὲ θωροῦμε

ἐμᾶς τὸ γένος φυσικὰ μᾶς κάμνει ν’ ἀγαποῦμε.

Κι ἐσὺ ὁπού ’σαι ὀμορφιά, στολίδι τῶν ἀνθρώπων

520

καὶ ὁπού ’σαι ὁμάδι μετὰ μὲν ’ς Κάστρον καὶ σ’ ἕναν τόπον,

ὁπὄχεις τὸ κουφάρι μου τώρα γιαπὰς γεμάτο

μοίραν ἀπὸ τοῦ πόθου μας τ’ ἀχόρταγο δροσάτο

καὶ ὁποὺ κρατῶ καὶ ὁποὺ φιλῶ καὶ ὁποὺ περιλαμπάνω

καὶ ὁπὄχω ἐλπίδα στὲς πικριὲς ὅλες μου νὰ γλυκάνω

525

–καὶ περιπλιὸ τ’ ἀπόκρυφο καὶ πολυαγαπημένο,

ἐκεῖνο τό ’χω πλιὰ ἀκριβὸ νὰ στέκω ν’ ἀνιμένω,

καὶ ἄλλα πολλὰ τὰ δὲ μπορῶ, γλυκότατό μου ταίρι,

ἔχει νὰ πῆ ἡ γλώσσα μου καὶ ὁ νοῦς μου ν’ ἀναφέρη–

πῶς θέλει νὰ μηδὲν κρατῶ καὶ νὰ μηδὲν φυλάσσω

530

μὲ πίστιν τὴν ἀγάπη μας τὴν τρέμομαι νὰ χάσω

θυμώντας μὴ ἔρθω εἰς δυσκολιά, σ’ ἐκείνη τὴ βανία,

καὶ πέσω στὴν ἀζιγανιά, ντηροῦμαι μὴ ἔν’ ἐννοία;

Μ’ ἂν ἔναι νὰ φοβούμεστε καὶ τὴν τιμή σου ἐπῆρα,

σοῦ φέρνω τὴν καλόγνωμην αὐτὴν τὴν ἴδια Μοίρα.

Καὶ αὐτὸν τὸ μέσον ἔν’ καλὸ καὶ πρέπει νὰ κρατοῦμε

καὶ τὸ λοιπὸν μηδὲν ἐβγῆς, κυρά μου: νὰ φιλοῦμε!

Π.
Καλὰ σοῦ λέγει· καὶ γιὰ ’γὼ δὲν ἔχω ν’ ἀπιστήσω,

ἀφήνω σας καὶ πὰ νὰ δῶ καὶ πάλι νὰ γυρίσω.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΟΝΕΙΡΟ

στ. 599-614

600

Α.
Ὢ πόσο πρέπει ν’ ἀγαπᾶ τινὰς τὴν ἐδικήν του ….

Φ.
Ὅντε τὴν βλέπει φρόνιμη καὶ ὀρθὴ στὴν ὄρεξίν του.

605

Α.
Καὶ αὐτὸ τυχαίνει νὰ γενῆ γιὰ μιὰ μεριὰ καὶ γι’ ἄλλη

καὶ ὁποὺ τοῦ λείπει τίβοτες κλωνάρι, νὰ τὸ βάλη.

Φ.
Ὦ πειρασμὲ τοῦ πόθου μου καὶ διώκτη τοῦ καλοῦ μου

καὶ τὸ σκουλήκι τῆς καρδιᾶς καὶ ὁ ξηλωμός τοῦ νοῦ μου,

τέτοιαν ἀγάπην δυνατὴ κι ἔτις ἐμπιστεμένη

610

’ς τοῦτον τὸν κόσμον, πίστεψε, δὲν ἔναι γεννημένη.

Καὶ αὐτό, κυρά μου, τὸ πολὺ καὶ τὸ γλυκὺ τὸ ζῆλος

μὲ μαρτυρᾶ μὲ πλιὰ καρδιά: τὴν ἔχομεν ἀλλήλως.

Καὶ τὸ λοιπὸν καταλλακτὰ βαστάζομεν τὸν πόθο

καὶ διακριμένη μετ’ αὐτὸ τὴν διαφορά μας γνώθω.

614

Μά τὴν ἀλήθειαν ἔπρεπε, κυρά μου, ἀπὸ δικοῦ σου

νὰ μ’ ἐσπλαχνίστης μ’ ὅλα αὐτὰ τὰ κάλλη τοῦ κορμιοῦ σου.

Ἂν ἔν’ καὶ μ’ ἐκοπιάσασι ὅλα μὲ δικιοσύνη,

τυχαίνει τώρα πρὸς ἐμὲ νά ’ρθουν μὲ καλοσύνη.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΟΝΕΙΡΟ

στ. 657-680

660

Φ.
Καὶ ὁπ’ ἀγαποῦνται μετ’ αὐτὰ πληγώνουνται καὶ γιαίνου,

ζοῦσι, κυρά, καὶ χαίρουνται καὶ δίχως φὰ χορταίνου.

Α.
Πολλὰ κατέχεις καὶ ἄφησ’ με.

Φ.
                                                  Θὲς πούρι νὰ σ’ ἀφήσω;

Καὶ ἀπόκεις, συνοδούλα μου, δίχως σου πῶς νὰ ζήσω;

665

Α.
Μαγεύγου με τὰ λόγια σου καὶ πέφτω καὶ πλανοῦμαι,

μὰ μ’ ὅλα αὐτεῖνα τοῦ ἀντρὸς τὲς δυσκολιὲς φοβοῦμαι.

Φ.
Ἤθελα νά ’χα τόσο νοῦ κι ἔτσι πιτήδεια γλώσσα

ὡς ὅσον δίκιον ἔχουσι τὰ πάθη μου τὰ τόσα,

ὅτι θαρρέσειν ἤθελα νὰ σὲ καταπονέσω

670

καὶ μ’ ἕναν ἀχαμνὸ σκοινὶ νὰ πιάσω νὰ σὲ δέσω.

Μὰ δὲ μπορῶ ν’ ἀντισταθῶ φοβώντα τὴ ζωή μου

στὰ χέρια σου πολλὰ κλιτὴ τόσον καιρόν, ψυχή μου.

Γιὰ ’γὼ καλλιά ’χω νὰ κρατῶ τὰ πάσχω σωπασμένα

καὶ μ’ ἔργο πλιὰ γοργότερο νά ’ναι μαρτυρημένα.

675

Α.
Κι ἐγὼ πολλὰ τὸ ρέγομαι καὶ οὐδ’ ἄλλο θέλω τρόπον

καὶ ἂς ἔρθωμεν στὴ μαρτυριὰ κι ἐμεῖς τῶν δυῶν ἀνθρώπων,

σότα ’ν’ ἐδῶ κι ἡ θαρρετή, καὶ ἂς ἔν’ καὶ πλιὰ δική σου,

καὶ ἂς ποῦν τὸ δίκιον πασανὸς καὶ ἂς ποῦσι τὰ γρικήσου.

Π.
Κι οἱ δυό σας δίκιον ἔχετε καὶ πασαεὶς κρατώντα

680

τὸ δίκιον του καλύτερο δικάζεται ποθώντα.

Ξύπνα κι ἐσὺ καὶ λάλησε.

Μ.
                                           Ἄκουσα τὰ δηγᾶται

καὶ ὁπὄχει δίκιο φαίνεται καὶ ποθομολογᾶται.

Φ.
Ἄκο τί λέγει, τὸ λοιπὸν μὲ χείλι καὶ μὲ μάτι,

ἀλίμονον, Ἀθούσα μου, δεῖξε κι ἐσὺ κομμάτι.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΟΝΕΙΡΟ

στ. 713-757

715

Φ.
Ὁ τόπος καὶ ὁ σωστὸς καιρὸς μὲ τὴν πιδεξοσύνη

δύνονται νὰ κατασαστοῦν μὲ διχωστὰς ὀδύνη.

Σ’ ἐσένα στέκει καὶ ἄνοιξε. Σώνεις κι ἐσὲν κι ἐμένα,

720

καὶ κάμε το, ψυχούλα μου, γοργὸ καὶ ἀγαπημένα.

Καὶ ἂν ἔχεις πρὸς τὴν πίστη μου δειλίασιν καμία,

θέλω σοῦ μόσει μὲ ψυχὴν καθάρια τώρα ’ς μία

τὸ πὼς μὲ λόγον καὶ καρδιά, μὲ ὅλα μου τὰ ἤθη

οὐδέποτέ μου μετὰ μέ, ψυχή μου, νὰ σ’ ἀρνήθη,

725

οὐδέποτέ μου βούλομαι ’τι νὰ σ’ ἀζιγανέψω,

μὰ πλιὰ παρὰ ποὺ τάσσομαι ὀλπίζω νὰ στερέψω.

Α.
Καλὰ καὶ νὰ κρατῶ τὰ λὲς νά ’ρχωνται ἀπ’ ἀγάπης

καὶ ἀπὸ στεριότητα ψυχῆς, ἀπεὶν ἐποδιαντράπης,

θέλω, γιὰ νά ’χωμεν καὶ αὐτὸν τὸν ὅρκο μαρτυρία,

730

νὰ μόσης πρῶτα στὸν Χριστόν, δεύτερο στὴν Κυρία,

ὅτι νὰ σὄναι ἡ τιμὴ γι’ ἀγάπη φυλαμένη

καὶ ὁ εἷς τ’ ἀλλοῦ μας νὰ βαστᾶ ψυχὴν ἐμπιστεμένη.

Φ.
Οὐδ’ ἄλλο θέλω νὰ γενῆ. Κι ἐσὺ λοιπόν, Ποθούλα,

φέρε γοργὸν τὸ κόνισμα, Χριστιανῶν τὴ βούλα,

735

τύπωσε τὰ ’ρκωμοτικὰ ὅλα καὶ βούλωσέ τα

καὶ μέσα στὸ σεντούκι σου βάλε καὶ κλείδωσέ τα.

Π.
Τώρα θωρῶ καὶ θὲ κοπῆ πᾶσα σας δυσκολία

καὶ θέλετ’ ἔρθει ἀνέγνοιαστοι στοῦ πόθου τὴ φιλία.

Α.
Γονάτισε καὶ βάλ’ ἐδῶ τὴν χέρα σου καὶ μόσε.

740

Φ.
Μετὰ χαρᾶς· καὶ ἂν κάμνει χρειά, καὶ πλιότερα μοῦ δῶσε.

«Μνέγω σου πρῶτα στὸν Χριστὸν καὶ στὴν Κυρὰ τοῦ κόσμου,

ὥστε νὰ πάρη τὴν ζωὴν τούτην ὁ θάνατός μου,

ν’ ἀποκρατῶ τὸν πόθο σου στεριὸν κι ἐμπιστεμένα».

Μὰ ἤθελα καὶ ἀπὸ σὲ νὰ δῶ τὸ τάσσεσαι μοσμένα.

745

Α.
Κι ἐγὼ αὐτὸν τὸν ἔποικες ὅρκο μνέγω καὶ τάσσω

ὄξω ἀπὸ τὴν ἀγάπη μας ἄλλο νὰ μὴ λογιάσω.

Φ.
Ὦ Λουλουδούσα μου γλυκιά, ὦ τῆς καρδιᾶς μου πώρα,

ἔχεις τὸν νοῦν καὶ τὴν καρδιὰ ἀναπαημένη τώρα;

Α.
Οἱ δυσκολιὲς ἐκόπησαν καὶ ὁ φόβος ἀπορρίκτη

750

καὶ ἡ ἀγάπη ἡμέρωσεν κι ἐδείκτησεν κι ἐσφίκτη.

Φ.
Καὶ μετ’ αὐτεῖνον τὸν σκοπὸν τὸ φίλημα, κυρά μου!

Ὕπα ν’ ἀνοίξης κι ἔρχομαι μὲ τὴν ἐπεθυμνιά μου.

Καὶ μέσα ’ς τούτην τὴν χαρὰν τὴν δὲ μπορῶ ξεικάσω,

γιατ’ εἶχα τῶν πολλῶν χρονῶν τὴν πείναν νὰ χορτάσω,

755

ἦλθεν εἷς ψύλλος ἄπονος κι ἐκαρδιοδάκασέ με

καὶ ἀπὸ τὴν ἐξεφάντωσιν τὴν εἶχα ἐξύπνησέ με.

Καὶ μεταφνίδιο ξύπνησα ὡσὰν παρατρεμμένος,

ἐχώνουμουν κι ἐκρύβγουμου ὡσὰν ἀστοχισμένος.

Κι ἐδῶθεν κεῖθ’ ἐγύριζα τάχατες νὰ γυρίση

τ’ ὄνειρο πάλι πρὸς ἐμὲ νὰ μὲ παρηγορήση.

Καὶ μὲ τὸ ξανακύλισμα ὁ ἥλιος ἐβγῆκε

καὶ τοῦτο ὅλο τ’ ἄδικο ὁ ψύλλος μοῦ τὸ ποῖκε.