Ο Χρονογράφος
Συγγραφέας: Δωρόθεος Μονεμβασίας
Χρονογραφία που περιγράφει γεγονότα από κτίσεως κόσμου έως και το 1589. Η επιλογή των αποσπασμάτων δεν φαίνεται να έχει γίνει με κριτήριο τη σπουδαιότητα των περιγραφόμενων γεγονότων, αλλά με βάση προσωπικά κριτήρια του συγγραφέα. Παρατίθενται συμβάντα και πληροφορίες που, εκτός από τη βυζαντινή, σχετίζονται και με τη ρωμαϊκή, οθωμανική και βενετική ιστορία. Το έργο εκδόθηκε για πρώτη φορά στη Βενετία το 1631 και σώζεται σε περισσότερα από 40 χειρόγραφα τα οποία παραδίδουν διαφορετικές παραλλαγές.
Δωρόθεος Μονεμβασίας, Βιβλίον ιστορικόν περιέχον εν συνόψει διαφόρους και εξόχους ιστορίας: αρχόμενον από κτίσεως κόσμου, μέχρι της αλώσεως Κωνσταντινουπόλεως, και των ακολούθων Σουλτάνων, Τυπογραφείο Νικολάου Γλυκύ, Βενετία 1798.
Εισαγωγή
Το έργο φέρει τη συμβατική ονομασία Χρονικό του Ψευδο-Δωρόθεου (ή Ιερόθεου) και εκδόθηκε για πρώτη φορά στη Βενετία το 1631· εκτός από την επιτυχημένη στη συνέχεια εκδοτική πορεία του, περιλαμβάνει μια εξαιρετικά πλούσια όσο και ανομοιογενή χειρόγραφη παράδοση που εγείρει πολλαπλά προβλήματα. Ανήκει στο είδος της χρονογραφίας και περιγράφει –ακολουθώντας τις συμβάσεις της ειδολογικής του κατηγορίας– τα γεγονότα «από κτίσεως κόσμου» μέχρι το 1589.
Η πατρότητα και η άμεσα συνυφασμένη με αυτήν ανίχνευση των διαφόρων στρωμάτων του κειμένου αποτελούν ακανθώδη προβλήματα που δεν έχουν βρει ακόμα των οριστική επίλυσή τους. Παλιότερα πολλές χειρόγραφες, αλλά και έντυπες, εκδοχές του έργου το απέδιδαν στον Δωρόθεο, τον φερόμενο ως μητροπολίτη Λακεδαιμονίας (Σπάρτης) και κατόπιν Μονεμβασίας, για τον οποίο ελάχιστες πληροφορίες είναι γνωστές και που, σύμφωνα με τους μελετητές, είναι ένα πρόσωπο ανύπαρκτο. Κατά τον Γ. Κεχαγιόγλου (2003, 227-233), η απόδοση του έργου στον Δωρόθεο είναι λανθασμένη και οφείλεται μάλλον σε αντιγραφικό ή μνημονικό λάθος αντί του Ιερόθεος – έτσι εξηγείται και η καθιερωμένη συμβατική ονομασία Ψευδο-Δωρόθεος. Το όνομα Ιερόθεος είναι δυνατό να ταυτιστεί με τον ομώνυμο μητροπολίτη Μονεμβασίας (β΄ τέταρτο του 16ου αιώνα-1602/1603), ο οποίος είχε συγγράψει και άλλα δημώδη έργα εκκλησιαστικής ιστορίας και είναι πιθανό να συμπλήρωσε το έργο που σήμερα αναφέρεται ως Χρονογραφία (ή Χρονικό) του 1570, κατά τα έτη 1589-1590 στη Μολδαβία, όπου φιλοξενήθηκε στο αυλικό περιβάλλον του ηγεμόνα Πέτρου του Χωλού (Κεχαγιόγλου 1999, 110). Εκεί, άλλωστε, γνωρίστηκε με τους γιαννιώτες αδελφούς Ζώτο και Απόστολο Τσιγαρά, δύο πρόσωπα που έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στη συμπλήρωση, επέκταση και στην εκπόνηση –αρκετές δεκαετίες αργότερα– της πρώτης βενετικής έκδοσης του Βιβλίου ιστορικού (Κεχαγιόγλου 1999, 110· Σταυρακοπούλου 2003, 47). Επομένως, η απόδοση της πατρότητας και του έργου που μας ενδιαφέρει στον Ιερόθεο Μονεμβασίας πρέπει να θεωρείται πολύ πιθανή (Λεντάρη 2007, 2389).
Όπως και να ’χει, το έργο αποτελεί ουσιαστικά ένα χρονογραφικό συμπίλημα –ακριβέστερα, η τυπωμένη μορφή του είναι μια εκδοχή αυτού του χρονογραφικού συμπιλήματος– που στηρίζεται σε βυζαντινά και μεταγενέστερα –ανώνυμα και επώνυμα– χρονικά, καθώς και σε άλλες (δευτερεύουσες) προφορικές και γραπτές πηγές, κυρίως ελληνόγλωσσες αλλά και ιταλόγλωσσες (βλ. Κεχαγιόγλου 1999, 113· Σταυρακοπούλου 2003, 49-50). Το παλιότερο χρονογραφικό υλικό του σώζεται σε πάνω από 40 χειρόγραφα, σε διάφορες παραλλαγές που συχνά αποκλίνουν αισθητά μεταξύ τους, όχι μόνο γλωσσικά αλλά και ως προς το περιεχόμενο και το χρονογραφικό τους εύρος (Λεντάρη 2007, 2389). Μέσα σ’ αυτή την πολύκλαδη παράδοση, που συνήθως διακρίνεται σε τέσσερις κύριες ομάδες (Κεχαγιόγλου 1999, 110-111), ως βασική πηγή αναδεικνύεται η προαναφερθείσα Χρονογραφία του 1570, η οποία με τη σειρά της θεωρείται ότι βασίζεται σε ένα ανώνυμο χρονικό, γνωστό με τον τίτλο Έκθεσις Χρονική, που καλύπτει την εκκλησιαστική και πολιτική ιστορία της περιόδου 1391-1517 και το οποίο αποτελεί τη βάση και άλλων ιστορικών/χρονογραφικών έργων του 16ου αιώνα (Λεντάρη 2007, 2389).
Ο Ψευδο-Δωρόθεος συνιστά ένα κράμα «κοσμικής» και «ιερής» χρονογραφίας που εκτυλίσσεται, ιδίως στην αφήγηση της μεταβυζαντινής ιστορίας, πάνω σε μια διττή άρθρωση: κατά τη διαδοχή των σουλτάνων και κατά τη διαδοχή των πατριαρχών (Κεχαγιόγλου 1999, 113). Πιο συγκεκριμένα, το έργο συνοψίζει την Αγία Γραφή, ενώ κάνει εκτενείς αναφορές στη ρωμαϊκή, βυζαντινή, οθωμανική και βενετική ιστορία (βλ. Σταυρακοπούλου 2003, 47-48). Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, πάντως, παρουσιάζει το τμήμα που πραγματεύεται τα γεγονότα μετά την Άλωση, ιδιαίτερα την πολυτάραχη ιστορία των χρόνων 1504-1570, η οποία στην έντυπη εκδοχή του Χρονικού επεκτείνεται μέχρι και το 1590· πρόκειται πιθανότατα για μεταγενέστερη προσθήκη είτε του αρχικού συντάκτη είτε των αδελφών Τσιγαρά, οι οποίοι προέβησαν και σε άλλες συμπληρώσεις, ασύμβατες με προηγούμενα σημεία του έργου (Κεχαγιόγλου 1999, 111-112). Γενικά, το κείμενο χαρακτηρίζεται από μεγάλη ρευστότητα λόγω των πολλαπλών μεταγενέστερων προσθηκών, που συνεχίστηκαν σχεδόν μέχρι και την πρώτη του εκδοτική εμφάνιση, καθώς η αφήγηση φαίνεται να επεκτείνεται μέχρι το 1629, όταν και συνέβη ο θάνατος του Ιωάννη Κορνάρου, δούκα των Ενετών.
Πολλοί μελετητές εκτιμούν ότι η αξία του ιστορικού έργου του Ψευδο-Δωρόθεου Μονεμβασίας είναι πολύ μεγάλη, διότι το έργο αυτό αποτελούσε, κατά τα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας, το μοναδικό ιστορικό βιβλίο που διέθετε ο ελληνόγλωσσος –και όχι μόνο– (ορθόδοξος) λαός. Πραγματικά, το κείμενο είχε μεταφραστεί ήδη από την αρχή σε πολλές βαλκανικές γλώσσες (π.χ. σλαβική, ρουμανική κ.ά.) αλλά και στην αραβική, ενώ αποτέλεσε το πιο αγαπητό λαϊκό εγχειρίδιο ιστορίας του τουρκοκρατούμενου ελληνισμού, με τις επανειλημμένες –περίπου 32 γνωστές– επανατυπώσεις/εκδόσεις του ώς τον 19ο αιώνα, μία από τις οποίες, αυτή από το βενετικό τυπογραφείο του Νικόλαου Γλυκύ το 1798, αποτέλεσε και την πηγή της παρούσας ανθολόγησης. Πέρα από τις όποιες ενστάσεις για την ιστορική και λογοτεχνική του αξία, οι πλούσιες έντυπες τύχες του, σε συνδυασμό με την ποικίλη μεταφραστική διάδοσή του, μας υποχρεώνουν να αποδεχτούμε «πως βρισκόμαστε μπροστά σ’ ένα αναμφισβήτητο ιστοριογραφικό μπεστ-σέλερ της πρώτης φάσης της νεοελληνικής πεζογραφίας» (Κεχαγιόγλου 1999, 110).
Αποσπάσματα
Σύνοψις διαφόρων ιστοριών. Μωυσής
Η Σύνοψις Ιστοριών αποτελεί ένα συμπίλημα από πολλά βιβλία, τα οποία ήταν γραμμένα σε διάφορες εποχές και σε πεζό λόγο, όπως μας ενημερώνει ήδη από την αρχή του έργου ο συγγραφέας. Η διήγηση ξεκινά με τη δημιουργία του κόσμου από τον Θεό και ακολουθεί η ιστορία των πρωτόπλαστων, του Αδάμ και της Εύας, και η πτώση τους από τον Παράδεισο. Έπεται η ιστορία του Κάιν και του Άβελ αλλά και του Νώε.
Στη συνέχεια, παρατίθεται η ιστορία της δημιουργίας του πύργου της Βαβέλ, σύμφωνα με την οποία ο Θεός οργίστηκε με τους απογόνους του Νώε, οι οποίοι προέβησαν σε ύβρη εναντίον του, και αποφάσισε να προκαλέσει σύγχυση στη γλώσσα τους ώστε να μην καταλαβαίνει ο ένας τον άλλο. Η ενέργεια αυτή είχε ως αποτέλεσμα τον διαχωρισμό των ανθρώπων και τη δημιουργία διάφορων εθνών. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην ιστορία των Εβραίων, ξεκινώντας από τον Αβραάμ, ενώ ακολουθούν ο Ιωσήφ και ο Μωυσής, του οποίου την ιστορία παρακολουθούμε τμηματικά στα επόμενα τρία αποσπάσματα.
| Τώρα ἀρχίζομεν νὰ εἰποῦμεν περὶ τοῦ Μωϋσέως, πόθεν κατάγεται, καὶ πῶς ἐλύτρωσε τοὺς Ἑβραίους ἀπὸ τὸν Φαραώ. ὁ Μωϋσῆς ἦτον υἱὸς Ἄβραμ, ἔγγονος Καγὰθ υἱοῦ Λευΐ. ὁ γὰρ Λευῒ ἐγέννησε τὸν Καγὰθ, ὁ δὲ τὸν Ἄβραμ. ὁ δὲ τὸν Ἀαρών. εἶτα τὴν Μαριὰμ καὶ τὸν Μωϋσῆν, καὶ ἦτον ὁ Ἀαρὼν καὶ |
|
| ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ Λευῒ, ἤγουν τὴν Ἱερατικήν. ὅμως ὡσὰν ἐγεννήθη ὁ Μωϋσῆς, ἦτον θεωρητικὸς καὶ χαριτωμένος πολλὰ, καὶ ἐφύλαξέ τον τρεῖς μῆνες ὁ Πατήρ του. καὶ ἐπειδὴ ἦτον ἀδύνατον νὰ τὸν κρύψουν, ἐπῆγεν ἡ Μητέρα του, καὶ ἔκαμεν ἕνα σεντουκόπουλον, καὶ ἔβαλε τὸν Μωϋσῆν μέσα, καὶ ἐσφάλι- σέν τον, καὶ ἔχρισε τὸ σεντοῦκι τὸ γύρον μὲ πίσσαν, καὶ ἔῤῥηξέ το εἰς τὸν ποτα- |
|
| μὸν, καὶ ἡ ἀδελφὴ τοῦ Μωϋσέως ἤρχετο μακρὰ περιπατοῦσα, καὶ βλέπουσα, ποῦ θέλει ὑπάγει τὸ σεντοῦκι. καὶ Θεοῦ ὁδηγίᾳ ἐκατέβηκεν ἡ θυγάτηρ Φαραὼ μὲ ταῖς δούλαις της εἰς τὸν ποταμὸν διὰ νὰ λουσθῇ. καὶ αἱ δοῦλαι αὐτῆς ἦσαν ὀμ- μπρὸς πρὸς τὸν ποταμὸν, καὶ εἶδαν τὸ σεντουκόπουλον. καὶ θαῤῥοῦσαι, ὅτι εἶναι τί- ποτε βίος, ἔδραμαν εἰς τὴν κυρίαν αὐτῶν τὴν θυγατέρα Φαραὼ, καὶ τῆς εἶπαν |
|
| διὰ τὸ σεντουκόπουλον ὁποῦ ηὗραν. καὶ ὡσὰν ἦλθεν εἰς τὸν ποταμὸν αὐτὴ, ἔστειλε καὶ ἤφεραν τὸ σεντουκόπουλον, καὶ ἄνοιξε καὶ ηὗρε μέσα τὸ παιδίον καὶ ἔκλαιεν. ὡσὰν τὸ εἶδεν αὐτὸ ἡ θυγατέρα Φαραὼ, εἶπε. τοῦτο τὸ παιδὶ εἶναι ἀπὸ τὰ παιδία τῶν Ἑβραίων. καὶ ἐχάρη ὅταν τὸ εἶδε, διὰ νὰ τὸ κάμῃ παιδί της. καὶ ἐκεῖ ὡσὰν τὸ ἐπῆρε τὸ παιδὶ, ἔφθασε καὶ ἡ ἀδελφὴ τοῦ Μωϋσέως, ὁποῦ ἐπερπάτειε κατό- |
|
| πι, διὰ νὰ ἰδῇ ποῦ θέλει καταντήσει. καὶ ὡς εἶδε τὴν θυγατέρα Φαραὼ καὶ ἐκρά- τειε τὸ παιδὶ, καὶ ἐχαίρετο πῶς τὸ ηὗρε, τῆς εἶπε. θέλεις νὰ φέρω μίαν γυναῖ- κα νὰ τὸ βυζάνῃ; ἡ δὲ θυγάτηρ τοῦ βασιλέως ἀπέστειλέ την, νὰ φέρῃ τὴν βυζά- στριαν, καὶ οὕτως ἔδραμεν ἡ Ἀδελφὴ τοῦ Μωϋσέως, καὶ ἔκραξε τὴν μητέρα τοῦ παιδίου καὶ τὸ ἐπαρέδωκε. καὶ ἐπαρήγγειλέ την, ὅτι νὰ φυλάγῃς καλὰ τὸ παιδὶ τοῦτο, καὶ |
|
| νὰ τὸ τρέφῃς μὲ πᾶσαν ἐπιμέλειαν, καὶ ἐγὼ θέλω δώσει τὸν κόπον σου. καὶ ἐπῆρεν ἡ γυναῖκα τὸ παιδὶ, καὶ ἔθρεψέ το, καὶ ἐκολάκευέ το, καθὼς ποιοῦσιν αἷ Μητέρες τὰ περιπόθητα παιδία αὑτῶν. ὡς δὲ ηὐξήνθη ὁ Μωϋσῆς, ἐπῆρεν ἡ Μητέρα του καὶ ἐπῆγε τὸ παιδὶ εἰς τὴν θυγατέρα Φαραὼ, καὶ ἐπαρέδωκε τὸ παιδὶ εἰς τὰς χεῖρας της, καὶ ἔκαμέν το υἱὸν αὐτῆς. καὶ ὠνόμασε τὸ ὄνομά του Μωϋσῆς, τὸ ὁποῖον |
|
| ἑρμηνεύεται τῇ γλώττῃ τῶν Αἰγυπτίων, ὁ σωθεὶς ἀπὸ τὸ νερόν. καὶ ἐπῆρε τὸ παιδὶ ἡ θυγατέρα τοῦ Φαραὼ, καὶ τὸ ἐπῆγεν εἰς τὸν πατέρα της. καὶ ὡς ἔπιασε τὸ παιδὶ εἰς τὰ χέριά του ἔπαιζεν αὐτὸ, καὶ ἐκολάκευσε. τὸ δὲ παιδίον ὁ Μωϋ- σῆς ἔπιασε τὴν κορώνα τοῦ Φαραὼ, ὁποῦ τὴν ἐφόρειεν εἰς τὸ κεφάλι, καὶ τὴν ἔῤ- ῥηξε κάτω. ὡς δὲ εἶδε τοῦτο ὁ βασιλεὺς, ἐθυμώθη πολλὰ, καὶ ἤθελε νὰ θανα- |
|
| τώσῃ τὸν Μωϋσῆν. ὡς δὲ ἤκουσεν ἡ θυγάτηρ Φαραὼ, ὅτι νὰ σκοτώσῃ τὸ παι- δὶ αὐτῆς, ἐλυπήθη πολλὰ, καὶ ἔδραμεν εἰς τὸν πατέρα της, λέγουσα ὅτι τοῦτο ὁποῦ ἔκαμε τὸ παιδὶ, τὸ ἔκαμεν ὡς ἄγνωστον καὶ μωρὸν ὁποῦ εἶναι. ἀμὴ ἂν θέ- λῃς νὰ καταλάβῃς τὴν ἀλήθειαν, ἢ ἐν γνώσει τὸ ἔκαμεν, ἢ ἄγνωστα ὡς παι- δὶ, βάλε εἰς ἕνα μέρος χρυσάφι, καὶ εἰς ἄλλο ἄναψε κερὶ, ἄλλοι λέγουν κάρβου- |
|
| να, καὶ βάλετα ὀμπρός του. καὶ εἰ μὲν πάρῃ τὸ χρυσάφι, τὸ ἔκαμε μὲ γνῶσιν. εἰδὲ καὶ πάρῃ τὰ κάρβουνα, ἰδὲ ὁποῦ κάμνει ὡς ἄγνωστον, καὶ ἄφηκε τὸ χρυ- σάφι καὶ ἐπῆρε τὴν φωτίαν. καὶ ταῦτα εἶπεν ἡ θυγάτηρ Φαραὼ, Θεοῦ σοφίᾳ. ὡς δὲ ἤκουσεν ὁ Βασιλεὺς τοὺς λόγους, ἐκαταπράϋνεν ὁ θυμὸς αὐτοῦ, καὶ ἠγαλ- λιάσθη ἡ ψυχή του· καὶ ἐν τῷ ἅμα ὥρισε, καὶ ἤφεραν τὸ χρυσάφι λελαμπρϋσμένον |
|
| εὔμορφον, καὶ ἤφεραν καὶ φωτίαν ἀνὰ μέρος, καὶ τὰ ἔβαλαν ὀμπρὸς του παιδίου, καὶ ἐν τῷ ἅμα ἔδραμε καὶ ἔπιασε τὴν φωτίαν. καὶ καθὼς ἦτον τὴν ἔβαλεν εἰς τὸ στόμα του, καὶ ἐκάη ἡ γλῶσσά του. καὶ ἀπ’ ἐκεῖνο ἔμεινε βραδύγλωσσος, καὶ δὲν ὡ- μίλειε καθαρά. καθὼς τὸ μαρτυρεῖ ὁ Θεῖος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς εἰς τὸν Βαρὺν ἦχον, εἰς τὴν ὀγδόην Ὠδὴν, ὁποῦ λέγει. Τῷ βραδυγλώσσῳ καὶ δυσήχῳ |
|
| Μωσεῖ, ἤγουν κακοφώνῳ. ὡς δὲ εἶδεν ὁ Βασιλεὺς ὅτι ἐπῆρε τὴν φωτίαν, καὶ ἔβαλέ την εἰς τὸ στόμα του, καὶ ἔκαψε τὴν γλῶσσάν του, ἐχάρηκε πολλὰ, καὶ εὔγαλε πᾶσαν ὑποψίαν κακὴν ὁποῦ εἶχε, διατί τοῦ ἔῤῥηξε τὴν κορώναν. ὅμως ηὐξήνθη ὁ Μωϋσῆς, καὶ ἦλθεν εἰς ἡλικίαν νέου, καὶ ὑπῆγεν εἰς τοὺς ἀδελφοὺς αὐ- τοῦ, ἤγουν εἰς τοὺς Ἑβραίους. καὶ μιᾷ ἡμέρᾳ βλέπει καὶ δέρνει ἕνας Αἰγύπτιος |
|
| ἕναν Ἑβραῖον, καὶ ἐλυπήθη πολλά. καὶ ἐθυμώθη, καὶ σκοτώνει τὸν Αἰ- γύπτιον, καὶ τὸν χώνει εἰς τὴν ἄμμον. καὶ πάλιν ἐπὶ τὴν αὔριον βλέπει δύω Ἑβραίους καὶ ἐδικάζοντο, καὶ ἔδερνεν ὁ ἕνας τὸν ἄλλον· καὶ λέγει τοῦ ἑνὸς, δια- τί δέρνεις τὸν ἀδελφόν σου, ὁποῦ εἶναι Ἑβραῖος; ὁ δὲ τοῦ ἀπεκρίθη· ποῖος σὲ ἔκαμεν Ἀφέντην εἰς ἡμᾶς; μήπως θέλεις νὰ μὲ σκοτώσῃς καὶ ἐμὲ, καθὼς |
|
| ἐσκότωσες ἐχθὲς τὸν Αἰγύπτιον; ἀκούσας δὲ ὁ Μωϋσῆς, ἐφοβήθη καὶ ἔφυγε, διὰ νὰ μὴν τὸ μάθῃ ὁ Βασιλεὺς, καὶ θανατώσῃ αὐτόν. καλὰ καὶ ἐν ὑστέροις τὸ ἔμα- θε, καὶ ἐγύρευέ τον διὰ νὰ τὸν φονεύσῃ. καὶ ἐκατοίκησεν ὁ Μωϋσῆς ἐν γῇ Μαδιὰμ, καὶ ἐπῆγεν εἰς τὸ πηγάδι καὶ ἐκάθισε. καὶ ἐκεῖ ἦλθαν αἱ ἑπτὰ θυγατέρες τοῦ Ἱερέως Μαδιάμ, ὁποῦ ἔβοσκαν τὰ πρόβατα τοῦ Πατρὸς αὑτῶν, διὰ νὰ τὰ ποτίσουν, καὶ |
|
| ἐβοήθησέ ταις καὶ ἐπότισαν αὐτά. καὶ ὡσὰν ἐποτίσθησαν τὰ πρόβατα, ἐπῆγαν εἰς τὸν Πατέρα αὐτῶν τὸν Ἰωθὼρ τὸν Ραγουήλ. καὶ ὡς ταῖς εἶδεν, εἶπε. τί εἶναι τοῦτο ὁποῦ ἐποτίσατε τόσον γλήγορα καὶ ἤλθετε; ἀπεκρίθησαν καὶ εἶπον. ἕνας ἄνθρωπος Αἰγύπτιος ἔπιασε, καὶ ἐν τῷ ἅμα εὔγαλε νερὸν, καὶ ἐδίωξε τοὺς βοσ- κοὺς, καὶ ἐβοήθησέ μας καὶ ἐποτίσαμεν. τότε λέγει πρὸς αὐτάς. καὶ ποῦ εἶναι ὁ |
|
| ἄνθρωπος ἐκεῖνος; καὶ ποῦ τὸν ἀφήσετε, καὶ δὲν τὸν ἠφέρετε νὰ φάγῃ ψωμί; καὶ ὅπως ἔκραξαν τὸν Μωϋσῆν, καὶ ἐπῆγεν εἰς τὸ σπῆτι τοῦ Ραγουὴλ, καὶ ἔδω- κέν του τὴν θυγατέρα του τὴν Σεπφώραν εἰς γυναῖκα. μετὰ δὲ τὰς πολλὰς ἡμέρας ἐκείνας ἀπέθανεν ὁ Βασιλεὺς τῆς Αἰγύπτου, καὶ ἐβόησαν πρὸς τὸν Θεὸν οἱ υἱοὶ Ἰσραήλ, ἤγουν οἱ Ἑβραῖοι, ὅτι δὲν ἐδύνοντο πλέον εἰς τὰ κακὰ τῶν Αἰ- |
|
| γυπτίων. καὶ εἰσήκουσεν ὁ Θεὸς τῆς φωνῆς καὶ τὸν στεναγμὸν αὐτῶν. καὶ ὁ Μωϋσῆς ἔβοσκε τὰ πρόβατα τοῦ πενθεροῦ του, καὶ ἦλθεν εἰς τὸ ὄρος τοῦ Θεοῦ Χωρήβ. Ὥφθη δὲ Ἄγγελος Κυρίου ἐν φλογὶ πυρὸς ἐκ τῆς βάτου, καὶ ὁρᾷ, ὅτι ἡ βάτος καίεται πυρὶ, ἡ δὲ βάτος οὐ κατεκαίετο. εἶπε δὲ Μωσῆς. Παρελθὼν ὄψομαι τὸ ὅρα- μα τοῦτο τὸ μέγα, τί ὅτι οὐ κατακαίεται ἡ βάτος. ὡς δὲ εἶδε Κύριος, ὅτι προ- |
|
| σάγει ἰδεῖν, ἐκάλεσεν αὐτὸν ἐκ τῆς βάτου λέγων· Μωσῆ; ὁ δὲ εἶπε· τί ἐστί Κύριε; καὶ εἶπε· μὴ ἐγγίσῃς ὧδε, λῦσον τὸ ὑπόδημα ἐκ τῶν ποδῶν σου. ὁ γὲ τόπος ἐν ᾦ σὺ ἔστησας, γῆ ἁγία ἐστί. καὶ εἶπεν αὐτῷ. ἐγὼ εἰμὶ ὁ Θεὸς τοῦ Πατρός σου Ἁβραὰμ, καὶ ὁ Θεὸς Ἰσαὰκ, καὶ ὁ Θεὸς Ἰακώβ. ἤγουν ἐφανερώθη αὐτῷ τῷ Μωϋσεῖ Ἄγγελος Κυρίου ἐκ τῆς βάτου, καὶ βλέπει, ὅτι ἡ βάτος καίε- |
|
| ται μὲ τὴν φωτίαν, καὶ δὲν κατακαίεται. καὶ εἶπεν ὁ Μωϋσῆς. ἂς ὑπάγω νὰ ἰδῶ τοῦτο τὸ θέαμα τὸ μέγα, διατί δὲν κατακαίεται ἡ βάτος; καὶ ὡσὰν εἶδεν ὁ Κύριος, ὅτι σιμώνει νὰ ἰδῇ, τὸν ἔκραξεν ἀπὸ τὴν βάτον καὶ λέγει του. Μωϋσῆ, Μωϋσῆ· καὶ ἐκεῖνος εἶπε. τί εἶναι Κύριε; καὶ λέγει του. μὴ σιμώσῃς ἐδώ. λῦσαι τὰ ὑποδήματά σου ἀπὸ τὰ ποδάριά σου, διότι ὁ τόπος ὅπου στέκεις. εἶναι γῆ ἁγία. |
|
| καὶ τότε τοῦ λέγει. Ἐγὼ εἰμί ὁ Θεὸς τοῦ Πατρός σου τοῦ Ἁβραὰμ, καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσαὰκ, καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰακώβ. αὕτη ἡ βάτος ὁποῦ εἶδεν ὁ Μωϋσῆς ἐπροεσήμαινε τὴν Παναγίαν Παρθένον, ὁποῦ ἐδέχθη τὸ πῦρ ὅλον τῆς Θεότητος, καὶ ἔμεινεν ἀκατάφλεκτος, ἤγουν ὁποῦ δὲν ἐκάη. [...] |
|
- Το καλάθι με τον Μωυσή-νήπιο αφήνεται από τη μητέρα και την αδελφή του στο ποτάμι, πίνακας τους Alexey Tyranov, 1839-1842.
Πηγή: Wikimedia Commons - Frederick Goodall, Η εύρεση του Μωυσή, 1885, λάδι σε καμβά, ιδιωτική συλλογή του Μεξικανού Juan Antonio Perez Simon.
Πηγή: Wikimedia Commons - Lawrence Alma-Tadema, Η εύρεση του Μωυσή, 1904, λάδι σε καμβά, ιδιωτική συλλογή. Μια μεγαλοπρεπής πομπή μεταφέρει την κόρη του Φαραώ και το καλάθι με τον Μωυσή-βρέφος στο παλάτι.
Πηγή: Wikimedia Commons - Giorgone, Ο Μωυσής περνάει τη δοκιμασία της φωτιάς, περ. 1505, λάδι σε ξύλο, Πινακοθήκη Uffizi, Φλωρεντία, Ιταλία.
Πηγή: Wikimedia Commons - Ciro Ferri, Ο Μωυσής και οι κόρες του Ιωθώρ, μεταξύ 1660-1689, λάδι σε καμβά, Μουσείο Τέχνης Σάο Πάολο, Βραζιλία. Ο Μωυσής διώχνει τους βοσκούς από την πηγή και οι κόρες του Ιωθώρ ποτίζουν ανεμπόδιστες τα πρόβατα.
Πηγή: Wikimedia Commons - Ο Μωυσής και η καιόμενη βάτος, με τον Μωυσή να βγάζει τα παπούτσια του, πίνακας που αποδίδεται στον Ολλανδό Dierick Bouts τον Πρεσβύτερο, περ. 1465-1470, λάδι σε ξύλο, Μουσείο Τέχνης της Φιλαδέλφειας, ΗΠΑ.
Πηγή: Wikimedia Commons - Sébastien Bourdon, Καιόμενη βάτος, 17ος αι., λάδι σε καμβά, Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη, Ρωσία.
Πηγή: Wikimedia Commons
- Δεν βρέθηκαν βίντεο
- Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου
Σύνδεσμοι
Λεξικά
- Λεξικά Νεοελληνικής
- Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
- Λεξικό Εμ. Κριαρά
- Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
- TLG
- Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
- Liddell-Scott
- Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)
Μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά
Σύνδεσμοι
Σύνοψις διαφόρων ιστοριών. Ο Μωυσής και η πληγή της μετατροπής του νερού σε αίμα
Περιγράφονται οι δέκα πληγές που έπληξαν τον λαό των Αιγυπτίων και η έξοδος των Εβραίων από την Αίγυπτο υπό την καθοδήγηση του Μωυσή.
- James Tissot, Ο Μωυσής και ο Ααρών μιλούν στον λαό, μεταξύ 1896-1902, Εβραϊκό Μουσείο, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ.
Πηγή: Wikimedia Commons - James Tissot, Ο Μωυσής μιλά στον Φαραώ, μεταξύ 1896-1902, Εβραϊκό Μουσείο, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ.
Πηγή: Wikimedia Commons - James Tissot, Η ράβδος του Ααρών καταβροχθίζει τις άλλες ράβδους, μεταξύ 1896-1902, Εβραϊκό Μουσείο, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ.
Πηγή: Wikimedia Commons - James Tissot, Το νερό μετατρέπεται σε αίμα, πριν το 1903, ακουαρέλα-απεικόνιση τη πρώτης πληγής του Φαραώ.
Πηγή: Wikimedia Commons
- Δεν βρέθηκαν βίντεο
- Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου
Σύνδεσμοι
Λεξικά
- Λεξικά Νεοελληνικής
- Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
- Λεξικό Εμ. Κριαρά
- Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
- TLG
- Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
- Liddell-Scott
- Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)
Μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά
Σύνδεσμοι
Σύνοψις διαφόρων ιστοριών. Ο Μωυσής και οι Δέκα Εντολές
Γίνεται αναφορά στις Δέκα Εντολές που κλήθηκε ο Μωυσής να παραλάβει από τον Θεό και να τις παραδώσει στον λαό του Ισραήλ, προκειμένου οι άνθρωποί του να ζουν σύμφωνα με αυτές.
| [...] ὅμως μετὰ τρεῖς ἡμέρας ἀφ’ οὗ ἐλευ- θερώθησαν οἱ Ἑβραῖοι ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ἐκάλεσε Κύριος ὁ Θεὸς τὸν Μωϋ- σὴν εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ Σινᾶ ὄρους. καὶ ὡσὰν ἤθελε νὰ ὑπάγῃ εἰς τὸ ὄρος νὰ ὁμι- λήσῃ μὲ τὸν Θεὸν, ἐπῆρε καὶ τοὺς Ἑβραίους μετ’ αὑτοῦ. ὁ δὲ Μωϋσῆς ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος |
|
| διὰ νὰ λάβῃ τὸν Νόμον, καὶ ἄφηκε κάτω τὸν Λαὸν μετὰ Ἀαρὼν τοῦ ἀδελφοῦ, καὶ τοὺς εἶπε. ὅτι ἐγὼ ὑπάγω εἰς τὸ ὄρος, διὰ νὰ λάβω τὰς ἐντολὰς παρὰ Θεοῦ, καὶ ἐσεῖς ἀναπαύεσθε, καὶ εἰρηνεύετε, ἕως νὰ κατέβω πάλιν εἰς ἐσᾶς. καὶ ἐὰν τύχῃ καὶ ἔλ- θῃ τίποτε κρίσις ἢ διαφωνία, ἰδοὺ ὁποῦ ἀφήνω τὸν Ἀαρὼν καὶ τὸν Ὢρ κεφαλὴν εἰς ἐσᾶς. καὶ ἀνέβη Μωϋσῆς εἰς τὸ ὄρος· καὶ ἐσκέπασεν ἡ νεφέλη τὸ ὄρος. καὶ ἐκα- |
|
| τέβη ἡ δόξα Κυρίου τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τὸ ὄρος Σινᾷ, καὶ ἐκάλυψεν αὐτὸ ἡ νεφέλη. τὸ δὲ εἶδος τῆς δόξης Κυρίου, ἤγουν ἡ θεωρία, ὁποῦ ἦτον εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ βου- νοῦ, τὴν ἔβλεπαν οἱ Ἑβραῖοι, καὶ ἦτον ὡσεὶ πῦρ φλέγον, τουτέστι ὡσὰν φω- τία ὁποῦ καίει. καὶ ὡς εἶδον τοῦτο οἱ Ἑβραῖοι, ἔλαβον φόβον μέγαν. καὶ ὑπῆ- γεν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸ μέσον τῆς νεφέλης, καὶ ἔκαμεν ἐκεῖ σαράντα ἡμέρας καὶ |
|
| σαράντα νύκτας, καὶ ἐλάλησε μετὰ τοῦ Θεοῦ, καὶ ἔδωκεν αὐτοῦ τὰς δέκα Ἐντολὰς ταύτας γεγραμμένας τῷ δακτύλῳ αὐτοῦ εἰς πλάκας. αἱ ὁποῖαι ἦσαν μὲ Σα- φύρι γεγραμμέναι μίαν μεραίαν καὶ ἄλλην. Πρώτη ἐντολὴ, Κύριος ὁ Θεός σου, Κύριος εἷς ἐστί, καὶ οὐ προσκυνήσεις Θεὸν ἀλλότριον. ἤγουν, ὁ Θεὸς δὲν θέ- λει ἄλλον Θεὸν νὰ προσκυνοῦν, μόνον αὐτὸν τὸν ἕνα ἀληθινὸν Θεόν. καὶ τοῦτο |
|
| εἶπε τῶν Ἑβραίων, διὰ νὰ τοὺς εὐγάλῃ ἀπὸ τὴν Εἰδωλολατρείαν, ὁποῦ ἐκρα- τοῦσαν πολλοὶ ἀπ’ αὐτούς. Δευτέρα ἐντολὴ, Οὐ λήψη τὸ ὄνομα Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου ἐπὶ ματαίῳ· ὥστε τὸ ὄνομα ἐκείνου τοῦ Θεοῦ νὰ μὴ τὸ πάρουν εἰς μά- ταιον καὶ εὔκαιρον, νὰ τὸ ὀνομάσουν ἀλλοῦ ὁποῦ δὲν πρέπει. Τρίτη ἐντολὴ, Νὰ φυλάξουν τὴν ἡμέραν τοῦ Σαββάτου. Σάββατον θέλει νὰ εἰπῇ ἑλληνικὰ Κατά- |
|
| παυσις, διότι ὁ Θεὸς ἀπὸ τὴν πρώτην ἡμέραν ὁποῦ ἄρχισε νὰ κάμῃ τὸν Κόσ- μον, εἰς τὴν ἑβδόμην ἐτελείωσε τὰ ἔργα ὁποῦ ἤθελε καὶ ἔκαμε, καθὼς λέγει ὁ Μωϋσῆς, ὅτι τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ ὁποῦ εἶναι τὸ Σάββατον, ἐκατέπαυσεν ἀπὸ ὅλα τὰ ἔργα. καὶ διὰ τοῦτο ἤθελε τότε, πρὶν παρὰ νὰ ἔλθῃ νὰ σαρκωθῇ, ὅτι νὰ τιμᾶται ἐκείνη ἡ ἡμέρα τοῦ Σαββάτου. Τετάρτη ἐντολή. Τίμα τὸν πατέρα |
|
| σου καὶ τὴν μητέρα σου. Ὅποιος ἐκεῖνος δὲν ἀγαπᾷ τοὺς γονεῖς αὑτοῦ, ὁποῦ εὐγῆκεν ἀπ’ αὐτοὺς, δὲν ἔχει ἀνθρώπου φύσιν, μόνον τῆς ὀχίας. ἡ ὁποία ὀχία ἔχει μίαν φύσιν, ὅτι, ὅταν σμίγῃ τὸ ἀρσενικὸν μὲ τὸ θηλυκὸν, βάλλει τὸ ἀρσε- νικὸν τὸ κεφάλι του εἰς τὸ στόμα τοῦ θηλυκοῦ, καὶ ἀπὸ τὴν τόσην γλυκύτητα τρώγει τὸ κεφάλι τοῦ ἀρσενικοῦ τὸ θηλυκὸν, καὶ μετ’ ἐκεῖνο ἐγγαστρώνεται. καὶ πάλιν, ὅταν |
|
| ἔλθῃ ἡ ὥρᾳ νὰ γεννήσῃ τὸ θηλυκὸν, τρώγουν τὰ παιδία τὴν κοιλίαν τῆς μητέ- ρας των, καὶ εὐγένουν ἔξω. καὶ ὅποιος κακολογεῖ τὸν πατέρα του, ἢ τὴν μητέρα του, θέλει δώσει κακὸν θάνατον. διότι ὁ πατέρας, καὶ ἡ μητέρα ἔχουν τὸν τόπον τοῦ Ποιητοῦ ἐδῶ εἰς τὸν Κόσμον. Πέμπτη ἐντολὴ, Νὰ μὴ φονεύσῃς. Ὅποιος φονεύσῃ, γίνεται ὅμοιος τοῦ Κάϊν. ὁ ὁποῖος ἐστάθη πρῶτος ὁποῦ ἐφόνευσεν |
|
| εἰς τὸν Κόσμον, καὶ ἐμίανε τὴν γῆν μὲ τὸ αἷμα τοῦ ἀδελφοῦ του, καὶ διὰ τοῦτο θέ- λουν οἱ Νόμοι, ὅτι καὶ αὐτοῦ τοῦ φονέως νὰ χύνεται τὸ αἷμα του, ἤγουν νὰ λαμ- βάνῃ θάνατον. λοιπὸν ὁ φόνος εἶναι μέγα ἀμάρτημα, καὶ διὰ τοῦτο ὁ Θεὸς ἐπα- ρήγγειλε τῶν ἀνθρώπων, νὰ βλέπουνται ἀπὸ τὸν φόνον, διὰ νὰ μὴν κολασθοῦν αἰωνίως εἰς τὸ πῦρ τὸ ἄσβεστον μὲ τὸν Κάϊν. Ἕκτη Ἐντολὴ, νὰ μὴ κλέψῃς. |
|
| Ἡ κλεψία εἶναι ἁμαρτία μεγάλη καὶ μεμισημένη καὶ ἐντροπιασμένη. κράζει δὲ αὐ- τὴν ἡ γραφὴ αἷμα. καὶ ὅσοι κλέπτουν καὶ ἁρπάζουν τὰ ξένα πράγματα, ἐκείνους κρά- ζει ἄνδρας αἱμάτων. Ἑβδόμη ἐντολὴ, εἶναι, νὰ μὴ μοιχεύσῃς. Ἡ μοιχεία εἶναι μεγαλήτερον ἁμάρτημα ἀπὸ ὅλα τὰ ἁμαρτήματα. καὶ ὅσοι κάμουν αὐτὴν, ἢ ἄνδρες, ἢ γυναῖκες, κληρονομοῦσι τὴν αἰώνιον κόλασιν, τὸ πῦρ τὸ |
|
| αἰώνιον τὸ ἡτοιμασμένον τῷ Διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ. Ὀγδόη ἐντολὴ εἶναι, νὰ μὴν ψευδομαρτυρήσῃς. Ἡ ψεύτικη μαρτυρία εἶναι ἄρνησις Χρι- στοῦ, ἔστωντας ὁποῦ ἀρνεῖσαι τὴν ἀλήθειαν. ἡ ὁποία ἀλήθεια εἶναι αὐτὸς ὁ Χρι- στός. καὶ μαρτυρεῖς ψέμματα, καὶ ἀδικεῖται ὁ ἀδελφός σου ὁ Χριστιανός. καὶ παιδεύει αὐτὸν ἀδίκως ἡ κρίσις. διότι πολλαῖς φοραῖς τινὰς, ἢ ἀπὸ ἔχθραν, ἢ ἀπὸ |
|
| συγγένειαν, ἢ ἀπὸ φιλίαν, ἢ ἀπὸ πληρωμὴν, ὑπάγει καὶ μαρτυρεῖ ψέμμα- τα, καὶ θανατώνει τὸν ἄνθρωπον, ἢ χάνει τὰ πράγματά του. καὶ διὰ τοῦτο ὁ Θεὸς ὁ δίκαιος θέλει τοῦ τὸ ἀνταποδώσει ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῆς κρίσεως ὁμοῦ μετὰ τῶν ἄλλων ψευδομαρτύρων. Ἐννάτη ἐντολὴ, νὰ μὴν ἐπιθυμήσῃς τὴν γυναῖκα τοῦ πλη- σίον σου. Ἄλλο εἶναι νὰ μοιχεύσῃ τινὰς, καὶ ἄλλο εἶναι νὰ ἐπιθυμήσῃ. διότι ἡ |
|
| μοιχεία εἶναι ἔργον τέλειον. ἡ δὲ ἐπιθυμία εἶναι ἁμαρτία ἀτελὴς, διότι μόνον ἐπεθύμησε, καὶ ἐμοίχευσεν εἰς τὴν καρδίαν του. διὰ τοῦτο καὶ ὁ Χριστὸς λέγει εἰς τὸ ἱερὸν Εὐαγγέλιον. Ὁ ἐμβλέψας γυναικὶ εἰς τὸ ἐπιθυμῆσαι αὐτῆς, ἤδη ἐμοί- χευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὑτοῦ. ἤγουν τὴν μοιχείαν τὴν ἔκαμεν εἰς τὴν καρ- δίαν του· ἁμάρτημα μεγάλον τὸ λέγει ὁ Θεὸς, διότι πρῶτον καὶ ῥίζα εἶναι ἡ |
|
| ἐπιθυμία, καὶ τότε τὸ ἔργον. καὶ ἀπὸ θέλημά του δὲν ἔλειψε νὰ μὴν τελειώσῃ τὴν ἐπιθυμίαν του. Δεκάτη ἐντολὴ εἶναι, νὰ μὴν ἐπιθυμήσῃς τὰ κτήματα τοῦ πλη- σίον σου. Κτήματα λέγει σπήτια, ἀμπέλια, χωράφια, καὶ ἄλλα πράγματα ὑποστατικὰ διὰ τὸ ὁποῖον λέγει ὁ Προφήτης ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ. Οὐαὶ οἱ προσάπ- τοντες οἰκίαν πρὸς οἰκίαν, καὶ ἀγρὸν εἰς ἀγρόν. ἤγουν καὶ εἰς ἐκείνους, ὁποῦ σιμώ- |
|
| νουν σπῆτι μὲ σπῆτι, ἢ τὸ χωράφι εἰς χωράφι. διότι ἐπιθυμεῖ νὰ κλέψῃ καὶ νὰ ἀδικήσῃ τοῦ γειτόνου του, ἤγουν τοῦ ἀδελφοῦ του Χριστιανοῦ τὸ πρᾶγμα, ἢ δυναστικῶς, ἢ μὲ δῶρα, καὶ ἀδικεῖ αὐτόν. καὶ τυχαίνει καὶ εἶναι καὶ ὀρφανὸς, ἢ χώρα ὁποῦ ἀδικεῖ- ται, καὶ εἶναι μέγα ἁμάρτημα, ὡσὰν καὶ τὰ ἄλλα, ὅποιος ἐπιθυμεῖ τὰ πράγ- ματα τοῦ ἀλλουνοῦ. καὶ διὰ τοῦτο κάμνει χρεία νὰ μὴν κάμωμεν ἀδικίαις καὶ πέρνωμεν |
|
| τὰ ξένα πράγματα. διότι λέγει ὁ θεῖος Ἀπόστολος· Ἄδικοι Βασιλείαν Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσιν. Ὡς δὲ εἶδεν ὁ Λαὸς, ὅτι ἄργησεν ὁ Μωϋσῆς νὰ κατέβῃ ἀπὸ τὸ ὄρος, ἐσυνάχθησαν ὅλοι καὶ ὑπῆγαν εἰς τὸν Ἀαρὼν καὶ τοῦ εἶπαν, ὅτι κάμε μας Θεὸν νὰ εἶναι μετ’ ἐμᾶς. ὅτι ὁ Μωϋσῆς τοῦτος, ὁποῦ μᾶς εὔγαλεν ἀπὸ τὴν Αἴ- γυπτον, δὲν ἐξεύρομεν τί ἔγινεν. ὁ δὲ Ἀαρὼν ὡς τὸ ἤκουσεν, ἐβαρέθη πολλὰ |
|
| εἰς τὸν λόγον τοῦτον· καὶ θέλωντας οἰκονομικῶς νὰ ἀναπαύσῃ τοὺς λογισμοὺς αὐ- τῶν διὰ νὰ σιωπήσουν, εἶπεν, ὅτι φέρετέ μοι ὅλα τὰ χρυσάφιά σας, ὁποῦ βαστοῦν αἱ γυναῖκές σας, νὰ τὰ βάλω εἰς τὴν φωτίαν νὰ τὰ χωνεύσω, νὰ σᾶς κάμω Θεὸν. |
|
- Philippe de Champaigne, Ο Μωυσής με τις Δέκα Εντολές, 1648, λάδι σε καμβά, Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη, Ρωσία.
Πηγή: Wikimedia Commons - Gebhard Fugel, Ο Μωυσής λαμβάνει τις πλάκες, περ. 1900.
Πηγή: Wikimedia Commons - Guido Reni, Ο Μωυσής με τις Δέκα Εντολές, περ. 1624, λάδι σε καμβά, Πινακοθήκη Borghese, Ρώμη.
Πηγή: Wikimedia Commons
- Δεν βρέθηκαν βίντεο
- Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου
Σύνδεσμοι
Λεξικά
- Λεξικά Νεοελληνικής
- Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
- Λεξικό Εμ. Κριαρά
- Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
- TLG
- Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
- Liddell-Scott
- Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)
Μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά
Σύνδεσμοι
Σύνοψις διαφόρων ιστοριών. Κριτές
Μετά τον θάνατο του Μωυσή, τον λαό ανέλαβε να οδηγήσει ο Ιησούς του Ναυή. Η διήγηση του Ψευδο-Δωρόθεου φαίνεται ότι ακολουθεί το βιβλίο της Γενέσεως, το οποίο ολοκληρώνεται με τον θάνατο του Ιησού του Ναυή. Στη συνέχεια, ξεκινά η διήγηση του βιβλίου Κριταί.
Το ακόλουθο απόσπασμα δίνει με συντομία τα ονόματα των Κριτών και παρουσιάζει τα πιο χαρακτηριστικά γεγονότα που συνδέθηκαν με τον καθένα τους.
- Δεν βρέθηκαν εικόνες
- Δεν βρέθηκαν βίντεο
- Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου
Σύνδεσμοι
Λεξικά
- Λεξικά Νεοελληνικής
- Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
- Λεξικό Εμ. Κριαρά
- Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
- TLG
- Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
- Liddell-Scott
- Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)
Μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά
Σύνδεσμοι
Σύνοψις διαφόρων ιστοριών. Φίλιππος και Μέγας Αλέξανδρος
Ο Ψευδο-Δωρόθεος συνεχίζει με την παράθεση όλων των ονομάτων των Κριτών. Γίνεται, επίσης, αναφορά στον Σαούλ, τον Δαβίδ και τον Σολομώντα. Μετά τη βασιλεία του Σεδεκίου, ο οποίος θεωρείται ότι ήταν ο τελευταίος βασιλιάς των Ιουδαίων πριν την καταστροφή της Ιερουσαλήμ από τους Βαβυλωνίους, παρατηρείται ότι γίνεται στροφή προς την ιστορία των Βαβυλωνίων και των βασιλέων τους, καθώς αναφέρεται το όνομα του Ναβουχοδονόσορα, του διαδόχου του Ουλεμαροδάχ και άλλων. Παρεμβάλλεται, ακόμη, η ιστορία των Περσών, με έμφαση στη βασιλεία του Δαρείου, του Κύρου και του Αρταξέρξη.
Ακολουθεί η ιστορία των Ελλήνων, και συγκεκριμένα των Μακεδόνων, με τη βασιλεία του Φιλίππου. Η βασιλεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου δίνεται με συντομία και αμέσως μετά ακολουθεί η βασιλεία του Πτολεμαίου Φιλάδελφου- Προτομή του Φιλίππου Β΄ της Μακεδονίας, ρωμαϊκό αντίγραφο του 1ου αι. π.Χ., Μουσείο Chiaramonti, Μουσεία Βατικανού, Ρώμη.
Πηγή: Wikimedia Commons - Ψηφιδωτό που απεικονίζει τον Αλέξανδρο να αντιμετωπίζει τον Δαρείο Γ΄ Κοδομανό στην κρίσιμη μάχη της Ισσού, Αρχαιολογικό Μουσείο Νάπολης, Ιταλία.
Πηγή: Wikimedia Commons - Χάρτης που απεικονίζει την πορεία της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ανατολή, τον σχηματισμό των κύριων μαχών και τις πόλεις που ιδρύθηκαν.
Πηγή: Wikimedia Commons - Η νεκρική άμαξα του Αλεξάνδρου, αναπαράσταση του 19ου αιώνα σύμφωνα με την περιγραφή του Διόδωρου του Σικελιώτη.
Πηγή: Wikimedia Commons - Χάρτης του ελληνιστικού κόσμου μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, περ. 240 π.Χ. Οι διαφορετικοί χρωματισμοί αντιστοιχούν στη διαίρεση της αυτοκρατορίας σε βασίλεια υπό την ηγεσία των επιγόνων/διαδόχων του.
Πηγή: Wikimedia Commons - Πτολεμαίος Α΄ Ο Λάγου ή Πτολεμαίος ο Σωτήρ, μαρμάρινη προτομή του 3ου αι. π.Χ., Μουσείο Λούβρου, Παρίσι.
Πηγή: Wikimedia Commons
- Δεν βρέθηκαν βίντεο
- Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου
Σύνδεσμοι
Λεξικά
- Λεξικά Νεοελληνικής
- Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
- Λεξικό Εμ. Κριαρά
- Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
- TLG
- Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
- Liddell-Scott
- Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)
Μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά
Σύνδεσμοι
Σύνοψις διαφόρων ιστοριών. Ιούλιος Καίσαρας & Αύγουστος Καίσαρας
Στη συνέχεια, ακολουθεί η διήγηση των γεγονότων του Τρωικού Πολέμου, ο οποίος, κατά τον Ψευδο-Δωρόθεο, τοποθετείται στα χρόνια της βασιλείας του Δαβίδ. Η διήγηση είναι αρκετά εκτενής. Αμέσως μετά γίνεται αναφορά στην ιστορία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, αλλά με απλή παράθεση των ονομάτων των ρωμαίων αυτοκρατόρων.
| Βασιλεία Ἰουλίου Καίσαρος, καὶ ὅθεν ὀνομάζεται Καῖσαρ. Ἦλθε δὲ καὶ εἰς τὸν Γάϊον Ἰούλιον τὸν Καίσαρα, ὁ ὁποῖος ἐκράτησε τὴν ἀρχὴν, καὶ ἐγένετο βασιλεὺς μόνος του χωρὶς ἄλλον τινὰ· καὶ ἐβασίλευ- σε χρόνους, δ΄. καὶ μῆνας ζ΄. καὶ ἀκούσετε ἀπὸ τί ὠνομάσθη Καῖσαρ. ὅταν ἦτον ἡ μητέρα του ἐγγαστρωμένη αὐτὸν, τὴν ὥραν ὁποῦ ἤθελε νὰ τὸν γεννήσῃ, ἀπέθανε. |
|
| καὶ ἔμεινε τὸ παιδὶ μέσα εἰς τὴν κοιλίαν αὐτῆς ζωντανόν. ὡς δὲ εἶδαν τὴν γυναῖκα ἀπεθαμμένην καὶ τὸ παιδὶ ζωντανὸν, ὁποῦ ἐσπάρασσε μέσα εἰς τὴν κοιλίαν αὐτῆς, παρευθὺς ἔκοψαν τὴν κοιλίαν αὐτῆς, καὶ εὔγαλαν τὸ παιδὶ ζωντανόν. καὶ ἀπὸ τοῦτο ὠνομάσθη Καῖσαρ, ἤγουν ἀπὸ τοῦ κείρω, τὸ ὁποῖον λέ- γεται ἑλληνικὰ κόπτω. ὠνομάσθη δὲ καὶ Δικτάτωρ, ὁποῦ ἑρμηνεύεται Μονάρ- |
|
| χης. τοῦτος εἶχεν ἕνα ἄλογον ἀξιοθαύμαστον βασιλικὸν, τὸ ὁποῖον δὲν ἐδυνήθη κανεὶς νὰ τὸ καβαλικέψῃ, μόνον αὐτὸς ὁ Καῖσαρ, ὅτι ἄλλον δὲν ἐδέχετο, κα- θὼς καὶ ὁ Βουκέφαλος τοῦ Ἀλεξάνδρου. ἔκαμε δὲ πολέμους μεγάλους μὲ τοὺς Γερ- μανοὺς, καὶ Γάλλους, καὶ Βρετανοὺς, τοὺς ὁποίους ἐνίκησε. καὶ ἔβαλε Κάστρη πεντα- κόσια εἰς τὴν ἐξουσίαν τῶν Ῥωμαίων, καὶ ἔδιδαν τέλος. καὶ μίαν νύκτα εἶδεν |
|
| ἡ γυναῖκά του ὄραμα, ὅτι ἔπεσε τὸ παλάτι καὶ τὸν ἐπλάκωσε, καὶ εὐγῆκε ῥέοντα τὰ αἵματα, καὶ ἔπεσεν εἰς τὰς ἀγκάλας της, καὶ παρευθὺς, ἐδιαλύθη τὸ ὅραμα, ὅτι ἐσφάγῃ ἀπὸ Βρούτου καὶ Κασσίου ἐν τῷ βουλευτηρίῳ, ἤγουν εἰς τὸν τόπον, ὁποῦ ἔκαμναν πάντοτε συμβούλιον. ἦτον δὲ χρόνων, πε΄.
Θάνατος Ἰουλίου Καίσαρος. Βασιλεία Καίσαρος Αὐγούστου. Ἀφῆκε δὲ κληρονόμον αὐτοῦ εἰς τὴν Βασιλείαν τὸν ἀνεψιὸν αὐτοῦ Ὀκτάβιον |
|
| Αὔγουστον Καίσαρα, τὸν υἱὸν τῆς ἀδελφῆς του Ἰουλίας, ὁ ὁποῖος ἦτον χρο- νῶν, ιϛ΄. καὶ ἀπὸ τοῦτον ὠνομάσθησαν οἱ Βασιλεῖς Αὔγουστοι, καὶ Αὔγουστος μήνας, ὁ ὁποῖος ἐλέγετο προτήτερα Σεξστίλνος. ἐβασίλευσε δὲ ὁ αὐτὸς Αὔγουστος χρόνους νϛ΄. καὶ ἐμονάρχησεν ἀπ’ ἄκρων τῆς γῆς ἕως ἄκρων αὐτῆς, καθὼς μαρτυρεῖται εἰς τὴν θείαν ἑορτὴν τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως εἰς τὸ δοξαστικὸν· Αὐγούστου |
|
| μοναρχήσαντος ἐπὶ τῆς Γῆς, ἡ πολυαρχία τῶν ἀνθρώπων ἐπαύσατο. ὥστε τοῦ- τος ὁ Καῖσαρ ἐμονάρχησεν ὅλην τὴν Οἰκουμένην, τουτέστι τὴν ὤρισε. τὴν ὁποίαν οὐδένας ἄλλος Βασιλεὺς τὴν ὥρισε, καθὼς ἄνωθεν διαλαμβάνει. τοῦτον ὅταν τὸν ἐγέννα ἡ μητέρα του, εἶδεν ὄνειρον, ὅτι ἐκατέβη ἕνας ἀετὸς, καὶ ἐπῆρεν ἕνα κομ- μάτι ἀπὸ τῶν σπλάγχνων αὐτῆς, καὶ ἐπέτασε καὶ ἐπῆγεν εἰς τὸν Οὐρανόν. καὶ οὕτως |
|
| εἶδε καὶ ὁ πατέρας του τὴν ὥραν ὁποῦ ἐγεννήθη ἄλλο ὅραμα φοβερὸν, ὅτι εὐγῆκεν ὁ Ἥλιος μέσα ἀπὸ τοὺς κόλπους τῆς γυναικός του. καὶ τὴν ἡμέραν ὁποῦ ἐγεννήθη τὸ παιδὶ, ἄρχησεν ὁ πατέρας του νὰ εὔγῃ ἀπὸ τὸ σπῆτι. καὶ τοῦτος εἶχε φίλον Ἀστρο- νόμον. καὶ ὅταν εὐγῆκεν ἔξω, τοῦ εἶπε διὰ τὴν γέννησιν τοῦ παιδίου. τότε ὁ Ἀστρο- νόμος ἀναστέναξε καὶ εἶπεν. ἔξευρε ὦ ἄνθρωπε, ὅτι Βασιλέα ἐγέννησες. ὡς δὲ |
|
| ἦλθε τὸ παιδὶ εἰς αὔξησιν ἡλικίας, ἦτον ἔξω εἰς τὰ χωρία εἰς τὰ πράγματά του, καὶ ἐπεριπάτει, καὶ ἐστοχάζετο τοὺς θεριστὰς πῶς θερίζειν, καὶ πῶς δένουν τὰ δεμά- τια. ἐκράτει δὲ εἰς τὸ χέρι του ψωμὶ καὶ ἔτρωγε. καὶ ἐξαίφνης ἐχύθη ἕνας ἀετὸς καὶ ἅρπαξε τὸ ψωμὶ ἀπὸ τὸ χέρι του καὶ ὑπῆγε. καὶ πάλιν ἐκατέβη, καὶ τοῦ τὸ ἔδωκεν ὀπίσω. ὅταν γοῦν ἦλθεν τοῦτος εἰς τὸ ὕψος τῆς Βασιλείας, ἐφάνη θυμώδης καὶ ὀξύ- |
|
| θυμος. καὶ ἡ ὁρμὴ αὐτοῦ καὶ ὁ θυμὸς ἦτον πολὺς, πλὴν δὲν ἐκράτει πολλὴν ὥραν, μόνον εἰς ὀλίγον ἡμερώνετο καὶ ἐμετέβαλε τὸν λογισμόν. καὶ μίαν φορὰν ἐκαθέζετο καὶ ἔκρινε, καὶ ἤφεραν ἔμπροσθεν αὐτοῦ πολλοὺς ἀνθρώπους, ὁποῦ εἶχαν πταισίματα διὰ τὰ κακὰ ὁποῦ ἔκαμαν, ὡς εἶπαν τινὲς, καὶ ὥρισεν νὰ τοὺς ἀποκεφαλίσουν. ἕνας δὲ σοφὸς ἄνθρωπος ἀπὸ τὴν Μήκων, σοφὸς καὶ λόγιος, ἐβιάζετο πολλὰ διὰ |
|
| νὰ ἰδῇ τὸν Βασιλέα νὰ συντύχῃ μετ’ αὐτοῦ, διὰ νὰ τοῦ εἰπῇ διὰ τὴν ἄδικον ἀπόφασιν, ὁποῦ ἔκαμε νὰ θανατώσῃ τοὺς ἀνθρώπους, καὶ ἀπὸ τὸ πλῆθος τοῦ Λαοῦ δὲν ἐδύνετο, μόνον ἔγραψε γράμμα εἰς χαρτίν, καὶ ἐβούλωσέ το καὶ ἔδωκε. καὶ ὡς τὸ εἶδεν ὁ βασιλεὺς τὸ χαρτὶ, ἔπιασεν αὐτὸ καὶ ἤνοιξε καὶ ἐδιάβασέ το, καὶ ὡς εἶδεν ὅτι ὀνειδίζει αὐτὸν, ὅτι πῶς ἀνεξετάστως θέλει νὰ φονεύσῃ τοὺς ἀνθρώ- |
|
| πους ἐκείνους, μετενόησε. τοῦτος ὁ βασιλεὺς εἶχε Διδάσκαλον Ἀλεξανδρινὸν, ὀνόματι Ἀθηνόδωρον, ὁ ὁποῖος ἦτον γεμάτος πάσης φρονήσεως. καὶ τοῦτος ἦτον παιδευμένος εἰς τὰ μαθήματα, ὅτι νοῦς ἀνθρώπου δὲν ἠμπόρειε νὰ μετρήσῃ τὴν σοφίαν αὐτοῦ. καὶ ἐξεύρωντας ὅτι ὁ βασιλεὺς εἶναι πάντοτε εἰς τὴν πορνείαν, καὶ τὸ περισσότερον κακὸν, ὅτι ἀγάπα περισσοτέρως ἀνδρῶν γυναῖκας. καὶ ὅταν |
|
| ἤθελε μάθῃ ὅτι τοῦ δεῖνος ἀνδρὸς ἡ γυναῖκα εἶναι εὔμορφη, ὥριζε τὸν ἄνδρα της καὶ ἤφερνε τὴν γυναῖκά του εἰς τὸ παλάτι. ὁ δὲ Διδάσκαλος τοῦ βασιλέως, βλέ- πωντας αὐτὸν νὰ κάμνῃ τοιοῦτον μέγα ἁμάρτημα τῆς μοιχείας, ἔλεγε πολλὰ πρὸς αὐτὸν, ἵνα τὸν παύσῃ ἀπὸ τὸ διαβολικὸν ἔργον τῆς μοιχείας. καὶ μὴ δυνηθεὶς καταπεῖσαι αὐτὸν, ἐτεχνεύθη ὁ εὐλαβὴς Διδάσκαλος τοιαύτην τέχνην καὶ μιᾷ |
|
| ἡμέρᾳ εἶδε τινὰ μέγαν ἄνθρωπον εὐγενῆ λόγῳ, καὶ ἔργῳ, καὶ ἔκλαιε πολλὰ, καὶ ἐλυπεῖτο. καὶ ἐρώτησε αὐτὸν, διατὶ κλαίει καὶ λυπεῖται; ὁ δὲ εἶπον. ὅτι ὁ βα- σιλεὺς ὥρισέ με νὰ κάμω ἕνα σεντοῦκι εὔμορφον, νὰ βάλω μέσα τὴν γυναῖκά μου νὰ τὴν ἀποστείλω εἰς τὸ παλάτι. ὁ δὲ Σοφώτατος Διδάσκαλος ὡς ἤκουσεν οὕτως, ἔδωκεν αὐτὸν παρηγορίαν λέγων. μὴ λυπεῖσαι, καὶ μὴν ἀδημονῇς, |
|
| μόνον ἄκουσε τὸν λόγον μου. νὰ ἔμπω ἐγὼ εἰς τὸ σεντοῦκι μέσα καὶ κλείδωσέ το, καὶ ἀπόστειλέ με εἰς τὸν βασιλέα. καὶ μὴ δειλιᾷς, οὐδὲ φοβηθῇς, ὅτι δὲν θέ- λεις πάθῃ κακόν. ὁ δὲ ἄνθρωπος, ὡς ἤκουσε τοὺς λόγους τοῦ Διδασκάλου, ἔλαβε χαρὰν καὶ δύναμιν. καὶ οὔτως ἐμπῆκεν ὁ Διδάσκαλος εἰς τὸ σεντοῦκι, καὶ ἐσφά- λισέ το ὁ ἄνδρας τῆς γυναικὸς, καὶ ἐβούλωσέ το, καὶ τὸ ἀπέστειλε τοῦ βασιλέως. |
|
| ἰδὼν δὲ ὁ βασιλεὺς ἐχάρη, καὶ ὥρισε καὶ ἔβαλαν αὐτὸ εἰς τὸ κελλίον αὐτοῦ. καὶ οὕτως ἐπῆγε μόνος καὶ ἄνοιξε τὴν βοῦλαν καὶ τὸ σεντοῦκι, καὶ ἐπήδησεν ὁ Διδάσκαλος ἀπὸ μέσα ἁρματωμένος, βαστάζων εἰς τὴν χεῖρα αὐτοῦ σπάθαν γυμνήν. καὶ ὡς εἶδεν αὐτὸν ὁ βασιλεὺς, ἔγινεν ὡσὰν ἀπεθαμμένος ἀπὸ τοῦ φό- βου αὐτοῦ. ὁ δὲ Διδάσκαλος αὐτοῦ μεγάλως ὀνειδίσας αὐτὸν καὶ ἐλέγξας, παῦσαι |
|
| τῆς μοιχείας τὸν ἐβίαζεν. ἔπεσεν οὖν ὁ βασιλεὺς εἰς τοὺς πόδας αὐτοῦ, καὶ ἔδωκεν αὐτῷ συνθήκας καὶ ὑποσχέσεις μετὰ φρικτῶν ὅρκων, ὅτι νὰ μὴν ἐπιχειρισθῇ πλέον τοιοῦτον ἔργον, νὰ δυναστεύῃ ἀνδρῶν γυναῖκας. καὶ ἀπὸ τότε ἔπαυσεν ὁ βασιλεὺς ἀπὸ τοῦ Διαβόλου τὸ ἔργον τῆς μοιχείας. ὁ δὲ Διαδάσκαλος ἠβουλήθη νὰ ὑπάγῃ εἰς τὴν πατρίδα του τὴν Ἀλεξάνδρειαν. καὶ ἀκούσας ὁ βασιλεὺς |
|
| ἐλυπήθη. καὶ ὅταν ἤθελε νὰ ἀποχαιρετήσῃ τὸν βασιλέα διὰ νὰ μισεύσῃ, εἶπέ του κρυφὰ εἰς τὸ ἀφτὶ, ποτὲ νὰ μὴν δίδῃ συντόμως ἀποφάσεις διὰ ζωὴν ἀνθρώπου χωρὶς νὰ ἐξετάσῃ καλῶς καὶ ἐπιμελῶς τὸ πταίσιμον τοῦ ἀνθρώπου, ἔστωντας ὁποῦ τὸν ἐγνώριζεν ἑρμητικὸν καὶ θυμώδη. καὶ οὕτως ἔστερξε νὰ γίνεται κατὰ τὸν λόγον τοῦ Διδασκάλου αὐτοῦ. |
|
|
Σημείωσαι πότε ἐγεννήθη κατὰ Σάρκα ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Βασιλευόντος δὲ τούτου τοῦ Καίσαρος, εἰς τοὺς, μβ΄. χρόνους τῆς αὐτοῦ βασιλείας, ἐγεννήθη ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. ἐν ἔτει, εφϛ΄. ἀπὸ κτίσεως Κόσ- μου, μηνὶ Δεκεμβρίῳ, κε΄. ἡμέρᾳ τετάρτῃ. εἰς τὴν ὁποίαν ἡμέραν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ἐδημιούργησε τοὺς φωστῆρας, τουτέστι τὸν Ἥλιον, τὴν Σελήνην καὶ τοὺς Ἀστέρας. εἰς αὐτὴν τὴν ἡμέραν, καθὼς εἴπαμεν, ἐγεννήθη καὶ αὐτὸς ὁ |
|
| Χριστὸς, ὡς Ἥλιος ὑπάρχων δικαιοσύνης· ὁ δὲ βασιλεὺς ἀσθενήσας ἀπέθανε. |
|
- Η γέννηση του Ιούλιου Καίσαρα, μικρογραφία ανώνυμου καλλιτέχνη από τον κώδικα Royal MS 16 G VIII f. 32r, περ. 1473-1476, Βρετανική Βιβλιοθήκη, Λονδίνο.
Πηγή: Wikimedia Commons - Πορτρέτο του Γάιου Ιούλιου Καίσαρα, έργο της Clara Grosch, 1892.
Πηγή: Wikimedia Commons - Vincenzo Camuccini, Η δολοφονία του Ιούλιου Καίσαρα, 1804-1805, λάδι σε καμβά, Εθνική Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης, Ρώμη.
Πηγή: Wikimedia Commons
- Δεν βρέθηκαν βίντεο
- Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου
Σύνδεσμοι
Λεξικά
- Λεξικά Νεοελληνικής
- Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
- Λεξικό Εμ. Κριαρά
- Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
- TLG
- Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
- Liddell-Scott
- Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)
Μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά
Σύνδεσμοι
Σύνοψις διαφόρων ιστοριών. Διοκλητιανός και Μαξιμιανός
Αμέσως μετά τον Αύγουστο, ακολουθεί η βασιλεία του Τιβερίου, στα χρόνια του οποίου έγινε η βάπτιση του Ιησού από τον Ιωάννη Πρόδρομο και φυσικά γίνεται αναφορά στο γεγονός αυτό. Ακολουθεί η βασιλεία του Διοκλητιανού και του Μαξιμιανού και οι διώξεις που άσκησαν εναντίον των χριστιανών.
- Το κεφάλι από ένα άγαλμα του ρωμαίου αυτοκράτορα Διοκλητιανού, Αρχαιολογικό Μουσείο Κωνσταντινούπολης, Τουρκία.
Πηγή: Wikimedia Commons - Ο Άγιος Γεώργιος μπροστά στον Διοκλητιανό, λεπτομέρεια από τοιχογραφία στο Μοναστήρι Ubisi, στη Γεωργία, 14ος αιώνας.
Πηγή: Wikimedia Commons - Jean-Léon Gérôme, Η τελευταία προσευχή των χριστιανών μαρτύρων, μεταξύ 1863-1883, λάδι σε καμβά, Μουσείο Τέχνης Walters, Βαλτιμόρη, ΗΠΑ.
Πηγή: Wikimedia Commons - Οι ρωμαίοι αυτοκράτορες Διοκλητιανός και Μαξιμιανός, μικρογραφία 29 από το Χρονικόν του Κωνσταντίνου Μανασσή, 14ος αιώνας.
Πηγή: Wikimedia Commons - Προτομή του αυτοκράτορα Μαξιμιανού, περ. 300 μ.Χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Μιλάνου, Ιταλία.
Πηγή: Wikimedia Commons
- Δεν βρέθηκαν βίντεο
- Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου
Λεξικά
- Λεξικά Νεοελληνικής
- Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
- Λεξικό Εμ. Κριαρά
- Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
- TLG
- Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
- Liddell-Scott
- Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)
Μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά
Σύνδεσμοι
Σύνοψις διαφόρων ιστοριών. Ιουστινιανός
Με την αναφορά στη βασιλεία του Μεγάλου Κωνσταντίνου γίνεται η μετάβαση από τους ρωμαίους στους βυζαντινούς αυτοκράτορες. Το ακόλουθο απόσπασμα πραγματεύεται τη βασιλεία του Ιουστινιανού.
| [...] τῷ δὲ, ε΄. χρόνῳ τῆς αὐτοῦ βασιλείας, ἀφ’ οὗ ἔγινεν ἡ σφαγὴ τοῦ Λαοῦ τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ὁποῦ ἐπολέμησαν ἀνάμεσάν τους εἰς τὸ Ἱπποδρόμιον, ἐκεῖ ὁποῦ ἔκαμναν ταῖς χαραῖς, καὶ ἔτρεχαν τὰ ἄλογα, ἐσφάγησαν, λε΄. χιλιάδες ἄνθρωποι. καὶ ὁ βασιλεὺς ἰδὼν τὸν φόνον. τοῦ τοσούτου Λαοῦ, ἔλαβε λύπην με- |
|
| γάλην, καὶ εἶχεν ἀδημονίαν ἡμέραν καὶ νύκτα. ὅμως ὁ Θεὸς ἔβαλεν εἰς τὴν καρ- δίαν αὐτοῦ λογισμὸν ἀγαθὸν νὰ κτίσῃ Ἐκκλησίαν μεγάλην καὶ θαυμαστὴν καὶ ὡραιοτάτην, καὶ νὰ εἶναι ἐξάκουστη. καὶ ὡσὰν ἠβουλήθη νὰ κάμῃ αὐτὸν τὸν περι- καλῆ Ναὸν, ἔγραψεν εἰς ὅλον τὸν Κόσμον εἰς τοὺς Ἀφέντας καὶ εἰς τοὺς Ἄρχοντας νὰ τοῦ συνάξουν κολώναις, μάρμαρα πορφυρὰ, καὶ ἄλλα διάφορα πολύτιμα διὰ |
|
| τὴν κτίσιν τοῦ Ναοῦ. καὶ οὕτως ἐσύναξαν ταῦτα πάντα, καὶ τὰ ἔπεμπαν τοῦ βα- σιλέως. ἐσυνάχθη δὲ ὅλη ἡ ἑτοιμασία τῆς κτίσεως διὰ χρόνους, ζ΄. ἥμισυ. καὶ τῷ ια΄. τῆς αὐτοῦ βασιλείας ἔγιναν τὰ Ἐγκαίνια τῆς Μεγάλης Ἐκκλη- σίας, δηλονότι τοῦ αὐτοῦ Ναοῦ, καὶ ἐξῆλθεν ἡ λιτὴ ἀπὸ τῆς Ἁγίας Ἀναστάσεως μετὰ τοῦ Πατριάρχου καὶ τοῦ βασιλέως καὶ παντὸς τοῦ Λαοῦ. ἐν μὲν τῷ, ϛη΄. χρόνῳ ἀπὸ |
|
| κτίσεως Κόσμου, Ἰνδικτιῶνος, ιε΄. τῇ, κγ΄. τοῦ Φευρουαρίου μηνὸς, ὥρᾳ πρώ- τῃ τῆς ἡμέρας, τὴν τῆς μεγάλης Ἐκκλησίας ἀνοικοδομὴν ἄρχησε νὰ κάμνῃ ὁ Βασιλεὺς, ὁ ὁποῖος ἔλαβε μὲ τὰ χέριά του ἀσβέστην καὶ ὄστρακον, καὶ ηὐχαρί- στησε τῷ Θεῷ. καὶ πρῶτος ἀπὸ τοὺς κτίστας ἦτον αὐτὸς ὁποῦ ἔβαλεν ἀρχὴν εἰς τὸ θε- μέλιον. τότε ἄρχησαν καὶ οἱ κτίσται νὰ κτίζουν. καὶ ὁ βασιλεὺς εἶδεν ἐν ὁράμα- | |
| τι θεῖον Ἄγγελον, καὶ ἔδειξέ του τὸ μέτρον τοῦ Ναοῦ, πόσον νὰ γένῃ καὶ πῶς. καὶ ἦσαν οἰκοδόμοι, ρ΄. καὶ εἶχε καθ’ ἕνας Μάστορος μαθητὰς, καὶ ἐργάτας, ρ΄. ὁμοῦ ὅλοι ἦτον χιλιάδες δέκα. καὶ ἦσαν εἰς τὸ δεξιὸν μέρος ὁποῦ ἐδούλευαν αἱ πέντε χιλιάδες, καὶ αἱ ἄλλαι πέντε εἰς τὸ ἀριστερόν. ἦτον δὲ ὁ πρῶτος τῶν δη- μιουργῶν μέγας τεχνίτης, καὶ σοφώτατος εἰς τὸ κτίζειν Ναοὺς θαυμασίους. ἔκ- |
|
| τισαν δὲ αὐτὸν τὸν ἀξιοθαύμαστον μέγαν καὶ περιβόητον Ναὸν τῆς Ἁγίας Σο- φίας, τὸν ἐπίγειον Οὐρανὸν, τὴν νέαν Σιὼν, τὸ καύχημα τῆς Οἰκουμένης, τὴν δόξαν τῶν Ἐκκλησιῶν. ἡ ὁποία ὑπερβαίνει ὅλα τὰ κτίσματα τῶν Ἐκκλη- σιῶν. διότι ἀφ’ οὗ ἔκτισεν ὁ Θεὸς τὸν Κόσμον, καὶ ἔπλασε τὸν ἄνθρωπον, τοιοῦτος Ναὸς δὲν ἔγινεν οὐδὲ θέλει γένῃ. ὁ ὁποῖος φαίνεται ἕως τοῦ |
|
| νῦν μέγας καὶ θαυμαστός. κτίζωντας δὲ αὐτὸν ὁ βασιλεὺς, ἐξωδίασεν ὅλον τὸν βίον τῆς βασιλείας, καὶ πλέον δὲν εἶχε, καὶ ἦτον εἰς μεγάλην λύπην καὶ ἀδημονίαν τί νὰ γένῃ διὰ χρυσάφι, νὰ τελειώσῃ τὸ θεῖον ἔργον ἐκεῖνο ὁποῦ ἄρχησε, καὶ οὕτως ἐφάνη αὐτῷ ἐκεῖ εἰς τὸν Ναὸν, ὁποῦ ἔστεκε καὶ ἔβλεπε τοὺς τεχνίτας πῶς κτίζουν, ἕνας Εὐνοῦχος νέος ἀσπροφόρος φοβερὸς καὶ λαμπρό- |
|
| τατος καὶ λέγει του. Δέσποτα βασιλεῦ, τί ἔχεις καὶ στέκεις σκυθρωπὸς καὶ λυπη- μένος; ὁ δὲ βασιλεὺς ἀπεκρίθη, ὅτι τὸ χρυσάφι τῆς βασιλείας μου ὅλον τὸ ἐξωδίασα, καὶ πλέον δὲν ἔχω, καὶ τώρα ἀδημονῶ τί νὰ κάμω, διότι δὲν ἔχω νὰ δώσω τῶν κτιστῶν καὶ τῶν ὑπηρετῶν τὴν δούλευσιν, ὁποῦ ἐδούλευσαν. ὁ δὲ λαμπροφόρος ἐκεῖνος Εὐνοῦχος, μὲ πολλὴν χαρὰν εἶπε τοῦ βασιλέως. μὴ |
|
| μὴ λυπεῖσαι περὶ τούτου, ἀμὴ αὔριον τὸ πρωῒ ἀπόστειλέ με ἀπὸ τοὺς Ἄρχοντάς σου ὅσους ὁρίζεις καὶ μουλάρια, καὶ ἐγὼ μένω εἰς τὴν πόρταν τῆς χρυσέας, καὶ νὰ σοῦ δανείσω χρυσάφι ὅσον θέλεις. ὁ δὲ Βασιλεὺς ὡς ἤκουσεν ἀπὸ τὴν πολλὴν χαρὰν ὁποῦ ἔλαβεν, ἐφάνη του ὅτι ἦλθεν ἔκστασις καὶ δὲν ἠμπόρειε νὰ ὁμιλήσῃ, καὶ ἀλησμόνησε νὰ ἐρωτήσῃ ποῖος εἶναι ἐκεῖνος ὁποῦ τοῦ λαλεῖ, καὶ |
|
| πῶς λέγουν τὸ ὄνομά του, καὶ ἀπὸ ποῦ ἦλθε, καὶ ἀπὸ ποῖον τόπον εἶναι. ὅμως τῇ ἐπαύριον, κατὰ τὸν λόγον αὐτοῦ τοῦ Εὐνούχου, ἀπέστειλεν ὁ βασιλεὺς τὸν Κοιαί- στορα Βασιλίδην, καὶ τὸν Ἔπαρχον Θεόδωρον, καὶ τὸν Πατρίκιον, καὶ τὸν Στρα- τηγὸν αὐτοῦ, ὑπηρέτας πενῆντα, καὶ μουλάρια εἵκοσι μετὰ βουλγιδίων, μ΄. εἰς καθ’ ἕν μουλάριον δύω βουλγίδας, καὶ ὑπῆγαν εἰς τὴν χρυσέαν πόρταν. καὶ ἐκεῖ |
|
| ηὗραν τὸν Εὐνοῦχον καβαλάρην εἰς ἄλογον λαμπρὸν καθήμενον, καὶ ἐπῆρέ τους καὶ ὑπῆγαν εἰς τὸ Τριβουνάλιον, καὶ ἐκεῖ τοὺς ἐφάνησαν Παλάτια χρυσόῤῥοφα καὶ κραββάτια ὁλόχρυσα. καὶ ἐπέζευσαν ἀπὸ τὰ ἄλογα, καὶ τοὺς ἀνέβασεν ἀπὸ σκάλαν χρυσόῤῥοφον πολλὰ θαυμαστὴν, καὶ εὔγαλε κλειδὴ χρυσὸν, καὶ ἄνοιξε κουβούκλιον χρυσὸν, τὸ ὁποῖον ἦτον ἀπάνω εἰς τὸ πάτωμα χρυσάφι γεμάτον |
|
| καθαρόν. καὶ ἐπῆρεν ὁ Εὐνοῦχος φτιάρι καὶ ἔβαλεν εἰς κάθε μίαν βουλγίδα χρυσάφι κεντηνάρια δύω, ὁποῦ ἔγιναν ὅλα κεντηνάρια ὀγδοήκοντα. καὶ οὕτως τὰ ἔλαβαν οἱ ἀπεσταλμένοι τοῦ βασιλέως, καὶ τὰ ἐφόρτωσαν εἰς τὰ μουλάρια καὶ εἶπε τους· ὑπάγετε, δότε αὐτὰ τοῦ βασιλέως Ἰουστινιανοῦ. καὶ οὕτως ἐσφάλισε τὸ κουβούκλιον, οἱ δὲ Ἅρχοντες ὑπῆγαν τοῦ βασιλέως τὸ χρυσάφι. καὶ ὡσὰν |
|
| τοὺς εἶδεν ἐξεπλάγῃ, καὶ ἐρώτησέ τους εἰς ποῖον τόπον ὑπήγετε; καὶ ποῖος εἶναι ὁ Εὐνοῦχος ὁποῦ ἔκαμε τόσην καλοσύνην εἰς ἡμᾶς, καὶ ἔδωκέ μας ταύτην τὴν δωρεὰν τοῦ χρυσαφίου; οἱ δὲ Ἄρχοντες εἶπαν τοῦ βασιλέως τὸν τόπον τῶν Παλατίων ὁποῦ ὑπῆγαν. ὅμως ὁ βασιλεὺς ἔβαλε κατὰ νοῦν ὅτι θέλει ἔλθῃ πάλιν ὁ Εὐνοῦχος ἐκεῖνος εἰς αὐτὸν νὰ τοῦ ἀποδώσῃ τὰς ἀμοιβὰς, καὶ αὐτὸς |
|
| πλέον δὲν ἐφάνη. ὡς δὲ εἶδεν ὁ βασιλεὺς, ὅτι ἄργησε καὶ δὲν ἦλθεν, ἀπέ- στειλεν ἐκεῖνον ὁποῦ ἠκολούθει αὐτοῦ πάντοτε, καὶ ἄλλον ἕνα, νὰ παγένουν εἰς τὰ Παλάτια τοῦ Εὐνούχου ἐκείνου νὰ τὸν εὕρουν. καὶ ὡς ὑπῆγαν εἰς τὸν τόπον ἐκεῖ- νον, οὐδὲ Εὐνοῦχον ηὗραν, οὐδὲ Παλάτια, οὐδὲ κτίσματα τελείως, μόνον ἦτον ὁ τόπος ὅλος γῆ χωρὶς κτίσματα. καὶ στραφέντες εἶπαν τοῦ Βασιλέως τὰ γινό- |
|
| μενα. ὁ δὲ βασιλεὺς, ὡς ἤκουσεν, ἐθαύμασε μεγάλως, καὶ ἐγνώρισεν ὅτι ἐκεῖνος ὁ Εὐνοῦχος ἦτον Ἄγγελος, καὶ ἀπεστάλη παρὰ Θεοῦ. καὶ οὕτως ἔδωκεν εὐχαριστίαν τῷ Θεῷ, καὶ εἶπε. τώρα ἐγνώρισα ὅτι ἀπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν Ἄγγε- λον αὐτοῦ καὶ ἐχάρισέ μου τὴν τοσαύτην Θεοχάρακτον δωρεὰν τοῦ χρυσίου. ὄντως θαυμαστὸς ὁ Θεὸς ἐν τοῖς Ἁγίοις αὐτοῦ. ἔξωθεν δὲ τοῦ Ναοῦ καὶ ἔσωθεν ἦσαν |
|
| κολώναις χίλιαις. καὶ πᾶσα μιᾶς κολώνας ἦτον τὸ κεφαλοκόλωνον καὶ τὸ ὑπο- πόδιον χρυσὸν ἐνθροισμένον μετὰ λειψάνων. ὅμως ὡσὰν ἔκτισε καὶ ἐτελείωσεν ὁ βασιλεὺς τὸν θαυμαστὸν τοῦτον Ναὸν, ἐχάρη χαρὰν μεγάλην, πλὴν ἦτον εἰς ἀδημονίαν μεγάλην πῶς νὰ τὸν ὀνομάσῃ. καὶ οὕτως ἀπεκαλύφθη ὑπὸ θείου Ἀγγέλου ἑνὸς παιδίου τῶν Μαστόρων, ὅτι νὰ ὀνομάσουν αὐτὸν Ἁγίαν |
|
| Σοφίαν. καὶ μαθὼν τοῦτο ὁ βασιλεὺς ὑπὸ τοῦ παιδὸς, ἐχάρη πολλά. λοιπὸν ἠβου- λήθη νὰ κατασκευάσῃ καὶ μεγάλην Ἁγίαν Τράπεζαν θαυμαστὴν καὶ πολυτί- μητον, ὅπως διὰ τεχνικῆς πολλῆς μεθόδου ὁποῦ θέλει τὴν κάμνει νὰ μὴ δύνεται ἀνθρώπινος νοῦς νὰ τὴν κατανοήσῃ. καὶ ἐκάλεσε σοφοὺς ἄνδρας, δοκίμους τεχνίτας πολυμαθεῖς, καὶ συνεβουλεύθη αὐτοῖς, πῶς νὰ τὴν κάμῃ. καὶ εἶπαν |
|
| τοῦ βασιλέως, ὅτι νὰ βάλῃ εἰς τὸ χωνευτήριον χρυσάφι, ἀσῆμι, χάλκωμα, ἤλεκτρον, σίδηρον, ὑαλὶ, λίθους τιμίους πολλοὺς, ὑάκινθον, σμάραγδον, μαργαριτάρι, κασίτερον, μαγνίτην, ὀιύχιον, μολύβι, κρύσταλλον, ἀδάμαντα, καὶ ἄλλα ἕως, οβ΄. καὶ ἔτριψαν αὐτὰ ὅλα ὁμοῦ, καὶ τὰ ἔβαλαν εἰς τὸ χω- νετήριον, καὶ ἡ φωτία τὰ ἐχώνευσε, καὶ τὰ ἔκαμεν ἕνα μίγμα. ὁ δὲ βα- |
|
| σιλεὺς καὶ ὁ Ἀρχιτέκτων ἔβλεπαν τὸν Ἄγγελον ὁποῦ τὰ ἐπαράστεκε, καὶ ἔκαμνε τὴν ὑπηρεσίαν εἰς αὐτὰ, ἤγουν τὰ ἀνάδευε μέσα εἰς τὸ χωνευτήριον. ἔλαβαν δὲ οἱ τεχνῖται τὸ χωνευτήριον, καθὼς ἦτον μετ’ ἐκεῖνα τὰ χρώματα, καὶ ἔχυ- σαν αὐτὰ καὶ ἔκαμαν τὴν Ἁγίαν Τράπεζαν χυτὴν πολυποίκιλον καὶ παν- θαύμαστον. κατεκόσμησε δὲ αὐτὴν γύροθεν μὲ χρυσάφι καὶ μαργαριτάρι καὶ |
|
| μὲ λίθους πολυτελεῖς, καὶ ἔβαλεν αὐτὴν ἀπάνω εἰς δώδεκα κιόνια ἀργυρᾶ, καὶ τὴν ἐνθρονίασε, καὶ τὴν ἐστερέωσε δυνατὰ μετὰ λειψάνων Μαρτύρων. τὸ δὲ θαλασσίδιον, τὸ ὑπὸ κάτω τῆς Ἁγίας Τραπέζης, καὶ ὅλα τὰ γύρο- θεν, καὶ τὰ σκαλούνια ὁποῦ ἀνέβαινεν ὁ Πατριάρχης, καὶ οἱ Κληρικοὶ ἀπάνω εἰς τὴν Ἁγίαν Τράπεζαν καὶ ἠσπάζοντο, καὶ τὸ ἔδαφος ὅλον τὸ |
|
| ἔκαμεν ἀργυρόν. καὶ ποῖος νοῦς ἀνθρώπου νὰ δυνηθῇ καὶ νὰ κατανοήσῃ τὴν θεωρίαν ἐκείνης τῆς Ἁγίας Τραπέζης; ὅταν δὲ ἔβλεπες αὐτὴν, ἐφαίνετό- σου ἀπὸ τὰ πολλὰ χρώματα καὶ τὴν λαμπρότητα ὁποῦ εἶχον, ὅτι ἦτον ὡσὰν στιλβωμένη. καὶ ὅταν ἤθελες νὰ τὴν ἰδῇς, σοῦ ἐφαίνετο χρυσῆ, ἄλλοτε ἀργυρῆ, ἄλλοτε ὡσὰν ζαφύρι, ἄλλοτε ὡσὰν φῶς ὁποῦ ἀστράπτει, καὶ ἄλλο- |
|
| τε εἰς διάφορα χρώματα, ἀπὸ τὰ πολυποίκιλα πράγματα ὁποῦ εἶχεν. |
|
- Η μορφή του Ιουστινιανού, λεπτομέρεια ψηφιδωτού από τον ναό του Αγίου Βιταλίου στη Ραβέννα.
Πηγή: Wikimedia Commons - Η Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης σε σχέδιο του 1877, εικόνα από το βιβλίο του Α. Γ. Πασπάτη Βυζαντιναί μελέται, τοπογραφικαί και ιστορικαί, Κωνσταντινούπολη 1877.
Πηγή: Wikimedia Commons - Η ανέγερση της Αγίας Σοφίας κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Ιουστινιανού, μικρογραφία 38 από το Χρονικόν του Κωνσταντίνου Μανασσή, 14ος αιώνας.
Πηγή: Wikimedia Commons - Ο Ιουστινιανός προσφέρει την Αγία Σοφία στη Θεοτόκο, λεπτομέρεια ψηφιδωτού στην είσοδο του ναού της Αγίας Σοφίας, Κωνσταντινούπολη.
Πηγή: flickr.com
- Δεν βρέθηκαν βίντεο
- Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου
Σύνδεσμοι
Λεξικά
- Λεξικά Νεοελληνικής
- Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
- Λεξικό Εμ. Κριαρά
- Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
- TLG
- Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
- Liddell-Scott
- Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)
Μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά
Σύνδεσμοι
Σύνοψις διαφόρων ιστοριών. Αυτοκράτειρα Ειρήνη η Αθηναία
Αναφορά γίνεται και στη βασιλεία της Ειρήνης της Αθηναίας, η οποία τύφλωσε τον γιο της. Τα σχετικά γεγονότα σκιαγραφούνται στο απόσπασμα που ακολουθεί.
- Χρυσός σόλιδος (νόμισμα) με τη μορφή της Ειρήνης της Αθηναίας.
Πηγή: Wikimedia Commons - Η αυτοκράτειρα Ειρήνη η Αθηναία και ο αυτοκράτορας Καρλομάγνος ή Κάρολος ο Μέγας, μικρογραφία από γερμανική παλαίτυπη μετάφραση του βιβλίου του Βοκάκιου De mulieribus claris, περ. 1474.
Πηγή: Wikimedia Commons - Η αυτοκράτειρα Ειρήνη η Αθηναία, λεπτομέρεια από βυζαντινό ψηφιδωτό.
Πηγή: Μηχανή του Χρόνου
- Δεν βρέθηκαν βίντεο
- Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου
Λεξικά
- Λεξικά Νεοελληνικής
- Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
- Λεξικό Εμ. Κριαρά
- Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
- TLG
- Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
- Liddell-Scott
- Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)
Μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά
Σύνδεσμοι
Σύνοψις διαφόρων ιστοριών. Ιωάννης Τζιμισκής
Μετά τη δολοφονία του Νικηφόρου Φωκά, που υπήρξε ένας ιδιαίτερα γνωστός αυτοκράτορας της βυζαντινής αυτοκρατορίας, ανεβαίνει στον θρόνο ο Ιωάννης Τσιμισκής και συμβασιλεύει με τους γιους της αυτοκράτειρας Θεοφανούς, η οποία θεωρήθηκε ηθική αυτουργός για τη δολοφονία του Νικηφόρου Φωκά. Τα γεγονότα αυτά περιγράφονται στο παρακάτω απόσπασμα.
| Τέλος τῆς βασιλείας Νικηφόρου τοῦ Φωκᾶ. Βασιλεία Ἰωάννου Μετὰ τὴν σφαγὴν τούτου ἐδέξατο τὴν βασιλείαν ὁ Τζιμισκῆς, ὁμοῦ μὲ τοὺς υἱοὺς τῆς Θεοφανοῦς Ῥωμανὸν καὶ Κωνσταντῖνον. ὁ δὲ Τζιμισκῆς ὑπῆγεν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, καὶ δὲν τὸν ἄφηκεν ὁ Πατριάρχης νὰ σέβῃ μέσα νὰ στεφθῇ βασιλεὺς, μόνον τοῦ εἶπεν, ὅτι δὲν εἶσαι ἄξιος, ὅτι στάζουν τὰ χέ- |
|
| ρια σου τὸ αἷμα. ἀμὴ ἐὰν θέλῃς νὰ σέβης εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ, με- τανόησε νὰ συγχωρηθῇς εἰς τὴν ἁμαρτίαν ὁποῦ ἔκαμες. ὁ δὲ βασιλεὺς ἐπρο- σκύνησε, καὶ ἔταξε νὰ κάμῃ τὸν κανόνα. πλὴν αὐτὸς μὲ τὰ χέριά του δὲν τὸν ἔσφαξε τὸν βασιλέα, μόνον ὁ Ἀλαβάντιος καὶ Ἀτζιποθεόδωρος μὲ τὸν λόγον τῆς βασιλίσσης. καὶ ὥρισεν ὁ Πατριάρχης νὰ εὔγῃ ἡ βασίλισσα ἀπὸ τὸ Πα- |
|
| λάτι καὶ νὰ ἐξορισθῇ, καὶ νὰ ἐξορισθοὺν καὶ ἐκεῖνοι ὁποῦ τὸν ἐφόνευσαν. καὶ νὰ κοπῇ καὶ ὁ νόμος ὁποῦ ἔγινεν, ὅτι οἱ Ἀρχιερεῖς νὰ γίνωνται μὲ τὸ θέλημα τοῦ βασιλέως, καὶ ὅταν ἀποθάνῃ νὰ πέρνῃ ὁ βασιλεὺς τὰ πράγματά του, ὁποῦ τὰ ἔκαμεν ὁ Νικηφόρος ὁ βασιλεύς. ὁ δὲ Τζιμισκῆς ἐν ταὐτῷ ἐξώρισε τὴν βασίλισσαν εἰς τὸν Μαρμαρὰν, καὶ τοὺς φονεῖς ἐδίωξε, καὶ τοὺς νόμους ἤφερε καὶ |
|
| τοὺς ἔσχισεν ὁ Πατριάρχης. καὶ τῶν Χριστουγέννων ἔστεψεν ὁ Πατριάρχης τὸν Τζιμισκῆν βασιλέα, καὶ τὸν χρόνον ἐκεῖνον ἔγινε μεγάλη πεῖνα, ἀπέθανε δὲ καὶ ὁ Πατριάρχης, καὶ ἐχειροτονήθη Βασίλειος Ἱερομόναχος ὁ Σκαμανδρηνὸς, ἄνθρωπος ἐνάρετος καὶ ἡγιασμένος. ὅμως, ὡς εἶδαν τὴν καταδίκην ὁποῦ τοὺς ἔκαμεν ὁ Νικηφόρος, ὅλα τὰ ἔθνη ἐσυνάχθησαν, Τοῦρκοι, Αἰγύπτιοι, Πέρ- |
|
| σαι, Ἄραβες, καὶ ἄλλοι νὰ πολεμήσουν, νὰ ἐλευθερώσουν τὰ Κάστρη ὁποῦ τοὺς ἐπῆρε. καὶ ἔκαμαν Ἀφέντην, Σῶχαρ ὀνόματι, ἄνδρα ἀνδρειομένον καὶ πρακτι- κώτατον καὶ ἄξιον τοῦ πολέμου, καὶ τόσον πολὺ φουσάτον ἐμαζώχθη τῶν ἐχθρῶν, ὅτι μέτρον δὲν εἶχε. καὶ ἐρχόμενοι ἐκούρσευαν Κάστρη καὶ Χώρας. καὶ ὡς ἔμαθον καὶ τὸν θάνατον Νικηφόρου τοῦ βασιλέως, ἐχάρησαν περισσότερον. ὁ δὲ βασιλεὺς |
|
| Τζιμισκῆς ἦλθεν εἰς ἀδημονίαν μεγάλην, καὶ στέλλει γράμματα εἰς ὅλους τοὺς Στρατηγοὺς του νὰ στρατεύσουν κατὰ τῶν ἐχθρῶν. καὶ παρευθὺς ἔδραμαν. καὶ πολέμου γενομένου, ποτὲ μὲν οἱ Ῥωμαῖοι ἐνίκουν, ποτὲ δὲ οἱ Τοῦρκοι, καὶ ἔγιναν φό- νοι καὶ αἵματα πολλά. ἦλθεν γοῦν ὁ χειμὼν, καὶ ἔπαυσαν οἱ πόλεμοι. καὶ ὁ βασιλεὺς ἡτοίμασεν ἄλλα φουσάτα κατὰ τῶν ἐχθρῶν, καὶ ἔκαμε πᾶσαν οἰκο- |
|
| νομίαν. ἐκάθηραν γοῦν τὸν Πατριάρχην διὰ πολλαῖς αἰτίαις καὶ ἔγινε Πα- τριάρχης Ἀντώνιος ὁ Στουδίτης. ἐν δὲ τῷ Αὐγούστῳ μηνὶ ἐφάνη Κομήτης, ὁ λεγόμενος Πωγωνίας, καὶ ἐστάθη μῆνας, η΄. ἐπροεμήνυσε δὲ τὸν θάνατον τοῦ βασιλέως. τοῦτος ὁ βασιλεὺς ὥρισε καὶ ἔβαλεν εἰς πᾶσαν χαραγὴν τὴν Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, καὶ ἔγραψεν ὁλόγυρα, Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ Βασιλεὺς τῶν |
|
| βασιλέων, καὶ ἐφύλαξάν το καὶ οἱ ἄλλοι βασιλεῖς μετὰ ταῦτα. καὶ τὸ καλοκαῖ- ρι εὔγαλεν ὁ βασιλεὺς τὰ φουσάτα, καὶ ὑπῆγε κατὰ τῶν Τουρκῶν ὁποῦ ἐπο- λεμοῦσαν μετὰ τῶν Στρατηγῶν. καὶ ἦλθεν εἰς τὰ Εὐχάϊτα τῇ ἡμέρα τοῦ Ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στρατηλάτου, ὁποῦ ἑώρταζαν τὴν μνήμην τους εἰς τὰς, η΄. τοῦ Ἰου- νίου. καὶ ἐκεῖ εἰς τὸ φουσάτον αὐτοῦ εἶδεν ἕνα Στρατιώτην μὲ ἄσπρον ἄλο- |
|
| γον θαυμαστὸν, ὁποῦ δὲν τὸν εἶδε ποτέ του, καὶ ἠνάγκαζε τὰ φουσάτα, καὶ μὲ λόγους καλοὺς τοὺς ἐστερέωνε πρὸς τὸν πόλεμον. καὶ πρὶν νὰ σμίξουν οἱ πόλε- μοι, εἶδε μία Γυναῖκα γερόντισσα εὐλαβεστάτη εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν εἰς τὸν ὕπνον της, μίαν Κυρὰν λαμπροφορεμένην ἐπὶ θρόνου μὲ στρατιώτας, ἡ ὁποία ἦτον ἡ Παναγία, καὶ εἶπεν ἑνὸς στρατιώτου. Κύριε Θεόδωρε, ἔξευρε, |
|
| ὅτι Ἰωάννης ὁ Βασιλεὺς ὁ φίλος μας εἶναι εἰς μέγα κίνδυνον, καὶ καβα- λίκευσε, καὶ σύρε βοήθησέ του. καὶ ἐν ταὐτῷ ὁ Μέγας Θεόδωρος ἔσωσε κα- βαλάρης εἰς τὸν βασιλέα. ἡ δὲ γυναῖκα ἐδιηγήθη τὸ ταχὺ τὸ ὄνειρον, καὶ ὅλοι ἐδόξασαν τὸν Θεόν. καὶ ἐπιστώθη ὅλος ὁ Λαὸς, ὅτι νικᾷ ὁ βασιλεύς. γενομένου γοῦν τοῦ πολέμου, ἔβλεπεν ὁ βασιλεὺς ὀφθαλμοφανῶς τὸν Ἅγιον |
|
| Θεόδωρον, ὁποῦ ἐκατάσφαζε τοὺς ἐχθρούς. καὶ ἐξωλοθρεύθησαν ὅλοι, καὶ ἐδό- ξασε τὸν Θεὸν, τὴν Θεοτόκον, καὶ τὸν Ἅγιον Θεόδωρον. ἐπῆγε γοῦν σωμα- τικῶς ὁ βασιλεὺς εἰς τὰ Εὐχάϊτα, ἐκεῖ ὁποῦ ἦτον τὸ Λείψανον τοῦ Ἁγίου, καὶ ἐχάλασε ἀπὸ θεμελίου τὸν Ναὸν, καὶ ἔκαμεν ἄλλον ὠραιότατον. καὶ τὰ Εὐχάϊτα τὰ ἐπωνόμασε Θεοδωρούπολιν. ἦλθε γοῦν εἰς τὴν Πόλιν. καὶ τι- |
|
| νὲς τοῦ Παλατίου, ὁποῦ δὲν τοὺς ἔδωσε χάριτας, ὁποῦ ἐζητοῦσαν, ἡτοίμασαν ποτήριον φαρμάκι, καὶ τὸ ἔκαμαν ἀχαμνὸν, καὶ ἐχάρισαν χαρίσματα εἰς τὸν κεραστήν του, καὶ εἴπάν του τὸ μυστήριον, καὶ ἔδιδέ του ὀλίγον ὀλίγον, διὰ νὰ μὴ γροικηθῇ εἰς τὴν ὥραν. καὶ ὡς τὸ ἔπιεν, ἔπεσεν εἰς ἀσθένειαν, καὶ καθ’ ἡμέραν εἰς τὸ χειρότερον. ἔπεσε δὲ εἰς τὸ κρεββάτι, καὶ εὔγαλε νοσήματα |
|
| εἰς τοὺς ὤμους ὡσὰν κάρβουνα, καὶ ἀπ’ ἐκεῖ εἰς τὰ μάτια, καὶ ἔτρεχεν αἷμα πολύ. ὡς εἶδεν ὅτι ἀποθένει, ἐσέβη εἰς τὸ Παλάτι, καὶ ἔκαμε Κληρονό- μους τῆς βασιλείας τοὺς Υἱοὺς τῆς Θεοφανοῦς, Βασίλειον, καὶ Κωνσταντῖνον, ὁποῦ τοὺς εἶχε μὲ τὸν Ῥωμανὸν τὸν βασιλέα. ἐβασίλευσε δὲ αὐτὸς χρόνους, ϛ΄. |
|
- Νόμισμα (ιστάμενον) που απεικονίζει τον Ιωάννη Τσιμισκή να στέφεται αυτοκράτορας από την Παρθένο Μαρία (δεξιά).
Πηγή: Wikimedia Commons - Η στέψη του Ιωάννη Τσιμισκή, μικρογραφία από το Χρονικό του Ιωάννη Σκυλίτζη, κώδικας Vitr. 26-2, fol. 159r, Εθνική Βιβλιοθήκη, Μαδρίτη, Ισπανία.
Πηγή: Wikimedia Commons
- Δεν βρέθηκαν βίντεο
- Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου
Λεξικά
- Λεξικά Νεοελληνικής
- Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
- Λεξικό Εμ. Κριαρά
- Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
- TLG
- Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
- Liddell-Scott
- Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)
Μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά
Σύνδεσμοι
Σύνοψις διαφόρων ιστοριών. Δυναστεία Κομνηνών
Μετά τον Νικηφόρο Γ΄ Βοτανειάτη, ο οποίος βασίλεψε από το 1078 ώς το 1081, ανεβαίνει στον θρόνο της βυζαντινής αυτοκρατορίας ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός, ο οποίος θεωρείται ο θεμελιωτής της δυναστείας των Κομνηνών· η τελευταία υπήρξε μία από τις πιο γνωστές δυναστείες αυτοκρατόρων του Βυζαντίου. Αρχικά, περιγράφεται η βασιλεία του Αλεξίου Α΄ και έπεται αναφορά στη βασιλεία του Ιωάννη και του Μανουήλ, δηλαδή των διαδόχων του.
- Αλέξιος Α΄ Κομνηνός, λεπτομέρεια από το χειρόγραφο Vat. gr. 666, folio 2 recto, του 12ου αιώνα, Βιβλιοθήκη Βατικανού, Ρώμη.
Πηγή: Wikimedia Commons - Ιωάννης Β΄ Κομηνηνός, λεπτομέρεια από μωσαϊκό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη.
Πηγή: Wikimedia Commons - Μανουήλ Α΄ Κομνηνός, λεπτομέρεια μικρογραφίας βυζαντινού χειρογράφου του 12ου αι., Βιβλιοθήκη Βατικανού, Ρώμη.
Πηγή: Wikimedia Commons - Η βυζαντινή αυτοκρατορία στο τέλος της βασιλείας του Μανουήλ Α΄ Κομνηνού (περ. 1180).
Πηγή: Wikimedia Commons
- Δεν βρέθηκαν βίντεο
- Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου
Σύνδεσμοι
- «Αλέξιος Α΄ Κομνηνός (1081-1118)», στο «Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο: Μέση Βυζαντινή Περίοδος (610-1204)», Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
- «Ιωάννης Β΄ Κομνηνός (1118-1143)», στο «Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο: Μέση Βυζαντινή Περίοδος (610-1204)», Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
- «Μανουήλ Α΄ Κομνηνός (1143-1180)», στο «Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο: Μέση Βυζαντινή Περίοδος (610-1204)», Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
- «Ανδρόνικος Α΄ Κομνηνός», στο «Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο: Μέση Βυζαντινή Περίοδος (610-1204)», Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
- «Ισαάκιος Β΄ Άγγελος (1185-95)», στο «Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο: Μέση Βυζαντινή Περίοδος (610-1204)», Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
- «Αλέξιος Γ΄ Άγγελος (1195-1203)», στο «Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο: Μέση Βυζαντινή Περίοδος (610-1204)», Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
- «Κομνηνών Δυναστεία 1081-1185», στο «Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού: Κωνσταντινούπολη», Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
Λεξικά
- Λεξικά Νεοελληνικής
- Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
- Λεξικό Εμ. Κριαρά
- Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
- TLG
- Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
- Liddell-Scott
- Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)
Μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά
Σύνδεσμοι
Σύνοψις διαφόρων ιστοριών. Σουλτάνος Σουλεϊμάν
Μετά τη βασιλεία του Ιωάννη Παλαιολόγου, παρεμβάλλεται αναφορά στην εξουσία που άσκησαν κάποιοι σουλτάνοι, όπως ο Μουράτ, ο Ορχάν και ο Μπαγιαζίτ. Ακολουθεί αφήγηση της εξουσίας που άσκησαν και άλλοι γνωστοί σουλτάνοι. Προς το τέλος του έργου γίνεται αναφορά στην κατάκτηση του Μοριά από τους Φράγκους. Το κεφάλαιο αυτό είναι ιδιαίτερα εκτενές. Μετά την ολοκλήρωσή του, η αφήγηση επανέρχεται στους βυζαντινούς αυτοκράτορες και συγκεκριμένα στη βασιλεία του Θεόδωρου Λάσκαρη. Επιλέχθηκε, ακόμη, να παρουσιαστεί η άσκηση της εξουσίας από τον σουλτάνο Σουλεϊμάν, η οποία περιγράφεται στο ακόλουθο απόσπασμα.
| Τέλος τῆς Βασιλείας τοῦ Σουλτὰν Σελήμη. Βασιλεία Σουλτὰν Καὶ ἐβασίλευσεν ὁ Σουλτὰν Σουλεϊμάνης νέος πολλά. καὶ ὑπῆγεν ὁ Ἀστρο- νόμος Ἑβραῖος, καὶ ἐνθυμήθη τοὺς λόγους, καὶ ἔδωκέ του χαρίσματα πολλά. καὶ ἠρώτησέ τον περὶ τῆς βασιλείας του, πῶς, καὶ πόσον θέλει βασι- λεύσει. καὶ αὐτὸς, ὡς ἔχουν πάντα ἐχθροὺς τοὺς Χριστιανοὺς, εἶπέ του, ὅτι οἱ Χρι- |
|
| στιανοὶ, θέλουν σὲ ἐπιβουλευθῇ, καὶ θέλουν χαλάσει τὴν βασιλείαν σου. καὶ ὁ Αὐθέντης κράζει τοὺς Πασιάδες, καὶ λέγει τους νὰ κόψουν ὅλους τοὺς Χριστιανούς. καὶ ὁ Πυριπασιᾶς δὲν ἄφηκε, μόνον εἶπεν. Ἀφέντη, περὶ βασιλείας εἶναι ἀπὸ Θεοῦ νὰ δοθῇ, καὶ ὅσα ὁ Θεὸς θέλει, γίνονται, καὶ ἄνθρωπος δὲν δύνεται νὰ ἐναντιωθῇ. καὶ ἐπειδὴ ὁρίζεις, ὅτι οἱ Ῥωμαῖοι εἶναι ἐπίβουλοι, ἄφες ἡμᾶς τοὺς |
|
| δούλους σου νὰ ἐξετάσωμεν καταλεπτῶς, καὶ ἐὰν τοὺς εὕρωμεν ἐπιβούλους, θέλομεν τοὺς θανατώσει μὲ γυναῖκες καὶ παιδία, εἰ δὲ καὶ εἶναι συκοφαντία, θέλομεν τοὺς ἀφήσει ὡς πιστούς σου δούλους. καὶ ἤρεσάν του οἱ λόγοι τοῦ Πυριπασιᾶ, καὶ ἐκόπη ὁ λογισμός του. ἔμαθε γοῦν ὁ Καλέντζης πῶς ἀπέθανεν ὁ Σουλτὰν Σελήμης, καὶ ἐβασίλευσεν ὁ Σουλεϊμάνης, καὶ ἐβουλεύθη νὰ ἀθετήσῃ τοὺς ὅρκους, ὁποῦ ἔκαμε τοῦ |
|
| Σελὴμ, καὶ νὰ γένῃ βασιλεὺς τῆς Συρίας ὅλης, καὶ ἔπιασεν ὅλους τοὺς πρώτους Μα- μαλούκους μὲ κολακείαις. καὶ ἤφερέ τους εἰς τὸ θέλημά του. ὁμοίως καὶ τοὺς Μώρους. ἔπεμψε καὶ εἰς τὴν Ρόδον, εἰς τὸν μέγαν Μάστορα, νὰ τοῦ δώσῃ λαμπάρδαις καὶ ἅρματα. ἔστειλε καὶ κρυφὰ Ἀποκρισιαρίους εἰς τὸν Καϊάρμπεην νὰ ὁμοφωνήσουν νὰ γενοῦν Ἐξουσιασταὶ μόνοι τους, καὶ νὰ κόψουν τοὺς Τούρκους ὅλους. ὁ δὲ Καϊάρμπεης, |
|
| ὡς ἐχθροὶ παλαιοὶ ὁποῦ ἦτον, δὲν ἔστερξε, καὶ κόπτει τοὺς Ἀποκρισιαρίους, καὶ ἔστειλεν εἰς τὸν Ἀφέντην ταχυδρόμον. καὶ ἔστειλε φουσάτα μὲ τὸν Καρὰτ Πα- σιᾶν, καὶ ὁ Καλέντζης ἔφυγε, καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Δαμασκὸν, καὶ ἐπλάκωσέ τον ὁ Καρατπασιᾶς. καὶ στανικῶς τοῦ κρούει πόλεμον φοβερὸν. καὶ ἐσφάγη εἰς τὸν πόλεμον μὲ ὅλον του τὸ φουσάτον. καὶ ἦλθεν ὁ Καρατπασιᾶς εἰς τὸν Ἀφέντην |
|
| μετὰ νίκης, καὶ ἐστερεώθη ὁ Καϊάπεης περισσότερον ὡς πιστός. τὸν δὲ, β΄. χρό- νον, ἤγουν εἰς τοὺς ˏαφκα΄, ἐσύναξε φουσάτα ὁ Αὐθέντης, καὶ ὑπῆγεν εἰς τὸ Μπε- λιγράδι καὶ ἐπῆρέ το. καὶ ἦλθε μὲ μεγάλην χαρὰν εἰς τὴν Ἀδριανούπολιν. καὶ πάλιν εἰς τοὺς ˏαφκβ΄. ἐσύναξε φουσάτα διὰ ξηρᾶς καὶ θαλάσσης, καὶ εἶχε διὰ ξη- ρᾶς χιλιάδας, σ΄. διὰ δὲ θαλάσσης, σο΄. καὶ ὑπῆγεν εἰς τὴν Ῥόδον χωρὶς τὸ θέ- |
|
| λημα τῶν Πασιάδων, διότι ἐφοβοῦντο νὰ μὴν τύχῃ καὶ δὲν τὴν πάρῃ, καθὼς καὶ ὁ Σουλτὰν Μεχμέτης. ὑπῆγε γοῦν καὶ ἐσέβη εἰς τὸ Νησὶ τῆς Ῥόδου, καὶ εὔγαλε ταῖς λουμπάρδαις, καὶ ἐπολέμα τὸ Κάστρον. καὶ οἱ Ῥοδῖται ἐπολεμοῦσαν ἀνδρειωμένα, καὶ ἐγίνετο πολὺς θάνατος καὶ εἰς τὰ δύω μέρη. δὲν ἐδυνήθησαν γοῦν οἱ Τοῦρκοι νὰ συμ- μώσουν εἰς τὸ Κάστρον ποσῶς, καὶ ἐλυπεῖτο ὁ Ἀφέντης πολλὰ, ὅτι ἔπεσε καὶ εἰς τὸ |
|
| φουσάτον ἀσθένεια, καὶ ἀπέθεναν καθημερινῶς. ἔστειλε καὶ ὁ Καϊάρμπεης ἀπὸ τὸ Μισῆρι σαράντα καράβια μὲ ἀναγκαῖα ἅρματα τοῦ πολέμου, καὶ οἱ πτωχοὶ οἱ Ῥο- δῖται βοήθειαν ποθὲν δὲν εἶχαν. καὶ ὁ Πάπας εἶχε τότε κάτεργα καὶ καράβια, καὶ Λαὸν ἕως τρεῖς χιλιάδες, καὶ ἠνάγκασέ τον πολλὰ ὁ Καρδινάλης ντὲ Μέντζης, ὁποῦ ἔγινε Πάπας ὕστερον, καὶ ἄλλοι πολλοὶ, πλὴν δὲν ἠθέλησε νὰ στείλῃ βοήθειαν |
|
| τῆς ἀθλίας Ῥόδου, καὶ ἦσαν πολλὰ ἀπελπισμένοι. ὅμως μίαν ἡμέραν ἐκαθέζοντο ὁ Μέγας Μάστορας, ὁ Μαρτηνέγκος, ὁποῦ ἦτον εἰς πολέμους, καὶ μηχανὰς θαυμαστὸς, καὶ ὁ Φρὰ Μιράγιας, καὶ εἶπεν ὁ Μαρτηνέγκος, ὅτι ἂς πολεμῇ ὁ Τοῦρκος ὅλην του τὴν ζωὴν δὲν κάμνει τίποτε, ὅτι εἶναι ἄτεχνοι καὶ βάρβαροι. ἀμὴ ἐὰν ἔκαμνε μίαν τέχνην, ἐπερνέ το τὸ Κάστρον. ὁ δὲ Φρὰ Μιράγιας τὸν ἐρώτησε τις |
|
| εἶναι ὁ τρόπος; καὶ ὁ Μαρτηνέγκος ἐθάῤῥησεν ὅτι εἶναι πιστὸς, καὶ εἶπε τὸ μυ- στήριον· ὅτι ἂν ἤθελε σκάψῃ τὸ χῶμα νὰ τὸ κάμῃ ὑψηλότερον ἀπὸ τὸ Κά- στρον, καὶ τὰ βάλῃ ταῖς λουμπάρδαις νὰ πολεμῇ ἀπὸ ὑψηλὰ, καὶ οἱ Ῥοδῖται δὲν θέλουν δυνηθῇ νὰ πολεμοῦν, καὶ πέρνειτο τὸ Κάστρον. καὶ ὡσὰν εὐγῆκαν, καὶ ὑπῆγεν ὁ Φρὰ Μιράγιας εἰς τὸ σπῆτί του, ἐσέβη ὁ Διάβολος εἰς τὸν νοῦν του, |
|
| καὶ γράφει χαρτὶ, καὶ ῥίχνει το μὲ σαγίταν ἔξω. καὶ εἴδετο ὁ Ἀφέντης, καὶ τὴν νύκτα ἔκαμε τὸ βουνὸν, καὶ ἐπολέμα ἀπ’ ἐκεῖ, καὶ τὸ ταχὺ ὡς τὸ εἶδεν ὁ Μέγας Μάστορας, καὶ ὁ Μαρτηνέγκος ἐθαύμασαν, καὶ ἐξέταζαν πόθεν καὶ ἀπὸ ποῖον ἔγινε τοῦτο. ὁ δὲ Μαρτηνέγκος εἶπε τοῦ Μεγάλου Μαστόρου, ἄλλος δὲν τὸ εἶπε, μόνον ὁ Φρὰ Μιράγιας. καὶ ἐν τῷ ἄμα ἔπεμψαν καὶ ἐπαίδευσάν τον, καὶ ὡμο- |
|
| λόγησεν ὅτι, καὶ ἀπὸ πρῶτα ἤμουν ἐπίβουλος. καὶ ἐν ταυτῷ τὸν ἐφούρκισαν ἔξω ἀπὸ τὰ τείχη. καὶ οἱ Τοῦρκοι εἶπαν, προτήτερα ἔπρεπε νὰ τὸ κάμετε αὐτὸ, ἀμὴ τώρα δὲν γλυτώνετε ἀπὸ ἡμᾶς. ὁ δὲ Μέγας Μάστορας καὶ ὁ Μαρτηνέγκος, ὡς εἶδαν οὕτως, ἔστειλαν ὅτι νὰ δώσουν τὸ Κάστρον, καὶ τὰ ἅρματα καὶ ταῖς λουμπάρδαις νὰ πάρουν μετὰ κάτεργά τους. καὶ ὅποιος θέλει νὰ ἀπομείνῃ, ὅποιος θέλει νὰ ὑπάγῃ, |
|
| καὶ νὰ μὴ τὸν πειράξῃ τινάς. ὁ δὲ Αὐθέντης ἔστερξέ τα ὅλα, καὶ ἔδωκε καὶ ὁρισμὸν καὶ ὑπῆγαν οἱ Ἀποκρισιάριοι εἰς τὸν Μέγαν Μάστορα, καὶ ἐν ταὐτῷ ἐγύμνωσαν τὴν Ῥόδον τὴν καλὴν καὶ περίφημον, τὴν καλλωπισμένην ὡς νύμφην, καὶ ἐμπῆ- καν εἰς τὰ κάτεργα ὅσοι ἤθελαν, καὶ ἔπιασαν τὴν Μάλταν, καὶ ἔκτισαν ἐκεῖ Κάστρον, καὶ νέαν Ῥόδον τὴν ὠνόμασαν. ὁ δὲ Αὐθέντης ἐσέβη μέσα εἰς τὴν |
|
| Ῥόδον, καὶ ἐπροσκύνησεν εἰς τὸν Ναὸν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου, καὶ ἤκαμέ τον Ἱμαρέ- τι. καὶ ἦτον Δεκεμβρίου, κε΄. καὶ ἦλθέ του λόγος πῶς ἀπέθανεν ὁ Καϊάρμπεὴς ὁ τοῦ Μισηρίου Αὐθέντης, καὶ ἔστειλε τὸν Ἀματπασίαν. καὶ ὡσὰν ὑπῆγεν ἠθέλησε νὰ γένῃ Ἀφέντης, καὶ μαθαίνουν το οἱ Τοῦρκοι, καὶ κόπτουντον. καὶ ἔστειλαν τὸ μήνυμα εἰς τὸν Ἀφέντην, καὶ ἔστειλε τὸν Ἰμπραῒμ πασιᾶν. καὶ εἰς τοὺς ˏαφκϛ΄. ἐκίνησε κατὰ |
|
| τοῦ Οὐγγρου, καὶ ἐπέρασε τὸν Σάβα ποταμόν. ἐπολέμησε τὸ Βαρτὰν Κάστρον, καὶ ἐπῆρέ το διὰ, κ΄. ἡμέρας, ὅτι ἐπροσκύνησεν. οἱ δὲ Γιανιτζάροι, ὡσὰν ἐσέβηκαν μέσα, ἔκοψαν τὸν Λαὸν χωρὶς τὸ θέλημα τοῦ βασιλέως. καὶ ὑπῆγεν εἰς τὸν Δρά- βα, καὶ ἐπῆρε τὸ Κάστρον ὡραῖον, ὅτι ἐπροσκύνησε. καὶ μετὰ, ιγ΄. ἡμέρας ἔσ- μίξαν μὲ τὸν Ῥήγα τῶν Οὐγγρῶν, καὶ ἐπολέμησαν, καὶ ἐσφάγησαν πολλοὶ, |
|
| ἀπὸ τὰ δύω μέρη, ἀπὸ λουμπάρδαις καὶ τουφέκια. καὶ ἐνικήθη ὁ Ῥήγας, καὶ ἔφυγε. μετὰ δέκα ἡμέρας ἔφθασεν εἰς τὸν θρόνον τοῦ Ῥηγὸς εἰς τὸ Μουντάνον, καὶ ἦτον ἔρημον, μόνον ὀλίγοι Ἑβραῖοι, οἱ δὲ ἄλλοι ἔφυγαν, καὶ ἐπῆρέ το· καὶ ἐκάθισε μέσα, καὶ ἔκαψέ το ὅλον, μόνον τὸ Παλάτι ἅφησε, καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Πόλιν μὲ λαμπρὰν νίκην. ἤφερε καὶ δύω Στάτουαις προύντζιναις, ὁποῦ ἦσαν τοῦ Ῥηγὸς τῶν Οὐγ- |
|
| γρῶν. εἰς δὲ τοὺς ˏαφλζ΄. ἔκαμε μάχην μὲ τοὺς Βενετίκους, καὶ ὑπῆγεν ἡ ἁρμάδα εἰς τὴν Πουλίαν, καὶ εἰς τοὺς Κορφοὺς, καὶ ἐπολέμησε, καὶ ἔλαβεν αἰχμαλωσίαν ἀπὸ τὰς Χώρας, καὶ ἀπὸ τὴν Κεφαληνίαν, καὶ ἐρημώσάν τας. καὶ ἦσαν πρῶτοι τῆς Ἁρ- μάδας ὁ Τουλφιμπασιᾶς, καὶ ὁ Χαριατιμπασιᾶς. καὶ ἐπολέμησαν τοὺς Κορφοὺς πολλὰ, καὶ τίποτε δὲν ἔκαμαν, μόνον ἔβαλαν φωτίαν καὶ ἔκαψαν παλάτια, |
|
| ὀσπήτια, ἐργαστήρια, καὶ ἄλλα πολλὰ, καὶ Ἐκκλησίας. καὶ ὑπῆγεν ἡ Ἁρμά- δα εἰς τὴν Πόλιν, ὅτι ὁ χειμών ἐσύμωνε. καὶ ὑπῆγε λόγος εἰς τὰς, ιδ΄. τοῦ Σεπτεμβρίου, εἰς τὸ Ναύπλι, ὅτι εἶναι μάχη. καὶ ἦτον Μπάϊλος τότε καὶ Καπετάνιος Ναυπλοίου Βιτόρος Γαρζόνης, καὶ ἔπεμψε τὸν ἀνδρειομένον Μπο- ζίκην, καὶ ἐκούρσευσεν ἀπὸ τὰ χωρία σιτάρι, ζῶα, καὶ τροφήματα. καὶ πά- |
|
| λιν οἱ Τοῦρκοι ἔδραμαν εἰς τὰς Χώρας τοῦ Ναυπλοίου, καὶ ἔκοψαν ἀνθρώπους καὶ ζῶα, καὶ ἐπῆραν ἄνδρας καὶ γυναῖκας. καὶ μετέπειτα ἐπῆγεν ὁ Κασιμπασιᾶς εἰς τοὺς πύργους τοῦ Καστρίου. καὶ δὲν ἠμπόρεσε νὰ τοὺς πάρῃ, καὶ ἔκαψέ τους, καὶ ἐπαραδόθησαν, διὰ νὰ μὴν καγοῦν. καὶ πολλοὶ ἔπεσαν κάτω μὲ σχοινία, καὶ ἐσκλαβώθηκαν διὰ νὰ μὴν πεθάνουν. τότε ἐπῆρε καὶ τοὺς Παλαιολόγους, τὸν |
|
| κὺρ Ἀνδρόνικον, τὸν κὺρ Νικόλαον, τὸν κὺρ Θεόδωρον, καὶ τὸν κὺρ Δημήτριον, καὶ εἰς τὸ Ἄργος ἔκοψε τὰ κεφάλιά τους, καὶ τότε παρεδόθη καὶ τὸ Θερμίσι. καὶ ἡ Ἁρμάδα, ὅταν ὑπήγενεν, ἦλθεν εἰς τὴν Αἴγιναν καὶ ἐπῆρέ την, εἰς τοὺς ˏαφλζ΄. ἐν Μηνὶ Ὀκτωβρίῳ, καὶ ἄφηκέ την ἔρημον, καὶ ἄλλα Νησία, καὶ ἐφόρ- τωσεν αἰχμαλωσίαν, καὶ ὑπάγει εἰς τὴν Πόλιν. καὶ ἡ μάχη ἐκράτειε χρόνους, γ΄. |
|
| καὶ ἐπολεμοῦντο τὰ δύω Κάστρη, τὸ Ναύπλοιον, καὶ ἡ Μονεμβασία, καὶ ἐσκοτώ- θησαν πολλοὶ Χριστιανοί. διότι τόσοι Τοῦρκοι ἦτον, ὅτι ἕνας Χριστιανὸς εἰς χι- λίους Τούρκους ἐμετρεῖτο. ἀπέθαναν γοῦν εἰς τὸ Ναύπλοιον ζ΄. χιλιάδας ἄνθρωποι ἀπὸ τὴν πεῖναν καὶ τὴν δίψαν, ὅτι δὲν εἶχαν ἱερὸν, καὶ ἔπιναν βλυχὸν, καὶ τῆς ὥρας ἐμαύριζαν καὶ ἀπέθαναν. καὶ ὅσοι ἔζησαν, ὅταν ἐβασίλευσεν ὁ Ἥ- |
|
| λιος πλέον δὲν ἔβλεπαν ἕως τὴν αὔριον. καὶ πολλοὶ ἔκαμαν καὶ δέκα ἡμέρας, ὁποῦ δὲν ἔφαγαν, μόνον χόρτα. καὶ οἱ πόλεμοι δὲν ἔπαυαν. καὶ ἐσκοτώθη ὁ θαυμαστὸς ἄνθρωπος καὶ ἀνδρειομένος κὺρ Βρετὸς ὁ Μποζίκης, ὅτι τὸν ἐκ- τύπησαν εἰς τὴν πλάτην μὲ τὸ τουφέκι. καὶ λέγουν, ὅτι ἀπὸ τὰς πολλὰς νί- κας ὁποῦ ἔκαμνεν, ἐφθόνησέ τον ὁ Γουβεριαδόρος Αὐγουστὴς Κλεζὸς Φράγ- |
|
| κος, καὶ ἔβαλεν ἄνθρωπον καὶ ἐσκότωσέ τον τῇ μεγάλῃ, ε΄. καὶ ἔγινε μέγας θρῆνος εἰς τὸ Ναύπλοιον. καὶ οἱ Τοῦρκοι ἐχάρηκαν καὶ ἔδωκαν λουμπάρδαις, καὶ τότε οἱ Τοῦρκοι ἔδραμαν εἰς τὸ φουσάτον τῶν Ῥωμαίων, καὶ ἔκοψαν πολλοὺς, καὶ ἦλθαν ἕως τὴν πόρταν τοῦ Κάστρου. τότε εὐγῆκεν ὁ γενναιότατος κὺρ Δο- μενίγος ὁ Μποζίκης ἀπάνω τους, καὶ ἄλλους ἔκοψε, καὶ ἄλλους ἐκρέμνισε, καὶ |
|
| ἐλευθέρωσε πολλοὺς Χριστιανοὺς ἀπὸ τὰ χέρια τῶν Τουρκῶν. καὶ μετὰ ἕνα χρό- νον εὐγῆκε πάλιν ὁ κὺρ Δομενίγος μὲ τὸ φουσάτον, καὶ ἕνας Τοῦρκος μὲ του- φέκι κρυμμένος τὸν ἐκτύπησεν εἰς τὸ κεφάλι καὶ ἀπέθανεν, καὶ ἤφεράν τον μέ- σα. καὶ ἀπέθανεν ἐκείνην τὴν νύκτα, καὶ ἔγινε μέγας θρῆνος εἰς ὅλους. καὶ οἱ Βενέτικοι πλέον ὡσὰν δὲν ἐδύνοντο νὰ πολεμοῦν, ἔστειλαν Ἀποκρι- |
|
| σιάριον, καὶ ἔδωκαν τὰ δύω θαυμαστὰ Κάστρη, τὸ Ναύπλοιον, καὶ τὴν Μο- νεμβασίαν, καὶ γ΄. χιλιάδας χρυσᾶ, καὶ ἔκαμαν ἀγάπην. καὶ εἰς τοὺς ˏαφμ΄. Νοεμβρίῳ, κα΄. ἔδωκε τὸ Ναύπλοιον Ἀλέξανδρος ὁ Κονταρὴς τοῦ Κασιμπα- σιᾶ, καὶ Νοεμβρίῳ, κδ΄. τὴν Μονεμβασίαν, καὶ ἐπῆραν ταῖς καμπάναις καὶ τὰ ἅρματα. ἔμειναν δὲ εἰς τὰ Κάστρη πολλοὶ Ἱερωμένοι καὶ Λαϊκοὶ εἰς τὸν |
|
| Τοῦρκον, καὶ ἔκαμέν τους ἐλευθέρους. εἰς δὲ τοὺς ˏαφνγ΄. ἐπῆγεν εἰς τὴν Περ- σίαν, καὶ ἐπροϋπάντησέ τον, καὶ ὥρισε καὶ ἔπνιξάν τον. ἔστειλε καὶ εἰς τὴν Προῦ- σαν καὶ ἔπνιξε καὶ τὸν υἱὸν τοῦ Μουσταφᾶ πασιᾶ, καὶ ἔγινε μέγας θρῆνος. καὶ εἰς τὰς ˏαφξϛ΄. ἐστράτευσεν εἰς τὴν Οὐγγρίαν. καὶ εἰς τὰς, κϛ΄. τοῦ Σεπτεμβρίου ἀπέθανεν ἐκεῖ εἰς τὸ Σεῒ γεφύρι, ὁποῦ τὸ ἐπολέμα μὲ τὸ φουσάτον. καὶ μετὰ |
|
| δύω ἡμέρας τοῦ θανάτου του ἐπῆράν το, καὶ ἦτον ὁ Μεχμὲτ πασιᾶς ὁποῦ τὰ ἐκυ- βέρνα. καὶ ἔστειλαν ταχυδρόμους εἰς τὸν υἱόν του τὸν Σελήμην, καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Πόλιν. καὶ μετὰ ταῦτα ἦλθεν εἰς τὸ φουσάτον, καὶ ἐπῆρέ το καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Πόλιν. |
|
- Πορτρέτο του σουλτάνου Σουλεϊμάν Α΄ του Μεγαλοπρεπούς, που αποδίδεται στον Tiziano, περ. 1530.
Πηγή: Wikimedia Commons - Ο στρατός των οθωμανών Γενίτσαρων του Σουλεϊμάν αντιμετωπίζει τους Ιωαννίτες ιππότες κατά την πολιορκία της Ρόδου το 1522, μικρογραφία από το Süleymanname (εικονογράφηση της ζωής και των κατορθωμάτων του σουλτάνου), 1588, Παλάτι Τοπ Καπί, Κωνσταντινούπολη.
Πηγή: Wikimedia Commons - Ο σουλτάνος Σουλεϊμάν και οι στρατιώτες του κατά την πολιορκία της Ρόδου (1522), μικρογραφία από το Süleymanname (εικονογράφηση της ζωής και των κατορθωμάτων του σουλτάνου), 1588, Παλάτι Τοπ Καπί, Κωνσταντινούπολη.
Πηγή: Wikimedia Commons - Ο σουλτάνος Σουλεϊμάν και ο στρατός του κατά τη διάρκεια της μάχης εναντίον των Ούγγρων στο Μοχάτς (1526), μικρογραφία από το Süleymanname (εικονογράφηση της ζωής και των κατορθωμάτων του σουλτάνου), 1588, Παλάτι Τοπ Καπί, Κωνσταντινούπολη.
Πηγή: Wikimedia Commons - Sebastian Vrancx, Η πολιορκία του Esztergom 1543, 17ος αιώνας. Ο πίνακας απεικονίζει την πολιορκία της ουγγρικής πόλης από τα οθωμανικά στρατεύματα του Σουλεϊμάν Α΄ του μεγαλοπρεπούς το 1543.
Πηγή: Wikimedia Commons - Η κηδεία του σουλτάνου Σουλεϊμάν, έργο διπλής όψης στο βιβλίο Η ιστορία του σουλτάνου Σουλεϊμάν, το οποίο γράφτηκε από τον αυλικό ιστορικό Luqman κατ’ εντολή του εγγονού τού Σουλεϊμάν, Μουράτ Γ΄, 1579, Βιβλιοθήκη Chester Beatty, Δουβλίνο, Ιρλανδία.
Πηγή: Wikimedia Commons
- Δεν βρέθηκαν βίντεο
- Δεν βρέθηκαν αρχεία ήχου
Λεξικά
- Λεξικά Νεοελληνικής
- Ηλεκτρονικά Λεξικά της Νεοελληνικής Γλώσσας
- Λεξικό Εμ. Κριαρά
- Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), τόμοι Α-ΙΣΤ
- TLG
- Thesaurus Linguae Graecae (TLG)
- Liddell-Scott
- Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Liddell – Scott)
Μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες
- Μεσαιωνικές μελέτες του Εμ. Κριαρά
Σύνδεσμοι
Βιβλιογραφία
- Δωρόθεος 1798
- Δωρόθεος Μονεμβασίας, Βιβλίον ιστορικόν περιέχον εν συνόψει διαφόρους και εξόχους ιστορίας. Αρχόμενον από κτίσεως κόσμου, μέχρι της αλώσεως Κωνσταντινουπόλεως, και των ακολούθων Σουλτάνων, Τυπογραφείο Νικολάου Γλυκύ, Βενετία 1798.
- Ζαχαριάδου 1962
- Ελισάβετ Ζαχαριάδου, «Μια ιταλική πηγή του Ψευδο-Δωρόθεου για την ιστορία των Οθωμανών», Πελοποννησιακά 5 (1962), σ. 144-151.
- Κεχαγιόγλου 1999
- Γιώργος Κεχαγιόγλου (επιμ.), Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Τόμος Β΄1: 15ος αιώνας-1830, Σοκόλης, Αθήνα 1999, σ. 108-119.
- Κεχαγιόγλου 2003
- Γιώργος Κεχαγιόγλου (επιμ.), Πεζογραφική ανθολογία. Αφηγηματικός γραπτός νεοελληνικός λόγος. Βιβλίο πρώτο: Από τα τέλη του Βυζαντίου ως τη Γαλλική Επανάσταση, ΑΠΘ, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη), Θεσσαλονίκη 2003, σ. 227-233.
- Λεντάρη 2007
- Τίνα Λεντάρη, «Χρονικό του Ψευδο-Δωρόθεου (ή Ιερόθεου)», Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας. Πρόσωπα, έργα, ρεύματα, όροι, Πατάκης, Αθήνα 2007, σ. 2389.
- Moravcsik 1958
- Gyula Moravcsik, Byzantinoturcica, τ. 1, Akademie-Verlag, Βερολίνο 1958, σ. 412-413.
- Πολίτης 1979
- Λίνος Πολίτης, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, ΜΙΕΤ, Αθήνα 21979.
- Σταυρακοπούλου 2003
- Σωτηρία Σταυρακοπούλου, Στοιχεία ποιητικής στη χρονογραφία του Ψευδοδωρόθεου: μια αφηγηματολογική και ερμηνευτική προσέγγιση, ανέκδοτη διδακτορική διατριβή, ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2003.
Ετικετες Αναζητησης
Λογοτεχνικό Είδος
Ιστοριογραφία και ΧρονικογραφίαΛογοτεχνικό Γένος
Κείμενα πεζού λόγουΕποχές - Περίοδοι
Δημώδης γραμματεία μετά την Άλωση (16ος-18ος αι.)Θέματα
Αγιότητα Δοκιμασία Ευεργεσία και ανταπόδοση Θάνατος Θαυμαστά στοιχεία Κίνδυνος Ξενιτειά Όνειρο, όραμα Τιμωρία Φόνος Αποτροπή κακών/δεινών Διαμάχη Μαγεία Πρόγνωση/προφητεία/διαίσθηση Συμφορά Διδαχή Περιπλάνηση Πίστη Άνδρας (περιγραφή) Ασθένεια Κληρονομική βασιλεία Μοιχεία/απιστία Ανδρεία/ηρωισμός Απάτη Εορτασμός/γλέντι Εκδίκηση Δικαιοσύνη Ασκητισμός/μοναχισμός Μουσουλμάνοι Ταξίδι Γυναίκα (περιγραφή) Διαπαιδαγώγηση
Κατάλογος Έργων
- Αισώπου Μύθοι
- Ανακάλημα της Κωνσταντινόπολης
- Άνθη ευλαβείας
- Άνθος των χαρίτων
- Απόκοπος
- Αφήγησις Λιβίστρου και Ροδάμνης
- Αφήγησις παράξενος του ταπεινού Σαχλίκη
- Βαρλαάμ και Ιωάσαφ
- Βασιλεύς ο Ροδολίνος
- Βίοι αγίων
- Διγενής Ακρίτης
- Διήγησις Βελισαρίου
- Διήγησις εξαίρετος Βελθάνδρου του Ρωμαίου
- Διήγησις εξαίρετος ερωτική και ξένη του Ιμπερίου θαυμαστού και κόρης Μαργαρώνης
- Διήγησις εξαίρετος ερωτική και ξένη Φλωρίου του πανευτυχούς και κόρης Πλάτζια Φλώρης
- Διήγησις Ιεροθέου Αββατίου
- Διήγησις και οπτασία ωφέλιμος ορθοδόξου τινός Δημητρίου
- Διήγησις του Αχιλλέως
- Διήγησις του Πωρικολόγου
- Διήγησις του Ρεμπελιού των Ποπολάρων
- Εξήγησις της γλυκείας χώρας Κύπρου, η ποία λέγεται Κρόνικα, τουτέστιν Χρονικόν
- Ερωτικόν ενύπνιον
- Ερωτόκριτος
- Ερωτοπαίγνια
- Ερωφίλη
- Η Βοσκοπούλα
- Η Θυσία του Αβραάμ
- Η Καινή Διαθήκη
- Η Κοσμογέννησις
- Η Φυλλάδα του Μεγαλέξαντρου
- Θησαυρός
- Θρήνος εις τα Πάθη και την Σταύρωσιν του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού
- Θρήνος της Θεοτόκου
- Θρήνος της Κρήτης
- Θρήνος της Κωνσταντινούπολης
- Ιατροσόφια
- Ιστορία και όνειρο
- Ιστορία του Ταγιαπιέρα
- Κατζούρμπος
- Κλίνη Σολομώντος
- Λαϊκές αφηγήσεις
- Λεηλασία της Παροικιάς της Πάρου
- Λόγοι διδακτικοί του πατρός προς τον υιόν
- Λόγος παρηγορητικός περί Δυστυχίας και Ευτυχίας
- Μεγάλον θανατικόν από πανόκλα
- Ο Βίος του Αισώπου
- Ο Έπαινος των γυναικών
- Ο Κρητικός Πόλεμος
- Ο Οψαρολόγος
- Ο Χρονογράφος
- Παιδιόφραστος διήγησις των ζώων των τετραπόδων
- Παλαιά τε και Νέα Διαθήκη
- Πανουργίαι υψηλόταται του Μπερτόλδου
- Πανώρια
- Πένθος θανάτου, ζωής μάταιον και προς Θεόν επιστροφή
- Περί ηρώων, στρατηγών, φιλοσόφων, αγίων και άλλων ονομαστών ανθρώπων, οπού εβγήκασιν από το νησί της Κύπρου
- Περί της ξενιτείας
- Πόλεμος της Τρωάδος
- Πτωχοπρόδρομος
- Ριμάδα κόρης και νιου
- Ρίμες αγάπης (Κυπριακά ερωτικά)
- Σιντίπας
- Σπανέας
- Σπανός
- Στάθης
- Στεφανίτης και Ιχνηλάτης
- Στίχοι γραμματικού Μιχαήλ του Γλυκά ούς έγραψε καθ΄ ον κατεσχέθη καιρόν εκ προσαγγελίας χαιρεκάκου τινός
- Συναξάριον του τιμημένου γαδάρου
- Το κατά Καλλίμαχον και Χρυσορρόην ερωτικόν διήγημα
- Το Χρονικόν του Μορέως
- Φορτουνάτος
- Φυσιολόγος
- Χρονικό του Γαλαξειδιού
- Χρονικό του μοναστηριού του Αγίου Θεοδώρου Κυθήρων
- Χρονικό των Σερρών
- Χρονικόν