• Αρχική
  • Αναζήτηση
  • %EF%BF%BD%EF%BF%BD%EF%BF%BD%EF%BF%BD%EF%BF%BD%EF%BF%BD%EF%BF%BD%EF%BF%BD%EF%BF%BD%EF%BF%BD%EF%BF%BD%EF%BF%BD%EF%BF%BD%EF%BF%BD%EF%BF%BD%EF%BF%BD%EF%BF%BD%EF%BF%BD
53.jpg

Άνθος των χαρίτων

Το δημοφιλέστατο Άνθος των χαρίτων, το οποίο γνώρισε ευρύτατη διάδοση σε χειρόγραφη και έντυπη μορφή, αποτελεί ανώνυμη μετάφραση του περιώνυμου ιταλικού έργου Fior(e) di virtù του 14ου αιώνα. Πρόκειται για ένα αφηγηματικού χαρακτήρα ανθολόγιο με ηθικοδιδακτικούς στόχους, η βενετική έκδοση του οποίου στα 1529 αποτελεί και την πρώτη εμφάνιση έντυπου πεζού κειμένου της δημώδους νεοελληνικής γραμματείας.
1.jpg

Απόκοπος

Γραμμένος είτε στο πρώτο είτε στο δεύτερο μισό του 15ου αιώνα, αλλά τυπωμένος για πρώτη φορά στη Βενετία το 1509, γνώρισε αλλεπάλληλες ανατυπώσεις και έγινε ένα από τα δημοφιλέστερα αναγνώσματα του νέου ελληνισμού, τουλάχιστον για τους επόμενους τρεις αιώνες. Ο Απόκοπος του Μπεργαδή περιγράφει μια ονειρική κάθοδο στον άλλο κόσμο και αποτελεί το πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα της πρώιμης Αναγέννησης στην κρητική λογοτεχνία. Είναι συνθεμένος σε βυζαντινή δημώδη γλώσσα με πολλά στοιχεία του κρητικού ιδιώματος και στις βενετικές εκδόσεις αποτελείται από 556 ζευγαρωτά ομοιοκατάληκτους δεκαπεντασύλλαβους στίχους, ωστόσο το τελευταίο τμήμα του γενικά θεωρείται νόθο.
34.jpg

Αφήγησις Λιβίστρου και Ροδάμνης

Πρόκειται για την εκτενέστερη, δομικά πολυπλοκότερη και τεχνικά αρτιότερη από τις πέντε βυζαντινές ερωτικές μυθιστορίες της παλαιολόγειας περιόδου (13ος-15ος αι.), ίσως και την παλαιότερη χρονολογικά. Η πλούσια χειρόγραφη παράδοσή της (σε πέντε κώδικες) περιλαμβάνει τρεις διαφορετικές διασκευές, αποτελώντας αδιάψευστο μάρτυρα της δημοφιλίας ενός κειμένου που σε μεγάλο βαθμό συνεχίζει και παράλληλα ανανεώνει, με πρωτοποριακές αφηγηματικές τεχνικές, καθώς και με άλλα στοιχεία, τη μακραίωνη μυθιστορ(ηματ)ική παραγωγή σε ελληνική γλώσσα.
63.jpg

Διγενής Ακρίτης

Ο Βασίλειος Διγενής Ακρίτης είναι ο γνωστότερος από τους ήρωες των ακριτικών τραγουδιών και πρωταγωνιστής ενός έμμετρου αφηγηματικού έργου του 12ου αιώνα, το οποίο είναι γνωστό ως Διγενής Ακρίτης ή Έπος του Διγενή Ακρίτη. Είναι γραμμένο σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο στίχο, σώζεται σε έξι χειρόγραφες παραλλαγές και συνιστά το παλαιότερο λογοτεχνικό γραπτό μνημείο της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γλώσσας.
49.jpg

Διήγησις εξαίρετος ερωτική και ξένη Φλωρίου του πανευτυχούς και κόρης Πλάτζια Φλώρης

Η Διήγησις εξαίρετος ερωτική και ξένη Φλωρίου του πανευτυχούς και κόρης Πλάτζια Φλώρης ανήκει στην κατηγορία των έμμετρων ερωτικών-ιπποτικών μυθιστορημάτων της παλαιολόγειας περιόδου. Πιο συγκεκριμένα, η σύνθεσή της τοποθετείται ανάμεσα στα τέλη του 14ου και στις αρχές του 15ου αιώνα. Το έργο, γραμμένο σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο στίχο και σε δημώδη γλώσσα, διασκευάζει ένα ξένο πρότυπο και μας παραδίδεται ανώνυμο.
5.jpg

Διήγησις και οπτασία ωφέλιμος ορθοδόξου τινός Δημητρίου

Οραματικό κείμενο του 16ου αιώνα, γραμμένο από τον Μητροφάνη και μεταγλωττισμένο σε δημώδη γλώσσα από τον παπά-Λαυρέντιο. Περιγράφεται μια περίπτωση νεκροφάνειας με πρωταγωνιστή τον Δημήτριο, που εργάζεται σε μεταλλωρυχείο της Μακεδονίας. Στο κείμενο, επιπλέον, ασκείται κριτική στους σύγχρονους ιερωμένους και υπάρχει έντονο το διδακτικό στοιχείο.
62.jpg

Διήγησις του Αχιλλέως

Έμμετρο ερωτικό μυθιστόρημα (ή μυθιστορία) του 14ου-15ου αιώνα, που παραδίδεται ανώνυμα σε τρεις παραλλαγές και παρουσιάζει ως κεντρικό ήρωα τον Αχιλλέα, του οποίου –όπως φαίνεται– μόνο το όνομα σχετίζεται με το γνωστό μυθικό πρόσωπο. Όλο το έργο δείχνει μια σχέση επιρροής από το έπος ή από τα πρότυπα του έπους του Διγενή Ακρίτη, ενώ, ταυτοχρόνως, παρουσιάζει πολλά κοινά στοιχεία με τα βυζαντινά ερωτικά-ιπποτικά μυθιστορήματα.
39.jpg

Ερωτόκριτος

Ερωτική μυθιστορία του Βιτσέντζου Κορνάρου, γραμμένη στις αρχές του 17ου αιώνα, δομημένη σε πέντε μέρη και αποτελούμενη από περίπου 10.000 στίχους. Πρόκειται για την πολύ δημοφιλή στον τουρκοκρατούμενο ελληνισμό, και μέχρι σήμερα, ιστορία της βασιλοπούλας Αρετούσας που αγαπήθηκε με τον γιο ενός συμβούλου του πατέρα της και υπέμειναν τέσσερα χρόνια εκείνος την εξορία και αυτή τη φυλακή, μέχρι ο βασιλιάς να αποδεχτεί τον Ρωτόκριτο αναγνωρίζοντας την ανδρεία και τη φρόνησή του.
20.jpg

Ερωτοπαίγνια

Αξιόλογη συλλογή 112 σύντομων ερωτικών ποιημάτων του 15ου αιώνα που περιλαμβάνει την «Ερωτική αλφάβητο», τα «Εκατόλογα της αγάπης», ερωτικά δίστιχα και άσματα κ.ά. Μολονότι κάποιοι μελετητές έχουν υποστηρίξει τη ροδιακή προέλευση των ποιημάτων, τα τελευταία πιθανότατα προέρχονται από τον ευρύτερο νησιωτικό, ενδεχομένως τον δωδεκανησιακό, χώρο. Είναι έργο άγνωστου/ων ποιητή/ών και αποτελεί εξαίρετο δείγμα της πρώιμης λαϊκής και λαϊκότροπης νεοελληνικής ποίησης.
21.jpg

Η Βοσκοπούλα

Ποιμενικό ειδύλλιο, έργο ανώνυμου συγγραφέα, αποτελούμενο από 476 ενδεκασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους, εξαίρετο δείγμα της ποιμενικής ποίησης στον ελληνικό χώρο. Αφηγείται την τυχαία συνάντηση και τον κεραυνοβόλο έρωτα ενός βοσκού και μιας πολύ όμορφης βοσκοπούλας. Τοποθετείται χρονικά στην εποχή ακμής της κρητικής λογοτεχνίας (περ. 1580-1669), είναι γραμμένο στην κρητική διάλεκτο και αγαπήθηκε πολύ τόσο από τους λογίους όσο και από τον απλό λαό.
54.jpg

Η Κοσμογέννησις

Η Κοσμογέννησις του Κρητικού Γεώργιου Χούμνου αποτελεί έμμετρη παράφραση των δύο πρώτων βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης (Γένεσις και Έξοδος), όπως αυτά παρουσιάζονται στη βυζαντινή Ιστορία του Παλαιού. Χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 15ου αιώνα, αποτελείται από 2.832 ομοιοκατάληκτους, ζευγαρωτούς, δεκαπεντασύλλαβους στίχους και είναι γραμμένη σε γλώσσα δημώδη, εμπλουτισμένη με στοιχεία της κρητικής διαλέκτου και της εκκλησιαστικής ρητορικής.
29.jpg

Η Φυλλάδα του Μεγαλέξαντρου

Πεζή διασκευή, πρωτοτυπωμένη τον 17ο αιώνα, που ανάγεται σε χαμένο σήμερα πρότυπο του 14ου αιώνα, το οποίο με τη σειρά του βασίζεται σε παλαιότερες έμμετρες διασκευές του ελληνιστικού μυθιστορήματος του Ψευδο-Καλλισθένη (3ος αι. μ.Χ.). Αυτό το ιδιαίτερα δημοφιλές λαϊκό ανάγνωσμα της Τουρκοκρατίας περιέχει διηγήσεις και κατορθώματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, συνδυάζοντας πραγματικά περιστατικά με φανταστικούς άθλους και περιπέτειες.
67.jpg

Ιατροσόφια

Αποτέλεσμα συνδυασμού της λαϊκής σοφίας με ποικίλα παραϊατρικά και παραθρησκευτικά κείμενα φαίνεται να είναι τα ευφάνταστα, κατά τα άλλα, δημώδη, κατά βάση, Ιατροσόφια κάποιου Ιωάννη Σταφιδά, συγγραφέα ή απλώς αντιγραφέα τους στα 1384 και οπωσδήποτε φορέα και συνεχιστή μιας μακρότατης παράδοσης, η οποία, διαμέσου (και) της (υστερο)βυζαντινής γραμματείας, επέζησε στον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό μέχρι και τα μέσα του 20ού αιώνα.
69.jpg

Λεηλασία της Παροικιάς της Πάρου

Έμμετρη ιστορική αφήγηση με θέμα την εισβολή του τουρκικού στόλου στο κυκλαδίτικο νησί. Παραδίδεται ανώνυμα και χρονολογείται λίγο μετά τα αναπαριστώμενα γεγονότα που συνέβησαν στις 19 Μαΐου 1668, κατά την τελική φάση του Κρητικού Πολέμου. Στους 672 σωζόμενους στίχους ο ανώνυμος ποιητής παρουσιάζει, στην καθομιλουμένη κρητική διάλεκτο της εποχής και σε ιαμβικό ενδεκασύλλαβο ομοιοκατάληκτο στίχο, τα τραγικά συμβάντα που κορυφώνονται με τον θρήνο των αιχμαλώτων για την απώλεια της πατρίδας τους.
26.jpg

Ο Βίος του Αισώπου

Βιογραφικό μυθιστόρημα που αποτελείται από διαδοχικά επεισόδια, συνυφασμένα με μια σειρά από μύθους οι οποίοι περιέχουν ένα ηθικό δίδαγμα. Αποτελεί έργο ανοιχτής προφορικής παράδοσης, μια χιουμοριστική λαϊκή διήγηση που κυκλοφορούσε ανώνυμη σε διάφορες δημώδεις παραλλαγές (μία από τις οποίες τυπώθηκε πρώτη φορά το 1644) για την τέρψη, αλλά και την ηθική διδασκαλία των απλών ανθρώπων του λαού.
16.JPG

Ο Έπαινος των γυναικών

Το ποίημα αποτελείται από 735 ομοιοκατάληκτους οκτασύλλαβους στίχους και ο χαρακτήρας του είναι έντονα μισογυνικός. Είναι δομημένο σε τρία μέρη, το καθένα από τα οποία περιγράφει, με οξεία σατιρική διάθεση, την ηθική και τη συμπεριφορά των παρθένων, των παντρεμένων και των χηρών γυναικών αντίστοιχα. Η γλώσσα στα περισσότερα σημεία παρουσιάζεται αρκετά τολμηρή. Η συγγραφή του ποιήματος τοποθετείται στην Κρήτη στα τέλη του 15ου αιώνα.
40.jpg

Ο Κρητικός Πόλεμος

Έμμετρο χρονικό του εικοσιπενταετούς πολέμου για την κατάληψη της Κρήτης από τους Οθωμανούς Τούρκους, το οποίο ολοκληρώθηκε στο διάστημα 1669-1677. Ο ποιητής, σε περίπου 12.000 στίχους, αφηγείται την κατάληψη των Χανιών και του Ρεθύμνου, της ιδιαίτερης πατρίδας του, αναφέρεται σε εχθροπραξίες στο Αιγαίο πέλαγος, και επικεντρώνεται στην εικοσαετή πολιορκία της πρωτεύουσας του νησιού, του Κάστρου, το οποίο προσωποποιείται και συμμετέχει στα δρώμενα με εκτενείς μονολόγους.
2.JPG

Πανουργίαι υψηλόταται του Μπερτόλδου

Πεζό κείμενο που εκδόθηκε το 1646 στη Βενετία και αποτελεί μετάφραση του έργου Le sottilissime astuzie di Bertoldo του Giulio Cesare dalla Croce. Το έργο, στο οποίο πρωταγωνιστεί ο Μπερτόλδος, ένας πονηρός χωρικός, είναι σατιρικό με χιουμοριστικά στοιχεία και λαϊκή θυμοσοφία. Υπήρξε εξαιρετικά δημοφιλές ανάγνωσμα μέχρι και τον 19ο αιώνα.
47.jpg

Πένθος θανάτου, ζωής μάταιον και προς Θεόν επιστροφή

Το Πένθος θανάτου, ζωής μάταιον και προς Θεόν επιστροφή είναι ένα ηθικοδιδακτικό-παραινετικό ποίημα που συνέταξε ο Γιούστος Γλυκός (ή Γλυκύς) στην Κορώνη. Αποτελείται από 632 δεκαπεντασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους και η γλώσσα του είναι η δημώδης της εποχής, μπολιασμένη με κάποια λόγια στοιχεία. Η ημερομηνία συγγραφής του είναι η 5η Μαΐου του 1520.
51.jpg

Περί της ξενιτείας

Με τον τίτλο Περί της ξενιτείας σώζεται ένα ανώνυμο ποίημα του 15ου αιώνα, συνολικής έκτασης 547 ανομοιοκατάληκτων δεκαπεντασύλλαβων στίχων. Γραμμένο σε δημώδη γλώσσα, από την οποία δεν λείπουν οι αρχαϊσμοί, πιθανώς ανήκει στην κρητική ποιητική παραγωγή της υστεροβυζαντινής περιόδου. Το ποίημα εντάσσεται σε, εμπλουτίζει και προωθεί μια μακρά παράδοση ομόθεμων έργων.
55.jpg

Πόλεμος της Τρωάδος

Ο ανώνυμος, μακροσκελής, έμμετρος Πόλεμος της Τρωάδος αποτελεί παράφραση του γνωστού γαλλικού μυθιστορήματος του 12ου αιώνα, Roman de Troie, του Benoît de Sainte-Maure, ενώ, παράλληλα, αντλεί από ομόθεμα λατινικά μεσαιωνικά και βυζαντινά κείμενα. Γραμμένος, πιθανότατα, σε φραγκοκρατούμενο περιβάλλον κατά τον 14ο αιώνα, φαίνεται να γνώρισε μεγάλη διάδοση, όπως μαρτυρά η πλούσια χειρόγραφη παράδοσή του.
23.jpg

Πτωχοπρόδρομος

Τέσσερα επαιτικά ποιήματα, γραμμένα στο δεύτερο μισό του 12ου αιώνα στην Κωνσταντινούπολη. Αρχικά αποδίδονταν στον γνωστό λόγιο της αυλής των Κομνηνών Θεόδωρο Πρόδρομο, ωστόσο η άποψη αυτή αμφισβητείται βάσει των τελευταίων πορισμάτων της έρευνας. Ο ποιητής απευθύνεται στον αυτοκράτορα ζητώντας οικονομική ενίσχυση (Ι και ΙΙ), αναφέρεται στα βάσανα του γραμματισμένου λογίου (ΙΙΙ) ή περιγράφει την άθλια ζωή του στο μοναστήρι (ΙV). Τα Πτωχοπροδρομικά συγκαταλέγονται ανάμεσα στα πρωιμότερα δείγματα λογοτεχνίας σε δημώδη γλώσσα.
65.jpg

Σιντίπας

Με το όνομα του βασικού πρωταγωνιστή του είναι γνωστό το δημοφιλέστατο ανατολικό φιλοσοφικό-διδακτικό αφηγηματικό έργο Σιντίπας, ένα είδος πρώιμου μυθιστορήματος, το οποίο γνώρισε τεράστια διάδοση κατά τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση. Πρωτομεταφράστηκε στα ελληνικά γύρω στον 11ο αιώνα και δεν έπαψε έκτοτε να αποτελεί ιδιαίτερα αγαπητό ανάγνωσμα/ακρόαμα, όπως μαρτυρούν οι ποικίλες χειρόγραφες μεταφράσεις, αποδόσεις και παραφράσεις του, αλλά και οι έντυπες τύχες του μέχρι και τις αρχές του 20ού αιώνα.
66.jpg

Στεφανίτης και Ιχνηλάτης

Ένα από τα παλιότερα ελληνόγλωσσα μυθιστορήματα ανατολικής (ινδικής) προέλευσης αποτελεί το πρώιμο ηθικοπολιτικό μυθιστόρημα Στεφανίτης και Ιχνηλάτης. Αυτός ο εξαιρετικά πολύπλοκος δομικά καθρέφτης ηγεμόνων, που μεταφράστηκε, παραφράστηκε και διασκευάστηκε κατά κόρον, γνώρισε ευρύτατη διάδοση και πλουσιότατες χειρόγραφες και έντυπες τύχες, από τον 11ο μέχρι και τον 19ο αιώνα. Πιθανότατα, στις ελληνόγλωσσες μορφές του έργου βασίστηκε η, μέσω μεταφράσεων, διάδοσή του στις βασικότερες ευρωπαϊκές γλώσσες.
9.jpg

Συναξάριον του τιμημένου γαδάρου

Σατιρικό και διδακτικό ανομοιοκατάληκτο στιχούργημα του 14ου-15ου αιώνα με χιουμοριστικό και σκωπτικό τόνο. Το έργο ανήκει στην παράδοση των διηγήσεων στις οποίες πρωταγωνιστούν ζώα με ανθρωπομορφικά στοιχεία· εν προκειμένω, ήρωες είναι η αλεπού, ο λύκος και ο γάιδαρος. Τον 16ο αιώνα διασκευάστηκε σε ομοιοκατάληκτους στίχους και αναδείχθηκε σε ένα από τα δημοφιλέστερα λαϊκά αναγνώσματα του νέου ελληνισμού.
72.jpg

Το κατά Καλλίμαχον και Χρυσορρόην ερωτικόν διήγημα

Δημώδες ερωτικό μυθιστόρημα του 14ου αιώνα που εκτείνεται σε 2.607 ανομοιοκατάληκτους δεκαπεντασύλλαβους στίχους. Φέρει, παράλληλα με τα παραμυθικά στοιχεία, επιδράσεις της λόγιας βυζαντινής λογοτεχνίας και της βυζαντινής ρητορικής. Σύμφωνα με την έρευνα, πιθανός συγγραφέας του κειμένου είναι ο Ανδρόνικος Κομνηνός Βρανάς Άγγελος Παλαιολόγος, ανιψιός του αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου.
52.jpg

Το Χρονικόν του Μορέως

Το ανώνυμο Χρονικόν του Μορέως, έργο του 14ου αιώνα, αποτελεί έμμετρη εξιστόρηση, εκ μέρους εξελληνισμένου δυτικού, της κατάκτησης της Πελοποννήσου από τους Φράγκους. Στους περίπου 9.000 ανομοιοκατάληκτους, δύσκαμπτους, δεκαπεντασύλλαβους στίχους του παρουσιάζονται, με ανθελληνική οπτική, τα γεγονότα από την Α΄ Σταυροφορία μέχρι το 1292. Σώζεται, εκτός από τα ελληνικά χειρόγραφα, και σε τρεις ξενόγλωσσες παραλλαγές.
4.jpg

Φυσιολόγος

Ο Φυσιολόγος έλκει την καταγωγή του από τα αρχαία χρόνια, ωστόσο το παρόν κείμενο ανάγεται στον 15ο αιώνα. Είναι συνθεμένο σε ανομοιοκατάληκτους δεκαπεντασύλλαβους στίχους, με κάποιες παρεμβολές πεζού κειμένου, και χωρίζεται σε 48 μικρά «κεφάλαια», καθένα από τα οποία είναι αφιερωμένο σε συγκεκριμένο πραγματικό ή μυθικό ζώο.