Άνθη ευλαβείας

17

Εἰς τὸν Πανιερῶτατον καὶ Σοφώτατον ἡμῶν
Δεσπότην
ΜΕΛΕΤΙΟΝ ΤΥΠΑΛΔΟΝ
Μητροπολίτην Φιλαδελφείας,

Ἆσμα λυρικόν, μὲ τὸ ὁποῖον ἐπαινᾶται ὡς ἔμψυχος καὶ
πνευματοκίνητος λύρα, κατὰ τὴν ἐναρμόνιον τάξιν, ὁποὺ
εἰς τὸν κόσμον εὑρίσκεται.

[5]

Ποιὸς μ’ ἀνάγκες γλυκιὲς τόσης φιλίας

συνέσφιγξε τὴν φύσιν;

Ποιὸς ἔδεσε τὴν κτίσιν

ἀντάμα μὲ δεσμοὺς μιᾶς συμφωνίας;

Ὢ πόσην μελωδίαν

ἀκούω· καὶ ἐγὼ πῶς ἀποκάμνω;

Γιατί βαθιὰ τοὺς λογισμοὺς δὲν λάμνω,

στοῦ Κτίστου τὴν σοφίαν;

[10]

[15]

Δὲ βλέπεις, ὀκνηρὴ Μοῦσα, πῶς ἅφτει

στὰ κτίσματ’ ὅλα μάχη;

Μὰ πῶς μπορεῖ νὰ λάχει

εἰς πόλεμον σκληρὸν πάντα ν’ ἀστράφτει

ἡ ἁπαλὴ εἰρήνη;

Γιατί ποτὲ τὴν γῆν δὲν ἀφανίζει

ἡ φλόγα, ποὺ στὰ σπλάγχνα της καπνίζει,

ἀμ’ ἡσυχίαν δίνει;

18

[20]

Θωρεῖς, θωρεῖς πολλὴν διαφωνίαν

εἰς τάξιν εὐφωνίας;

Εἶν’ ἔργον τῆς σοφίας,

ὁ κόσμος νὰ γενεῖ μιὰ ἀρμονία.

Νά π’ ἅπλωσε λυμένην

τὴν θάλασσαν κι αὐτὴ τὴν γῆν φοβᾶται

κι ὅταν κοντὰ μὲ ταραχὴν ὁρμᾶται,

χαϊδεύει την καὶ μένει.

[25]

[30]

Στοχάσου πῶς ἐμάλαξε μ’ ἀέρα

τὸ καῦμα τῆς φωτίας

καὶ ἔχουσι φιλίας

τὰ δύο στοιχειὰ ὁμοῦ εἰς τὸν αἰθέρα.

Νοᾶς τὴν συμφωνίαν,

ὁποὺ στὸν κόσμον εἶναι σὰν εἰς λύραν;

Ἐδῶ δὲν κυβερνᾶ ἡ τυφλὴ μοίρα,

μὰ παίζει ἡ σοφία.

[35]

[40]

Παίζει σοφά· κι ὁ ἄνθρωπος γιὰ τοῦτο

νὰ μιμηθεῖ γυρεύει

καὶ μουσικὴν ἰχνεύει

σοφὸς γιὰ νὰ φανεῖ μὲ τέτοιον πλοῦτον.

Μὰ τοῦτον ἐδανείσθη

ἀπὸ τὴν γῆν, ποὺ τέτοια μέλη ραίνει

καὶ ἀπ’ αὐτὴν μ’ ἄλλην φωνὴν μαθαίνει

νὰ ἐπαινᾶ τὸν Κτίστην.

[45]

Τὸν ἐπαινᾶς καὶ Σύ, Τυπάλδε μέγα,

ποὺ μουσικῆς τὰ κάλλη

τοῦ κόσμου εἰς τὴν ζάλη

τρυγᾶς, μὰ μουσικῆς, ὁποὺ τὸν μέγαν

Θεὸν μὲ ψαλμωδίαν

ἀγγελικὴν παντοτινὰ δοξάζει,

καὶ σὲ ἀληθινὰ ἐγκωμιάζει

μὲ τέτοιαν μελωδίαν.

19

[50]

[55]

Κιθάρα εἶσαι Σύ, ἔμψυχος λύρα,

ὅπου τὸ θεῖον πνεῦμα

μὲ τὸ χρυσόν του ρεῦμα

στὴν πλάκα τῆς καρδιᾶς, ποὺ δὲν εἶν’ στεῖρα,

γράφει οὐράνιον νόμον

μιᾶς μουσικῆς, ποὺ τὸν Θεὸν εὐφραίνει,

ψάλλοντάς την ἐσὺ κι εἶναι γραμμένη

σοφίας εἰς τὸν τόμον.

[60]

Μὲ τούτην θαυμαστὰ ἐσὺ ὑψώνεις

βαρύσαρκον καρδίαν

μ’ ἄυλον πολιτείαν

κι ἔξω τῆς γῆς τὴν ἁρμονίαν σηκώνεις

καὶ τὸν Θεὸν ἁρπάζεις

ν’ ἀκούει, νὰ παινᾶ τὴν συμφωνίαν,

ποὺ μὲ πλῆκτρον ψυχῆς χύνεις μὲ βίαν,

τὰ πάθη σὰν δαμάζεις.

[65]

[70]

Ἔτσι μὲ τὸν Θεόν, καθὼς τυχαίνει,

ἑνώνεις τὴν καρδίαν

καὶ μ’ ἄλλην ἁρμονίαν

μὲ λόγου τ’ ὁ Θεὸς ἐσένα δένει.

Μὰ ποῦ, μὰ ποῦ μ’ ἐπῆραν

τόσον βαθιὰ οἱ λογισμοί, ποὺ κρυαίνουν;

Τυπάλδε, εἰς ἐμὲ οἱ χορδὲς μένουν

κι ἐβράχνιασεν ἡ λύρα.

                                    Ἰωάννης Βούλγαρης Κερκυραῖος
                                             Ἀρχιδιάκονος Φιλαδελφείας

21

Εἰς τὴν Μετάστασιν τῆς
ΠΑΝΑΓΝΟΥ
Ὠδάριον, τὸ παρ’ Ἰταλοῖς λεγόμενον
ΣΟΝΕΤΟ

Σὰν εἰς ἅρμα λαμπρόν, στὰ χρυσωμένα

τῶν Ἀγγέλων φτερά, ἐπέτα ἡ θεία

μητέρα τοῦ Θεοῦ, εἰς τὴν ὁποίαν

ἦτον ὅλα τὰ κάλλη μαζωμένα.

[5]

Τοῦτα βλέπουσ’ ἡ Γῆ μὲ πικραμένα

μάτια, μὲ στεναγμούς, εἶπε: Μαρία,

ποῦ μ’ ἀφήνεις ἐδῶ στὴν ἐρημίαν;

ἢ πῶς νὰ ζήσω γὼ χωρὶς ἐσένα.

[10]

Εἶναι πολεμικὸς νόμος νὰ σέρνει

πίσω τ’ ὁ νικητὴς τοὺς νικημένους,

ὅταν θριαμβικὴν δόξαν λαβαίνει.

Καὶ μὲ καὶ τοὺς υἱούς μου ὑποκειμένους

ἔκαμες Μαριάμ, λοιπὸν τυχαίνει

νὰ μᾶς σύρεις αὐτοῦ γλυκιὰ δεμένους.

                            Φραγκίσκος Κολομπὴς
                Ἱεροδιάκονος ἐκ Κεφαλληνίας

23

Ὅτι ὁ θάνατος τῆς
ΘΕΟΜΗΤΟΡΟΣ
Ἐστάθη ἡ θεϊκὴ ἀγάπη· ἕτερον Ὠδάριον, αἰνιττόμενον
εἰς τὸ ρητὸν ἐκεῖνο τῆς θείας Γραφῆς, ὅτι κραταιὰ ὡς
θάνατος ἀγάπη.

Εἶχε λάμψ’ ἡ αὐγή, εἰς τὴν ὁποίαν

ὥρισεν ὁ Θεὸς ν’ ἀποσηκώσει

στ’ ἄστρα ἀπὸ τὸν κόσμον τὴν Μαρίαν

κι ὡς Κυρὰν τοῦ παντὸς νὰ στεφανώσει.

[5]

Ἀπείκασεν εὐθὺς νεῦσιν τὴν θείαν

ὁ ἔρωτας· γοργὰ ὅθεν νὰ σώσει

χρυσόπτερος πετᾶ στὴν Παναγίαν

καὶ θάνατον γλυκὺν αὐτῆς νὰ δώσει.

[10]

Τότ’ εὐλαβὴς βέλος χρυσὸν τεντώνει

καὶ κείνην τὴν καρδιὰν τὴν ἀναμμένην

μὲ φλόγες θεϊκὲς γλυκιὰ πληγώνει.

Ἂν ἡ κόρη νεκρὰ ἔτσ’ ἀπομένει,

τοῦτο τὸν νοῦν τινὸς ἂς μὴ θολώνει,

γιατὶ πόθον θανὴ δὲν ὑπερβαίνει.

                                                     Ἀντώνιος Στρατηγὸς
                                             Ἀναγνώστης Κερκυραῖος

30

Εἰς τὴν
ΕΛΛΑΔΑ
Ἕτερον Ὠδάριον

Στὴν σκιὰν ἑνὸς δένδρου ὕπνον κειμένος

ἀνέπνεον βαθύν, μὰ μὲ καρδίαν

περίλυπον, γιατὶ τὴν εὐτυχίαν

τῆς Ἑλλάδος στὸν νοῦν μου εἶχα καὶ σθένος.

[5]

Ὅταν μίαν φωνὴν ἔτσ’ ὑπνωμένος,

σήκω, ξύπνα, γροικῶ· τί ἀθυμία,

τί ὕπνος εἶν’ αὐτός; ποιὰν δυστυχίαν

ἔχεις καὶ κείτεσ’ ἔτσι τεθλιμμένος.

[10]

Ξυπνῶ καὶ βλέπω εὐθὺς ἄνω νὰ μένει

ἡ ἴδια ἡ Ἀθηνᾶ μὲ παρρησίαν,

κι ἔτσι ἀπὸ ψηλὰ μοῦ συντυχαίνει.

Τῆς Ἑλλάδος τῆς πρὶν τὴν εὐδοξίαν

χρόνος τινὰς ποτὲ δὲν τὴν μαραίνει,

γιατὶ ἀμάραντος εἶναι ἡ σοφία.

Εἰς τὴν ἔνδοξον Μετάβασιν τῆς Ὑπεραγίας
ΘΕΟΤΟΚΟΥ
Παίγνιον ποιητικόν, καμωμένον κατὰ μίμησιν
τοῦ σοφοῦ Ἀνακρέοντος

31

[5]

Ὅταν ἡ αὐγὴ ἀρχίζει

τὸν κόσμον νὰ φωτίζει,

ἐβγῆκ’ ἀπὸ τὴν χώραν

εὐθὺς τὴν πρώτην ὥραν.

Τότε περιπατώντας

[10]

κι ἐδῶ κι ἐκεῖ θωρώντας

τῆς γῆς τὲς εὐπρεπεῖες

κι ὅλες τὲς εὐμορφίες,

ἔφθασα σὲ λιβάδι,

ποὺ ἦτον χωρὶς ψεγάδι.

[15]

Ἐκεῖ ’γὼ κοπιασμένος,

περίσσια φλογισμένος,

στὸν ἴσκιον στὴν δροσάδα

πάνω σὲ πρασινάδα,

ἐκάθισα λιγάκι

[20]

κοντὰ σὲ κρύο νεράκι.

Μόνον ἀκούω ἀξάφνω

εἰς τὸν ἀέρ’ ἀπάνω

κρότους καὶ συμφωνίες

καὶ τέτοιες μελωδίες,

[25]

ποῦ ἀντιλάλειε ἡ φύσις

μὲ τέρψιν κι ὅλ’ ἡ κτίσις.

Εὐθὺς τὸν νοῦν μ’ ὑψώνω,

τὰ μάτια μου σηκώνω

καὶ βλέπω λαμπρυσμένην

[30]

ἀπάνω θρονισμένην

μιὰν Κόρην εἰσὲ ἅρμα,

ποὺ ἦτον τερπνὸν θαῦμα.

Νὰ ἰδεῖ τινὰς τὰ κάλλη

τὴν δόξαν τὴν μεγάλη,

[35]

ποὺ εἶχεν ὡς Κυρία

μ’ ἄπειρην ἐξουσία,

ἤθελε ἰδεῖ τὸν ἥλιον

καὶ κύκλον ἄστρων χίλιων

νὰ τὴν χρυσοστολίζουν

[40]

καὶ νὰ τὴν ὡραΐζουν·

τὰ πλήθη τῶν Ἀγγέλων

ὁμοῦ καὶ Ἀρχαγγέλων

νὰ τὴν περικυκλοῦσι,

νὰ τὴν ὑπηρετοῦσι

[45]

μὲ σέβας καὶ μὲ τρόμον

ὡς Δέσποιναν στὸν κόσμον.

Τότε ἕνας εἰς ἐμένα

πετᾶ μὲ χρυσωμένα

φτερὰ καὶ μοῦ φωνάζει:

32

[50]

Τί στέκεις καὶ θαυμάζεις;

αὐτὴ ποὺ ἀναβαίνει

τόσον δεδοξασμένη

στοὺς οὐρανούς, στὰ ἄνω

γιὰ νὰ χαρεῖ κεῖ πάνω,

[55]

αὐτή ’ναι ἡ ἁγία,

ἡ Πάναγνος Μαρία.

Λοιπὸν τί στέκεις; σύρε,

εἰπὲ τὸ ὅ,τι εἶδες

γλήγορα εἰς τοὺς ἄλλους

[60]

μικρούς τε καὶ μεγάλους,

νὰ μάθουνε καὶ κεῖνοι

νὰ λάβουν εὐφροσύνην.

Ἐγὼ δ’ ἀκούων ταῦτα,

ἐκίνησα τρεχάτα

καὶ μ’ ὅλων τερπνὸν θαῦμα

ἐκήρυξα τὸ πράγμα.

Ἀνδρέας Μυιάρης Ἀθηναῖος

Εἰς ἕναν ἄμουσον, ὁποὺ ἐλόγιαζε νὰ ψάλλει εὔμορφα

Ἀσμάτιον ἑνδεκασύλλαβον

Ὢ μελωδία φωνῆς· ὢ πῶς βαβίζει

ὁ λάρυγγας καλά, πῶς μολυβώνει

κι ἐρεύγεται φωνήν· ὢ νὰ ζεῖς, σώνει.

Κάποιες φορὲς κι ὁ κύκνος κορακίζει.

[5]

 

Κύκνος εἶσαι καὶ σύ, μὰ σ’ ἐξορίαν,

ὁπόταν ψαλμωδεῖς, πέμπεις ἀνθρώπους.

Ἄμε, νὰ ζεῖς, μακράν, ἄλλαξε τόπους.

Οἱ κύκνοι κατοικοῦν τὴν ἐρημίαν.

[10]

Τούτων καὶ τὴν φωνὴν μόν’ οἱ ψαράδες

ἀκοούσι συχνά, μὰ σὺ τὴν χώραν,

ἀδελφέ μ’, ἐρημώνεις πᾶσαν ὥραν.

Πάντα θνήσκει τινάς, λέγουν οἱ γρῃάδες,

ἂν ψάλλ’ εἰς γειτονιὰν νυκτὸς ὁ κόραξ,

μὰ ἂν σὺ ψάλλεις, ψοφᾶ ὁ νυκτικόραξ.

                                   Λαυρέντιος Βενέριος Κρητικός