Το κατά Καλλίμαχον και Χρυσορρόην ερωτικόν διήγημα

(Τοῦ προοιμίου πρόρρησις, ὡς ἔχει τὰ τοῦ κόσμου.

Ἀρχόμεθα διήγησιν τινὸς πειραζομένου

καρδιακοῦ καὶ πρακτικοῦ καὶ πολυαγαπημένου.)

Λύπης ἀμέτοχον οὐδὲν τῶν πολιτευομένων

5

καὶ πραττομένων περὶ γῆν καὶ τῶν ἐνεργουμένων.

Χαρὰ καὶ λύπη σύμμεικτα, ἀλλὰ καὶ κεκραμένα·

οὐδὲν γὰρ λείπει τὸ καλὸν καὶ τὸ τερπνὸν ἐκ λύπης,

ὥσπερ οὐδ’ ἀπὸ τῆς χαρᾶς τὸ λυπηρὸν πολλάκις.

Πρὸς δόξαν, πρὸς λαμπρότηταν, πρός τε τιμὴν καὶ πλοῦτον,

10

πρὸς κάλλος καὶ πρὸς φρόνησιν, πρὸς γνῶσιν, πρὸς ἀνδρείαν,

πρὸς ἔρωταν, πρὸς καλλονήν, πρὸς εἶδος εὐπρεπείας,

ἅπερ προσφέρουσιν χαρὰν ἐνήδονον καὶ τέρψιν,

ἐν τούτοις ἴδῃς κίνδυνον, μέσον τούτοις καὶ ψόγον,

ἐλάττωμα καὶ πρόσκρουμα, τὰ προξενοῦντα λύπην,

15

εἰ μὴ καὶ μόνον στέρησιν τῶν ποθουμένων εἴπῃς.

Πόθος γὰρ πόθου στερηθεὶς ὑπομονὴν οὐκ ἔχει,

τῶν δ’ ἄλλων ἔχει μέριμναν, ἂν εἴποις, οὐδεμίαν.

Ὡς γὰρ ἐνστάζει χάριτας ἔρως ἐν ἄλλοις πᾶσιν,

οὕτως ἐν μόνῳ χωρισμῷ γέμει πολλὰς πικρίας.

20

Ὅμως ἂν ἴδῃς τὴν γραφὴν καὶ τὰ τοῦ στίχου μάθῃς,

ἔργοις γνωρίσῃς ἔρωτος γλυκόπικρας ὀδύνας·

Τοῦτο γὰρ φύσις ἔρωτος: τὸ σύμμεικτα/γλυκαίνειν.

(Ἀρχὴ τῆς ὑποθέσεως λοιπὸν καὶ τῶν ἐνταῦθα.)

25

Βάρβαρος γάρ τις βασιλεύς, δυνάστης ἐπηρμένος,

πολλῶν χρημάτων ἀρχηγός, πολλῶν χωρῶν αὐθέντης,

τὴν ἔπαρσιν ἀβάσταγος, ἀγέρωχος τὸ σχῆμα,

τρεῖς παῖδας ἔσχεν εὐειδεῖς, ἠγαπημένους πλεῖστα,

εἰς κάλλος καὶ εἰς σύνθεσιν ἐρωτοφορουμένους

30

καὶ τ’ ἄλλα πάντα θαυμαστούς, γενναίους εἰς ἀνδρείαν·

οὕς βλέπων ἴσους ὁ πατὴρ εἰς τὴν εὐαρμοστίαν,

εἰς κάλλος, εἰς ἀνανδρομὴν καὶ πᾶσαν εὐανδρίαν,

ἐπίσης εἶχεν πρὸς αὐτοὺς τὴν πατρικὴν ἀγάπην.

Τὸν πρῶτον ἤθελεν ἰδεῖν τοῦ στέφους κληρονόμον,

35

τὸν δ’ ἄλλον πάλιν ἤθελεν συγκληρονόμον τούτου

καὶ πρὸς τὸν τρίτον τὴν ἀρχὴν τῆς αὐτοκρατορίας

μεταγαγεῖν ἐπείγετο μετὰ πολλοῦ τοῦ πόθου.

Πάντας ἀξίους ἔκρινεν τοῦ στέφους καὶ τοῦ κράτους.

Ἕτερον γὰρ οὐκ ἤθελεν προκρίνειν τοῦ ἑτέρου.

40

Πρὸς πάντας δὲ μεταγαγεῖν τὴν αὐτοκρατορίαν

ὡς ταραχῶδες καὶ πολλὴν εἰσάγον τρικυμίαν

οὐκ εἶδεν ἐνδεχόμενον, οὐκ ἔκρινε συμφέρον.

Κάθεται οὖν βασιλικῶς, κράζει λοιπὸν τοὺς παῖδας

καὶ ταῦτα λέγει πρὸς αὐτοὺς μετὰ μεγάλου/σπλάχνους:

45

«Τέκνα, ψυχῆς μου κόσμημα καὶ τῶν σαρκῶν μου μέλη,

ἐγὼ τὸ στέμμα, τὴν ἀρχήν, τὴν δόξαν καὶ τὸ κράτος

μεταβιβάσαι πρὸς ὑμᾶς καὶ μεταστρέψαι θέλω,

ἀλλ’ ἔν’ τὸ φίλτρον εἰς τοὺς τρεῖς, ἴσον τὸ σπλάχνος ὅλων,

καὶ τίναν προτερήσωμαι, τίναν καὶ κρίνω πρῶτον

50

οὐκ οἶδα καὶ τοῦ στέμματος τίναν δεσπότην θέσω·

πρὸς πάντας δὲ μεταγαγεῖν τὴν αὐτοκρατορίαν

οὐ θέλω, θέλων ἄμαχον τὸ στέφος καὶ τὸ κράτος

ἔσεσθαι, μένειν τοῦ λοιποῦ καὶ τοῦ παρέκει χρόνου.

Τὸ γὰρ ἐπίκοινον καλὸν καὶ ταραχὴν εἰσάγει·

55

ὡς γὰρ οὐκ ἔχει τὸ κοινὸν ἐπὶ τοῦ πόθου χώραν,

οὕτως οὐδὲ ἐπὶ τῆς ἀρχῆς τὴν αὐτοκρατορίαν.

Ἰδοὺ καὶ χρήματα πολλά, στρατηγικαὶ δυνάμεις

καὶ τ’ ἄλλα τὰ φερόμενα πρὸς τὰς ἀνδραγαθίας

καὶ θησαυροὶ καὶ πράγματα καὶ πλῆθος τοῦ φουσσάτου·

60

πορεύεστε, κινήσατε μετὰ πολλῶν χρημάτων

καὶ τ’ ἄλλα ὅσα θέλετε τὰ πρὸς ὑπηρεσίαν.

Ὅστις πολλὴν ἐνδείξηται στρατηγικὴν ἀνδρείαν

καὶ δύναμιν καὶ σύνεσιν καὶ φρόνησιν ἀξίαν

καὶ πρᾶξιν ἐπιδείξηται τὴν βασιλικωτάτην

65

καὶ σταίσῃ μέγα τρόπαιον ἐξ ἀνδραγαθημάτων,

ἐκεῖνον δώσω τὴν ἀρχὴν τῆς αὐτοκρατορίας

καὶ στέψω τοῦτον, ἀντ’ ἐμοῦ ποιήσω/βασιλέαν».

Οὐδεὶς ἀποδυσπέτησεν πρὸς τοῦ πατρὸς τοὺς λόγους,

πρὸς τοῦ πατρὸς τοὺς ὀρισμοὺς καὶ τὰς παραγγελίας·

70

ἀλλὰ μετὰ γλυκύτητος, μετὰ πολλῆς ἀγάπης,

μετὰ καλοῦ θελήματος, μετὰ καλῆς καρδίας,

μετὰ πολλῶν παραταγῶν, μετὰ πολλοῦ φουσσάτου,

μετὰ πολλῆς κατασκευῆς, μετὰ πολλῶν ἀρμάτων

ἀπεχαιρέτησαν εὐθύς, κοινῶς οἱ τρεῖς κινοῦσιν.

75

(Καὶ πρὸς τὴν ἔξοδον λοιπὸν οἱ τρεῖς μετακινοῦσιν.)

170

Καὶ μετὰ στράταν ἱκανὴν ἔχει κρημνώδη τόπον,

εἰς ὃν οὐδόλως ἄνθρωπος ὑπέφανεν ποτέ του,

ἀλλ’ οὐδὲ θὴρ οὐδὲ πτηνὸν οὐδὲ κνωδάλου φύσις.

Καὶ μετὰ τὴν παραδρομὴν καὶ τοῦ τοσούτου τόπου

εἰς κάστρον κατηντήσασιν μέγα, φρικτὸν καὶ ξένον.

175

Οἱ τρεῖς ὁμοῦ κατήντησαν, ἔφθασαν εἰς τὸ κάστρον,

αὐτὸ τὸ δρακοντόκαστρον τὸ φοβερὸν καὶ μέγα.

(Ἔκφρασις πανεξαίρετος. Τοῦ δράκοντος τὸ κάστρον.)

Τὸ τεῖχος ἦτον ὑψηλόν, ὁλόχρυσον ἀπέξω,

καὶ τοῦ χρυσοῦ τὸ καθαρόν, τὸ στίλβον τὸ τοῦ κάλλους

180

ἐνίκα πάσας ἐκ παντὸς ἡλιακὰς ἀκτῖνας·

Τὸ δέ γε σφυρηλάτημα τῶν ἀκροπυργωμάτων

ἀπὸ συμμείκτου καὶ χρυσοῦ καὶ λίθων καὶ μαργάρων.

Οὕτως τὸ κάστρον πάντερπνον. Αἱ δὲ τοῦ κάστρου πύλαι

μέγα τι πρᾶγμα καὶ φρικτὸν καὶ κάλλος μετὰ φόβου:

185

χρυσὸς καὶ λιθομάργαροι,/πλὴν τῶν προτιμητέων,

τῶν πολυτίμων, τῶν καλῶν καὶ τῶν ἐνδοξοτέρων,

καὶ τάξιν ἐπαρμόζουσιν πρὸς εἶδος ἐξομπλίου.

Ἀλλ’ οὐχ ἁπλῶς καὶ τυχερῶς εἶχον τὴν ἁρμονίαν·

καὶ ζῶντες ὄφεις εἰς αὐτὰς τὰς κεκλεισμένας πύλας,

190

ὄφεις μεγάλοι, φοβεροὶ καὶ θῆρες παρὰ φύσιν

ἄγρυπνοι φύλακες, ὀξεῖς τοῦ τηλικούτου κάστρου

ὁρμῶσι, δράκοντες φρικτοὶ καὶ πυλωροὶ θηρία,

ἅ τις ἰδὼν ἀπέθανεν ἀπὸ τοῦ φόβου μόνου.

Τοῦ κάστρου τὴν λαμπρότηταν καὶ τῶν πυργοδωμάτων

195

ὡς εἶδον, ἐξεπλάγησαν, ἐθαύμασαν ἐκεῖνοι.

Εἶδον χρυσοῦ λαμπρότητα καὶ λίθων καὶ μαργάρων

καὶ πᾶσαν ἄλλην καλλονὴν ὅσην τὸ κάστρον εἶχεν.

Ἀλλ’ ἦν τὸ τεῖχος ὑψηλόν, εἰσέλευσιν οὐκ εἶχεν·

ἄνθρωπος οὐ παρέτρεχεν, οὐδὲ θηρίου φύσις,

200

οὐδὲ πτηνόν, οὐδὲ στρουθός· ἄγριος ἦν ὁ τόπος.

Ἀνέτρεχον, παρέτρεχον, τὴν εἴσοδον ἐζήτουν·

Εἶχεν γὰρ πύργους ὑψηλούς, οὐρανομήκεις τοίχους.

Εὗρον τὰς πόρτας τὰς λαμπρὰς τούτου, τὰς πολυτίμους,

εἶδον τοὺς ὄφεις, ἔφριξαν τοὺς πυλωροὺς ἐκείνους.

205

Οὐκ ἔγνωσαν τὴν φοβερὰν καὶ θαυμασίαν πόλιν,

τίνος τὸ κάστρον τὸ λαμπρόν, τίνα δεσπότην ἔχει.

Οἱ μὲν γὰρ ἐπεστράφησαν, ἐστάλησαν ὀπίσω,

τάχα μὴ γένωνται τροφὴ τῶν πυλωρῶν ἐκείνων·

εἶδαν, ἐξεθαμβήθησαν, ἐτράπησαν, ἐφύγαν./

210

(Στάσις καὶ λόγος καὶ βουλή, πρὸς τὴν βουλὴν καὶ πρᾶξιν

ὁμοῦ τριῶν τῶν ἀδελφῶν, αὐτοῦ τοῦ Καλλιμάχου.)

Ὁ πρῶτος εἶπεν: «Ἐκ παντὸς ἰδοὺ τὸ κάστρον τοῦτο

ἄμαχον, ἀνυπόστατον, ἀδούλωτον καθόλου.

Τίς καταστήσει πόλεμον καὶ τίς νικήσει μάχην

215

καὶ τίς συστήσει ταραχὴν μετὰ θηρίων φύσιν;

Βλέπω παντὸς ἀπὸ χρυσοῦ τὸ κάστρον μὲ μαργάρων

καὶ λίθων πολυτέλειαν πολλῶν συσκευασμένον,

ὄφεις μεγάλοι καὶ φρικτοὶ καὶ παρὰ φύσιν πρᾶγμα

ἄγρυπνοι νὰ φυλάσσουσιν τὸ κάστρον καὶ προσέχουν·

220

καὶ συνεικάζω κατὰ νοῦν, ἁπάντων τούτων ἔνι

ἄρχων, αὐθέντης, βασιλεὺς ἀνθρωποφάγος δράκων.

Βλέπετε καὶ σκοπήσετε, στρέψετε κατὰ νοῦ σας

μὴ νικηθῶμεν τῷ χρυσῷ καὶ τοῖς μαργάροις τούτοις.

Ἂν γοῦν θελήσωμεν χρυσοῦ καὶ λίθων καὶ μαργάρων,

225

καὶ τὰς ψυχὰς ἀφήσωμεν ἀντὶ λιθομαργάρων.

Λοιπὸν ἀναχωρήσωμεν ἐν βαδισμῷ γενναίῳ».

Πρὸς ταύτην τοίνυν τὴν βουλήν, τὸν λόγον τὸν τοῦ πρώτου,

ὁ δεύτερος ἐλάλησεν: «Φύγω κἀγὼ τοὺς ὄφεις.

Πόλεμον γὰρ μετὰ θηρῶν χωρὶς ἀνάγκης μάχης

230

ὁ φρόνιμος ὁ στρατηγὸς ἀπαγορεύειν οἶδε».

(Βουλὴ τοῦ τρίτου σταθηρά, ὅρμημα παρὰ φύσιν.)

Ὁ τρίτος πρὸς τὴν συμβουλὴν τοῦ πρώτου καὶ δευτέρου/

οὐ πείθεται τοῖς ἀδελφοῖς, δειλὸν τὸ πρᾶγμα κρίνει

καὶ λέγει: «Κἂν τὸν θάνατον τοῖς ὀφθαλμοῖς μου βλέπω,

235

κἂν πρόδηλος ὁ κίνδυνος, κἂν φανερὸς ὁ Χάρων,

…………………………………………………………

κάστρου τοσαύτην καλλονήν, κάστρου τοσαύτην χάριν,

λίθους, μαργάρους καὶ χρυσόν, αὐγὴν λυχνίτου τόσην.

Ἂν γὰρ τὸ τεῖχος ἔξωθεν ἔχῃ τοσαύτην χάριν,

τὰς ἔνδον πάλιν τίνος νοῦς χάριτας οὐ θαυμάσει;

240

Λοιπόν, κἂν εἴ τι με συμβῇ κἂν εἴ τι πρόκειταί μοι,

ζητήσω τὴν εἰσέλευσιν, ἴδω τὴν ἔσω χάριν.

Τοίνυν ὑπάγετε καλῶς καὶ καρτερήσω μόνος,

τοὺς πόνους μόνος ὑποστῶ, τὰς ἡδονὰς τρυγήσω·

Εἰ δὲ συμβῇ με κίνδυνος, περίστασιν εὑρήσω

245

τὴν ἴσως με τύχῃ παθεῖν, ὡσὰν πολλοῖς συμβαίνει,

ἀντιμεταστραφήσονται καὶ μεταγυρισθῶσιν

τῶν φερομένων παρ’ ἡμῶν ἐπιβημάτων φύσεις».

(Λόγοι θλιβεροκάρδιοι τοῦ πρώτου πρὸς τὸν τρίτον.)

Ὁ πρῶτος δὲ τῶν ἀδελφῶν πάλιν τὸν τρίτον λέγει:

250

«Ἐπεὶ τὸ μοιρογράφημα καὶ τὸν τροχὸν τῆς τύχης

οὐδεὶς ἀπέφυγεν ποτέ, κἂν καὶ πολλὰ μοχθήσῃ,

ἰδοὺ καὶ σὲ τὸ τρόχωμαν τῆς τύχης περιφέρει

καὶ καταβάζει πρὸς αὐτὰς τὰς τοῦ θανάτου πύλας.

Τί γὰρ τοσοῦτον κίνδυνον ἑκὼν ἀναλαμβάνειν

255

καὶ παρὰ φύσιν πόλεμον καὶ παρὰ φύσιν μάχην;

Ἂν οὐ νικήσῃς καὶ τραπῇς,/λοιπὸν ἐθανατώθης.

Εἰ δ’ οὐ τραπῇς, εἰ δ’ οὐ ’ττηθῇς, ἀλλ’ ἴσως καὶ νικήσῃς,

ἄδηλον ἔχεις τὸ καλόν, ἀμάρτυρον τὴν τύχην».

(Ἀποχαρίζεται λοιπὸν ὁ πρῶτος πρὸς τὸν τρίτον

260

τὸ δακτυλίδιν τὸ χρυσόν, ὃ παρὰ φύσιν εἶχεν).

«Εἰς δὲ μικρὸν ἀνασασμόν, εἰς παρηγόρημά σου

ἰδοὺ τὸ δακτυλίδιν μου τοῦτο χαρίζομαί σου

ἂν εἰς ἀνάγκην, μνήσθητι καὶ παρηγορηθήσῃ.

Ἂν γὰρ εἰς μέσον στόμα σου τὸ δακτυλίδιν βάλῃς,

265

ἐργάζεταί σε πτερωτὸν καὶ τοῦ κινδύνου φύγῃς».

Εὐθὺς κατεφιλήθησαν, ἐθρήνησαν, ἐκλαῦσαν,

ξαίνονται καὶ τὰς παρειὰς καὶ τύπτουσιν τὰ στήθη

καὶ τέλος ἀποχαιρετοῦν, ἀφήνουσιν τὸν τρίτον.

(Ἀποχαιρέτημα πικρόν, μόνωσις μετὰ πόνου

270

καὶ στέρησις ἀδελφικὴ καὶ πάθος οὐκ ὀλίγον.)

Ὁ τρίτος οὖν, περιδραμὼν μόνος τοῦ κάστρου γῦρον,

τόπου μικρὰν ἀναψυχὴν εὑρὼν ὑφηλοτέραν

καὶ πήξας τὸ κοντάριν του, τινάσσεται γενναίως.

415

(Καὶ τὸ κελλὶν τοῦ δράκοντος ὡς εὗρεν ἀφηγεῖται.)

Εὗρε κελλὶν ὁλόχρυσον· ὤ! τίς τὴν χάριν εἴπῃ;

Κἂν τὰς τοσαύτας καλλονὰς τίς ἀριθμήσει λόγος;

Ἦν ὅλον χάρις τὸ κελλὶν καὶ τῶν χαρίτων οἶκος.

Εἶχεν ἐκεῖνο τὸ κελλὶν –ἀλλὰ καὶ πῶς ἐκφράσω;–

420

ὁλοχρυσομαργάρωτον,/κατάχρυσον τὴν στέγην,

πλὴν οὐχ ἁπλῶς κατάχρυσον καὶ μεμαργαρωμένην,

οὐδὲ ἀπὸ λίθων τηλαυγῶν τὸν κόσμον εἶχεν μόνον,

ἀλλ’ εἶχεν στέγην οὐρανὸν καὶ τοὺς ἀστέρων δρόμους

–θαυμάζω πῶς τὸν οὐρανὸν καὶ τοὺς ἀστέρων δρόμους–

425

μετὰ πανσόφου μηχανῆς καὶ τέχνης παραξένου!

Τὸ στέγασμα τὸ πάγχρυσον ἐκείνου τοῦ κελλίου

ὁ Κρόνος ἦν ὡς ἐν χερσὶν τὸν οὐρανὸν συνέχων·

καθήμενος ἐφ’ ὑψηλοῦ θρόνου, λευκὸς τὰς τρίχας·

ἐκεῖ καὶ Ζεὺς ἱστόρητο λευκός, οὐρανοδρόμος·

430

ὥσπερ τις μέγας βασιλεύς, δυνάστης ἐπηρμένος,

αὐθέντης ὅλων τῶν ἀρχῶν καὶ τῶν στεμμάτων ὅλων.

Ἀστὴρ ἐκεῖθεν ἔλαμπεν λαμπρὸς τῆς Ἀφροδίτης

ἔχων ἀκτῖνας τηλαυγεῖς, ἡδονικάς, ὡραίας.

Καὶ μετ’ αὐτὸν ἱστόρησεν τὸν Ἅρην ὁ τεχνίτης

435

ἐρωτικῶς συμπαίζοντα μετὰ τῆς Ἀφροδίτης.

Εἶχεν ἐκεῖ τὴν Ἀθηνᾶν ἐν θρόνῳ καθημένην

καὶ διακοσμούσας Χάριτας τὸν οὐρανὸν ἐκεῖνον.

Ἐν μέσῳ τούτων συμπλοκὰς πολλῶν ἀστέρων εἶχεν.

(Ἄρξεται τὸ ὀδυνηρόν.)

Τὸ μεῖζον τούτων, τεχνικῶς τὴν στέγην ὁ τεχνίτης

440

ἐποῖκεν ἄλλον οὐρανόν, ἐποῖκεν ἄλλον πρᾶγμα·

οὐρανοδρόμον ἕτερον ἐφόρεσεν ἐντέχνως

μετὰ πολλῆς καὶ θαυμαστῆς τῆς ἀριστοτεχνίας.

Ἀλλ’ εἶχεν λύπην οὐρανός, εἶχεν πολλὴν πικρίαν,

εἶχεν/πολὺν τὸν στεναγμὸν καὶ τὰς ἀγανακτήσεις.

445

Καὶ τίς ἐκεῖνο τὸ πικρὸν χωρὶς ὀδύνης εἴπῃ,

τίς οὐ κενώσει ποταμοὺς δακρύων πρὸ τοῦ λόγου,

τίς οὐ ραγῇ τὴν αἴσθησιν καὶ συντακῇ καρδίαν;

(Τὴν κόρην ὡς ἐκρέματο στενάζων ἀνεκφράζει.)

Ἐν μέσῳ γὰρ –ἀλλὰ πολὺν ὁ λόγος πόνον ἔχει–

450

ἐκ τῶν τριχῶν ἐκρέματο κόρη μεμονωμένη.

–σαλεύει μου τὴν αἴσθησιν, σαλεύει μου τὰς φρένας–

Ἐκ τῶν τριχῶν –αἴ φρόνημα παράλογον τῆς τύχης–

ἐκ τῶν τριχῶν ἐκρέματο κόρη. Σιγῶ τῷ λόγῳ·

ἰδοὺ σιγῶ, μετὰ νεκρᾶς καρδίας τοῦτο γράφω.

455

Ἐκ τῶν τριχῶν ἐκρέματο κόρη μὲ τῶν χαρίτων·

ἥν μόνον ἀτενῶς ἰδὼν ὁ τρίτος παῖς ἐκεῖνος,

ὁ τρίτος παῖς Καλλίμαχος, τὸ κάλλος τῶν ἐρώτων,

ἡ τολμηρὰ καὶ δυνατὴ καὶ στεναρὰ καρδία,

καὶ παρευθὺς ἐπέμεινεν ὡς λίθος εἰς τὸν τόπον.

460

Ἔβλεπεν μόνον ἀτενές, ἵστατο μόνον βλέπων·

εἶναι καὶ ταύτην ἔλεγεν ἐκ τῶν ζωγραφημάτων.

Οὕτως τὸ κάλλος δύναται ψυχὰς ἐξανασπάσαι,

ἁρπάσαι γλώσσας καὶ φωνάς, καρδίας ἐκνεκρῶσαι.

Ἐκεῖνος μὲν τῆς γυναικός, τῆς κόρης τῆς παρθένου

465

τοσαύτας βλέπων χάριτας καὶ τὸ τοσοῦτον κάλλος

ἵστατο βλέπων ἀτενῶς, καρδίας ἀνεσπᾶτο·

ἵστατο βλέπων μὴ λαλῶν, ἀπὸ διπλοῦ τοῦ τρόπου:

τὸ κάλλος ἐξεπλήττετο, τὸν πόνον συνεπόνει.

Καὶ μόνον ἀνα/στέναξεν ἀπὸ ψυχῆς θλιμμένης.

470

Ἐκείνη δὲ μετὰ πικροῦ καὶ θλιβεροῦ τοῦ τρόπου,

μετὰ φωνῆς ὀδυνηρᾶς καὶ κεκαυμένης γλώττης

(Ἀπόκρισις περίλυπος τῆς κόρης πρὸς τὸν νέον.)

λέγει πρὸς τοῦτον: «Ἄνθρωπε, τίς εἶσαι, πόθεν εἶσαι;

Εἰ δ’ ἴσως εἶσαι φάντασμα ἀνθρώπου φύσιν ἔχον,

475

ἀνδρεῖος εἶσαι, φρόνιμος, μικρός, ἀπεγνωσμένος,

Τίς εἶσαι, τί σιγᾶς, εἰπέ, τί στήκεις, μόνον βλέπεις;

Μή γὰρ ἡ τύχη μου καὶ σὲ πρὸς κάκωσίν μου φέρει;

Μὴ φείδου κάκωσιν καὶ σὺ τῆς τύχης ἐπιφέρων·

εἰς κάκωσιν τὸ σῶμά μου τὸ βλέπεις παρεδόθη.

480

Εἰ τοῦτο βλέπεις καὶ πονεῖς τοῦ σχήματος, ὡς λέγεις,

εἰ δὲ καὶ κόρον ἔλαβεν ἡ φθονερά μου τύχη

τῶν ἐτασμῶν μου τῶν πολλῶν τῶν εἰς τοσοῦτον χρόνον

καὶ σήμερον ἀπέστειλεν εἰς παρηγόρημά μου

νὰ μὲ λυτρώσῃ τῶν πολλῶν ἀναταγμῶν μου τούτων,

485

εὐχαριστῶ τὴν τύχην μου· σφάξε με, σκότωσέ με.

Εἰ δ’ ἴσως ἔφθασας ποτὲ –ὅπερ οὐκ ἔχει φύσιν,

οὐκ ἔχει λόγον παντελῶς– εἰς παρηγόρημάν μου,

λάλησε λόγον, τί σιγᾷς; μικρὸν ἂς ἀνασάνω.

Ὀσπίτιν τοῦτο δράκοντος, οἶκος ἀνθρωποφάγου·

490

σὺ δ’ οὐκ ἀκούεις τὰς βροντάς, τὰς ἀστραπὰς οὐ βλέπεις;

Ἔρχεται· τώρα τί στέκεις; Ἔρχεται· τώρα φεῦγε,

κρύβησε. Δράκος τὴν ἰσχύν, ἀνθρωποφάγου ρῖγμα.

Εἰ γὰρ κρυβῇς καὶ φυλαχθῇς, ἂν τύχῃ, πάλιν ζήσεις./

Ἰδοὺ λεκάνην ἀργυρήν! Αὐτὴν κειμένην βλέπεις;

495

Ἂν ταύτην ὑποσκεπαστῇς, ἂν ὑποκάτω πέσῃς,

ἂν τύχῃ, δράκοντος ἰσχὺν ἀκόρεστον ἐγλύσῃς.

Καὶ φύγε, πέσε, κρύβησε, σίγησε· τώρα φθάνει».

Τὴν συμβουλὴν ἐδέξατο καὶ πείθεται τοῖς λόγοις

τῆς κόρης τῆς ἐκ τῶν τριχῶν ἐκεῖσε κρεμαμένης

500

καὶ τῇ λεκάνῃ σκεπασθεὶς ἐκρύβην παραχρῆμα.

545

(Τὸν ὕπνον τὸν τοῦ δράκοντος καὶ φόνον τούτου μάθε,

ὕπνον βαθύν, θανάσιμον, ὡς ἐκ τοῦ λόγου μάθῃς.)

Ἡ κόρη γοῦν τὸν δράκοντα κοιμώμενον ἰδοῦσα

καὶ χαίροντα μετὰ πολλῆς τῆς μέθης καὶ τοῦ κόρου

καὶ ρέγχοντα κοιμώμενον, ἐξαπλωμένον ὅλως

550

–ὕπνος καὶ γὰρ ἀπὸ τροφῆς καὶ πόσεως μεγάλης–

ὡς εἶδεν γοῦν τὸν δράκοντα λοιπὸν ἡ Χρυσορρόη

κοιμώμενον βαθύτατα, ἀναίσθητον καθόλου,

(Τῆς Χρυσορρόης λόγος τῷ κρυπτομένῳ.)

λέγει πρὸς τὸν κρυπτόμενον: «Ἄνθρωπε ζῇς ἐν φόβῳ;

ἀπέθανες; μὴ φοβηθῇς, μᾶλλον ἀνδρίζου πλέον.

555

Ἔξελθε τοίνυν, μὴ φοβοῦ· ἂν ἴσως ἐπιπνέῃς

τῶν ἐτασμῶν μου τῶν πολλῶν καὶ φόβῳ τοῦ θηρίου,

ἔξελθε σύντομα, γοργά· σκοτώσῃς τὸ θηρίον».

Ἐκεῖνος οὖν πρὸς τὴν φωνὴν ἐξῆλθεν μετὰ φόβου.

Ἡ κόρη λέγει πρὸς αὐτόν: «Ποσῶς μὴ δειλιάσῃς·

560

ἰδοὺ καιρός, κοιμώμενον σκοτώσῃς τὸ θηρίον,

καὶ πρῶτον μὲν τὸ σῶμα σου καὶ τὴν ψυχήν σου σώσῃς.

Σπαθὶν βαστάζεις, σῦρέ το, δῶσ’ τὸν ἀνθρωποφάγον·

σφάξε κ’ ἐσὺ τὸν σφάξαντα πολλὰς ψυχὰς ἀνθρώπων

καὶ σκότωσον τὸν σκοτωμὸν τῆς ὅλης μου καρδίας»./

565

Ἐστάθην, ἀναστέναξεν, ἀνέτεινε τὴν σπάθην

μετὰ καλοῦ τοῦ σχήματος, μετὰ καλῆς ἀνδρείας·

ἔδωκε τὸν κοιμώμενον ὡς ἠδυνήθη δοῦναι,

ἀλλ’ οὐδὲ κἂν ἐξύπνησεν τοῦ δόσματος ὁ δράκων.

Ἡ κόρη γοῦν στενάξασα τῷ Καλλιμάχῳ λέγει:

570

«Ρῖψε τὸ ξυλοσπάθιν σου μὴ τώρα φονευθῶμεν·

καὶ τὸ κλειδὶν ἀναλαβὼν ἀπὸ τῶν προσκεφάλων

–ἐκεῖνο τὸ τοῦ δράκοντος βλέπεις τὸ τοιχαρμάριν;–

τὸ τοιχαρμάριν ἄνοιξε· τοῦ δράκοντος τὴν σπάθην

εὑρήσεις. Ἔχει κράτημα καλόν, λυχνίτην λίθον.

575

Ἂν ἔχῃς ἕλκειν δύναμιν, οὐκ ἐκ τοῦ φόβου τρέμῃς

καὶ στῇς καὶ δώσῃς μετ’ αὐτῆς, διχάσεις τὸ θηρίον».

(Καὶ τὸ κλειδὶν ἀναλαβὼν ἀπὸ τῶν προσκεφάλων

ἐκεῖνος τὸ τοῦ δράκοντος ἀνοίγει τοιχαρμάριν.)

Καὶ τὸ σπαθὶν ἀναλαβὼν τοῦ δράκοντος ἐκεῖθεν

580

καὶ κρούσας τοῦτον μετ’ αὐτοῦ ἐδίχασεν αὐτίκα.

Τοίνυν τὴν κόρην ἔλυσεν αὐτὴν τὴν κρεμαμένην·

ἐξέβηκεν ἀπὸ ποινῆς ἀναταμένον σῶμα·

ἐρρύσατο τῆς φυλακῆς καὶ τῶν πικρῶν ἐκείνων

σῶμα καλόν, ἐνήδονον, πανεύμορφον, ὡραῖον.

585

(Λύσις λοιπὸν τῆς συμφορᾶς, λύσις λοιπὸν τοῦ πόνου

τῆς Χρυσορρόης πάντερπνου καὶ Ἐρωτοκαλλιμάχου.)

Ἐκείνη γοῦν μετὰ κλαυθμοῦ «τίς εἶσαι;» πάλιν λέγε,/

«πῶς εἰς δρακόντων στόματα μέσον εἰσῆλθες τόδε;

Φοβοῦμαι μή ποτε καὶ σὺ τύχης μου πλάσμαν εἶσαι

590

καὶ πρὸς δευτέραν ἀπειλὴν ἐκ ταύτης ἀπεστάλης·

οὐ γὰρ πιστεύω καὶ ποτὲ κόρον λαβεῖν τὴν τύχην».

(Ἡ κόρη τὸν Καλλίμαχον ἀναρωτᾷ τὸ γένος

καὶ κεῖνος ἀποκρίνεται, λέγει το πρὸς ἐκείνην.)

Ὁ δ’ αὖθις εἶπε τὴν ἀρχήν, τὸ γένος καὶ τὴν χώραν

595

καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ὁδοῦ καὶ τὴν ἀρχὴν τοῦ δρόμου,

τῶν ἀδελφῶν τὸν χωρισμόν, τὰ κατὰ μέρος ὅλα.

Αὐτὸς δὲ πάλιν τὴν ἀρχὴν ἐπιζητεῖ τῆς κόρης,

τὸ γένος, τὴν ἀναγωγήν, τὴν χώραν, τοὺς προγόνους,

τοὺς ἐτασμοὺς τοῦ δράκοντος ἐκείνους τοὺς φρικώδεις.

600

(Τοῦ Καλλιμάχου ζήτησις πάλιν πρὸς Χρυσορρόην

τῆς πατρικῆς γεννήσεως, τῆς χώρας καὶ τοῦ πάθους.)

Ἡ δέ, στενάξασα πικρῶς ὡς ἀπὸ σπλάχνων μέσων,

ἐκίνησαν ἐξ ὀφθαλμῶν, φεῦ, ποταμὸς δακρύων,

καὶ λέγει: «Μάτην, ἄνθρωπε, ζητεῖς μου τὴν πατρίδαν

605

καὶ τὴν πικρὰν ἀνατροφὴν καὶ τὸ πικρόν μου γένος.

Νεκρὰν μὲ βλέπεις σήμερον, αἰχμάλωτον κειμένην,

ὡς δούλην ἀργυρώνητον ἐταζομένην ἄλλην.

Τί θέλεις χώραν δυστυχοῦς, τί θέλεις χώραν ξένης;

Ἀρκεῖ σε βλέπειν με νεκρὰν ἐξ ἐτασμοῦ τοσούτου./

610

Ἄφες με μόνην· τὰς πληγὰς ἐγὼ σπογγίσω μόνη

ὅσας μὲ κατεχόρτασεν ἡ φθονερά μου τύχη».

Ὁ δέ: «Τί λέγεις; Τὰς πληγὰς ἐγὼ σπογγίσω μόνος,

ἐγὼ δουλεύσω σήμερον εἰς τηλικοῦτον σῶμα».

Ἡ δὲ καὶ πάλιν ἔκλαυσεν, ἐστέναξεν ἐκ βάθους,

615

εἶπεν: «Ἐγὼ τῆς δυστυχοῦς καὶ φθονερᾶς μου τύχης

μόνη τοὺς πόνους ἔπαθα, μόνη τοὺς πόνους οἶδα».

Ἐκεῖνος συνεπόνεσε τῆς γυναικὸς τὸν πόνον

καὶ τὸν τοσοῦτον στεναγμὸν καὶ τὸ θλιμμένον σχῆμα

καὶ μετὰ λόγου σπλαχνικοῦ καὶ θλιβερᾶς καρδίας

620

καὶ πονεμένου σχήματος παρακαλεῖ καὶ λέγει:

«Τὸ σῶμα μέν σου προφανῶς τὸ γένος σου στριγγίζει

ὡς πανευγένου καὶ καλοῦ, βασιλικοῦ, μεγάλου.

Ἐγὼ δὲ πάλιν λέγω σε, παρακαλῶ σε πλέον·

ἂς μάθω καὶ τὴν χώραν σου καὶ τὴν ἀνατροφήν σου

625

καὶ πῶς ἐκ γένους ἀρχικοῦ, βασιλικοῦ, μεγάλου

εἰς ἀπανθρώπου δράκοντος τὰς χεῖρας παρεδόθης».

(Τὸ γένος, τὴν ἀνατροφὴν ἡ Χρυσορρόη λέγει).

Ἡ δὲ τὸν λέγει κλαύσασα, πονήσασα τῷ λόγῳ:

«Βλέπεις ἀπερικάλυπτον τὸ ταπεινόν μου σῶμα;

630

Καὶ πρῶτον φέρον, σκέπασον ἀπὸ τῶν ἱματίων

τῶν κρεμαμένων ἔνδοθεν καὶ τῶν φυλασσομένων,

ἅπερ αὐτὸς ἐκ τῶν ἐμῶν ἔλαβεν γεννητόρων·

καὶ τοῦ παμφάγου/δράκοντος ἐκφόρησον τὸ σῶμα,

ὅτι μισῶ, καίτοι νεκρόν, ὁρᾶν τὸ πτῶμα τούτου.

635

Ἅψον πυράν, κατάκαψον, στάκτην λεπτὴν τὸ ποῖσε

καὶ τότε καταμάνθανε τὸ γένος καὶ τὸν τόπον

καὶ τὴν πατρίδα τὴν ἐμὴν καὶ πόθεν ἐγενόμην».

Ὁ δὲ Καλλίμαχος εὐθὺς τοῦ δράκοντος τὸ σῶμα

εἰς ὤμους του τὸ ἔθηκεν, ἐξήβαλέν το ἔξω.

640

Εἶτα δραμὼν ὡς ἀετὸς εἰς τὸ καμίνιν πάλιν

καὶ πῦρ βαλὼν ἐξέκαυσεν τὸ μυσαρὸν τὸ σῶμα.

Στραφεὶς δ’ ὀπίσω πρὸς αὐτὴν καὶ τὸ κελλὶν ἀνοίξας

ἐπαίρει, φέρει πρὸς αὐτὴν λεπτὸν χιτῶνα ξένον.

Τοῦτον αὐτὴ φορέσασα, καθίσασα καὶ πάλιν

805

Ἦσαν λοιπὸν οἱ βασιλεῖς τοῦ χρυσοκάστρου τούτου

ζῶντες μεθ’ ὅσης ἡδονῆς, μετὰ χαρίτων τόσων.

(Ἔκφρασις πανεξαίρετος κόρης τῆς Χρυσορρόης.)

Ἦν γὰρ ἡ κόρη πάντερπνος, ἐρωτοφορουμένη,

ἀσύγκριτος τὰς ἡδονάς, τὸ κάλλος ὑπὲρ λόγον,

810

τὰς χάριτας ὑπὲρ αὐτὴν τὴν τῶν Χαρίτων φύσιν.

Βοστρύχους εἶχεν ποταμούς, ἐρωτικοὺς πλοκάμους·

εἶχεν ὁ βόστρυχος αὐγὴν εἰς κεφαλὴν τῆς κόρης·

ἀπέστιλβεν ὑπὲρ χρυσῆν ἀκτῖναν τοῦ ἡλίου.

Σῶμα λευκὸν ὑπὲρ αὐτὴν τὴν τοῦ κρυστάλλου φύσιν·

815

ὑπέκλεπτεν τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ σώματος ἡ χάρις.

Ἐδόκει γὰρ σὺν τῷ λευκῷ καὶ ρόδου χάριν ἔχειν.

Ἂν μόνον ἀνενδράνισες, τὸ πρόσωπον ἂν εἶδες,

ἐσείσθης ὅλην σου ψυχήν, ὅλην σου τὴν καρδίαν·

ἁπλῶς τὴν κόρην ἄγαλμα τῆς Ἀφροδίτης εἶπες

820

καὶ πάσης ἄλλης ἡδονῆς ὅσας ὁ νοῦς συμπλέκει.

Τί δὲ πολλὰ πολυλογῶ, τί δὲ πολλὰ καὶ γράφω

τάχα πρὸς τὸν καλλωπισμὸν τοῦ σώματος τῆς κόρης;

Λόγος μικρὸς ἂν ἐξαρκοῖ πρὸς τὸ νὰ τὸ δηλώσῃ:

ὅσας ὁ κόσμος ἔφερε γυναῖκας εἰς τὸ μέσον

825

καὶ πρὸ αὐτῆς καὶ μετ’ αὐτὴν καὶ τότε ὅσαι ἦσαν

ὡς πρὸς τὰς χάριτας αὐτῆς μιμὼ πρὸς Ἀφροδίτην./

(Ναί, μοιρογράφημα κακόν, ναί, μαινομένη τύχη

τὴν ὄρεξίν σου πλήρωσε, ποῖσε τὸ θέλημά σου.)

Ἀλλ’ ὅπερ φέρει τὸ γλυκὺν φέρει καὶ τὴν πικρίαν,

ὡς ἔγνωκας, ὡς ἔμαθες ἀπὸ τοῦ προοιμίου.

845

Ἄκουσε τὴν ὑπόθεσιν τοῦ λόγου καὶ νὰ μάθῃς.

Ἄλλος ὁκάτι βασιλεὺς εὐγενικὸς καὶ μέγας,

εἰς πλοῦτον ὑπεράπειρος, εἰς στράτευμα φουσσάτου

ὅσον καὶ ψάμμον ἀριθμὸς δύναται νὰ μετρήσῃ,

ἂν δ’ ἦλθες εἰς ἀνατροφὴν αὐτοῦ τῆς ἡλικίας,

850

προσώπου/τὴν φαιδρότηταν, δύναμιν τῶν χειρῶν του,

οὐκ οἶδα πῶς συνέκρινας τοῦτον εἰς ἄλλον ἕναν.

Ἀλλ’ ἦτον ἄζυξ, ἄγαμος, ἐλεύθερος καθόλου·

μόνον πρὸς κυνηγέσια καὶ πρὸς ἀνδραγαθίας

καὶ πρὸς πολέμων συμπλοκὰς ἀκράτητος ὑπῆρχεν.

855

Μετὰ τῶν ἄλλων ἤθελεν πάντοτε καὶ νὰ βλέπῃ

τόπους καὶ χώρας καὶ βουνοὺς καὶ ποταμοὺς καὶ βρύσας,

βράχη καὶ κάμπους, σπήλαια, κτίσματα τῶν Ἑλλήνων.

Ἤρχετο λέγειν πρὸς αὐτὸν ὅστις πολλάκις εἶδεν

χώρας, πολέμους, θαύματα, ξενόχρους ἀφηγήσεις.

860

Πλεῖστον ἐν τούτοις ἔχαιρεν. Εἰ δ’ ὁ καιρός, οὐκ οἶδα,

ἢ τίνος μοιρογράφημα ἢ κύλισμα τοῦ χρόνου

ἢ τίνος τὸ δυστύχημαν ἢ ἁπλῶς εἰπεῖν οὐκ οἶδα,

τοῦτον ἐπῆρεν, ἔφερεν πρὸς δράκοντος τὸ κάστρον

καὶ πρὸς τὸν ἐρημότοπον, πλὴν ἀπὸ τὰ μακρόθεν.

865

(Τοῦτον ἐπῆρεν, ἔφερεν εἰς τὸ χρυσὸν τὸ κάστρον.)

Ἦλθαν, μακρὰν ἐστάθησαν οἱ τοῦ φουσσάτου πρῶτοι,

οἱ προπομποὶ καὶ πρόοδοι καὶ πρόμαχοι τῶν ἄλλων.

Εἶδον τοῦ κάστρου τὸ λαμπρὸν ἀστράπτον ὥσπερ ἄστρον,

ὥσπερ αὐτὸν τὸν ἥλιον ἐν τῷ καιρῷ τοῦ φέγγους.

870

Εὐθὺς μαντάτον πέμπουσιν ὡς πρὸς τὸν βασιλέαν:

«Ἂν ἔλθῃς, ἴδῃς, βασιλεῦ, τὸ λέγουν πρᾶγμα μέγαν».

εἶδεν, ὑπερεθαύμασεν ἱστάμενος μακρόθεν.

εἶδεν, ὑπεθαύμασεν ἱστάμενος μακρόθεν.

Ὁρίζει καὶ συνάγονται ἅπαντες πρὸς ἐκεῖνον.

875

«Ὁ τόπος οὖτος, λέγει των, ἂς γένηται κατούνα.

Ἔχει δενδρὰ καὶ ποταμόν, ἔχει λιβάδιν μέγαν,

ἔχει καὶ δάσωμα καλὸν πρὸς τὸ νὰ σκεπαστοῦσιν

ἄνθρωποι ξένοι ζητηταὶ καὶ δράκται καὶ κρουσάροι,

(Ναί, μοιρογράφημα κακόν, ναί, μαινομένη τύχη.)

880

καθὼς ἡμεῖς τὴν σήμερον πάντες περιπατοῦμεν.

Ἐγὼ δὲ μόνος καὶ μὲ τρεῖς ἄλλους καβαλλαρίους

ἔλθω, σιμώσω πρὸς αὐτό, ὡς δυνηθῶ, τὸ κάστρον.

Ἄνθρωπον εὕρω τῶν τειχῶν, ἀνερωτήσω τοῦτον,

ἢ ἂν πολλάκις κρατηθῶ πρὸς δεύτερον ἡμέραν,

885

πρὸς τρίτον ἢ πρὸς τέταρτον κανεὶς μηδὲν σπαράξῃ.

Προσέταξεν: «Μὴ παρεκβῇ κανεὶς ἀπὸ τὸν λόγον

καὶ τὸ σπαθίν μου γένηται θάνατος ἐδικός του.

Κἂν δ’ ἴσως καὶ πληρώσουσιν αἱ τέσσαρες ἡμέρες,

τότε καβαλλικεύσετε, τότε γυρεύσετέ με,

890

ὡς ἠμπορεῖτε ποίσετε νὰ μάθετε τὸ κρεῖττον».

Εἶπεν, εὐθὺς ἐκίνησεν, ὑπάγει πρὸς τὸ κάστρον·

στράταν οὐδὲν ἐκράτησεν· ὁ τόπος γὰρ οὐκ εἶχεν·

ἀλλ’ ὑποκάτω τῶν δενδρῶν κρυπτόμενος ἀπῆγεν.

Καὶ ὡς οὖν πλησίον ἔφθασεν τοῦ χρυσοκάστρου ἐκείνου,

895

εὗρεν ὀλίγον δάσωμαν, ἐπέζευσεν ἀπέσω.

Ἡμέρας ἦτον πλήρωμα/δύσις ἦτον ἡλίου,

τῆς δὲ νυκτὸς ἦν ἀπαρχὴ καὶ γέννα τῆς σελήνης.

Τοὺς δύο δίδει τ’ ἄλογα, λέγει τους νὰ προσέχουν,

αὐτὸς ἐπαίρνει σύντροφον τὸν ἕναν ἀπ’ ἐκείνους.

900

Τὴν ὅλην νύκταν ἔδραμεν τὸν γῦρον τὸν τοῦ κάστρου.

Φωνὴν ἢ βίγλας ὄχλησιν οὐκ ἤκουσε καθόλου,

ἀλλὰ πρὸς τὸ συμπλήρωμαν ἀπάρτι τὸ τῆς νύκτας

ἔφθασεν, ηὕρηκεν εὐθὺς τὰς πόρτας τὰς τοῦ κάστρου,

τοὺς δράκοντας ἐτήρησεν, τοὺς ὄφεις τοὺς μεγάλους,

905

τοὺς ἀνυστάκτους φύλακας, τοὺς πυλωροὺς ἐκείνους.

Ἐκπλήττεται καὶ πρὸς φυγὴν ὥρμησεν παραυτίκα.

Ὑπᾷ πρὸς τοὺς συντρόφους του, λέγει τους φοβισμένα

τὰς πόρτας καὶ τοὺς φύλακας τοὺς εἶδεν εἰς ἐκείνας.

Δίδουν βουλὴν νὰ καρτεροῦν τὴν δεύτερον ἡμέραν,

910

«ἂν τύχῃ, λέγουν, νὰ φανῇ κανεὶς ἀπὸ τὸ κάστρον.

Σ’ αὐτὸν τὸ κάστρον τὸ λαμπρόν, ὃ βλέπομεν, δοκεῖ μας

ἀνθρώπων μένει σύστημα πάντως αἰσθανομένων·

εἰ δ’ ἴσως ἔνι δράκοντες ἀπέσω καὶ θηρία,

καθὼς ἐκείνους εἴδαμεν τοὺς φύλακας τῆς πόρτας,

915

τὸ κάστρον ὅλον ἄπορον, χωρὶς ψυχῆς ἀνθρώπου,

ξένης ἐτοῦτο φύσεως, ὅμως ἂς καρτεροῦμεν».

Ἀλλὰ καὶ πάλιν ἔμειναν ἔσω τοῦ τόπου τούτου.

Ἔφθασεν, ἦλθε τὸ λοιπὸν καὶ τρίτος ἡ ἡμέρα,/

ἀνέτειλεν ὁ ἥλιος, ἦλθε πρὸς μεσημβρίαν·

920

ἀλλ’ ὥρα πρὸς τὸ δειλινόν, ὥρα τοῦ καταψύχου

ἐβλέπει παρακύπτουσαν τὴν κόρην ἐκ τοῦ κάστρου

μετὰ λαμπροῦ τοῦ σχήματος, μετὰ λαμπροῦ τοῦ τρόπου.

Πλὴν οὐχὶ μόνην εὕρηκεν, πλὴν οὐχὶ μόνην εἶδεν,

ἀλλὰ συνεπαράκυπτεν ἐκεῖνος μετ’ ἐκείνης,

925

ὁ καὶ τοῦ κάστρου βασιλεὺς καὶ τῆς δεσποίνης δοῦλος

καὶ τῶν χαρίτων κηπουρός, τῆς καλλονῆς δραγάτης

καὶ τρυγητὴς τῶν ἡδονῶν τῆς ἀσυγκρίτου κόρης.

Εὐθὺς οὖν ἔρως εἰς αὐτὸν τῆς γυναικὸς ἐσέβην

ὡς μηδὲ ζῆν μηδ’ ἀναπνεῖν, εἰμὴ τὴν κόρην ἔχειν.

930

Οὕτως τὸ κάλλος κάμινον εἰς τοὺς αἰσθανομένους

……………………………………………………

καὶ δύναται δουλογραφεῖν ἐξ ὀφθαλμῶν καὶ μόνον.

Αἴσθησιν οὖν καὶ λογισμὸν καὶ φρένας καὶ καρδίαν

ἐκεῖνος μὲν ἐξ ἔρωτος ἐκατεπολεμήθην

καὶ τὴν ψυχὴν τὴν ἰσχυρὰν ἐκατελύθην τότε,

935

ἄπνους, νεκρὸς εὑρέθηκεν, ὅλως ἀποθαμένος.

Ἐκεῖνος πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς τὰ πάντα καταλέγει:

πῶς εἰς τὸ δρακοντόκαστρον ἐσέβην μόνος τότε,

πῶς εὗρεν τὰς πολυτελεῖς λαμπρότητας ἐκείνας

1425

καὶ εἰς τὸ κελλὶν τοῦ δράκοντος τὴν κόρην κρεμαμένην,

τοὺς ἀπανθρώπους ἐτασμοὺς τῆς παραξένου κόρης·

καὶ μετὰ τοὺς ἀνατασμοὺς τοῦ δράκοντος τὸν φόνον,

τὰς ἡδονάς, τὰς χάριτας τὰς μετ’ αὐτῆς τῆς κόρης,

τὸ κάλλος καὶ τὴν ἡδονὴν καὶ τὰς τρυφὰς ἐκείνας,

1430

τὰς ἀμυθήτους χάριτας καὶ τέλος τὸ καρκάλλιν

καὶ πῶς πολύτροπος γυνὴ καὶ δαιμονώδης γραῖα

μετὰ κλαθμῶν καὶ στεναγμῶν καὶ πολυπλόκων λόγων

ἐπλάνησεν, κατέβασεν αὐτὸν ἀπὸ τοῦ τείχους·

«τὰ δ’ ἄλλα: γέγονα νεκρός,/τὰ δ’ ἐφεξῆς οὐ λέγω».

1435

Καὶ πάλιν μετὰ στεναγμοῦ τὴν κόρην ἀνεζήτει,

(Πληρώσας τὴν ὑπόθεσιν τοὺς ἀδελφούς, ὡς εἶχεν,

πάλιν θρηνῶν ἀναζητεῖ Καλλίμαχος τὴν κόρην.)

«ποῦ, κάλλος, λέγων, γυναικῶν, ἐπῆγες ἀπεκρύβης;

Ἐθανατώθης ἐκ παντός· καὶ πῶς ἐθανατώθης;

1440

καὶ πῶς οὐ βλέπω σε νεκράν; Καὶ γὰρ πικρὸν τὸ βλέπειν

τὴν σὴν ὁμόψυχον νεκρὰν καὶ θανατοσφαμένην,

ὅμως παρακαθίσω σε, θρηνήσω, κλαύσομαί σε,

κρατήσω, περιλάβω σε, μοιρολογήσομαί σε,

νεκρὰν καταφιλήσω σε. Καὶ πῶς τὸν λόγον λέγω

1445

καὶ παρευθὺς οὐ γίνομαι νεκρὸς ἀπὸ τοῦ πόνου,

ἀλλὰ καὶ ζῶ καὶ λέγω το τὸ πικρολόγιν τοῦτο;

Πολὺν ἐγείρω κοπετόν, ἀνασπασθῶ καρδίαν,

κινήσω βρύσιν φοβερὰν καὶ ποταμοὺς δακρύων.

Καὶ πάλιν λούσομαι λουτρὸν ἀπὸ πικρῶν ὑδάτων·

1450

ἐλούσθην πάντως μετὰ σοῦ λουτρὸν χαριτωμένον,

νῦν μετὰ σοῦ συλλούσομαι λουτρὸν ἀπὸ δακρύων.

Ἔρως ἐξυπηρέτησεν εἰς τὸ λουτρὸν ἐκεῖνον·

νῦν καὶ νεκράν σε συμπλακῶ –λιποθυμῶ τῶν λόγων.–

Τί γοῦν ἀργῶ; τί κάθημαι, τὴν ὥραν παρατρέχω;

1455

οὐ τρέχω πρὸς ἀνεύρεσιν/καὶ ζήτησιν τῆς κόρης,

ἀλλὰ καὶ ζῶ καὶ φαίνομαι καὶ βλέπω τὴν ἡμέραν

χωρὶς πνοῆς μου καὶ ζωῆς καὶ τῆς ἡμέρας δίχα;»

Καὶ λέγει πρὸς τοὺς ἀδελφούς: «Ἰδοὺ τὸ κάστρον τοῦτο·

καλόν, λαμπρόν, ὁλόχρυσον, λιθομαργαρωμένον,

1460

πηγὴ χρημάτων, ποταμὸς τῶν ὅλων πλουτισμάτων.

Εἰ βούλεσθε τὴν οἴκησιν, οἰκήσετέ την πάλιν,

εἰ δὲ καὶ μή, καὶ χρήματα καὶ λίθους καὶ μαργάρους

μετακομίσατε πολλοὺς εἰς τὴν ἡμῶν πατρίδα.

Ἐγὼ δ’ ἀποχωρίζομαι τῶν ἀδελφῶν μου πάλιν,

1465

καὶ πρὸς τὴν ἀναζήτησιν τῆς κόρης ὑπαγαίνω».

Ἀπεχαιρέτησεν εὐθύς, ἐκίνησεν, ἐξέβην.

Περιπατῶν ὠδύρετο, πονῶν ἐπεριπάτει,

στενάζων καὶ μετὰ κλαθμοῦ περίτρεχεν τὴν χώραν·

οὐκ ἤθελεν οὐδὲ τὸ φῶς οὐδὲ τὸ φέγγος βλέπειν,

1470

λέγων: «Τὸ φῶς ἐχάσα το, τὸ φέγγος ὑστερήθην

καὶ σκοτεινόν, ὀδυνηρὸν περιπατήσω δρόμον

μετὰ θλιμμένου λογισμοῦ καὶ σκοτεινῆς καρδίας».

1655

Καὶ τὸν μὲν κηποφύλακα, τὸν γέρονταν ἐκεῖνον

καλὸν ἐφάνη τὸ πραχθὲν πρὸς τὸν τοσοῦτον κόπον,

τὸν δὲ Καλλίμαχον αὐτόν, τὸν μισταργὸν ἐκεῖνον,

ὑπέρκαλον εἰσέδοξεν, γλυκύτερον ἐφάνη,

λέγων εἰς νοῦν καὶ λογισμόν: «Ἐγὼ δουλεύσω πάλιν

1660

τὸ σῶμα τὸ παράξενον τῆς ἀσυγκρίτου κόρης.

Ἐγώ ποτε τὰ τραύματα, τοὺς μώλωπας, τὰ πάθη

ἀνεμασσόμην, ἔβλεπα, ἔδιδα θεραπείαν,

ἐγὼ καὶ πάλιν σήμερον καλῶς ὑπηρετήσω,

νεροφορήσω, τὸν καιρὸν παρηγορήσω ταύτης.

1665

Ἂν ἤξευρες τὸν δουλευτὴν τοῦ δροσισμοῦ σου τούτου,

τὴν φλόγαν σου/τὴν τῆς ψυχῆς ὅλην κατεδροσίστης.

Ὅμως ἐγγὺς ὁ δροσισμός· εὐχαριστῶ τὴν Τύχην,

ὅτι καὶ πάλιν μετὰ σοῦ φέρει μοιρογραφῆναι».

Στενάζει, βάλλει τὸ νερόν, ποτίζει καὶ τὸν κῆπον,

1670

μοιρολογεῖ τραγώδημαν, τούτους τοὺς λόγους λέγει:

(Ἰδοὺ τὸ μοιρολόγημαν τοῦ ξένου Καλλιμάχου

τοῦ μισθαργοῦ, τοῦ κηπουροῦ, τοῦ νεροκουβαλήτου.)

«Στῆσον ἀπάρτι, Τύχη μου, πλάνησιν τὴν τοσαύτην,

στῆσον τὴν κακοπάθειαν καὶ τὸν παραδαρμόν μου,

1675

στῆσον τὸ τόσον μανικὸν καὶ τὸ κακόγνωμόν σου.

Ἀρκοῦσι τὰ μ’ ἐλύπησες, ἀρκοῦν αἱ συμφορές μου.

Τύχη, καὶ τί τὸ σ’ ἔπταισα, Τύχη μου, τί σ’ ἐποῖκα

καὶ τί παράλογον πρὸς σὲ ποτέ μου ἐνεθυμήθην

καὶ τόσον τυραννίζεις με καὶ τόσον κακουχεῖς με;

1680

Καὶ τὸ νεροκουβάλημαν καὶ τὸ μιστάργωμά μου

ἔχεις τα σὺ πρὸς ἔλεγχον καὶ χόρτασιν ἀπάρτι.

Σελήνη μου καλόφωτε, βλέπεις τί τυραννοῦμαι·

καὶ γὰρ βραδύ, παρακαλῶ, πέμψον μικρὰν ἀκτῖναν·

εἰς τὸ παλάτιν ἂς σεβῇ κανεὶς μηδὲν τὴν ἴδῃ,

1685

τὴν Χρυσορρόην ἂς εἰπῇ τὸ συχαρίκιν τοῦτο:

«Τὸν ἀγαπᾷς εὑρέθηκεν, ἀνέστη τὸν ἐξεύρεις

καὶ σήμερον ὡς μισθαργὸς κηπεύει πρὸς τὸν κῆπον,

νερὸν καὶ τὴν βισκίναν σου/γεμίζει την καθ’ ὤραν,

φλόγα νὰ σβήσῃ τῆς ψυχῆς, κόρη, τῆς ἰδικῆς σου.

1690

Ἀλλὰ τὴν δρόσον τῆς φλογός, τῆς ἐρωτοκαμίνου

τὰ χείλη του τὴν γέμουσιν, τὸ σῶμάν του τὴν γέμει.

Ποῖσε, σελήνη, μηχανήν, ποῖσε, σελήνη, πρᾶξιν».

Τοῦτο πολλάκις ἔλεγεν αὐτὸς τὸ μοιρολόγιν,

ἐτρέχασιν τὰ ὀμμάτια του ὡς τρέχει τὸ ποτάμιν.

1695

Καὶ μὲ τὸ κηποπότισμαν ὀλίγον κατ’ ὀλίγον

εἰς τὸ παλάτιν ἔφθασεν, ἀνέβην, ἐγνωρίσθην.

Τοῦ κηπουροῦ τὸν μισθαργόν, τὸν νεροφόρον τούτου

ἅπαντες κατεγνώρισαν, ἐπρόσεχαν, ἠξεῦραν.

Ἀναγνωρίζει τὸν κλαυθμὸν ὁκάποτε τῆς κόρης,

1700

εἰς τὴν φωνὴν ἀναισθητεῖ, νεκρὸς ἐπαπομένει·

καὶ πάλιν ἀπὸ τῆς φωνῆς συντόμως ἐμψυχοῦται.

Καὶ κράζει τὸν Καλλίμαχον ἡ κόρη μετὰ πόνου,

μετὰ φωνῆς ἐρωτικῆς καὶ λυπημένου λόγου,

τὴν Καλλιμάχου σύρριζον ἐξανασπᾷ καρδίαν.

1705

Λιποθυμεῖ Καλλίμαχος εἰς τὴν φωνὴν τῆς κόρης,

ἀλλ’ ὅτε παρακάθηται μόνος ἐγγὺς τῆς κόρης,

καὶ τὴν συναναγνώρισιν ἐλπίζει μετ’ ὀλίγον.

Ἡμέραν ὅλην τὰς φωνὰς τῆς κόρης οὐ βαστάζει

καὶ πνίγεται τὰς πνιγμονάς, ἀγανακτεῖ τοὺς πόνους,

1710

ἀλλ’ ὑποφέρει καὶ ζητεῖ καὶ μηχανᾶται τέχνην

πῶς ἴδῃ λάθῃ τοὺς πολλοὺς καὶ γνωρισθῇ τῇ κόρῃ/

καὶ στήσῃ ταύτης τὸν κλαυθμόν. Ἀλλὰ φοβᾶται πάλιν

μὴ γνωρισθῇ καὶ τὴν σιγὴν τῆς κόρης ἐκφαυλίσῃ.

Λοιπὸν ἀναλογίζεται καὶ κατὰ νοῦν φροντίζει

1715

πῶς συλλαλήσῃ μετ’ αὐτῆς καὶ πῶς τὸ πλῆθος λάθῃ.

Φροντίζει, κατακόπτεται, τὸν λογισμὸν δονεῖται.

Μόλις ποτὲ μετὰ πολλὰς καὶ συνεχεῖς φροντίδας

ταύτην εὑρίσκει μηχανὴν εἰς γνώρισμαν τῆς κόρης.

Ὅταν γὰρ συνελούσθησαν εἰς τὸ λουτρὸν ἐκεῖνον,

1720

ἐκεῖνον τὸ παράξενον λουτρὸν τοῦ χρυσοκάστρου,

τὸ γέμοντα τὰς ἡδονὰς καὶ χάριτας παντοίας,

δακτυλιδόπουλον μικρὸν ἐπῆρεν ἐκ τὴν κόρην,

ὅπερ αὐτῇ ἡ δέσποινα καὶ μάννα της ἐδῶκεν·

καὶ τοῦτο μόνον γνώρισμαν τῶν γεννητόρων εἶχεν.

1725

«Ἐκείνη πάντως ἂν ἰδῇ τὸ δακτυλίδιν τοῦτο,

εὐθὺς γνωρίσῃ τὸ λοιπόν, ἀναγνωρίσῃ πόθεν

καὶ πῶς εὑρέθη σήμερον, πῶς ἦλθεν εἰς τὸν κῆπον.

Καὶ μετ’ αὐτῆς τῆς μηχανῆς καὶ μετ’ αὐτοῦ τοῦ τρόπου

ἀναγνωρίσωμεν ἡμεῖς, κἂν καὶ δοκῇ τῇ Τύχῃ,

1730

–τῶν γὰρ πραγμάτων τὴν φορὰν ἡ Τύχη περιφέρει–

ἐγὼ γνωρίσω παρευθύς, τὴν κόρην περιλάβω,

ἐκείνη τὸν Καλλίμαχον ἀναγνωρίσῃ πάλιν.

Μετὰ τὴν ἀναγώρισιν εὐθὺς καὶ συμπλακοῦμεν,

καὶ τρέμω μήπως τὰς ψυχὰς εὐθὺς συνεκρωθῶμεν/

1735

ἀπὸ φρικτού τοῦ πράγματος, ἐξ ἀνεκφράστου τρόπου·

καὶ συμπλακῶ τὰς χάριτας τῆς ἀσυγκρίτου κόρης,

ἀναψυχώσωμεν νεκρὰς ψυχὰς καὶ τεθλιμμένας.

Αὐτὴν συστρέψω κατὰ νοῦν ἅπασαν τὴν μελέτην».

Ἐπιχειρεῖ καὶ μηχανήν, ἐπιχειρεῖ καὶ τρόπον

1740

τὴν κόρην μετὰ προσοχῆς νὰ δῇ καὶ νὰ συντύχῃ.

Ἐπῆγεν, ἀπεκοίτασεν δενδρὸν ἀπὸ τοῦ κήπου,

εἰς ὃ πολλάκις ἤρχετο μετὰ κλαυθμοῦ ἡ κόρη

καὶ παρεκάθητο νεκρὰ μετὰ πολλῆς ὀδύνης,

καὶ νεραντζέαν ἔβλεπεν ἐκ τὸ δενδρὸν ἐκεῖνον

1745

ὡς ἄνθρωπος ἀναίσθητος, παραπεφρονημένος.

Καὶ τὸ δακτυλιδόπουλον εἰς τὸ νεράντζι δένει

μετὰ πολλῆς τῆς προσοχῆς, μετὰ πολλοῦ τοῦ τρόπου.

(Κατασκευῆς μηχάνημα φέρει πολλάκις βία,

εἰς ὃ Καλλίμαχος τανῦν ἔποικεν ἐξ ἀνάγκης.)

1750

Ἡ κόρη κατὰ τὸν καιρὸν καὶ τὸν συνήθη θρῆνον

ἦλθεν εἰς τὸ δενδρούτσικον, ἐκάτσεν ἀποκάτω,

ἀνέβλεψεν, ἀνέτεινεν, εἶδεν τὴν νεραντζέαν,

ἐστρίγγισε: «Καλλίμαχε, τὰς ὑποσχέσεις ὅλας

νῦν ἐψευσάμην ἐκ παντός. Σὺ γὰρ νεκρὸς εἰς Ἅδην,

1755

ἐγὼ δὲ ζῶ καὶ φαίνομαι, περιπατῶ καὶ βλέπω·

ἀλλὰ κἂν ζῶ, τὴν αἴσθησιν ἀπονεκρώθην ὅλη,

κἂν φαίνωμαι, παράδειγμα εἰμὶ τῶν φαινομένων,/

εἰ δὲ καὶ βλέπω, βλέπω σέ, κἂν μετ’ ἐμοῦ οὐκ εἶσαι».

Εἶπεν, εὐθὺς ἀνέτεινεν τὴν χεῖραν πρὸς τὸ δένδρον,

1760

κρατεῖ τὸ φύλλον τοῦ δενδροῦ, τὸ δακτυλίδιν βλέπει·

ἐπαίρνει το, φοραίνει το, φοραίνει κλόνον μέγαν,

τρυγᾷ χαρὰν ἀνέκφραστον ἐκ τὸ δενδρὸν ἐκεῖνο.

Χαρὰν καὶ θλῖψιν σύμμεικτα ἐκ τὸ δενδρὸν ἐπαίρει

καὶ μετὰ φόβου καὶ κλαθμοῦ καὶ μετὰ θρηνωδίας

1765

ἀναίσθητος κατέπεσεν εἰς τὴν στρωμνὴν ἐπάνω

καὶ ταῖς ἐννοίαις κόπτεται, τοῖς λογισμοῖς κλονεῖται.

Οὕτω δοκεῖ τὸν δάκτυλον τοῦ Καλλιμάχου βλέπειν,

ἀναψυχοῦται μετ’ αὐτοῦ, παρηγορεῖται τάχα·

καὶ πάλιν ἐκ τὸ κράτημαν τοῦ δακτυλιδοπούλου

1770

ἀγανακτεῖ, λιγοψυχεῖ, ζαλίζεται, κλονεῖται,

λαλεῖ μὲ τὴν καρδίαν της καὶ μὲ τὸν νοῦν της λέγει:

«Ἐκεῖνος πάντως χωρὶς νοῦν τὸ δακτυλίδιν τοῦτο

ἐφόρειν ἀπὸ τῆς ἀρχῆς βασιλικῆς του τύχης·

ἔπαιζεν ὁ Καλλίμαχος, εἰς τὸ λουτρὸν ἀπῆρεν,

1775

εἰς τὸ λουτρὸν καὶ τὸ θερμὸν –ἐμνήσθηκα τὸν τόπον

καὶ τὸν καιρὸν καὶ τὸ λουτρόν· καὶ πάλιν ἀποθάνω!–

Ἐπῆρεν, ἔβαλεν αὐτὸς μετὰ πολλῆς ἀγάπης

…………………………………………………………

καὶ τὰς τοσαύτας ἡδονὰς ἡ φθονερά μου τύχη

καὶ τὰς πικρογλυκύτητας ἐκείνας· ἐπεὶ τώρα,

1780

εἰ μόνον κἂν ἐνθυμηθῶ,/πῶς παρευθὺς οὐ θάνω;

Ἀλλ’ ἴσως ἐκ τὸν δάκτυλον τὶς τὸν τοῦ Καλλιμάχου

ἐπῆρεν, ὅταν ὡς νεκρὸν εἶδεν ἐκεῖνον τότε.

Ἀλλὰ τινὰν οὐκ ἔφηκαν πρὸς τὸ νὰ τὸν σιμώσῃ

ἢ νὰ τὸν ἅψεται ποσῶς ἢ νὰ τὸν ἀνασμίξῃ.

1785

Εἰ δ’ οὐκ ἐξέβαλεν κανεὶς ἐκ τῶν χρυσῶν δακτύλων

τοῦ Χρυσοκαλλιμάχου μου, πῶς ὧδε νῦν εὑρέθη;

Ἂν τύχῃ δ’ ὁ Καλλίμαχος οὐκ ἐνεκρώθην τότε,

ἀλλ’ ἴσως ἡ πολύτροπος ἡ μοιχαλὶς ἡ γραῖα

μετὰ μεγάλης μηχανῆς ἐνέκρωσεν ἐκεῖνον.

1790

Ἐμὲ γὰρ ὡς ἐφήρπασαν ἐξαίφνης ὥσπερ λύκοι,

οὐκ ἔφθασα νὰ τὸν ἰδῶ καὶ νὰ τὸν ψηλαφήσω,

ἀλλ’ ἄφωνος ἐκ συμφορᾶς ἐστάθην, νεκρωμένος,

ἀλλ’ εἶδον τὸν Καλλίμαχον εἰς τὸν καιρὸν ἐκεῖνον

ἄψυχον, κείμενον (νεκρὸν) πρὸς τοῦ μεσονησίου.

1795

Λοιπὸν ὁκάτι σήμερον ἡ τύχη μου σκευάζει

καὶ πάλιν ἄλλο βούλεται πικρὸν νὰ μὲ ποτίσῃ.

Τί τοῦτο; ζῇς, Καλλίμαχε, καὶ οὐκ ἐφανερώθης;

2438

Ὁ βασιλεὺς θυμώνεται καὶ πρὸς ὀργὴν κινᾶται,

ὁρίζει τὸ νὰ φέρουσιν τὴν δέσποιναν ὀμπρός του

2440

καὶ μετ’ αὐτῆς τὸν μισθαργόν, ἐκδίκησιν νὰ ποίσῃ,/

κόλασιν ἀσυμπάθητον καὶ συμφορὰν μεγάλην.

(Ἰδοὺ τὸ τέλος τῶν κακῶν ἐγγίζει πληρωθῆναι.)

Φέρνουν τὴν κόρην, ἵσταται τὰς χεῖρας δεδεμένη,

φέρνουσιν καὶ τὸν μισθαργὸν ποδοσιδερωμένον.

2445

Παρέτοιμοι πρὸς ἔλεγχον ἦσαν οἱ τρεῖς εὐνοῦχοι

σὺν τῇ καυχίτσᾳ τῇ κακῇ, τῇ πονηρᾷ δουλίδι,

πρὸς τὰς ποινὰς οἱ δήμιοι, κακοῦργοι πρὸς κολάσεις.

Παρετοιμάζονται λοιπὸν λόγῳ τοῦ βασιλέως.

Ἡ κόρη γνῶσιν σταθηρὰν ἔχουσα καὶ γενναίαν

2450

ἤρξατο λέγειν πρὸς αὐτὸν τοιαῦτα φθεγγομένη:

(Λόγοι (ὡς) πρὸς τὸν ἄνακταν αὐτῆς τῆς Χρυσορρόης.)

«Ὦ βασιλεῦ καὶ δικαστὰ καὶ τῶν πολλῶν αὐθέντη,

τῆς ἀληθείας πρώτιστε καὶ τῆς δικαιοσύνης,

λόγον τινὰ τῷ κράτει σου θέλω προσομιλῆσαι

2455

καὶ τὸν θυμόν σου κράτησε καὶ στῆσε τὴν ὀργήν σου·

καὶ τότε τὴν ἐκδίκησιν ποίησον ὥσπερ βούλει.

Ἂν ἐξ οἰκείων τῶν χειρῶν φυτεύσῃ τις ἀμπέλιν

καὶ σκάψῃ καὶ κλαδεύσῃ το, φράξῃ τὸν γῦρον ὅλον,

βλαστολογήσῃ το καλὰ καὶ δραγατεύσῃ τοῦτο

2460

καὶ τὴν ἡμέραν στήκεται μὲ τὴν σφενδόνην πᾶσαν

νὰ φοβερίζῃ τὰ πτηνὰ νὰ μὴ τὸ καταλοῦσιν,

τὴν νύκταν πάλιν περπατῇ/τὸν γῦρον καὶ φυλάσσῃ,

κακοπαθῇ καὶ δέρνεται, καὶ τὸν καιρὸν τοῦ τρύγους

ἔλθῃ καὶ δυναστεύσῃ το ἄλλος νὰ τὸ ἐπάρῃ,

2465

νὰ τὸ τρυγήσῃ νὰ τὸ φᾷ, κἀκεῖνον τὸν δραγάτην,

τὸν φυτευτήν, τὸν κοπιαστὴν θέλει νὰ τὸν σκοτώσῃ,

κρίνεις ἐτοῦτο δίκαιον ἢ τὸν δραγάτην κρίνεις

νὰ φάγῃ τὸ κοπίτσιν του, νὰ φᾷ τὴν ἔξοδόν του;»

Τὸ πλῆθος οὖν ἐσίγησεν, ὁ βασιλεὺς δὲ λέγει:

2470

«Τὸν μὲν δραγάτην κρίνω τον νὰ φᾷ τὴν ἔξοδόν του,

τὸν δὲ δυνάστην τὸν κακόν, τὸν ἅρπαγαν ἐκεῖνον

νὰ κόψουν τὸ κεφάλιν του, τοὺς ἄλλους νὰ φοβίσῃ

τοὺς βουλομένους ἀδικεῖν, τοὺς θέλοντας ἁρπάζειν».

Τὸ πλῆθος ἀνεβόησεν, τὸν ἄνακτα κροτοῦντες,

2475

κροτοῦντες, εὐφημίζοντες χάριν τὴν τοῦ δικαίου.

«Εὐχαριστῶ σε, βασιλεῦ, πάλιν ἡ κόρη λέγει.

Καὶ τί λοιπὸν ἠδίκησεν ἐτοῦτος ὁ δραγάτης

καὶ θέλουν τὸ κοπίτσιν του νὰ τὸ τρυγήσουν ἄλλοι;

Ἐτοῦτος ἔναι ὁ βασιλεὺς ἐκεῖνος, τὸν ἐποῖκεν

2480

ἡ γραῖα μὲ τὰ μάγια της ὅλον νενεκρωμένον.

Ἐτοῦτος ἔναι ὁ βασιλεὺς ἐκεῖνος τὸν ἐποῖκεν

ὁ φονευτὴς τοῦ δράκοντος, αὐθέντης ἰδικός μου.

Τίνα λοιπὸν ἠδίκησεν, νὰ φᾷ τὸν κάματόν του;»

Τοῦτον ἀκούσας παρευθὺς ὁ βασιλεὺς τὸν λόγον

2485

ἡσύχασεν ἐφ’ ἱκανόν, ἔφριξεν ὑπὸ θάμβους./

«Ὅμως καὶ πῶς ἀνέζησεν;» ἠρώτησεν τὴν κόρην.

Ἡ κόρη: «Τὸν Καλλίμαχον ἐρώτα περὶ τούτου·

ἐγὼ γὰρ εἰς τὸ κάστρον σου καὶ τὸ παλάτιν τοῦτο

ὀδυρομένη τὸ κακὸν καὶ τὸ πικρὸν θρηνοῦσα

2490

καὶ τὸ παράλογον αὐτὸ μὴ δυναμένη φέρειν,

πικρὸν ἡγούμην τὸ νὰ ζῶ, νὰ φαίνωμαι φαρμάκιν

καὶ τοὺς πολλοὺς ἐκάκιζα μὴ θέλουσα σιγεῖσθαι».

Κατεμαλάχθην μερικῶς ὁ βασιλεὺς ἐκεῖνος,

ἐσίγησε πρὸς ὀλιγὸν καὶ τότε πάλιν λέγει :

2495

«Εἰπὲ λοιπόν, Καλλίμαχε, τὸ γένος καὶ τὴν χώραν

καὶ πῶς τὸ δρακοντόκαστρον ἐπῆρες καὶ τὴν κόρην,

τὸν δράκοντα ἐσκότωσες, ἔφυγες καὶ τὸν Ἅδην

καὶ πῶς ἀπὸ περικοπῆς πάλιν κατῆλθες ὧδε».

2575

Στενάξας οὖν ὁ βασιλεὺς δεινῶς ἀπὸ τῆς λύπης,

ἀλλὰ πρὸς τὸ φιλάνθρωπον καὶ πάλιν κατανεύσας

τὴν γραῦν προστάσσει, φέρνουσι πάντων παρισταμένων.

«Εἰπέ, τὴν λέγει, μυσαρά, σκεῦος μελανωμένον,

ἠσβολωμένη καὶ κακὴ καὶ τῶν δαιμόνων μήτηρ,

2580

τίνος ὑπὲρ τῆς ἀφορμῆς καὶ τίνος ἐξ αἰτίας

διπλοῦν τὸ μῆλον ἔποικες, ζῆν τε καὶ θανατώνειν;

Μή τις ποσῶς ἠνάγκασεν, κατεδυνάστευσέν σε,

μὴ θέλουσιν παρέσυρεν κἀκ τῆς αἰτίας ταύτης

ἐποῖκες ὅσον ἔποικες, δαῖμον σατανωμένη;

2585

Τίνα δέ; σήμερον ἐγὼ σωματωμένον ἄλλον

δαίμονα, κακομήχανον, ψυχώλεθρον στοιχεῖον

λυτρώσω πρὸς ὑπόμνησιν τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων;

Καμίνου φλόγαν δυνατὴν ἀνάψαντες, μεγάλην,

ταύτης τὸ σῶμα καύσατε, κἂν τὴν ψυχὴν οὐδόλως·

2590

δαίμων γὰρ οὖσα τῆς φλογὸς συντόμως ἀποφύγῃ».

Ὁ λόγος ἔργον γέγονεν, οὐδὲ στιγμὴ παρῆλθεν.

Αὐτὸν δὲ τὸν Καλλίμαχον τὰ σίδηρα λυτρώσας

ἐλεύθερον παρέδωκεν τοῦτον τῇ Χρυσορρόῃ,

κατελεήσας, ὡς δοκεῖ, τοὺς πικρασμοὺς τῆς Τύχης./

2595

Καὶ φιλοφρονησάμενος αὐτοὺς οὐκ ἀναξίως

μοῖράν τινα στρατηγικὴν ὁρίζει τοῦ φουσσάτου

τὸ νὰ τοὺς ἀποσώσουσιν ἔνθα καὶ βουληθῶσιν.

Τὴν εἰς τὸ δρακοντόκαστρον λοιπὸν ὁδὸν κρατοῦσι,

ἡδονικὰ τὴν τρέχουσιν καὶ μετ’ ἐλευθερίας,

2600

μετὰ γλυκύτητος πολλῆς, μετὰ χαρᾶς μεγάλης.

Ἰδοὺ καὶ τοῦτο φθάνουσιν· καὶ πάλιν εὐφροσύνης

ἀρρήτου καὶ γλυκύτητος μόνοι κατατρυφῶσιν

καὶ μὲ χαρίτων τοῦ Θεοῦ, αὐτοῦ τοῦ λυτρωτοῦ μας,

εὑρέθησαν εἰς τὴν χαρὰν καὶ τὸ καλὸν τὸ πρῶτον,

2605

ἀπαλλαχθέντες τοῦ κακοῦ καὶ τῆς πικρᾶς ὀδύνης.

Καὶ τέλος εἴληφεν λοιπὸν τὸ νῦν παρὸν βιβλίον

μετὰ θελήσεως Χριστοῦ, Θεοῦ τοῦ λυτρωτοῦ μας.

Ἀμήν.