λίρα, η, ουσ. [<ιταλ. lira], χρυσό ή χάρτινο νόμισμα πολλών κρατών, ιδίως της Αγγλίας (στερλίνα). (Λαϊκό τραγούδι: άιντε του καημένου του Μποχώρη του τη σκάσαν στο παπόρι και του πήραν πεντακόσια όλο λίρες κι όλο γρόσια)·
- βγάζει λίρα με ουρά ή βγάζει λίρες με ουρά, κερδίζει πάρα πολλά χρήματα: «έχει τρία βαπόρια και βγάζει λίρα με ουρά»·
- έχει λίρα με ουρά ή έχει λίρες με ουρά, είναι πάρα πολύ πλούσιος: «είναι από τους πρώτους μέσα στην πόλη μας, γιατί έχει λίρα με ουρά». (Λαϊκό τραγούδι: εγώ θέλω πριγκιπέσσα από το Μαρόκο μέσα να ’χει λίρα με ουρά, να γυναίκα μια φορά)·
- η λίρα και μέσα στα σκατά να πέσει, πάλι λίρα θα είναι, το ήθος, η ευγένεια του χαρακτήρας, τα ευγενικά αισθήματα του ανθρώπου, δε χάνονται με τις ατυχίες της ζωής, τη δυστυχία ή τη φτώχεια: «κάποτε ήταν πλούσιος, αλλά παρόλο που ξέπεσε, εξακολουθεί να έχει ανώτερο χαρακτήρα, γιατί η λίρα και μέσα στα σκατά να πέσει, πάλι λίρα θα είναι». Συνών. ο βασιλικός κι αν μαραθεί, τη μυρωδιά την έχει / ο χρυσός κι αν ξεφλουδίζεται, πάλι χρυσάφι μένει·
- λίρα Αγγλίας, έχει πολύ σταθερό χαρακτήρα και μπορεί κανείς να τον εμπιστευθεί με σιγουριά: «ό,τι και να μου συμβεί, πηγαίνω στον τάδε να με βοηθήσει, γιατί είναι λίρα Αγγλίας»·
- λίρα εκατό, βλ. φρ. λίρα Αγγλίας·
- τα μυαλά σου και μια λίρα (και του μπογιατζή ο κόπανος) ή το μυαλό σου και μια λίρα (και του μπογιατζή ο κόπανος), βλ. λ. μυαλό.