αλφαβήτα,
η, ουσ.
[<άλφα + βήτα], το αλφάβητο. (Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα: πες μας, πες μας την
αλφαβήτα κι έλα κόψε μας την πίτα). Πρβλ.: άλφα βήτα το ρο ρο, το
κεφάλι σ’ το ξερό (Παιδικό)·
- βρίσκομαι
στην αλφαβήτα, βλ. συνηθέστ. βρίσκομαι στο άλφα. λ. άλφα·
- δεν
ξέρει ούτε την αλφαβήτα, είναι εντελώς αγράμματος: «βέβαια, δεν ξέρει ούτε
την αλφαβήτα, αλλά είναι ο πρώτος μηχανικός αυτοκινήτων»·
- είμαι
στην αλφαβήτα, βλ. συνηθέστ. είμαι στο άλφα, λ. άλφα·
- θα
δεις πόσα γράμματα έχει η αλφαβήτα ή θα μάθεις πόσα γράμματα έχει η
αλφαβήτα, α. από τη στιγμή που θα καταπιαστείς με τη συγκεκριμένη
δουλειά ή υπόθεση, θα καταλάβεις και τις πραγματικές δυσκολίες της: «με τα
λόγια είναι όλα εύκολα, όταν όμως βγεις στην αγορά για να πουλήσεις αυτό το
προϊόν, θα δεις πόσα γράμματα έχει η αλφαβήτα». β. (γενικά) από τη
στιγμή που θα βγεις να αντιμετωπίσεις μόνος σου τη ζωή, θα καταλάβεις και τις
πραγματικές δυσκολίες της: «μέχρι τώρα σε τάιζαν οι γονείς, απ’ τη στιγμή όμως
που έφυγες απ’ το σπίτι σου για να ζήσεις ανεξάρτητος, θα μάθεις πόσα γράμματα
έχει η αλφαβήτα». Πολλές φορές, της φρ. προτάσσεται το τώρα. Συνών. θα
δεις πόσα απίδια βάζει ο σάκος ή θα δεις πόσα απίδια παίρνει ο σάκος ή
θα μάθεις πόσα απίδια βάζει ο σάκος ή θα μάθεις πόσα απίδια παίρνει ο
σάκος / θα δεις πόσα κουμπιά έχει η Αλέξαινα ή θα μάθεις πόσα κουμπιά
έχει η Αλέξαινα / θα δεις πόσο βαθιά φτάνει η τρύπα του λαγού ή θα δεις
πόσο βαθιά φτάνει του λαγού η τρύπα / θα δεις πώς το τρίβουν το πιπέρι ή θα
μάθεις πώς το τρίβουν το πιπέρι / θα δεις τι εστί βερίκοκο ή θα μάθεις
τι εστί βερίκοκο·
- θα
σου δείξω πόσα γράμματα έχει η αλφαβήτα ή θα σου μάθω πόσα γράμματα έχει
η αλφαβήτα, απειλητική έκφραση σε κάποιον πως θα τον τιμωρήσουμε σκληρά,
ιδίως με ξυλοδαρμό: «αν ξαναπειράξεις το φίλο μου, θα σου μάθω πόσα γράμματα
έχει η αλφαβήτα. Πολλές φορές, μετά το πρώτο ρ. της φρ. ακολουθεί το εγώ. Συνών.
θα σου δείξω πόσα απίδια βάζει ο σάκος ή θα σου δείξω πόσα απίδια
παίρνει ο σάκος ή θα σου μάθω πόσα απίδια βάζει ο σάκος ή θα σου
μάθω πόσα απίδια παίρνει ο σάκος / θα σου δείξω πόσα κουμπιά έχει η Αλέξαινα ή
θα σου μάθω πόσα κουμπιά έχει η Αλέξαινα / θα σου δείξω πόσο βαθιά φτάνει η
τρύπα του λαγού ή θα σου δείξω πόσο βαθιά φτάνει του λαγού η τρύπα / θα
σου δείξω πώς το τρίβουν το πιπέρι ή θα σου μάθω πώς το τρίβουν το
πιπέρι / θα σου δείξω τι εστί βερίκοκο ή θα σου μάθω τι εστί βερίκοκο·
-
όταν φύγει ο γάτος απ’ την τρύπα, παίζει ο ποντικός την αλφαβήτα, βλ. λ. γάτος.