σαλάτα, η, ουσ. [<βενετ. salata], η σαλάτα. 1. μεγάλο μπέρδεμα, ανακατωσούρα: «κάποια στιγμή πήραν όλοι μέρος στον καβγά και δεν ξανάδα τέτοια σαλάτα στη ζωή μου!». Από την εικόνα της σαλάτας που αποτελείται από διάφορα ωμά ή βρασμένα λαχανικά μπερδεμένα και με άλλες τροφές. 2. (ειρωνικά) η ανθοδέσμη: «πήρε μια σαλάτα στο χέρι του και πήγε να ζητήσει την γκόμενα απ’ τους γονείς της». Από παρομοίωση της ανθοδέσμης με λαχανικά, που προσφέρονται ως σαλάτα. Υποκορ. σαλατίτσα και σαλατούλα, η·
- γίναμε σαλάτα, α. μαλώσαμε άγρια, ανταλλάξαμε βίαια χτυπήματα, σκληρά λόγια ή απειλές: «πες ο ένας πες ο άλλος στο τέλος αρπαχτήκαμε και γίναμε σαλάτα». Για συνών. βλ. φρ. γίναμε μπίλιες, λ. μπίλια. β. μπερδευτήκαμε πολλοί άνθρωποι σε έναν καβγά, μαλώσαμε άγρια: «όταν μπήκε κι η παρέα μας στον καβγά, γίναμε σαλάτα». γ. τρακάραμε με αυτοκίνητο και όσοι ήμασταν μέσα χτυπήσαμε άγρια: «έπεσε με τόση δύναμη τ’ αυτοκίνητο πάνω στην κολόνα, που όσοι ήμασταν μέσα γίναμε σαλάτα». Συνών. γίναμε μανέστρα·
- πράσινη σαλάτα, σαλάτα από μαρούλι, χόρτα ή λαχανικά, ιδίως από σγουρό μαρούλι: «δεν ξαναπάω στο τάδε μαγαζί, γιατί μια πράσινη σαλάτα μου τη χρέωσε έξι ευρώ»·
- ρωσική σαλάτα, σαλάτα από κομμάτια βρασμένων λαχανικών, που είναι ανακατεμένα και με μαγιονέζα: «τις πιο πολλές φορές το γεύμα του συνοδεύεται κι από ρωσική σαλάτα»·
- τα βρομισμένα λάχανα κακή σαλάτα κάνουν, βλ. λ. λάχανο·
- τα κάνω σαλάτα, α. μπερδεύω μια δουλειά ή μια υπόθεση τόσο πολύ, που είναι εντελώς αδύνατη η τακτοποίησή της ή που είναι βέβαιο πως θα αποτύχει: «τώρα, πες μου, πώς θα μπορέσω να βγάλω άκρη, έτσι σαλάτα που τα ’χεις κάνει! || όπως τα ’χεις κάνει σαλάτα, καλύτερα να παρατήσεις τη δουλειά, γιατί δε σώζεται με τίποτα». β. μπερδεύω, φτάνω στο απροχώρητο μια φιλική, ιδίως μια ερωτική σχέση: «χωρίσαμε, γιατί τον τελευταίο καιρό τα κάναμε σαλάτα». (Τραγούδι: δε θέλω να σε ξαναδώ, αγάπη μου τα κάναμε σαλάτα). Πολλές φορές, μετά το ρ. της φρ. ακολουθεί το ρωσική. Συνών. τα κάνω μανέστρα·
- χωριάτικη σαλάτα, σαλάτα που αποτελείται από ντομάτα, αγγούρι, τυρί, ελιές, κρεμμύδι, μαϊντανό ή ρίγανη και όλα αυτά μέσα σε μπόλικο λάδι: «η χωριάτικη σαλάτα είναι από τις καλύτερες σαλάτες».