πλευρά, η, ουσ. [<αρχ. πλευρά], η πλευρά. 1. μέρος, μπάντα: «εσύ από την πλευρά μου είσαι ή από την πλευρά του;». 2. άποψη: «σύμφωνα με τη δική μου πλευρά, νομίζω πως έχει δίκιο». 3. το καθένα από τα κόκαλα του θώρακα των ανθρώπων και των θηλαστικών, το παΐδι: «έφαγα τόσο ξύλο, που ακόμα μου πονούν τα πλευρά μου»· βλ. και λ. πλευρό. (Ακολουθούν 13 φρ.)·
- απ’ τη μια πλευρά…, απ’ την άλλη πλευρά όμως…, πρόταση της οποίας το δεύτερο σκέλος δηλώνει δισταγμό ή φόβο για την πραγματοποίηση αυτού που δηλώνει το πρώτο σκέλος: «απ’ τη μια πλευρά το ξέρεις πως θέλω να σε βοηθήσω να πιάσεις δουλειά στο εργοστάσιο, απ’ την άλλη πλευρά όμως διστάζω, γιατί όλοι γνωρίζουν πως είσαι γιος του φίλου μου και φοβάμαι μήπως κατηγορηθώ για μεροληψία»·
- είναι (οι δυο) πλευρές του ίδιου νομίσματος, βλ. συνηθέστ. είναι (οι δυο) όψεις του ίδιου νομίσματος, βλ. λ. όψη·
- έχει και την κακή πλευρά του ή έχει και τις κακές πλευρές του ή έχει και την κακή του πλευρά ή έχει και τις κακές του πλευρές, έχει και κακό χαρακτήρα σε αντιδιαστολή με τον καλό που μας παρουσιάζει: «μη σας πιάνει ο ενθουσιασμός με την αύξηση που σας έδωσε, γιατί έχει και τις κακές του πλευρές αυτός ο άνθρωπος»·
- έχει και την καλή πλευρά του ή έχει και τις καλές πλευρές του ή έχει και την καλή του πλευρά ή έχει και τις καλές του πλευρές, έχει και καλό χαρακτήρα σε αντιδιαστολή με τον κακό που μας παρουσιάζει: «μην το κατηγορούμε συνέχεια τον άνθρωπο, γιατί έχει και τις καλές του πλευρές»·
- η άλλη πλευρά του νομίσματος, βλ. συνηθέστ. η άλλη όψη του νομίσματος, λ. όψη·
- η μια πλευρά του νομίσματος, βλ. συνηθέστ. η μία όψη του νομίσματος, λ. όψη·
- θα σου μαυρίσω τα πλευρά, (απειλητικά ή προειδοποιητικά) θα σε δείρω, θα σε ξυλοκοπήσω άγρια: «αν σε πιάσω στα χέρια μου, θα σου μαυρίσω τα πλευρά»·
- θα σου σπάσω τα πλευρά, (απειλητικά ή προειδοποιητικά) θα σε δείρω, θα σε ξυλοκοπήσω πολύ άγρια: «αν ενοχλήσεις ξανά την κόρη μου, θα σου σπάσω τα πλευρά»·
- θα σου τσακίσω τα πλευρά, βλ. φρ. θα σου σπάσω τα πλευρά·
- του μαύρισε τα πλευρά, τον έδειρε, τον ξυλοκόπησε άγρια: «κάποια στιγμή παρεξηγήθηκαν κι ο δικός σου του μαύρισε τα πλευρά»·
- του μέτρησε τα πλευρά, τον έδειρε, τον ξυλοκόπησε άγρια: «τον νευρίασε με τ’ αστεία που του ’κανε, κι αυτός πάνω στα νεύρα του του μέτρησε τα πλευρά»·
- του ’σπασε τα πλευρά, τον έδειρε, τον ξυλοκόπησε πολύ άγρια: «είχε παλιές διαφορές μαζί του κι όταν συναντήθηκαν, του ’σπασε τα πλευρά»·
- του τσάκισε τα πλευρά, βλ. φρ. του ’σπασε τα πλευρά.