πολύς, πολλή, πολύ, επίθ. [<αρχ. πολύς]. 1. που έχει μεγάλη ποσότητα, μέγεθος, έκταση, ένταση, διάρκεια, αξία ή ισχύ. 2. το αρσ. ως ουσ. ο πολύς, (και ακολουθεί κύριο όνομα) ο ονομαστός, ο σπουδαίος: «την πόλη μας θα επισκεφτεί ο πολύς Πύρρος Δήμας». Πολλές φορές, εκφέρεται με ειρωνεία, με την έννοια του δήθεν ονομαστού, του δήθεν σπουδαίου: «την πόλη μας επισκέφτηκε και ο πολύς (ακολουθεί κύριο όνομα), που έχει γνώμη επί παντός επιστητού». 3. το αρσ. στον πλ. οι πολλοί (βλ. λ.). 4. το ουδ. πολύ κ. πολλά και με επιρρηματική χρήση: «πολύ χαίρομαι, που σε συνάντησα || πάχυνε, γιατί τρώει πολύ || παρήγγειλε ένα καφέ πολλά βαρύ». (Λαϊκό τραγούδι: του άντρα του πολλά βαρύ μην του μιλάτε το πρωί). Επίρρ. πολύ. (Ακολουθούν 227 φρ.)·
- αλλάζει πολλές φανέλες στη δουλειά, βλ. λ. δουλειά·
- άλλαξε πολλά χέρια (κάτι), βλ. λ. χέρι·
- άλλος λίγο, άλλος πολύ, βλ. λ. λίγος·
- αν ήταν το μουνί βιολί, θα το είχανε πολλοί, βλ. λ. μουνί·
- αν κάνει (ρίξει) ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σ’ αυτόν το γεωργό που ’χει πολλά σπαρμένα, βλ. λ. νερό·
- άνοιξαν πολλά στόματα, βλ. λ. στόμα·
- άνοιξε πολύ τη βεντάλια, βλ. λ. βεντάλια·
- απ’ τα ψηλά στα χαμηλά κι απ’ τα πολλά στα λίγα, βλ. λ. ψηλός·
- απ’ το θα μέχρι το κάνω, χιλιόμετρα πολλά, βλ. λ. χιλιόμετρο·
- απλώνω πολύ τον τραχανά, βλ. λ. τραχανάς·
- αυτό πάει πολύ! βλ. λ. αυτός·
- άσ’ τα λόγια τα πολλά ή άσ’ τα πολλά λόγια, βλ. λ. λόγος·
- αφέντης ένας και πολύς, και φίλοι χίλιοι, λίγοι, βλ. λ. φίλος·
- βγάζει πολλά, (ενν. χρήματα), κερδίζει πολλά χρήματα: «έχει ένα σαντουιτσάδικο στο κέντρο της πόλης και βγάζει πολλά»·
- βουλώνω πολλά στόματα, βλ. λ. στόμα·
- γίνεται πολύς θόρυβος, βλ. λ. θόρυβος·
- γίνεται πολύς λόγος, βλ. λ. λόγος·
- γίνεται πολύς ντόρος, βλ. λ. ντόρος·
- δε θέλει και πολύ μυαλό, βλ. λ. μυαλό·
- δε θέλει πολύ, βλ. φρ. θέλει πολύ(!)·
- δε θέλω πολλά λόγια μαζί του, βλ. λ. λόγος·
- δε θέλω πολλά πολλά μαζί του, δε θέλω, δεν επιδιώκω ιδιαίτερες επαφές, ιδιαίτερες σχέσεις με το άτομο για το οποίο γίνεται λόγος: «ξέρω πως είναι οξύθυμος άνθρωπος, γι’ αυτό δε θέλω πολλά πολλά μαζί του»·
- δε θέλω πολλές κουβέντες μαζί του, βλ. λ. κουβέντα·
- δε λέει (και) πολλά, λέγεται για κάποιον ή για κάτι που δεν ανταποκρίνεται στη διαφήμιση που του έγινε ή που δεν έχει κάποια ιδιαίτερη οικονομική ή καλλιτεχνική αξία: «μου την παίνευε για όμορφη γυναίκα, αλλά, όταν τη γνώρισα, διαπίστωσα πως δε λέει και πολλά || έχω ένα αυτοκίνητο που δε λέει και πολλά, γιατί το πήρα μόνο και μόνο για τις μετακινήσεις μου || έλεγαν πως είναι καλό έργο, αλλά δε λέει πολλά»·
- δε λέει (και) πολλά πράγματα, βλ. λ. πρά(γ)μα·
- δε σηκώνει πολλά λόγια, βλ. λ. λόγος·
- δε σηκώνει πολλές κουβέντες, βλ. λ. κουβέντα·
- δεν έχουμε πολλά λόγια, βλ. λ. λόγος·
- δεν έχουμε πολλά πολλά, βλ. φρ. δεν έχω πολλά πολλά μαζί του·
- δεν έχουμε πολλές κουβέντες, βλ. λ. κουβέντα·
- δεν έχω πολλά πολλά μαζί του, δεν έχω ιδιαίτερες επαφές, ιδιαίτερες σχέσεις με το άτομο για το οποίο γίνεται λόγος: «κατά καιρούς έχουμε συναντηθεί σε διάφορες παρέες, αλλά δεν έχω πολλά πολλά μαζί του»·
- δεν το ’χει για πολύ ή δεν το ’χει και πολύ ή δεν το ’χει πολύ ή δεν το ’χει σε πολύ, δεν του είναι καθόλου δύσκολο να κάνει αυτό που κουβεντιάζουμε, δεν το ’χει για τίποτα: «μην του λέτε να πάει στην Αθήνα με τα πόδια, γιατί δεν το ’χει πολύ»·
- δεν τον έχω (και) σε πολλή εκτίμηση, βλ. λ. εκτίμηση·
- έγινε μεγάλος και πολύς, βλ. λ. μεγάλος·
- έγινε μέγας και πολύς, βλ. λ. μέγας·
- έγινε πολύ γέλιο, βλ. λ. γέλιο·
- έγινε πολύ κακό για το τίποτα, βλ. λ. κακός·
- έγινε πολύς θόρυβος για το τίποτα, βλ. λ. θόρυβος·
- έγινε πολύς λόγος για το τίποτα, βλ. λ. λόγος·
- έγινε πολύς ντόρος για το τίποτα, βλ. λ. ντόρος·
- είδαν πολλά τα μάτια μου, βλ. λ. μάτι·
- είναι και πολύ γαμώ! βλ. λ. γαμώ·
- είναι και πολύ γεια σου, βλ. λ. γεια·
- είναι πολλά τα λεφτά, βλ. λ. λεφτά·
- είναι πολλή μούρη, βλ. λ. μούρη·
- είναι πολλοί οι μπαρμπέρηδες για του σπανού τα γένια, βλ. λ. μπαρμπέρης·
- είναι πολύ αφηρημένος, βλ. λ. αφηρημένος·
- είναι πολύ αρχίδι, βλ. λ. αρχίδι·
- είναι πολύ κοντά ο ένας με τον άλλον, βλ. λ. κοντά·
- είναι πολύ μουνί! βλ. λ. μουνί·
- είναι πολύ μουνί, βλ. λ. μουνί·
- είναι πολύ μυαλό, βλ. λ. μυαλό·
- είναι πολύ όπου, βλ. λ. όπου·
- είναι πολύ πράμα! βλ. λ. πρά(γ)μα·
- είναι πολύ τραβηγμένο, βλ. λ. τραβηγμένος·
- είναι πράμα απ’ τη Δράμα! βλ. λ. πρά(γ)μα·
- είναι στο πολύ αλλού, βλ. λ. αλλού·
- είχαμε πολύ γέλιο, βλ. λ. γέλιο·
- εκείνος που περιμένει απ’ άλλονε, πολύ αργά δειπνάει, βλ. λ. εκείνος·
- έμαθε πολλά, απόκτησε μεγάλη πείρα: «ήταν βοηθός σ’ έναν πολύ καλό μηχανικό κι έμαθε πολλά κοντά του»· 
- έμεινες πολύ πίσω! ή πολύ πίσω έμεινες! βλ. λ. πίσω·
- έξω απ’ το χορό πολλά τραγούδια λένε, βλ. λ. χορός·
- έπαθε πολλά, υπόφερε πολύ, δεινοπάθησε: «χρόνια ολόκληρα στην ξενιτιά έπαθε πολλά, μέχρι να δημιουργήσει αυτή την περιουσία που έχει»·
- έπεσαν πολλά κορμιά, βλ. λ. κορμί·
- έπεσε πολύ γέλιο, βλ. λ. γέλιο·
- έπεσε πολύ χαμηλά, βλ. λ. χαμηλός·
- έπεσε πολύ χρήμα ή έπεσαν πολλά χρήματα, βλ. λ. χρήμα·
- έπεσε σαν βόμβα πολλών μεγατόνων, βλ. λ. βόμβα·
- έσκασε σαν βόμβα πολλών μεγατόνων, βλ. λ. βόμβα·
- έχει πολλά στην καμπούρα του, βλ. λ. καμπούρα·
- έχει πολλά στο κεφάλι του, βλ. λ. κεφάλι·
- έχει πολλά στο μυαλό του, βλ. λ. μυαλό·
- έχει πολλά χρόνια στη ράχη του, βλ. λ. χρόνος·
- έχει πολλά χρόνια στην καμπούρα του, βλ. λ. χρόνος·
- έχει πολλά χρόνια στην πλάτη του, βλ. λ. χρόνος·
- έχει πολλά ψάρια η θάλασσα, βλ. λ. ψάρι·
- έχει πολλές γνωριμίες, βλ. λ. γνωριμία·
- έχει πολύ μυαλό, βλ. λ. μυαλό·
- έχει πολύ φαΐ, βλ. λ. φαΐ·
- έχει πολύ ψωμί, βλ. λ. ψωμί·
- έχουν δει πολλά τα μάτια μου, βλ. λ. μάτι·
- έχω δει πολλά ή είδα πολλά, έχω πολλές και διάφορες εμπειρίες στη ζωή μου: «εμένα να μ’ ακούς, γιατί είμαι κατά πολύ μεγαλύτερός σου κι έχω δει πολλά μέχρι τώρα»·
- έχω να φάω πολλά καρβέλια ακόμα, βλ. λ. καρβέλι·
- έχω να φάω πολλά ψωμιά ακόμα, βλ. λ. ψωμί·
- έχω περί πολλού (κάποιον ή κάτι), δίνω μεγάλη αξία, θεωρώ πολύ σημαντικό κάποιον ή κάτι: «απ’ τη μέρα που τον γνώρισα, τον έχω περί πολλού || έχω περί πολλού αυτόν τον πίνακα, γιατί είναι κληρονομιά απ’ τον πατέρα μου»·
- έχω πολύ αέρα, βλ. λ. αέρας·
- έχω πολύ δρόμο ακόμα, βλ. λ. δρόμος·
- έχω πολύ περιωπής (κάποιον ή κάτι), βλ. λ. περιωπή·
- η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή, βλ. λ. αμαρτία·
- η νίκη έχει πολλούς πατέρες, η ήττα κανέναν ή η νίκη έχει πολλούς πατέρες, η ήττα είναι ορφανή, βλ. λ. πατέρας·
- η πολλή δουλειά τρώει τον αφέντη, βλ. λ. δουλειά·
- η στάμνα πολλές φορές πάει στη βρύση και μια φορά σπάει, βλ. λ. στάμνα·
- η τύχη και το γυαλί δε βαστούν πολύ καιρό, βλ. λ. τύχη·
- θα κυλήσει πολύ νερό ακόμα, βλ. λ. νερό·
- θα πάει πολύ μακριά; βλ. λ. μακριά·
- θα φάει πολλά καρβέλια ακόμα, για να…, βλ. λ. καρβέλι·
- θα φάει πολλά ψωμιά ακόμα, για να…, βλ. λ. ψωμί·
- θέλει πολύ! ή πολύ θέλει! δεν είναι καθόλου δύσκολο ή απίθανο να συμβεί αυτό που λες, δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα: «βγαίνεις το πρωί μια χαρά απ’ το σπίτι σου για να πας στη δουλειά σου και, μέχρι να φτάσεις στη στάση, έρχεται και σε κόβει ένα αυτοκίνητο. -Πολύ θέλει!». Πολλές φορές, της φρ. προτάσσεται το εμ ή το γιατί ή το μήπως και η φρ. κλείνει με το νομίζεις, και είναι και φορές που άλλοτε προτάσσεται και άλλοτε κλείνει τη φρ. το νομίζεις· βλ. και φρ. δεν το ’χει για πολύ·
- και πολύ γαμώ! βλ. λ. γαμώ·
- και πολύ σου είναι, βλ. λ. είναι·
- και πολύ σου πάει, βλ. λ. πάει·
- και πολύ σου πέφτει, βλ. λ. πέφτω·
- κάνει πολλούς παράδες, βλ. λ. παράς·
- κατά πολύ, σε σημαντικό βαθμό: «ο δείνα είναι κατά πολύ ανώτερος απ’ τον τάδε»·
- κερδίζει πολλά (ενν. χρήματα), βλ. συνηθέστ. βγάζει πολλά·
- κουβαλάει πολλά χρόνια στη ράχη του, βλ. λ. χρόνος·
- κουβαλάει πολλά χρόνια στην καμπούρα του, βλ. λ. χρόνος·
- κουβαλάει πολλά χρόνια στην πλάτη του, βλ. λ. χρόνος·
- κύλησε πολύ νερό στ’ αυλάκι, βλ. λ. νερό·
- λέγε λίγα με τους άλλους και πολλά με τον εαυτό σου, βλ. λ. εαυτός·
- λέει η γλώσσα της πολλά ή λέει πολλά η γλώσσα της, βλ. λ. γλώσσα·
- λέει πολλά! λέγεται για κάποιον ή για κάτι που γενικά μας έχει εντυπωσιάσει ή που έχει την απόλυτη παραδοχή μας: «τα ’φτιαξε με μια γκόμενα που λέει πολλά! || είναι καλό το φαγητό που τρως; -Λέει πολλά! || αγόρασα ένα αυτοκίνητο που λέει πολλά!»·
- λέει πολλά, α. είναι φλύαρος: «καλός είναι, δε λέω, αλλά καμιά φορά τον βαριέμαι, γιατί λέει πολλά». β. υπόσχεται χωρίς να πραγματοποιεί τις υποσχέσεις του: «μην του έχεις εμπιστοσύνη, γιατί λέει πολλά και την άλλη μέρα τα ξεχνάει»·
- λίγ’ απ’ όλα και πολλά, τα βολεύουν μια χαρά, νοικοκύρης και κυρά, βλ. λ. κυρά·
- λίγα πουλάει και πολλά αγοράζει, βλ. λ. πουλώ·
- λίγο πολύ, βλ. λ. λίγος·
- λίγο ως πολύ, βλ. λ. λίγος·
- μας έγινε πολύ ακριβός, βλ. λ. ακριβός·
- μας κάνει τον πολύ, μας συμπεριφέρεται σαν να είναι σημαντικός, σπουδαίος: «απ’ τη μέρα που πήρε το δίπλωμα του δικηγόρου, μας κάνει τον πολύ»·
- με τα πολλά…, ύστερα από πολλές προσπάθειες, ύστερα από αδιάκοπη επιμονή: «ο δρόμος είχε κλείσει εντελώς απ’ τα χιόνια, αλλά με τα πολλά κατορθώσαμε και φτάσαμε στο καταφύγιο || τον είχα απ’ το πρωί στο γραφείο μου και τον συμβούλευα, ώσπου με τα πολλά του άλλαξα γνώμη»·
- με τα πολλά στη φυλακή και με τα λίγα μέσα, βλ. λ. φυλακή·
- μη γαμάς τόσο πολύ, θα στραβοψωλιάσεις! βλ. λ. στραβοψωλιάζω·
- μιλάει με πολύ ψηλά, βλ. λ. ψηλός·
- μιλάει πολλά, βλ. φρ. λέει πολλά·
- μου είναι πολύ ή πολύ μου είναι, βλ. λ. είναι·
- μου πέφτει βαρύ ή βαρύ μου πέφτει, βλ. λ. πέφτω·
- μου πέφτει πολύ ή πολύ μου πέφτει, βλ. λ. πέφτω·
- μου ’χει πολλά καμωμένα, βλ. λ. καμωμένα·
- μπερδεύεται με πολλά πράγματα ή μπερδεύεται σε πολλά πράγματα, βλ. λ. πρά(γ)μα·
- μπήκε πολύ νερό στ’ αυλάκι, βλ. λ. νερό·
- ν’ αφήσεις τα πολλά πολλά, βλ. φρ. να σου λείπουν τα πολλά πολλά·
- να σου λείπουν οι πολλές κουβέντες, βλ. λ. κουβέντα·
- να σου λείπουν τα πολλά λόγια, βλ. λ. λόγος·
- να σου λείπουν τα πολλά πολλά, έκφραση με αυστηρή ή απειλητική διάθεση με την οποία προτρέπουμε κάποιον να είναι πιο σοβαρός απέναντί μας, με την οποία του αφαιρούμε την οικειότητα. Πολλές φορές, της φρ. προτάσσεται το έλα·
- ξέρει πολλές τρύπες, βλ. λ. τρύπα·
- ξοδεύει πολλά, κάνει πολλά έξοδα, είναι πολυέξοδος: «δεν μπορώ να πάω μαζί του στα μπουζούκια, γιατί αυτός ξοδεύει πολλά και δεν μπορώ να τον παρακολουθήσω»·
- ο δημοσιογράφος πιο πολλά βγάζει απ’ αυτά που δε γράφει παρά απ’ αυτά που γράφει, βλ. λ. δημοσιογράφος·
- ο διάβολος έχει πολλά ποδάρια, βλ. λ. διάβολος·
- ο καλός ο λόγος έξοδα δεν έχει κι αποδίδει πολλά, βλ. λ. λόγος·
- ο πολλά βαρύς, βλ. λ. βαρύς·
- ο πολύς κόσμος, βλ. λ. κόσμος·
- οι πολλοί μάγειροι χαλούν τη σούπα, βλ. λ. μάγειρας·
- όλοι είμαστε λωλοί, ποιος ολίγο, ποιος πολύ, βλ. λ. λωλός·
- όποιος γυρεύει τα πολλά, χάνει και τα λίγα ή όποιος ζητάει τα πολλά, χάνει και τα λίγα ή όποιος θέλει τα πολλά, χάνει και τα λίγα, βλ. λ. όποιος·
- όποιος έχει πολύ βούτυρο, αλείφει και τον κώλο του, βλ. λ. βούτυρο·
- όποιος έχει πολύ βούτυρο, βάζει και στα λάχανα, βλ. λ. βούτυρο·
- όποιος έχει πολύ πιπέρι, βάζει και στα λάχανα, βλ. λ. πιπέρι·
- όποιος έχει πολύ πιπέρι, βάζει και στον κώλο του, βλ. λ. πιπέρι·
- όποιος κυνηγάει πολλούς λαγούς, δεν πιάνει κανέναν, βλ. λ. λαγός·
- όποιος πηδάει πολλά παλούκια, μπαίνει κι ένα στον κώλο του, βλ. λ. παλούκι·
- όποιος πολύ απλώνεται, γρήγορα μαζεύεται, βλ. λ. όποιος·
- όποιος πολύ διαλέγει, τ’ αποδιαλεγούδια παίρνει, βλ. λ. αποδιαλεγούδι·
- όπου ακούς πολλά κεράσια, βάστα και μικρό καλάθι ή όπου ακούς πολλά κεράσια, κράτα και μικρό καλάθι, βλ. λ. κεράσι·
- όπου λαλούν πολλά κοκόρια, αργεί να ξημερώσει, βλ. λ. κόκορας·
- όπου λαλούν πολλοί κοκόροι, αργεί να ξημερώσει, βλ. λ. κοκόρι·
- όργωσε βαθιά και θα ’χεις πολύ σιτάρι, βλ. λ. σιτάρι·
- ούτε λίγο ούτε πολύ, βλ. λ. λίγος·
- πάει πολύ! ή πολύ πάει! είναι πάνω από τα επιτρεπτά όρια, δεν το ανέχομαι περισσότερο: «με τόσα καλά που σου ’χω κάνει, πάει πολύ να με βρίζεις κι από πάνω!»·
- πάει πολύ μακριά, βλ. λ. μακριά·
- πέρασε από πολλά χέρια (κάτι), βλ. λ. χέρι·
- πέρασε πολλά, υπέφερε τα πάνδεινα: «τόσα χρόνια στην ξενιτιά πέρασε πολλά». (Τραγούδι: τόσα χρόνια πάλευα μόνος στα τυφλά, και ταξίδεψα κι αρρώστησα και πέρασα πολλά)·
- πέφτει πολύ γέλιο, βλ. λ. γέλιο·
- πήρε πολλούς μαζί του, βλ. λ. μαζί·
- πήρε πολύ αέρα, βλ. λ. αέρας·
- ποιος λίγο, ποιος πολύ, λίγος·
- πολλά ακούγονται, βλ. λ. ακούγομαι·
- πολλά βαρύ, βλ. λ. βαρύς·
- πολλά βαρύ και όχι, βλ. λ. βαρύς·
- πολλά και διάφορα, (αόριστα) δηλώνει μεγάλο αριθμό διαφόρων πραγμάτων, μεγάλη ποικιλία: «σ’ αυτό το σούπερ μάρκετ υπάρχουν πολλά και διάφορα || μέχρι να ’ρθεις, ειπώθηκαν πολλά και διάφορα || όσο έλειπες, συνέβησαν πολλά και διάφορα»·
- πολλά λέγονται, βλ. λ. λέγομαι·
- πολλά λέγονται κι ακούγονται, βλ. λ. λέγομαι·
- πολλά λες! α. (απειλητικά) ξεπέρασες το επιτρεπτό όριο της ανοχής μας και έχεις εκτραπεί σε λόγια που μας θίγουν, που μας προσβάλλουν, αυθαδιάζεις: «πρόσεχε τη γλώσσα σου, γιατί πολλά λες!». β. (ειρωνικά ή συμβουλευτικά) λες πράγματα ανόητα ή πράγματα που δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν, φλυαρείς άσκοπα: «κλείσε το στόμα σου, ρε παιδάκι μου, πολλά λες!». Συνήθως της φρ. προτάσσεται και πιο σπάνια ακολουθεί το πάψε·
- πολλά μου τα ’κανε ή πολλά μου τα ’χει κάνει, έκφραση δυσαρέσκειας για άτομο που μου έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα με τη στάση του ή τη συμπεριφορά του: «να του πεις να πάψει ν’ ασχολείται μαζί μου, γιατί πολλά μου τα ’κανε και δε θα του βγει σε καλό». (Λαϊκό τραγούδι: ρε μάγκα, το παράκανες, θαρρώ πολλά μου τα ’κανες, στην γκόμενά μου μην ξανακολλάς)·
- πολλά υποσχόμενος, λέγεται για ελπιδοφόρο νέο ή για κάποιον που το μέλλον του προδιαγράφεται ευοίωνο: «με την περιουσία που βρήκε απ’ τον πατέρα του και με την εργατικότητα που τον χαρακτηρίζει, είναι νέος πολλά υποσχόμενος || είναι το αγαπημένο παιδί του κόμματος, γι’ αυτό είναι πολιτικός πολλά υποσχόμενος || από δω να σου γνωρίσω έναν πολλά υποσχόμενο συγγραφέα»·
- πολλές μαμές, στραβό το παιδί, βλ. λ. μαμή·
- πολλές φορές, βλ. λ. φορά·
- πολλή φασαρία για το τίποτα, βλ. λ. φασαρία·
- πολλοί και διάφοροι, λέγεται για παρουσία πολλών προσώπων, που δεν υπάρχει λόγος να τα κατονομάσω τώρα ένα ένα: «στη συγκέντρωση υπήρχαν πολλοί και διάφοροι»·
- πολύ κακό για το τίποτα, βλ. λ. κακός·
- πολύ καλημέρα! ή πολύ καλημέρα σας! βλ. λ. καλημέρα·
- πολύ που..., α. καθόλου δε(ν)...: «πολύ που σ’ ενδιαφέρει, αν πετύχω ή όχι!». β. δηλώνει αμφισβήτηση σε αυτό που μας λέει κάποιος: «ο τάδε πολύ ενδιαφέρεται για σένα. -Πολύ που ενδιαφέρεται!», δηλ. δεν ενδιαφέρεται καθόλου·
- πολύ που με νοιάζει! βλ. λ. νοιάζει·
- πολύ πράμα! βλ. λ. πρά(γ)μα·
- πολύ τζετ, βλ. λ. τζετ·
- πολύ το φοβάμαι ή πολύ φοβάμαι, βλ. λ. φοβάμαι·
- πολύ το φχαριστήθηκα! βλ. λ. φχαριστιέμαι·
- πολύ του είναι! βλ. λ. είναι·
- πολύ του πάει! βλ. λ. πάει·
- πολύ του πέφτει! βλ. λ. πέφτω·
- πολύς θόρυβος για το τίποτα, βλ. λ. θόρυβος·
- πολύς θόρυβος γίνεται, βλ. λ. θόρυβος·
- πολύς λόγος για το τίποτα, βλ. λ. λόγος·
- πολύς λόγος γίνεται, βλ. λ. λόγος·
- πολύς ντόρος για το τίποτα, βλ. λ. ντόρος·
- πολύς ντόρος γίνεται, βλ. λ. ντόρος·
- προ πολλού, πριν από μεγάλο χρονικό διάστημα: «κάποτε κατοικούσε σ’ αυτή τη γειτονιά, αλλά μετακόμισε προ πολλού || είχε μια δουλειά, αλλά την έκλεισε προ πολλού». (Λαϊκό τραγούδι: η μάνα σου η μπλου σε προξενεύει αλλού, κι ας τα ’χουμε μπλεγμένα οι δυο μας προ πολλού)·
- σαν πολλά μας τα ’κανες! ή σαν πολλά μου τα ’κανες! απειλητική έκφραση ή έκφραση δυσφορίας σε άτομο που επανειλημμένα ενεργεί σε βάρος μας ή που επανειλημμένα μας προσβάλλει ή μας θίγει με τις πράξεις του. (Λαϊκό τραγούδι: σαν να μου τα ’κανες πολλά,φθάνει δεν παίρνει άλλο, κοίταξε να συμμορφωθείς, γιατί θα σε ξεκάνω). Ο πλ. και όταν το άτομο μιλάει μόνο για τον εαυτό του. Πολλές φορές, της φρ. προτάσσεται το άντε γιατί·  
- σαν πολλά μας τα λες! ή σαν πολλά μου τα λες! έκφραση ειρωνείας ή και δυσαρέσκειας σε άτομο που καυχιέται για τις πράξεις του ή που υπερβάλλει. (Λαϊκό τραγούδι: κόψε κάτι, κόψε κάτι, κόψε κάτι, κόψε, σαν πολλά, παιδί μου, μας τα λες απόψε!). Ο πλ. και όταν το άτομο μιλάει μόνο για τον εαυτό του· βλ. και φρ. σαν πολλά μας τα ’πες(!)·
- σαν πολλά μας τα ’πες! ή σαν πολλά μου τα ’πες! επιθετική έκφραση ή έκφραση δυσφορίας σε κάποιον για τον προκλητικό τρόπο με τον οποίο μας μιλάει, και έχει την έννοια να πάψει να μας συμπεριφέρεται με αυτόν τον τρόπο. Ο πλ. και όταν το άτομο μιλάει μόνο για τον εαυτό του. Πολλές φορές, της φρ. προτάσσεται το άντε γιατί· βλ. και φρ. σαν πολλά μας τα λες(!)·
- σαν πολύ αέρα πήρε ο κώλος σου! ή σαν πολύ αέρα δεν πήρε ο κώλος σου; βλ. λ. κώλος·
- σαν πολύ αέρα σου δώσαμε! ή σαν πολύ αέρα πήρες! ή σαν πολύ αέρα δε σου δώσαμε; ή σαν πολύ αέρα δεν πήρες; βλ. λ. αέρας·
- σαν πολύ θάρρος σε δώσαμε! ή σαν πολύ θάρρος πήρες! ή σαν πολύ θάρρος δε σε δώσαμε; ή σαν πολύ θάρρος δεν πήρες; βλ. λ. θάρρος·
- σηκώνει πολλά η καμπούρα μου, βλ. λ. καμπούρα·
- τα πολλά (τα) λόγια είναι φτώχεια, βλ. λ. λόγος·
- ταΐζω πολλά στόματα, βλ. λ. στόμα·
- το γεμάτο πορτοφόλι έχει πολλούς φίλους, βλ. λ. πορτοφόλι·
- το λίγο αλκοόλ είναι φάρμακο και το πολύ φαρμάκι, βλ. λ. αλκοόλ·
- το πολύ, στην καλύτερη περίπτωση: «δεν έχω πολλά χρήματα μαζί μου άντε, το πολύ να ’χω είκοσι ευρώ». (Τραγούδι: ένα δυάρι με κουζίνα άιντε, το πολύ τόσο κοστίζει η ανθρώπινη ζωή)·
- το πολύ πολύ, α. στο ανώτατο όριο: «πόσο χρονών την κάνεις; -Το πολύ πολύ να ’ναι σαράντα χρονών». β. στη χειρότερη περίπτωση: «εγώ θα πάω μόνος μου και το πολύ πολύ να φάω ξύλο». (Λαϊκό τραγούδι: σφίξε με και κούτσα κούτσα, το πολύ πολύ να φάμε τα παλιά μας τα παπούτσα)·
- το πολύ ταμάχι, χαλάει το στομάχι, βλ. λ. ταμάχι·
- το πολύ το Κάπα Κάπα κάνει το παιδί μαλάκα, βλ. λ. Κάπα Κάπα·
- το πολύ το τάκα τάκα κάνει το παιδί το μαλάκα, βλ. λ. τάκα τάκα²·
- το πολύ το Κύριε ελέησον το βαριέται κι ο Θεός, βλ. λ. Θεός·
- το πολύ το Κύριε ελέησον το βαριέται κι ο παπάς, βλ. λ. παπάς·
- το πολύ το πάνε κι έλα, φέρνει και μεγάλη τρέλα, βλ. λ. τρέλα·
- το τραβήξαμε πολύ, δώσαμε μάκρος, συνέχεια σε μια δυσάρεστη υπόθεση ή κατάσταση, ξεπεράσαμε τα όρια: «το τραβήξαμε πολύ μ’ αυτό το πείσμα μας, γι’ αυτό λέω να μονοιάσουμε». Πολλές φορές, της φρ. προτάσσεται το δε νομίζεις πως· βλ. και φρ. το τραβήξαμε ως αργά, λ. αργά·
- τον έχω περί πολλού, τον θεωρώ πολύ σπουδαίο, τον θαυμάζω: «αυτόν τον γιατρό τον έχω περί πολλού»·
- τον περνώ πολλές σκάλες, βλ. λ. σκάλα·
- τον πλούτο πολλοί εμίσησαν, τη δόξα ουδείς, βλ. λ. πλούτος·
- τόσο πολύ! βλ. συνηθέστ. τόσο καλά! λ. καλός·
- του ’πεσαν πολλά λεφτά, βλ. λ. λεφτά·
- του ’χω πολλά μαζεμένα, βλ. λ. μαζεμένος·
- φεύγουν πολλά λεφτά, βλ. λ. λεφτά·
- χαίρω πολύ, βλ. λ. χαίρω·
- χάρηκα πολύ ή χαρήκαμε πολύ, βλ. λ. χαίρομαι·
- χίλια χέρια ευλογημένα, πολλά στόματα καταραμένα, βλ. λ. χέρι·
- χρόνια πολλά, βλ. λ. χρόνος·
- χύθηκε πολύ μελάνι ή έχει χυθεί πολύ μελάνι, βλ. λ. μελάνι·
- χωρίς πολλά λόγια, βλ. λ. λόγος·
- χωρίς πολλές κουβέντες, βλ. λ. κουβέντα.