μέση, η, ουσ. [<αρχ. μέση, θηλ. του επιθ. μέσος], η μέση. (Ακολουθούν 48 φρ.)·
- άνοιξε η μέση μου, έχω συνεχή τάση για κατούρημα: «κάθε δυο και τρεις τρέχω στην τουαλέτα, γιατί κρυολόγησα κι άνοιξε η μέση μου»·
- αφήνω μέσ’ τη μέση, εγκαταλείπω, ιδίως μέσα σε κλειστό χώρο πράγμα ή αντικείμενο σε τέτοιο σημείο, που εμποδίζει την κυκλοφορία των ενοίκων: «άφησε τα μπαγάζια του μέσ’ στη μέση του σαλονιού και δεν μπορούσαμε να περάσουμε»·
- αφήνω στη μέση, εγκαταλείπω ατέλειωτη μια εργασία, μια προσπάθεια ή μια υπόθεση, δεν την τελειώνω, δεν την ολοκληρώνω: «μόλις συνάντησε τις πρώτες δυσκολίες, άφησε στη μέση τη δουλειά κι έφυγε || άφησε τις σπουδές του στη μέση»·
- αφήνω την κουβέντα στη μέση, βλ. λ. μέση·
- βάζουμε στη μέση (κάποιον ή κάποιους), βλ. φρ. τον βάλαμε στη μέση·
- βγάζω απ’ τη μέση, α. παραμερίζω: «γιατί δε βγάζεις απ’ τη μέση αυτήν την καρέκλα, απ’ τη στιγμή που βλέπεις πως μας εμποδίζει!». β. σκοτώνω, φονεύω: «δεν μπορείς να βγάζεις απ’ τη μέση όποιον υποπτεύεσαι πως μπορεί να σε καρφώσει στην αστυνομία». Συνών. βγάζω απ’ την κυκλοφορία (γ)· βλ. και φρ. τον βγάζω απ’ τη μέση·
- βγάζω στη μέση, α. αποκαλύπτω, προδίδω, φανερώνω κάποιον: «θα σου πως ποιος σε κατηγόρησε, αλλά δε θα με βγάλεις στη μέση». Πρβλ.: και κατρακύλησε το φέσι μαζί κι ο ναργιλές στη μέση (Λαϊκό τραγούδι).β. εμφανίζω, παρουσιάζω, θέτω κάτι καινούριο για συζήτηση: «κι εκεί που λέγαμε πως είχαμε τελειώσει τη συζήτηση, έβγαλε στη μέση ο τάδε το θέμα των προμηθειών»·
- βγάζω τη μέση μου, κουράζομαι υπερβολικά, ξεμεσιάζομαι: «κουβάλησα μόνος μου αυτό το μπαούλο κι έβγαλα τη μέση μου»·
- βγαίνω απ’ τη μέση, α. παύω να μπερδεύομαι κάπου, να αποτελώ εμπόδιο σε κάποιον: «απ’ τη στιγμή που κατάλαβα πως δε με ήθελαν μαζί τους, βγήκα απ’ τη μέση και πήγα στο σπιτάκι μου». (Λαϊκό τραγούδι: εσένα πάντως μη σε νοιάζει τι θα γίνω, από τη μέση οπωσδήποτε θα βγω,μα μια κατάρα, πριν χωρίσουμε, σου δίνω στον ίδιο δρόμο που με στέλνεις να σε δω). β.εξουδετερώνομαι: «με την πρώτη μπουνιά που έφαγε, βγήκε απ’ τη μέση»· βλ. και φρ. φεύγω απ’ τη μέση·
- βγαίνω στη μέση, επεμβαίνω, παρεμβαίνω, προκύπτω: «την ώρα που είχαν ανάψει τα αίματα και υπήρχε φόβος για γενική σύρραξη, βγήκε στη μέση ο τάδε και τους καλμάρισε τα νεύρα»·
- δεν αλλάζουμε άλογο στη μέση του ποταμού, βλ. λ. άλογο·
- έγινε λαδιά στη μέση, βλ. λ. λαδιά·
- κόβω στη μέση (κάτι), χωρίζω κάτι σε δυο ίσα μέρη, προκειμένου να το μοιράσω σε δυο άτομα σε δυο ομάδες ατόμων: «έκοψε στη μέση την περιουσία του και τη μοίρασε στα δυο παιδιά του»·
- κόβω την κουβέντα στη μέση, βλ. λ. κουβέντα·
- κόβω το καρπούζι στη μέση, βλ. λ. καρπούζι·
- κόπηκε η μέση μου ή μου κόπηκε η μέση, κουράστηκα υπερβολικά, ξεμεσιάστηκα: «κόπηκε η μέση μου μέχρι να μεταφέρω όλα τα πράγματα απ’ το ισόγειο στο τρίτο πάτωμα»·
- λυγίζω τη μέση μου, α. είμαι δουλοπρεπής, συμπεριφέρομαι με δουλοπρέπεια: «μόλις δει κανέναν πλούσιο, αμέσως λυγίζει τη μέση του». Από την εικόνα του ατόμου που σκύβει δουλικά μπροστά σε κάποιον πλούσιο ή ισχυρό. β. κάνω φιγούρες, τσακίσματα, ιδίως κατά τη διάρκεια του χορού: «σε κάθε γύρισμα του τραγουδιού, λύγιζε τη μέση του». (Λαϊκό τραγούδι: άρχισαν τα όργανα σήκω απ’ τη θέση σου, χόρεψε ζεϊμπέκικο, λύγισε τη μέση σου)·
- μένω στη μέση, βλ. φρ. αφήνω στη μέση·
- μέσες άκρες, σε χοντρές γραμμές, συνοπτικά: «μας είπε μέσες άκρες πώς έγιναν τα πράγματα»·
- μέση δαχτυλίδι, πολύ λεπτή: «είναι όμορφη, λυγερόκορμη κι έχει μέση δαχτυλίδι». (Λαϊκό τραγούδι: όπου πας κι όπου γυρίζεις τριαντάφυλλα μυρίζεις, έχεις μέση δαχτυλίδι, μαύρο μάτι, μαύρο φρύδι)·
- μου βγήκε η μέση, κουράστηκα υπερβολικά, ξεμεσιάστηκα: «έκανα μοναχός μου ολόκληρη μετακόμιση και μου βγήκε η μέση»·
- μπαίνω στη μέση, α. επεμβαίνω, παρεμβαίνω ανάμεσα σε δυο άτομα που είναι έτοιμα να μαλώσουν ή που μαλώνουν για να τα χωρίσω: «αν δεν έμπαινε στη μέση ο τάδε να τους χωρίσει, θα είχαν σκοτωθεί στο ξύλο». β. μπαίνω ανάμεσα σε ένα ερωτικό ζευγάρι ή σε δυο φίλους και τους δημιουργώ έριδες, προβλήματα: «ήταν πολύ αγαπημένο ζευγάρι, αλλά απ’ τη στιγμή που μπήκε ο τάδε στη μέση, μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα χώρισαν». (Λαϊκό τραγούδι: παιδιά στην πιάτσα είχαμε σμίξει, βαθιά φιλία είχαμε δείξει· μπήκε στη μέση να μας πληγώσει, να μας γελάσει, να μας προδώσει)·
- ξεπετιέται σαν (την) τσουτσού στη μέση ή πετιέται σαν (την) τσουτσού στη μέση, βλ. λ. τσουτσού·
- ξεπετιέται σαν (την) ψωλή στη μέση ή πετιέται σαν (την) ψωλή στη μέση, βλ. λ. ψωλή·
- ξεπετιέται σαν (το) καυλί στη μέση ή πετιέται σαν (το) καυλί στη μέση, βλ. λ. καυλί·
- ξεπετιέται σαν (το) καυλοράπανο στη μέση ή πετιέται σαν (το) καυλοράπανο στη μέση, βλ. λ. καυλοράπανο· 
- ξεπετιέται σαν (το) σκατό στη μέση ή πετιέται σαν (το)  σκατό στη μέση, βλ. λ. σκατό·
- ξεπετιέται σαν (την) πορδή στη μέση ή πετιέται σαν (την) πορδή στη μέση, βλ. λ. πορδή·
- ξεπετιέται σαν (τον) πούτσο στη μέση ή πετιέται σαν πούτσος στη μέση, βλ. λ. πούτσος·
- ξεπετιέται στη μέση, βλ. φρ. πετιέται στη μέση·
- όπου γάμος και χαρά και αυτός στη μέση, βλ. λ. χαρά·
- παρατώ στη μέση, βλ. φρ. αφήνω στη μέση·
- πετιέται στη μέση, επεμβαίνει, παρεμβαίνει και διακόπτει κάποιον που μιλάει: «έχει γίνει πολύ ενοχλητικός, γιατί πετιέται κάθε τόσο στη μέση και δε μ’ αφήνει να ολοκληρώσω τη σκέψη μου»·
- πέφτω στη μέση, επεμβαίνω, παρεμβαίνω ανάμεσα σε δυο άτομα που είναι έτοιμα να μαλώσουν ή που μαλώνουν για να τα χωρίσω: «μόλις κατάλαβα πως ήταν έτοιμοι ν’ αρπαχτούν, έπεσα στη μέση και τους έκανα πέρα || μόλις αρπάχτηκαν, έπεσαν όλοι στη μέση για να τους χωρίσουν»·
- σίδερο στη μέση! βλ. λ. σίδερο·
- σκάω στη μέση, εμφανίζομαι, παρουσιάζομαι ξαφνικά σε μια ομάδα ανθρώπων: «είχαμε καιρό να τον δούμε και κάποια μέρα, όπως ήμασταν όλοι μαζεμένοι στο μπαράκι, έσκασε στη μέση»·
- σκύβει τη μέση του, είναι δουλοπρεπής και αναξιοπρεπής (ο γνωστός οσφυοκάμπτης): «μόλις γνωρίσει κανέναν πλούσιο, σκύβει τη μέση του και του κάνει όλα τα χατίρια»·
- σπάω τη μέση μου, α. λυγίζω τη μέση μου: «καθώς χόρευε, έσπαζε κάθε τόσο με νάζι τη μέση της». β. η φρ. σε ευρεία χρήση στο μπάσκετ: «ο Γκάλης έσπασε τη μέση του στον αέρα και σούταρε στο αντίπαλο καλάθι»·
- στη μέση του δρόμου, βλ. λ. δρόμος·
- το σπάσιμο της μέσης, α. το λύγισμα της μέσης: «έκανε τέτοιο σπάσιμο της μέσης, όταν χόρευε, που ξεσήκωνε όλους τους άντρες». β. η φρ. σε ευρεία χρήση στο μπάσκετ που πρωτακούστηκε, όταν εμφανίστηκε στα ελληνικά γήπεδα ο Νίκος Γκάλης: «ο Γκάλης ήταν ο πρώτος παίχτης στην Ελλάδα που δίδαξε το σπάσιμο της μέσης στον αέρα, πριν σουτάρει»·
- τον βάλαμε στη μέση, α. τον περικυκλώσαμε: «μόλις τον είδαμε, τον βάλαμε στη μέση και δεν μπορούσε να φύγει από πουθενά». β. με απανωτές ερωτήσεις ή συμβουλές του δημιουργήσαμε σύγχυση, τον μπερδέψαμε και τον κάναμε να μην ξέρει τι να πει ή ποια απόφαση να πάρει: «μόλις ο τάδε ήρθε στην παρέα, τον βάλαμε στη μέση λέγοντας ο καθένας το δικό του, και σε λίγο μας κοιτούσε όλους σαν χάνος, μην ξέροντας τι να πει και τι να κάνει». (Λαϊκό τραγούδι: μες στη μέση μ’ έχουν βάλει με τ’ αφράτα τους τα κάλλη κι η καρδιά μου τα ’χει μπλέξει, ποια απ’ τις δυο για να διαλέξει)·
- τον βγάζω απ’ τη μέση, α. τον εξουδετερώνω: «από καιρό επεδίωκε να του φάει τη θέση, όμως ο άλλος είχε γλείψιμο τον διευθυντή κι έτσι μπόρεσε και τον έβγαλε απ’ τη μέση». β. τον δολοφονώ, τον σκοτώνω: «μόλις αντιλήφθηκαν πως είχε σκοπό να τους καρφώσει στην αστυνομία, τον έβγαλαν απ’ τη μέση». Συνών. τον βγάζω απ’ την κυκλοφορία·
- τον βγάζω στη μέση, αποκαλύπτω κάποια άστοχη ενέργεια ή πράξη του, αποκαλύπτω κάποια παρατυπία του: «προχτές έκανε κοπάνα απ’ τη δουλειά κι ο τάδε τον έβγαλε στη μέση, επειδή δεν τον χωνεύει»·
- τους βάλαμε στη μέση, τους περικυκλώσαμε: «μόλις τους βάλαμε στη μέση, εγκατέλειψαν κάθε αντίσταση»·
- υπάρχει λαδιά στη μέση, βλ. λ. λαδιά·
- υπάρχει μαμουνιά στη μέση, βλ. λ. μαμουνιά·
- υπάρχει πουστιά στη μέση, βλ. λ. πουστιά·
- φεύγω απ’ τη μέση, α. απομακρύνομαι, αποχωρώ από μια ομάδα ανθρώπων, από μια δουλειά ή μια υπόθεση: «επειδή κατάλαβα πως η δουλειά δεν ήταν τίμια, έφυγα απ’ τη μέση». β. παύω να μπερδεύομαι κάπου, να αποτελώ εμπόδιο σε κάποιον: «επειδή διαφώνησα μαζί τους, έφυγα απ’ τη μέση || επειδή κατάλαβα πως δεν ήμουν ευπρόσδεκτος στην παρέα τους, έφυγα απ’ τη μέση»·
- χτύπημα κάτω απ’ τη μέση, βλ. φρ. χτύπημα κάτω απ’ τη ζώνη, λ. χτύπημα.

ό,τι, αναφορ. αντων. [<αρχ. ὅτι], ό,τι. (Ακολουθούν 88 φρ.)·
- απ’ ό,τι φαίνεται, βλ. λ. φαίνομαι·
- ας γίνει ό,τι γίνει, βλ. φρ. ό,τι γίνει ας γίνει·
- ας γίνει ό,τι θέλει ή ας γίνει ό,τι θέλει να γίνει, βλ. φρ. ό,τι θέλει ας γίνει ή ό,τι θέλει να γίνει, ας γίνει·
- ας κάνει ό,τι θέλει ή ας κάνει ό,τι θέλει να κάνει, βλ. φρ. ό,τι θέλει ας κάνει ή ό,τι θέλει να κάνει, ας κάνει·
- ας λέει ό,τι θέλει ή ας λέει ό,τι θέλει να λέει, βλ. φρ. ό,τι θέλει ας λέει·
- ας λέει ό,τι λέει ή ας λέει ό,τι θέλει να λέει, βλ. φρ. ό,τι λέει ας λέει. (Λαϊκό τραγούδι: αφού μ’ αρέσει να γυρνώ τον κόσμο τι τον μέλει; Τα λόγια του τα αψηφώ κι ας λέει ό,τι θέλει)·
- ας πει ό,τι πει ή ας πει ό,τι θέλει να πει, βλ. φρ. ό,τι θέλει ας πει·
- βγάζω με το μυαλό μου ό,τι λάχει, βλ. λ. μυαλό·
- βγάζω με το νου μου ό,τι λάχει, βλ. λ. νους·
- δεν είμαι ό,τι κι ό,τι! ή δεν είμαστε ό,τι κι ό,τι! μη νομίζεις πως δεν έχω αξία, πως είμαι κάποιος τυχαίος: «εμένα θέλω να με σέβεσαι, γιατί δεν είμαι ό,τι κι ό,τι:». Ο πλ. και όταν το άτομο μιλάει μόνο για τον εαυτό του. Συνών. δεν είμαι άιντε κι άιντε! ή δεν είμαστε άιντε κι άιντε! / δεν είμαι όποιος κι όποιος! ή δεν είμαστε όποιοι κι όποιοι(!)·   
- δεν είναι ό,τι κι ό,τι, (για πρόσωπα ή πράγματα) έκφραση για να δηλωθεί πως το άτομο ή το πράγμα για το οποίο γίνεται λόγος, είναι σημαντικό, έχει ποιότητα, αξία: «αυτός δεν είναι ό,τι κι ό,τι γιατρός, είναι μεγάλος επιστήμονας || αυτός ο πίνακας δεν είναι ό,τι κι ό,τι, γιατί είναι ενός πολύ μεγάλου ζωγράφου»·
- δώσε ό,τι καταλαβαίνεις, βλ. λ. καταλαβαίνω·
- έκανα ό,τι το καλύτερο, βλ. λ. καλύτερος·
- η νύφη ό,τι πάρει στην καβάλα, βλ. λ. νύφη·
- και ό,τι βρέξει ας κατεβάσει, αδιαφορώ τελείως για το αποτέλεσμα. (Λαϊκό τραγούδι: μα εγώ σε σένα έδωσα βάση και ό,τι βρέξει ας κατεβάσει)·
- κάνε ό,τι καταλαβαίνεις, βλ. λ. καταλαβαίνω·
- κάνε ό,τι νομίζεις, βλ. λ. νομίζω·
- κάνει ό,τι κατεβάσει η γκλάβα του, βλ. λ. γκλάβα·
- κάνει ό,τι κατεβάσει η κεφάλα του, βλ. λ. κεφάλα·
- κάνει ό,τι κατεβάσει η κούτρα του, βλ. λ. κούτρα·
- κάνει ό,τι κατεβάσει το κεφάλι του, βλ. λ. κεφάλι·
- κάνει ό,τι κατεβάσει το ξερό του, βλ. λ. ξερό·
- κάνω ό,τι λάχει ή κάνω ό,τι μου καπνίσει ή κάνω ό,τι μου κατέβει ή κάνω ό,τι μου κατεβαίνει ή κάνω ό,τι μου ’ρθει ή κάνω ό,τι μπορώ ή κάνω ό,τι φτάσει, βλ. λ. κάνω·
- κάνω ό,τι περνάει απ’ το χέρι μου, βλ. λ. χέρι·
- λέω ό,τι λάχει ή λέω ό,τι μου καπνίσει ή λέω ό,τι μου κατέβει ή λέω ό,τι μου ’ρθει ή λέω ό,τι να ’ναι ή λέω ό,τι φτάσει, βλ. λ. λέω·
- ο γιατρός είπε, σ’ ό,τι λέει, να λέμε ναι, βλ. λ. γιατρός·
- ό,τι αγαπάς ή ό,τι αγαπάτε, έκφραση με την οποία προτρέπουμε στο συνομιλητή μας να μας ζητήσει οτιδήποτε, γιατί είμαστε πρόθυμοι να το πραγματοποιήσουμε· 
- ό,τι ανεβαίνει δεν κατεβαίνει, βλ. λ. κατεβαίνω·
- ό,τι ανεβαίνει, κατεβαίνει, βλ. λ. κατεβαίνω·
- ό,τι βάλει ο νους σου, βλ. λ. νους·
- ό,τι βάλει ο νους του ανθρώπου, βλ. λ. νους·
- ό,τι βάλει το μυαλό σου, βλ. λ. μυαλό·
- ό,τι βάλει το μυαλό του ανθρώπου, βλ. λ. μυαλό·
- ό,τι βγει ας βγει, ας γίνει ό,τι θέλει, δε νοιάζομαι, δεν ενδιαφέρομαι για το αποτέλεσμα: «εγώ θα ενεργήσω μ’ αυτόν τον τρόπο, κι ό,τι βγει ας βγει»·
- ό,τι γίνει ας γίνει, βλ. φρ. ό,τι θέλει ας γίνει·
- ό,τι γίνεται ακούγεται, βλ. λ. ακούγομαι·
- ό,τι γίνεται, δεν ξεγίνεται, είναι τετελεσμένο: «δες απ’ την αρχή κι αποφάσισε πώς θα γίνει το πράγμα, γιατί ό,τι γίνεται, δεν ξεγίνεται»·
- ό,τι γουστάρεις κι αγαπάς (ενν. θα κάνω, θα σου δώσω, θα σου αγοράσω), οτιδήποτε σου αρέσει, οτιδήποτε επιθυμείς·
- ό,τι γράφει δεν ξεγράφει, κανείς δεν μπορεί να αποφύγει τη μοίρα του, το πεπρωμένο του, το γραφτό του: «κανείς δεν μπορεί ν’ αλλάξει τη μοίρα του, γιατί ό,τι γράφει δεν ξεγράφει»·
- ό,τι γυαλίζει, δεν είναι χρυσός, βλ. λ. χρυσός·
- ό,τι δίνεις, παίρνεις, ανάλογα με τα χρήματα που διαθέτει κανείς για να αγοράσει κάτι, θα είναι και η αξία του: «με τα λεφτά που διαθέτεις, το μόνο που μπορείς ν’ αγοράσεις, είναι αυτό το μικρό αυτοκινητάκι, γιατί ό,τι δίνεις, παίρνεις»·   
- ό,τι έγινε έγινε, α. έκφραση αποδοχής για κάτι που δεν επιδέχεται διόρθωση, που είναι τετελεσμένο: «τώρα δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, γιατί ό,τι έγινε έγινε!». β. έκφραση με την οποία παραγράφουμε το παρελθόν, ιδίως μια κακή πράξη ή μια άσχημη σχέση, έκφραση συγχώρεσης ή συμφιλίωσης: «ό,τι έγινε έγινε, δώσε μου τώρα το χέρι σου να ξαναφιλιώσουμε»·
- ό,τι έχετε ευχαρίστηση, βλ. λ. ευχαρίστηση·
- ό,τι έχω εμπρός μου, το λέγω του αντρός μου, βλ. λ. άντρας·
- ό,τι έχω και δεν έχω, όλη η περιουσία μου, τα πάντα που έχω στην κατοχή μου, στην ιδιοκτησία μου: «της πρόσφερε ό,τι είχε και δεν είχε κι αυτή στο τέλος τον άφησε για έναν άλλον». (Λαϊκό τραγούδι: ό,τι είχα και δεν είχα μου τα μάσησες και μπατίρη στο φινάλε με παράτησες)·
- ό,τι ζητά η καρδιά σου, βλ. λ. καρδιά·
- ό,τι ζητά η ψυχή σου, βλ. λ. ψυχή·
- ό,τι θέλει ας γίνει ή ό,τι θέλει να γίνει, ας γίνει, ένδειξη τέλειας αδιαφορίας για την έκβαση κάποιας ενέργειας ή υπόθεσης: «εγώ θα κάνω τη δουλειά, κι ό,τι θέλει να γίνει, ας γίνει». (Λαϊκό τραγούδι: παραδόθηκα σε σένα, δε λογάριασα κανένα κι είπα τώρα ό,τι θέλει ας γίνει). Πολλές φορές, της φρ. προτάσσεται το έλα, μωρέ·
- ό,τι θέλει ας κάνει ή ό,τι θέλει να κάνει, ας κάνει, έκφραση που δηλώνει πλήρη αδιαφορία για το πώς θα ενεργήσει κάποιος: «εγώ νίπτω τας χείρας μου κι ό,τι θέλει ας κάνει»·
- ό,τι θέλει ας λέει, έκφραση που δηλώνει πλήρη αδιαφορία για τη γνώμη κάποιου: «εγώ θα την κάνω αυτή τη δουλειά κι αυτός ό,τι θέλει ας λέει»·
- ό,τι θέλει ας πει, έκφραση που δηλώνει πλήρη αδιαφορία για τη γνώμη κάποιου: «εγώ θα κάνω αυτό που νομίζω κι αυτός ό,τι θέλει ας πει || εγώ θα την παντρευτώ κι ο κόσμος ό,τι θέλει ας πει». Πρβλ. εγώ το πίνω και το λέω, γίνομαι στουπί και δε με νοιάζει σας ορκίζομαι ο κόσμος τι θα πει (Λαϊκό τραγούδι)·
- ό,τι και να γίνει ή ό,τι κι αν γίνει, σε κάθε περίπτωση, οπωσδήποτε: «ξεκίνα εσύ τη δουλειά και μη φοβάσαι, γιατί, ό,τι και να γίνει, θα σε βοηθήσω»·
- ό,τι και να γίνει, αυτός το βιολί του, βλ. λ. βιολί·
- ό,τι και να γίνει, αυτός το χαβά του, βλ. λ. χαβάς·
- ό,τι και να κάνεις (ενν. δεν ωφελεί), έκφραση που δηλώνει απαισιοδοξία, με την έννοια ότι οποιαδήποτε ενέργεια δε θα φέρει το ποθούμενο αποτέλεσμα: «ό,τι και να κάνεις, δε θα μπορέσεις να επανορθώσεις το κακό που του προξένησες || έγινε τόσο ισχυρός, που, ό,τι και να κάνεις, δε θα μπορέσεις να τον βλάψεις». Πολλές φορές, άλλοτε προτάσσεται της φρ. και άλλοτε ακολουθεί το τώρα·
- ό,τι και να πεις (ενν. χάνεις τα λόγια σου), έκφραση που δηλώνει απαισιοδοξία, με την έννοια ότι κάθε δικαιολογία, κάθε λόγος σου, δε θα φέρει το ποθούμενο αποτέλεσμα: «ό,τι και να πεις, δε θα σε πιστέψει κανένας || ό,τι και να πεις στη δίκη, δε θα μπορέσεις να τον σώσεις, γιατί η ενοχή του είναι ολοφάνερη». Πολλές φορές, άλλοτε προτάσσεται της φρ. και άλλοτε ακολουθεί το τώρα·
- ό,τι και να σου είναι ψέμα ή ό,τι κα να σου πω θα είναι ψέμα, βλ. λ. ψέμα·
- ό,τι και να του κάνεις (ενν. δεν ωφελεί), έκφραση που δηλώνει απογοήτευση, με την έννοια ότι όπως και αν του συμπεριφερθείς δε θα φέρεις το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα: «ό,τι και να του κάνεις αυτού του παιδιού, δεν είναι ποτέ ευχαριστημένο»·
- ό,τι και να του πεις (ενν. χάνεις τα λόγια σου), έκφραση που δηλώνει απογοήτευση, με την έννοια ότι κάθε σου προσπάθεια, κάθε σου λόγος δε θα φέρει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα: «έμπλεξε τόσο άσχημα αυτό το παιδί, που, ό,τι και να του πεις, δεν αλλάζει μυαλά»·  
- ό,τι κάνεις μόνος σου είναι γρήγορα καμωμένο, βλ. λ. μόνος·
- ό,τι κι αν έχεις στην καρδιά, βλ. λ. καρδιά·
- ό,τι κι αν έχεις στο μυαλό, βλ. λ. μυαλό·
- ό,τι κι ό,τι, (για πρόσωπα ή πράγματα) έκφραση για να δηλωθεί πως το άτομο ή το πράγμα για το οποίο γίνεται λόγος είναι ασήμαντο, δεν έχει ποιότητα, δεν έχει αξία: «έχει βρει έναν ό,τι κι ό,τι και τον έχει βάλει νυχτοφύλακα στο εργοστάσιό του || αγόρασε κι αυτός ένα αυτοκινητάκι ό,τι κι ό,τι και καμαρώνει σαν γύφτικο σκεπάρνι»·
- ό,τι κινείται, πυροβολείται, βλ. λ. πυροβολούμαι·
- ό,τι κόβει το μαχαίρι γιατρεύεται, ό,τι κόβει η γλώσσα δε γιατρεύεται, βλ. λ. γλώσσα·
- ό,τι λάμπει, δεν είναι χρυσός, βλ. λ. χρυσός·
- ό,τι λάχει, οτιδήποτε τύχει: «όταν πεινάει πολύ τρώει ό,τι λάχει || όταν βιάζεται φοράει ό,τι λάχει»·
- ό,τι λαχταρά η καρδιά σου, βλ. λ. καρδιά·
- ό,τι λαχταρά η ψυχή σου, βλ. λ. ψυχή·
- ό,τι λέει ας λέει, βλ. φρ. ό,τι θέλει ας λέει·
- ό,τι λυγίζει δε σπάει, όποιος συμπεριφέρεται με διαλλακτικό τρόπο, αποφεύγει επώδυνες καταστάσεις, βγαίνει κερδισμένος, ωφελημένος: «ν’ αφήσεις τις κόντρες και τους εγωισμούς και να θυμάσαι πως ό,τι λυγίζει δε σπάει»· 
- ό,τι μούτρα δείχνεις στον καθρέφτη, τέτοια κι αυτός σου δείχνει, βλ. λ. μούτρο·
- ό,τι να την κάνεις τη μύγα, στα σκατά θα πάει, βλ. λ. μύγα·
- ό,τι ξέρεις, ξέρω ή ό,τι ξέρεις εσύ, ξέρω κι εγώ, δε γνωρίζω τίποτα περισσότερα από αυτά που γνωρίζεις και εσύ, και, κατ’ επέκταση, δεν ξέρω, έχω άγνοια: «τι έγινε με την υπόθεση του τάδε; -Ό,τι ξέρεις ξέρω»·
- ό,τι πάρει η νύφη από μπροστά κι η λεχώνα στο κρεβάτι, βλ. λ. παίρνω·
- ό,τι πεις εσύ αφεντικό! βλ. λ. αφεντικό·
- ό,τι ποθεί η καρδιά σου, βλ. λ. καρδιά·
- ό,τι ποθεί η ψυχή σου, βλ. λ. ψυχή·
- ό,τι ποθείτε, στην αγκαλιά σας να το βρείτε, βλ. λ. αγκαλιά·
- ό,τι πράξεις, θα εισπράξεις, βλ. λ. εισπράττω·
- ό,τι πρέπει, (για πρόσωπα ή πράγματα) που είναι εντελώς κατάλληλο(ς), αυτό(ς) ακριβώς που χρειάζεται, ιδανικό(ς): «αυτός ο άνθρωπος είναι ό,τι πρέπει γι’ αυτή τη θέση || αυτό το έπιπλο είναι ό,τι πρέπει γι’ αυτή τη γωνιά του σαλονιού»·
- ό,τι προαιρείσθε, βλ. λ. προαιρούμαι·
- ό,τι σπείρεις, θα θερίσεις, ανάλογα με τις πράξεις και τους κόπους σου, θα έχεις και τις ανάλογες απολαβές: «ο νόμος της ζωής λέει, πως ό,τι σπείρεις, θα θερίσεις»·
- ό,τι του φανεί του Στεφανή, φαντάζεται, υπολογίζει ότι μπορεί να κάνει πράγματα τα οποία όμως στην πραγματικότητα αδυνατεί να κάνει: «του έχει καρφωθεί στο μυαλό ότι μπορεί να στήσει επιχείρηση χωρίς να έχει ένα ευρώ. -Ό,τι του φανεί του Στεφανή || έχει την εντύπωση πως θα τον πάρουμε μαζί μας, αλλά δεν ξέρει πως μας είναι πολύ αντιπαθητικός και θα τον αφήσουμε αμανάτι. -Ό,τι του φανεί του Στεφανή»·
- ό,τι τραβά η καρδιά σου, βλ. λ. καρδιά·
- ό,τι τραβά η ψυχή σου, βλ. λ. ψυχή·
- ό,τι φάμε (κι) ό,τι πιούμε, έκφραση που δηλώνει προσήλωση στις υλικές απολαύσεις. (Λαϊκό τραγούδι: στην παλιοζωή που ζούμε να τι θα κερδίσουμε, ό,τι φάμε ό,τι πιούμε κι ό,τι θα γλεντήσουμε)·
- ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε κι ό,τι αρπάξει ο κώλος μας, βλ. λ. κώλος·
- ό,τι φέρει η τύχη, βλ. λ. τύχη·
- ό,τι φέρνει η ώρα δεν το φέρνει ο χρόνος, βλ. λ. ώρα·
- όχι ό,τι κι ό,τι, βλ. λ. όχι·
- σ’ αυτή τη ζωή ό,τι δίνεις, παίρνεις, βλ. λ. ζωή·
- πες ό,τι καταλαβαίνεις, βλ. λ. καταλαβαίνω·
- πήρε ό,τι σηκώνει η μύγα στο φτερό της, βλ. λ. μύγα·
- της πήρε ό,τι πολυτιμότερο είχε, (για άντρες) βλ. λ. πολύτιμος·
- τρώει ό,τι του δίνουν, βλ. λ. τρώω.