ευχή
ευχή κ. ευκή, η, ουσ. [<αρχ. εὐχή], η ευχή.
(Ακολουθούν 37 φρ.)·
- α στην ευχή! ή άι στην ευχή! ανάλογα με το
ύφος και τον τόνο της φωνής του ατόμου, εκφράζει έκπληξη ή αμφισβήτηση για καλό
ή κακό· βλ. και φρ. α στο διάβολο! λ. διάβολος·
- άι στην ευχή του Θεού! βλ. φρ. άντε στην ευχή
του Θεού(!)·
- άντε στην ευχή του Θεού! α. ευχετική έκφραση
σε κάποιον που ξεκινάει για κάπου, που ξεκινάει για ταξίδι, να έχει την ευχή
του Θεού: «άντε στην ευχή του Θεού και γρήγορα να σε δούμε πάλι!». Πολλές φορές,
η φρ. κλείνει με το παιδί μου ή το παιδάκι μου, όταν η ευχή
δίνεται από ηλικιωμένο άτομο. β. απειλητική έκφραση με την έννοια φύγε
από δω, ξεκουμπίσου, δίνε του: «άντε στην ευχή του Θεού, πριν σε πλακώσω στο
ξύλο!». Πολλές φορές, η φρ. κλείνει με το ρε παιδί μου ή το ρε
παιδάκι μου, ενώ και για τις δυο περιπτώσεις η φρ. κλείνει με το και της
Παναγίας· βλ. και φρ. πήγαινε στην ευχή του Θεού(!)·
- άσ’ τα να πάνε στην ευχή! ηπιότερη έκφραση του άσ’
τα να πάνε στ’ ανάθεμα! Συνών. άσ’ τα να πάνε στο καλό(!)·
- άσ’ το να πάει στην ευχή! ηπιότερη έκφραση του άσ’
το να πάει στ’ ανάθεμα! (Λαϊκό τραγούδι: θα σου κλείσω το στόμα με χίλια
φιλιά και ας πάν’ στην ευχή τα παλιά).Συνών. άσ’ το να
πάει στο καλό(!)·
- άσ’ τον να πάει στην ευχή! α. μην τον
απασχολείς άλλο, άφησέ τον στην ησυχία του: «αφού δεν έχει σχέση ο άνθρωπος μ’
αυτή την υπόθεση, άσ’ τον να πάει στην ευχή!». β. (συμβουλευτικά ή
απαξιωτικά για ενοχλητικό ή εριστικό άτομο) μην κάνεις φασαρία μαζί του, άσ’
τον να φύγει, να ξεκουμπιστεί: «αφού βλέπεις πως είναι στραβόξυλο, άσ’ τον να
πάει στην ευχή!». Πολλές φορές, η φρ. κλείνει με το του Θεού ή του
Θεού και της Παναγίας. Συνών. άσ’ τον να πάει στο καλό(!)·
- είναι ευχής έργο, δηλώνει ευνοϊκή εξέλιξη ή
κατάληξη: «είναι ευχής έργο που επικρατεί ηρεμία στον τόπο μας || είναι ευχής
έργο που αποτράπηκε ο πόλεμος || ήταν ευχής έργο που συναντηθήκαμε»·
- έπιασαν οι ευχές μου ή έπιασε η ευχή μου, πραγματοποιήθηκε
αυτό που ευχόμουν: «ευχόμουν να προκόψει αυτό το παιδί κι έπιασαν οι ευχές μου
|| ευχόμουν να μπορέσει να βρει τη δύναμη να ξεκόψει απ’ τα ναρκωτικά κι έπιασε
η ευχή μου»·
- ευχή γονέων πάρε και στα βουνά περπάτα, το παιδί
που παίρνει την ευχή το γονιών του, αντεπεξέρχεται πάντοτε τις δυσκολίες της
ζωής, δεν έχει να φοβάται τίποτα· βλ. και φρ. ευχή γονέων χτίζει παλάτια·
- ευχή γονέων χτίζει παλάτια, το παιδί που παίρνει
την ευχή των γονιών του, προκόβει πολύ στη ζωή του· βλ. και φρ. ευχή γονέων
πάρε και στα βουνά περπάτα·
- θα ήταν ευχής έργο, θα επιθυμούσαμε πάρα πολύ να
γίνει, να πραγματοποιηθεί κάτι: «θα ήταν ευχής έργο να σταματούσε αμέσως ο
πόλεμος || θα ήταν ευχής έργο να βρισκόταν το φάρμακο κατά του καρκίνου»·
- κάνε μια ευχή, ευχήσου: «κάνε μια ευχή να γράψω
καλά στις εξετάσεις μου!»·
- κατ’ ευχήν, όπως το ευχόμαστε, όπως το επιθυμούμε,
ευνοϊκά: «άνοιξε μια καινούρια επιχείρηση και όλα πάνε κατ’ ευχήν»·
- με την ευχή μου και πάνω απ’ το κεφάλι μου, έκφραση
γονέα που δηλώνει τη συγκατάθεσή του στην πρόταση κάποιου να δεχτεί να
παντρέψει, ιδίως κόρη, με τον υποψήφιο γαμπρό: «δουλευτάρικο και καλό παλικάρι
είναι, τίμια και προκομμένη κόρη έχεις, τι λες, δεν τα στεφανώνουμε τα παιδιά;
-Με την ευχή μου και πάνω απ’ το κεφάλι μου»·
- με το δι’ ευχών, με το τέλος κάποιας δουλειάς ή
υπόθεσης: «με το δι’ ευχών ήρθε αμέσως να πληρωθεί για τη δουλειά που μου
έκανε». Από το ότι με τη φρ. δι΄εὐχῶν τῶν ἁγίων Πατέρων ἡμῶν…, τελειώνουν
πολλές προσευχές· βλ. και φρ. στο δι’ ευχών·
- να έχεις την ευχή του Θεού, να είσαι ευλογημένος
από το Θεό, να έχεις την προστασία του Θεού: «όπου και να πας να έχεις την ευχή
του Θεού». Πολλές φορές, η φρ. κλείνει με το και της Παναγίας·
- να ’χεις την ευχή μου μέσ’ απ’ το βρακί μου, βλ. λ. βρακί·
- να με παρ’ η ευχή! έκφραση εκνευρισμένου ή
αγανακτισμένου ανθρώπου, που τα έχει με τον εαυτό του: «να με παρ’ η ευχή, όλο
βλακείες κάνω!». Πολλές φορές, η φρ. κλείνει πάλι με το να με πάρει. Συνών.
να με πάρ’ η οργή! / να με πάρ’ ο δαίμονας! / να με πάρ’ ο διάβολος! / να με
πάρ’ ο κόρακας(!)·
- να παρ’ η ευχή! (γενικά) έκφραση αγανάκτησης ή
δυσαρέσκειας: «να πάρ’ η ευχή, τίποτα δε δουλεύει σωστά σ’ αυτήν την
επιχείρηση!». Πολλές φορές, της φρ. προτάσσεται το φτου και πιο σπάνια
το που, ενώ είναι φορές που ακούγεται και φτου, που και η φρ.
κλείνει πάλι με το να πάρει. Συνών. να πάρ’ η οργή! / να πάρ’ ο
δαίμονας! / να πάρ’ ο διάβολος! / να πάρ’ ο κόρακας(!)·
- να σε παρ’ η ευχή! έκφραση εκνευρισμένου ή
αγανακτισμένου ανθρώπου, που τα έχει με κάποιον: «να σε παρ’ η ευχή, σταμάτα
επιτέλους αυτή την γκρίνια!». Πολλές φορές, η φρ. κλείνει πάλι με το να σε πάρει.
Συνών. να σε πάρ’ η οργή! / να σε πάρ’ ο δαίμονας! / να σε πάρ’ ο
διάβολος! / να σε πάρει ο κόρακας(!)·
- πήγαινε στην ευχή του Θεού! α. ευχή που
δίνουμε σε κάποιον που φεύγει για κάπου, που ξεκινάει για ταξίδι, να έχει την
ευλογία, την προστασία του Θεού. Πολλές φορές, η φρ. κλείνει με το και της
Παναγίας. β. λέγεται και με επιθετική διάθεση: «πήγαινε στην ευχή
του Θεού, ρε παιδάκι μου, γιατί θα σε πλακώσω στο ξύλο· βλ. και φρ. άντε
στην ευχή του Θεού(!)·
- πού στην ευχή είναι! λέγεται για πρόσωπο ή πράγμα
που αναζητάμε ή που περιμένουμε για αρκετό χρονικό διάστημα και για επείγουσα
ανάγκη, χωρίς να γνωρίζουμε πού βρίσκεται: «πού στην ευχή είναι ο υδραυλικός,
που κινδυνεύει να πλημμυρίσει όλο το σπίτι! || πού στην ευχή είναι το στιλό μου
και δεν έχω να γράψω!». Συνών. πού στ’ ανάθεμα είναι! / πού στα κομμάτια
είναι! / πού στην οργή είναι! / πού στο δαίμονα είναι! / πού στο διάβολο είναι!
/ πού στο καλό είναι! / πού στον κόρακα είναι(!) ·
- πού στην ευχή ήσουν! λέγεται απειλητικά ή
επιτιμητικά σε άτομο που ψάχναμε επίμονα και δεν καταφέραμε να βρούμε, τη
στιγμή που το χρειαζόμασταν ή που το περιμέναμε για μεγάλο χρονικό διάστημα: «πού
στην ευχή ήσουν κι έφαγα τον κόσμο να σε βρω!». Συνών. πού στ’ ανάθεμα
ήσουν! / πού στα κομμάτια ήσουν! / πού στην οργή ήσουν! / πού στο δαίμονα
ήσουν! / πού στο διάβολο ήσουν! / πού στο καλό ήσουν! / πού στον κόρακα
ήσουν(!)·
- πού στην ευχή πήγε! (για πράγματα) πού
εξαφανίστηκε: «πού στην ευχή πήγε το στυλό μου!». Συνών. πού στ’ ανάθεμα
πήγε! / πού στα κομμάτια πήγε! / πού στην οργή πήγε! / πού στο δαίμονα πήγε! /
πού στο διάβολο πήγε! / πού στο καλό πήγε! / πού στον κόρακα πήγε(!)·
- πού στην ευχή πήγες! πού εξαφανίστηκες: «πού στην
ευχή πήγες και σ’ έψαχνα όλο το πρωί!». Συνών. πού στ’ ανάθεμα πήγες! / πού
στα κομμάτια πήγες! / πού στην οργή πήγες! / πού στο δαίμονα πήγες! / πού στο
διάβολο πήγες! / πού στο καλό πήγες! / πού στον κόρακα πήγες(!)·
- πώς στην ευχή! α. έκφραση απορίας ή
έκπληξης: «πώς στην ευχή τα κατάφερες κι ήρθες με τέτοιο παλιόκαιρο!». β.
με ποιο τρόπο: «πώς στην ευχή ζούνε μέσα σε τόση φτώχεια!». Συνών. πώς στ’
ανάθεμα! / πώς στα κομμάτια! / πώς στην οργή! / πώς στο δαίμονα! / πώς στο
διάβολο! / πώς στο καλό! / πώς στον κόρακα(!)·
- σου αφήνω ευχή και κατάρα, βλ. φρ. σου δίνω ευχή
και κατάρα·
- σου δίνω ευχή και κατάρα, έκφραση με την οποία
δίνουμε την ευχή μας σε κάποιον, αν κάνει κάτι σύμφωνα με την επιθυμία μας, ή
την κατάρα μας, αν κάνει το αντίθετο: «σου δίνω ευχή και κατάρα, αν βοηθήσεις
αυτόν τον άνθρωπο, κάρβουνο να πιάνεις, χρυσάφι να γίνεται αλλιώς, χρυσάφι να
πιάνεις, κάρβουνο να γίνεται»·
- στείλε παπά μου την ευχή σου γίνεται; βλ. λ. παπάς·
- στην ευχή του Θεού (ενν. να πας), έκφραση
αδιαφορίας σε κάποιον που για κάποιο λόγο μας ανακοινώνει πως θα αποχωρήσει από
την ομήγυρη, από την παρέα μας, από τον χώρο που βρισκόμαστε: «αφού δεν
πιστεύετε αυτά που σας λέω, θα φύγω. -Στην ευχή του Θεού»· βλ. και φρ. πήγαινε
στην ευχή του Θεού. Πολλές φορές, η φρ. κλείνει με το και της Παναγίας·
- στο δι’ ευχών, την τελευταία στιγμή: «πρόλαβε τ’
αεροπλάνο στο δι’ ευχών»· βλ. και φρ. με το δι’ ευχών·
- τι στην ευχή! έκφραση εκνευρισμού ή δυσφορίας: «τι
στην ευχή λέει τόση ώρα και δεν αποφασίζει να τελειώσει!». Συνών. τι στ’
ανάθεμα! / τι στα κομμάτια! / τι στην οργή! / τι στο δαίμονα! / τι στο διάβολο!
/ τι στο καλό! / τι στον κόρακα(!)·
- τι στην ευχή έγινε! (για πράγματα) πού
εξαφανίστηκε: «τι στην ευχή έγινε ο αναπτήρας μου!». Συνών. τι στ’ ανάθεμα
έγινε! / τι στα κομμάτια έγινε! / τι στην οργή έγινε! / τι στο δαίμονα έγινε! /
τι στο διάβολο έγινε! / τι στο καλό έγινε! / τι στον κόρακα έγινε(!)·
- τι στην ευχή έγινες! πού εξαφανίστηκες: «τι στην
ευχή έγινες όλο το πρωί και σε χρειαζόμουν!». Συνών. τι στ’ ανάθεμα έγινες!
/ τι στα κομμάτια έγινες! / τι στην οργή έγινες! / τι στο δαίμονα έγινες! / τι
στο διάβολο έγινες! / τι στο καλό έγινες! / τι στον κόρακα έγινες(!)·
- τι στην ευχή θέλει; έκφραση δυσφορίας για τον
ερχομό κάποιου ανεπιθύμητου ατόμου: «σας ζητάει στο τηλέφωνο ο τάδε. -Τι στην
ευχή θέλει μεσημεριάτικα;». Συνών. τι στ’ ανάθεμα θέλει; / τι στα κομμάτια
θέλει; / τι στην οργή θέλει; / τι στο δαίμονα θέλει; / τι στο διάβολο θέλει; /
τι στο καλό θέλει; / τι στον κόρακα θέλει(;)·
- τι στην ευχή κάνεις! έκφραση απορίας για κάποιον,
που ασχολείται με πράγματα έξω από τις οδηγίες μας ή έξω από την ορθή
διαδικασία ή εκτέλεση. Συνήθως η φρ. κλείνει με το εδώ ή το εκεί.
Συνών. τι στ’ ανάθεμα κάνεις! / τι στα κομμάτια κάνεις! / τι στην οργή
κάνεις! / τι στο δαίμονα κάνεις! / τι στο διάβολο κάνεις! / τι στο καλό κάνεις!
/ τι στον κόρακα κάνεις(!)
βρακί
βρακί,
το, ουσ.
[<μσν. βρακίν, υποκορ. του ουσ. βράκα <λατιν. braca, κέλτ. αρχής]. 1.
το κάτω αντρικό, ιδίως γυναικείο εσώρουχο, η κιλότα, το κιλοτάκι, γιατί του
άντρα συνηθίζεται να το λέμε σώβρακο, σλιπ, σλιπάκι. 2. η προσωπικότητα,
η τιμή της γυναίκας, η οικογενειακή τιμή, ιδίως του άντρα: «γι’ αυτόν πες ό,τι
θες, μη θίξεις όμως το βρακί της αδερφής του, γιατί γίνεται θηρίο». Στις φρ. το
βρακί της μάνας σου ή το βρακί της αδερφής σου, ενν. το ρ. φαίνεται,
όπου το υπονοούμενο είναι ότι πρόκειται για γυναίκα ανήθικη, για πόρνη αφού
έφτασε στο σημείο να μην ενδιαφέρεται που φαίνεται το βρακί της. Βέβαια, οι
παλιοί θα θυμούνται το ομοιοκατάληκτο παιδικό λογοπαίγνιο με τη λ. βρακί και
το Πάτερ ημών, όπου ενώ κάποιο παιδί εκφωνούσε το Πάτερ ημών, η ομήγυρη
απαντούσε εν χορώ: «Πάτερ ημών -Το βρακί του Σολομών - ο εν τοις
ουρανοίς - το βρακί της μαμής - αγιασθήτω το όνομά σου - το βρακί της
μαμάς σου - ελθέτω η βασιλεία σου - το βρακί της θείας σου. 3.
στον πλ. τα βρακιά, το σύνολο των ρούχων που καλύπτουν το κάτω μέρος του
σώματος: «όπως περπατούσε βιαστικά, του ’πεφταν κάθε τόσο τα βρακιά του», δηλ.
το παντελόνι του και το βρακί του. (Ακολουθούν 46 φρ.)·
- αβράκωτος
έβαλε βρακί και σε κάθε πόρτα το ’δειχνε, βλ. λ. αβράκωτος·
- ακόμη
τα κάνει στα βρακιά του ή τα κάνει ακόμη στα βρακιά του, λέγεται
ειρωνικά ή υποτιμητικά για άτομο που, χωρίς να έχει τις απαιτούμενες γνώσεις
στη ζωή ή σε ένα επάγγελμα ή μια τέχνη λόγω μικρής ηλικίας, θέλει ή προσπαθεί
να συμβουλέψει άλλους, που είναι και μεγαλύτεροί του και πολύ πιο έμπειροι από
αυτό: «ακόμη τα κάνει στα βρακιά του και μας υποδεικνύει πώς να ενεργήσουμε!». Για
συνών. βλ. φρ. ακόμη δε βγήκε απ’ το καβούκι του, λ. καβούκι·
- ακόμη
το βρακί του δεν μπορεί να δέσει, παντρειά μου γυρεύει, λέγεται ειρωνικά
για νεαρό άτομο που επιδιώκει κάτι που είναι πάνω από τις δυνάμεις του ή τις
δυνατότητές του: «μόλις απολύθηκε απ’ το στρατό και είναι στα μαχαίρια με τον
πατέρα του, γιατί θέλει να τον παραμερίσει και ν’ αναλάβει τη διεύθυνση της
επιχείρησης. -Ακόμη το βρακί του δεν μπορεί να δέσει, παντρειά μου γυρεύει».
Από το ότι η παντρειά έχει ευθύνες, υποχρεώσεις, χρειάζεται υπευθυνότητα,
πράγμα που ίσως δε διαθέτει το νεαρό άτομο·
- άμυαλος
βρακί εφόρει, κάθε πάτημα το θώρει, βλ. λ. άμυαλος·
- βρακί
δεν έχει ο κώλος μας, λουλούδια θέλ’ η σκούφια μας, βλ. φρ. βρακί δεν
έχει ο κώλος μας, λουλούδια θέλει ο πούτσος μας·
-
βρακί δεν έχει ο κώλος μας, λουλούδια θέλει ο πούτσος μας, ενώ μας λείπουν τα στοιχειώδη
πράγματα στη ζωή μας, εμείς επιζητούμε ανώφελες πολυτέλειες. Πολλές φορές της
φρ. προτάσσεται το τώρα μάλιστα·
- γέμισε
το βρακί του ή γέμισε τα βρακιά του, βλ. συνηθέστ. τα ’κανε στο
βρακί του·
- δεν
έχει βρακί στον κώλο του, βλ. φρ. δεν έχει να βάλει βρακί στον κώλο του·
- δεν
έχει να βάλει βρακί στον κώλο του, είναι πάμφτωχος: «δεν έχει να βάλει
βρακί στον κώλο του κι ονειρεύεται μεγαλεία»·
- δεν
έχει να βάλει δεύτερο βρακί, είναι πολύ φτωχός: «κάνει φοβερές οικονομίες ο
άνθρωπος για να τα βγάλει πέρα, γιατί δεν έχει να βάλει δεύτερο βρακί»·
- δεν
έχει να φορέσει βρακί στον κώλο του, βλ.
φρ. δεν έχει να βάλει βρακί στον κώλο του·
- δεν
έχει να φορέσει δεύτερο βρακί, βλ.
φρ. δεν έχει να βάλει δεύτερο βρακί·
- δεν
ξέρει να δέσει το βρακί του, είναι εντελώς άπειρος σε μια δουλειά ή τέχνη:
«μοστράρεται για μηχανικός, αλλ’ αυτός, μωρ’ αδερφάκι μου, δεν ξέρει να δέσει
το βρακί του»·
- δίνει
και το βρακί του, είναι πολύ γαλαντόμος, είναι μεγάλος χουβαρντάς: «ένα του
ζητάς δέκα σου δίνει, κι αν έχεις και μεγάλη ανάγκη, σου δίνει και το βρακί
του»· βλ. και φρ. δίνω και το βρακί μου·
- δίνω
και το βρακί μου, α. δίνω τα πάντα, προκειμένου να αποκτήσω κάτι που
το θέλω πάρα πολύ: «γι’ αυτό τ’ αυτοκίνητο δίνω και το βρακί μου || γι’ αυτή τη
γυναίκα δίνω και το βρακί μου». β. δίνω τα πάντα, προκειμένου να βοηθήσω
κάποιο φιλικό μου πρόσωπο: «γι’ αυτόν τον άνθρωπο, που τόσες φορές με βοήθησε
στο παρελθόν, δίνω και το βρακί μου»· βλ. και φρ. δίνει και το βρακί του·
- δυο
κώλοι σ’ ένα βρακί δε χωράνε, βλ. λ. κώλος·
- δυο
κωλομέρια σ’ ένα βρακί δε χωράνε, βλ. λ. κωλομέρι·
- δώσ’
εδώ και δώσ’ εκεί πώς θα κάνουμε βρακί; ο σπάταλος άνθρωπος δεν μπορεί να
κάνει περιουσία: «θα πεθάνει στην ψάθα αυτός ο άνθρωπος, γιατί δώσ’ εδώ και
δώσ’ εκεί πώς θα κάνουμε βρακί;»·
- έβαλε
το βρακί, σαρίκι, βλ. λ. σαρίκι·
- ένα
βρακί δυο κώλους δε χωράει, βλ. λ. κώλος·
- είναι
κώλος και βρακί, βλ. λ. κώλος·
- έφυγε
με γεμάτο βρακί ή έφυγε με γεμάτο το βρακί ή έφυγε με γεμάτα
βρακιά ή έφυγε με γεμάτα τα βρακιά, έφυγε από κάπου πολύ φοβισμένος,
έφυγε τρομοκρατημένος: «μόλις τους είδε να τρέχουν όλοι καταπάνω του, έφυγε με
γεμάτα βρακιά». Από το ότι πολλές φορές, όταν κάποιος αντιμετωπίζει κάποιον
σοβαρό κίνδυνο, τα κάνει απάνω του από το φόβο του·
- θέλω
να γενώ καλόγερος να σώσω την ψυχή μου, μα δε μ’ αφήνει ο διάβολος που ’χω μέσ’
στο βρακί μου, βλ. λ. διάβολος·
- κατεβάζω
το βρακί ή κατεβάζω το βρακί μου ή κατεβάζω τα βρακιά ή κατεβάζω
τα βρακιά μου, αποδέχομαι όλες τις απαιτήσεις κάποιου, υποκύπτω
ολοκληρωτικά: «του έχει τέτοια αδυναμία που, ό,τι και να του ζητήσει, κατεβάζει
τα βρακιά του || τον φοβάται τόσο πολύ που, ό,τι και να του ζητήσει, κατεβάζει
το βρακί του || κατέβασα τα βρακιά μου στην τράπεζα για να πάρω ένα δάνειο, που
το είχα πολλή ανάγκη»·
- μ’
έπιασε με τα βρακιά κατεβασμένα, βλ. φρ. με βρήκε με τα βρακιά
κατεβασμένα·
- με
βρήκε με τα βρακιά κατεβασμένα, με βρήκε εντελώς ανέτοιμο, εντελώς
απροετοίμαστο, με πέτυχε σε ακατάλληλη στιγμή: «είχα όλη την καλή πρόθεση να τον
βοηθήσω, αλλά με βρήκε με τα βρακιά κατεβασμένα, γιατί είχα να καλύψω ένα σωρό
δικές μου υποχρεώσεις»·
- με
πέτυχε με τα βρακιά κατεβασμένα, βλ. φρ. με βρήκε με τα βρακιά
κατεβασμένα·
- μα
το βρακί σου! λέγεται με παικτική διάθεση στο ορκίσου που μας λέει ο
συνομιλητής μας, όταν εμείς για διάφορους λόγους δε θέλουμε να ορκιστούμε
πραγματικά. Συνών. μα τα γένια του σπανού! ή μα του σπανού τα
γένια(!)·
- να
’χεις την ευχή μου μέσ’ απ’ το βρακί μου, ευχή που δίνουμε σε κάποιον ή
κάποια υπό τύπο αστεϊσμού και με σεξουαλικό περιεχόμενο·
- παστρικό
βρακί, (για γυναίκες) είναι γυναίκα ανήθικη, πόρνη: «μας κάνει τη
χαμηλοβλεπούσα, αλλά όλοι το ξέρουμε πως είναι παστρικό βρακί»·
- πετιέται
σαν ψωλή απ’ το βρακί, βλ. λ. βρακί·
- πότε
ο Γιάννης βρακί και τώρα βρακοζώνα; βλ. λ. Γιάννης·
- πούλησε
και το βρακί του, έχει υποστεί τέλεια οικονομική καταστροφή: «ήταν μεγάλος
και τρανός, αλλά, από μια λανθασμένη κίνηση που έκανε στην τελευταία του
δουλειά, πούλησε και το βρακί του»·
- στο
βρακί σου, βλ. φρ. μα το βρακί σου·
- στο
βρακί της αδερφής σου, ειρωνική απάντηση στο ορκίσου που μας λέει ο
συνομιλητής μας, όταν εμείς για διάφορους λόγους δε θέλουμε να ορκιστούμε
πραγματικά·
- τα
’κανε στο βρακί του ή τα ’κανε στα βρακιά του, α. φοβήθηκε
πάρα πολύ, τρομοκρατήθηκε τόσο, που κατουρήθηκε ή χέστηκε απάνω του: «μόλις
τους είδε να ’ρχονται αγριεμένοι, τα ’κανε στο βρακί του». β. χάρηκε
πάρα πολύ: «τα ’κανε στα βρακιά του, μόλις έμαθε πως κέρδισε στο λαχείο». Από το
ότι συμβαίνει πολλές φορές και στις δυο περιπτώσεις, από μεγάλο φόβο ή μεγάλη
χαρά, να τα κάνει κάποιος απάνω του·
- τα
μεταξωτά βρακιά θέλουν κι επιδέξιους κώλους, α. για να ζήσει κανείς
πολυτελή ζωή, πρέπει να έχει και τη διάθεση να υποστεί και το ανάλογο κόστος:
«θέλει ταξίδια, θέλει κρουαζιέρες, αλλά τα μεταξωτά βρακιά θέλουν κι επιδέξιους
κώλους κι αυτός ο καημένος δεν έχει μία». β. για τη διεκπεραίωση
δύσκολων ή ειδικών υποθέσεων απαιτούνται και άτομα με τις κατάλληλες
ικανότητες: «έτσι άπειρος που ήταν, έχασε όλα τα λεφτά του στο χρηματιστήριο,
γιατί δεν ήξερε ο βλάκας πως τα μεταξωτά βρακιά θέλουν κι επιδέξιους κώλους» γ.
η συμπεριφορά του ανθρώπου πρέπει να είναι ανάλογη και με την κοινωνική
θέση που κατέχει: «τον πέταξαν κλοτσηδόν απ’ τα μεγάλα σαλόνια, γιατί είχε την
εντύπωση πως με τα λεφτά που απόκτησε απ’ την κληρονομιά μπορούσε να κάνει και
να λέει ό,τι θέλει, αλλά του διέφευγε πως τα μεταξωτά βρακιά θέλουν κι
επιδέξιους κώλους»·
- την
πήρε με το βρακί της, (για γυναίκες) την παντρεύτηκε πάμφτωχη, χωρίς διόλου
προίκα: «την αγάπησε και την πήρε με το βρακί της»·
- το
βρακί σέρνει καράβι, βλ. λ. καράβι·
- τον
βρήκα με το βρακί ή τον βρήκα με τα βρακιά, βλ. φρ. τον βρήκα με
το σώβρακο, λ. σώβρακο·
- τον
έβαλε στο βρακί της, βλ. φρ. τον έχει στο βρακί της·
- τον
έχει δεμένο στο βρακί της, βλ.
φρ. τον έχει στο βρακί της·
- τον
έχει στο βρακί της, η
γυναίκα για την οποία γίνεται λόγος κάνει τον άντρα, με τον οποίο σχετίζεται ή
το σύζυγό της, ό,τι θέλει, τον κάνει να τρέχει πίσω της, γιατί την αγαπάει πολύ
ή γιατί δεν μπορεί να αντισταθεί στα θέλγητρά της: «αλλού κι αλλού κάνει το
σκληρό, όμως η γυναίκα του τον έχει στο βρακί της»·
- του
’φυγαν στο βρακί του ή του ’φυγαν στα βρακιά του, βλ. φρ. τα
’κανε στο βρακί του·
- χέστηκε
στο βρακί του ή χέστηκε στα βρακιά του, βλ. φρ. τα ’κανε στο
βρακί του.